İçeriğe atla

Yugoslavya Federal Cumhuriyeti

Savezna Republika Jugoslavija
Савезна република Југославија
Yugoslavya Federal Cumhuriyeti
1992-2003
Millî marş
Hej, Slaveni
Хеј, Словени
Hej, Sloveni
"Hey, Slavlar"
2003 Yılında Yugoslavya FC
2003 Yılında Yugoslavya FC
BaşkentBelgrad
Yaygın dil(ler)Sırp-Hırvatça (1992-1997)
Sırpça (1997-2003)
DemonimYugoslav (2003'ten önce) Sırp ve Karadağlı (2003'ten sonra)
HükûmetParlamenter Federal cumhuriyet (1992-2003)
Başkan 
• 1992–1993
Dobrica Ćosić
• 1993–1997
Zoran Lilić
• 1997–2000
Slobodan Miloşeviç
• 2000–2003
Vojislav Koštunica
Başbakan 
• 1992–1993
Milan Panić
• 1993–1998
Radoje Kontić
• 1998–2000
Momir Bulatović
• 2000–2001
Zoran Žižić
Tarihçe 
• Kuruluşu
1992
• Anayasa
27 Nisan 1992
• Kosova savaşı
1998-1999
5 Ekim 2000
• BM üyeliği
1 Kasım 2000
• Dağılışı
2003
Yüzölçümü
• Toplam
102.350 km2
Nüfus
• Sayılan
10.832.545
GSYİH (SAGP)1995 tahminî
• Toplam
11.6 milyar $
• Kişi başına
2.650 $
Para birimiSırbistan: Yugoslav dinarı (1992–2003)
Karadağ: Yugoslavya dinarı (1992–1999), Alman markı (1999–2002), Euro (2002-2003)
İnternet alan adı.yu
Öncüller
Ardıllar
Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti
Sırbistan-Karadağ

Yugoslavya Federal Cumhuriyeti (Sırpça: Savezna Republika Jugoslavija; Kiril Sırpça: Савезна република Југославија) Balkanlar’da yer alan, iki cumhuriyetten oluşan ve 1992-2003 yıllarında yaşamış olan bir devlettir. Ülke iç savaşta parçalanan Yugoslavya SFC'nin sınırları değişen devamı sayılabilir. 2003'te devletin resmi adı değişti ve Sırbistan-Karadağ adı alındı. Devletin bulunmuş olduğu alanda bugün Sırbistan, Karadağ ve Kosovatanınma süreci bulunur.

Ülke, kuzeybatısında Hırvatistan, kuzeyinde Macaristan, kuzeydoğusunda Romanya, doğusunda Bulgaristan, güneyinde Makedonya, güneybatısında Arnavutluk ve batısında Bosna-Hersek ile çevrili olmuştur.

Tarih

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin parçalanması sırasında sadece iki cumhuriyet (Sırbistan ve Karadağ) “Yugoslavya” devletini sürdürmeyi kabul etmiştir. Sırbistan’ın içindeki özerk bölgeler Kosova ve Voyvodina da, dolayısıyla bu yeni federasyonun içinde yer almıştır. Böylece 1992 yılında sosyalist federasyondaki bu iki cumhuriyet, yeni Yugoslavya’yı oluşturmuştur. Geriye kalan cumhuriyetler, bağımsız devletler olarak hayatlarına devam etmişlerdir. Bu devletlerden Bosna-Hersek, yeni Yugoslavya’nın kurulduğu dönemde büyük bir savaş alanı altında, harap hâldeydi.

Doğu Avrupa’da komünist devlet idarelerinin çökmesiyle ilgili olarak yeni devlet de demokratik değişim sürecini kabul etmiştir. Buna bağlı olarak, bayraktan kızıl yıldız simgesi çıkarılmış, yeni bayrak yıldızsız olarak kullanıma sunulmuştur. Ayrıca, eski komünist simgelerle örülü devlet arması da çift başlı kartal merkezli bir yeni arma ile değiştirilmiştir. Bunun yanında, yeni devlet, Yugoslavya SFC’nin kolektif başkanlık sistemi yerine seçimle belirlenen tek başkan sistemini uygulamaya koymuştur.

Kosova Sorunu

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin parçalanmasının ardından kurulan yeni Yugoslavya devleti, daha merkeziyetçi bir idari yapıya sahip olmuştur. Belgrad’dan Sırpların kontrolündeki yeni devlet yönetimi, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin dağılışı sırasında bağımsızlığına kavuşamayan Kosova bölgesi ile sıkıntılı bir yeni birlik kurmuştur. Ülkenin 1992’de kuruluşundan son dönemine kadar Kosova, Sırp idaresinin uygulamalarına tepkili bir bölge olmuştur.

Yeni federasyonda Kosovalılar, çeşitli siyasi, sosyal ve ekonomik sıkıntılar yaşamışlardır. Kosova’nın Sırplar için söz konusu olan sıkıntılı yapısı 1998-1999 yılları itibarıyla çatışma hâlini almıştır. Ülkenin Kosova topraklarında ayrılıkçı Kosovalılar ile tam donanımlı ve silahlı Sırp güçleri arasında çeşitli düzeylerde çatışmalar yaşanmıştır.

1998-1999 Kosova Savaşı

1998-1999 döneminde, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ordusunun, bağımsızlık isteyen Kosova Kurtuluş Ordusu’na ve bu örgüt yanında yer alan milis güçlerine karşı çeşitli operasyonlar yürütmüştür. Buna karşı olarak, dünyada oluşan siyasi inisiyatif doğrultusunda NATO birliklerinin ülke çapında askerî operasyonları olmuştur.

NATO'nun Yugoslavya'ya karşı hava saldırılarına başlamasıyla, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti kimliği altında Sırp ordusu ve milis güçleri tarafından Kosovalı Müslüman sivillere karşı saldırılar yapılmıştır.

NATO müdahalesi sonucunda Kosova’da Birleşmiş Milletler kontrolünde bir özel yönetim oluşturulmuş, bu yönetim 2008 yılında Kosova’nın tek taraflı bağımsızlığı sonrasında değişikliğe uğramıştır.

Coğrafi Yapı

Federal Yugoslavya’nın genel haritası

Yugoslavya Federal Cumhuriyeti, Balkanlar’ın ortası sayılabilecek bir konumda yer almıştır. Ülkenin Adriyatik Denizi kıyılarında eskiden var olan uzun sahil şeridi, yeni devlette sadece Karadağ kıyılarını kapsamıştır.

Komşuları; kuzeybatıda Hırvatistan, kuzeyde Macaristan, kuzeydoğuda Romanya, doğuda Bulgaristan, güneyde Makedonya, güneybatıda Arnavutluk ve batıda Bosna-Hersek idi. Güneybatı yönü Adriyatik Denizi bulunurdu. Ülkenin toplam yüzölçümü 102.350 km² olmuştur.

Siyasi Yapı

Federal Yapılar

Yugoslavya federal Cumhuriyeti, iki cumhuriyet (Sırbistan ve Karadağ) ve iki özerk bölgeden (Kosova ve Voyvodina) oluşmuştur. Özerk bölgeler Sırbistan Cumhuriyeti toprakları içinde özerkliğe sahip olmuştur.

Ad
Başkent
Bayrak
Arma
Konum
Sırbistan Cumhuriyeti
Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi
Voyvodina Özerk Bölgesi
Belgrad
Priştine
Novi Sad
Karadağ CumhuriyetiPodgorica

Demografi

Etnik Yapı

Yugoslavya FC, eski sosyalist federasyonun “Yugoslav” üst kimliğini devam ettirmiş gibi olsa da, bu yeni dönemle beraber artık etnik kimlikler çok daha ön planda olmuştur. Sırplar, Boşnaklar, Macarlar, Arnavutlar, Türkler, Rumenler, Romanlar ülkenin çeşitli kesimlerinde yaşamış olan etnik gruplardır.

Diller

Yugoslavya FC resmî dili 1997 yılına kadar Sırp-Hırvatça olarak belirtmiş, bu yıldan itibaren resmî dil Sırpça olarak kullanılmıştır. Sırpça, devletin genel iletişim dili olarak kullanılmış, Kosova’da buna Arnavutça ve Türkçe eklenmiştir. Voyvodina’da Macarca da kullanılan dillerden olmuştur. Karadağ’da bugün resmiyette olan Karadağlıca, bir bölgesel ağız olarak o dönemde kullanımda olmuştur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan-Karadağ</span> Balkanlarda federal cumhuriyet (1992-2003) ve siyasi birlik (2003-2006)

Sırbistan-Karadağ Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin bir arada kalan son parçaları olan Sırbistan ve Karadağ devletleri arasında kurulan devlet birliği. 1992 yılından Yugoslavya Federal Cumhuriyeti adı altında kuruluşlarını ilan ettiler. Yeni devletin bu adı alması, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin yasal mirasçısı olduğu sonucunu çıkarıyordu. Bu duruma Yugoslavya SFC'den kopan diğer devletlerin karşı çıkmaları üzerine Birleşmiş Milletler bu yeni devletin üyeliğini reddetti. 2003 yılında Sırbistan-Karadağ adı altında yeni bir devletin kuruluşu ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Savaşı</span> Bosna Hersekte 3 yıl sürmüş askeri bir çatışma

Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan</span> Güneydoğu Avrupa ve kısmen Orta Avrupada yer alan ülke

Sırbistan, resmî adıyla Sırbistan Cumhuriyeti (

Yugoslavya millî futbol takımı, Yugoslavya Krallığı, Yugoslavya SFC ve Yugoslavya FC'nin ulusal futbol takımıdır. Daha önce uluslararası alanda birçok başarıya imza atmış ancak Yugoslavya zamanla bölünüp küçülünce eski gücünü kaybetmiştir. Son olarak 2006 FIFA Dünya Kupası'nda Sırbistan-Karadağ olarak temsil edilmiştir. Yugoslavya millî takımın şu anki ardılının Sırbistan millî futbol takımı olduğu kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Kosova</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Kosova, resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti, Balkanlar'da bulunan ve dünyada sınırlı tanınırlığa sahip denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Kuzey Makedonya ve Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşudur. 1999'da Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Mart 2020 itibarıyla 97 ülke tarafından tanınmaktadır. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırbistan, bölgeyi kendisine bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olarak kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ tarihi</span>

Karadağ tarihi Karadağ'da günümüze kadar yer almış tarihsel olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</span> 1945-1992 yıllarında Balkanlarda bulunan sosyalist federal cumhuriyet

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

Sırbistan tarihi, bugünkü Sırbistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya'nın dağılması</span>

Yugoslavya’nın dağılması, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra artan etnik çekişmeler, ekonomik bunalım ve Doğu Avrupa'daki değişiklikler nedeniyle 1980'lerin sonlarından 2000'li yıllara kadar yaklaşık 20 yıl süren kanlı bir süreç sonunda yedi ayrı egemen ülkeye bölünmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan-Türkiye ilişkileri</span>

Bu madde, Sırbistan-Türkiye ve eskiden beri süregelen Türk-Sırp ilişkilerini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya</span> Eski bir Balkan devleti

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. Sosyalist cumhuriyetin adı 1963 yılına kadar “Bosna-Hersek Halk Cumhuriyeti” olmuştur. Bugünkü bağımsız Bosna-Hersek devletinin öncülüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. 1963 yılına dek “Sırbistan Halk Cumhuriyeti” olan cumhuriyetin adı, 1963 tarihinde Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi</span>

Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal özerk iki bölgeden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Voyvodina Özerk Sosyalist Bölgesi</span>

Voyvodina Özerk Sosyalist Bölgesi Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal özerk iki bölgeden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Merkez Sırbistan</span>

Merkez Sırbistan veya Asıl Sırbistan, Sırbistan'ın Voyvodina ve Kosova bölgeleri dışındaki kısmına verilen isimdir. Merkez Sırbistan, Sırbistan'ın idari yapılanması içerisinde yer alan bir bölge değildir.

<i>Yugoslavya Ansiklopedisi</i>

Yugoslavya Ansiklopedisi, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin ulusal ansiklopedisi. İlk kez Zagreb'te yer alan ve Yugoslavya'nın SFC'nin ilk ulusal sözlükbilim enstitüsü olan Yugoslav Sözcükbilim Enstitüsü tarafından 1955 yılında Miroslav Krleža'nın direktörlüğünde basılmıştır. İlk baskısı 30.000 kopya olarak basılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-Yugoslavya ilişkileri</span> İkili ilişkiler

Türkiye-Yugoslavya ilişkileri, Türkiye ile Yugoslavya arasındaki tarihi dış ilişkilerdi.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya arması</span>

Yugoslavya amblemi, üst tarafında Kızıl yıldız bulunan Başaklarla çevrili ve 6 meşalenin birleşmesinden ortaya çıkan tek bir ateşten oluşuyordu. Yugoslavya SFC amblemi Sosyalist devlet amblemleri'nin tipik bir örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri-Sırbistan ilişkileri</span>

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Sırbistan arasındaki ilişkiler ilk olarak 1882 yılında, yani Sırbistan'ın bir krallık olduğu dönemde, kuruldu. 1918 ile 2006 yılları arasında ABD, Yugoslavya Krallığı, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ve ardıl devleti Sırbistan olan Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ile ilişkiler sürdürdü.