İçeriğe atla

Yugoslavya Cephesi

Yugoslavya Cephesi
Balkan Cephesi

Saat Yönünde: 1. Resim: Stjepan Filipović'in idamı
2. ve 3. Resim: Çetnikler
4. Resim: Tito ve Partizanlar'ın komutanları
5. Resim: Hitler ve komutanları
Bölge
Sonuç

Partizanlar ve Müttefikler'in zaferi.

Taraflar

Nisan 1941

Nazi Almanyası

İtalya

Macaristan


1941-1943

Nazi Almanyası

  • Ulusal Kurtuluş Hükümeti

İtalya

Bağımsız Hırvatistan Devleti

Bulgaristan

Macaristan

Siyah Çetnikler


1943-1945

Nazi Almanyası

  • Ulusal Kurtuluş Hükümeti (1944'e kadar)
  • Karadağ (1944'e kadar)
  • Arnavutluk (1944'e kadar)
  • Sloven Vatan Muafızları

Bağımsız Hırvatistan Devleti

Bulgaristan (1944'e kadar)

Macaristan

Çetnikler

İtalyan Sosyal Cumhuriyeti

Nisan 1941

Yugoslavya Krallığı


1941-1943

Çetnikler

Destek:
Sürgündeki Yugoslavya hükûmeti

Birleşik Krallık

Birleşik Devletler

Nisan 1941


1941-1943 Partizanlar

Destek:
Sovyetler Birliği


1943-1945

Demokratik Federal Yugoslavya

Birleşik Krallık

Birleşik Devletler (sınırlı)

Sovyetler Birliği (1944-1945)

Arnavutluk Demokratik Hükûmeti (1944-1945)

Bulgaristan (1944-1945)

Destek:

Sürgündeki Yugoslavya hükûmeti
Komutanlar ve liderler

Maximilian von Weichs

Alexander Löhr

E. Glaise-Horstenau

Kosta Pećanac

Dusan Simovic


Draža Mihailović

Josip Broz Tito

Ivan Ribar
Güçler

300.000 (1944)

321.000 (1943)

280.000 (1943)

700.000 (1941)


93.000 (1943)

100.000 (1943)

800.000 (1945)

580.000 (1944)

Yugoslavya Cephesi, II. Dünya Savaşı'nın cephelerinden biridir. Cephe, Nisan 1941'de Yugoslavya'nın işgali ile açılmış ve bölgenin Partizanlarca geri alınmasıyla kapanmıştır.

Yugoslavya'nın İşgali

Harekât, 6 Nisan 1941'de Luftwaffe'nin bombardımanları ile başladı. Harekâta, Bulgar kuvvetleri de Almanların safında katıldı. Ardından bunu Almanların Romanya, Macaristan ve Avusturya'dan gelen saldırıları takip etti. İtalyan kuvvetleri, 11 Nisan'a kadar top atışı ile yetindi. Aynı gün, Harekâta Macarlarda katıldı. Bačka ve Baranya'yı ele geçirdiler. İşgal, 17 Nisan 1941'de yapılan ateşkeş antlaşması ile sona erdi. Ateşkeş ile birlikte, Yugoslavya parçalandı ve Almanya ve İtalya'ya bağlı kukla devletler kuruldu. Bunlar;

  1. Bağımsız Hırvatistan Devleti
  2. Ulusal Kurtuluş Hükümeti
  3. Karadağ Bağımsız Devleti

idi.

İşgal Sonrası

Kukla devletlerin kurulması ile birlikte; Faşist Ustaşa örgütünün gücü artmış ve Sırp, Yahudi ve Roman kökenli insanları katletmeye başlamışlardır.

Yugoslav Kraliyet Ordusu'nun mevcut birliklerinden bazıları ise ateşkes ile birlikte Çetnik adı verilen ve ülkeyi kurtarıp krallığı geri getirmeyi amaçlayan gerilla örgütleri kurmuşlardır. Bu örgütler, ilk olarak Bosna'da kurulmuştur ve sonradan bölgeye yayılmaya başlamışlardır.

Bölgede kurulan bir diğer bir örgüt ise Yugoslavya Komünist Partisi'ne bağlı Yugoslav Partizanları adı verilen örgüttü. Bu örgütün amacı da ülkeyi kurtarmak ve sonrasında Yugoslav halklarını sosyalizm çatısında birleştirmekti. Örgüt, Josip Broz Tito önderliğinde Temmuz 1941'de kurulmuştur. Partizanlar ve Çetnikler, ülkenin kurtuluşundan sonraki istedikleri yönetim biçimlerinden dolayı çok geçmeden birbirleriyle çatışmaya başladılar.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Enver Hoca</span> Komünist eski Arnavutluk lideri

Enver Halil Hoca, Arnavut komünist politikacı. 1941'den 1985'te ölümüne kadar Arnavutluk Emek Partisi Genel Sekreteri'ydi. Aynı zamanda Arnavutluk Emek Partisi Politbüro üyesi, Arnavutluk Demokratik Cephesi Başkanı ve silahlı kuvvetlerin başkomutanıydı. 1944'ten 1985'te ölümüne kadar ülkeyi yönetti. Ayrıca 1944'ten 1954'e kadar 22. Arnavutluk Başbakanı ve çeşitli zamanlarda Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin hem dışişleri bakanı hem de savunma bakanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span> II. Dünya Savaşının parçası

Balkan Cephesi, Almanya'nın 1941 yılında Balkanları istilasıyla başlayan bir dizi çatışmadır. 1940 yılı içinde Almanya, Polonya ve Fransa'yı askerî harekâtlarla istila etmiş, İngiltere'ye yönelik hava akınlarını başlatmıştı. Britanya Savaşı olarak bilinen bu yoğun ve sık hava akınları amacına ulaşamamış ve durdurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çetnikler</span> Sırp Ortodoks-Köktenci çete terör örgütü

Çetnikler, II. Dünya Savaşı'nda işgalci Mihver kuvvetlerine ve Hırvat işbirlikçilerine karşı direnmek amacıyla ortaya çıkan, ama daha çok Partizanlar olarak bilinen Tito'ya bağlı komünist gerillalarla çarpışan radikal milliyetçi, monarşist Sırp gerillalar.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</span> 1945-1992 yıllarında Balkanlarda bulunan sosyalist federal cumhuriyet

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Krallığı</span> 1918den II. Dünya Savaşının sonuna kadar Balkanların batısında var olmuş devlet

Yugoslavya Krallığı, Güneydoğu ve Orta Avrupa'da 1918'den 1941'e kadar var olan bir devletti. 1918'den 1929'a kadar resmî olarak Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı olarak adlandırıldı, ancak kökenleri nedeniyle Yugoslavya terimi onun günlük konuşma dilindeki adıydı. Devletin resmi adı 3 Ekim 1929'da Kral I. Aleksandar tarafından Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan (1941-1944)</span>

Sırbistan'daki Askeri Komutanlık Bölgesi, Yugoslavya Krallığı'nın Nisan 1941'de Yugoslavya'nın işgali ve dağıtılmasının ardından Wehrmacht tarafından askeri işgal hükûmeti altına alınan bölgesiydi. Bölge, yalnızca modern merkezi Sırbistan'ın çoğunu kapsıyordu. Bu bölge, bölünmüş Yugoslavya'nın Alman işgalcilerin askeri bir hükûmet kurduğu tek bölgesiydi. Bunun nedeni, ana demiryolu ve içinden geçen Tuna ulaşım yolları ve özellikle demir dışı metaller olmak üzere değerli kaynaklarıydı. 22 Nisan 1941'de bölge, askeri idare genelkurmay başkanının kontrolü altında bölgenin günlük idaresi ile Sırbistan'daki Alman askeri komutanının en yüksek yetkisi altına alındı. İşgal altındaki topraklardaki komuta ve kontrol hatları hiçbir zaman birleştirilmedi ve Reichsführer-SS Heinrich Himmler, Reichsmarschall Hermann Göring ve Reichsminister Joachim von Ribbentrop gibi üst düzey Nazi figürlerinin doğrudan temsilcilerinin atanmasıyla daha karmaşık hale getirildi. Almanlar, işgale yardımcı olmak için Bulgar birliklerini kullandı, ancak bunlar her zaman Alman kontrolü altındaydı. Kaynaklar, bölgeyi bir kukla devlet, bir himaye, özel bir idari eyalet olarak çeşitli şekillerde tanımlar veya kukla bir hükûmete sahip olarak tanımlar. Sırbistan'daki askeri komutanın düzeni sağlamak için çok sınırlı Alman garnizon birlikleri ve polis müfrezeleri vardı, ancak yetersiz donanımlı işgal birliklerinden oluşan üç tümenden oluşan bir kolordudan yardım talep edebilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan tarihi</span>

Hırvatistan tarihi, bugünkü Hırvatistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Slovenya tarihi bugünkü Slovenya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Hırvatistan Devleti</span>

Bağımsız Hırvatistan Devleti, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'nın Nazi Almanyası tarafından işgali üzerine kurulan kukla devlettir. NDH'nin kuruluşu 10 Nisan 1941'de Zagreb'de ilan edildi. Almanlar Bosna, Hersek ve Srem'i Hırvatistan'a bağlayarak Ustaşa lideri Ante Paveliç'in yönetiminde faşist bir rejim kurdular. Hırvat faşistler Bağımsız Hırvatistan Devleti'nde çok sayıda Sırp, Yahudi ve Çingene nüfusunu öldürerek ortadan kaldırdılar.

<span class="mw-page-title-main">Belgrad Taarruzu</span>

Belgrad Taarruzu ya da Belgrad Stratejik Taarruz Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya Cephesi'nde, Kızıl Ordu ve Yugoslav Partizanlar'la Wehrmacht arasında gerçekleşen muharebelerdir. Esas olarak Yugoslavya'nın başkenti Belgrad'a yönelik olan bu genel taarruz harekâtı, 14 Eylül - 24 Kasım 1944 tarihleri arasında devam etmiş ve sonunda Alman işgalindeki Yugoslavya bu işgalden çıkmıştır. Sovyet ve Yugoslav kuvvetleri ayrı ve yeterli eşgüdüm olmadan harekât yaptılar. Bu durum Alman birliklerinin Belgrad bölgesinden tahliyesi için fırsat yarattı.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya</span> Eski bir Balkan devleti

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Partizanları</span>

Yugoslav Partizanları ya da Ulusal Kurtuluş Ordusu, resmi adıyla Ulusal Kurtuluş Ordusu ve Yugoslavya'nın Partizan Müfrezeleri, komünist olmayan otonomik bir yapıda olan Leh direniş hareketiyle karşılaştırılan Avrupa'nın en etkili Anti-Nazi direniş hareketiydi. Yugoslav Direnişi II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya Komünist Partisi önderliğinde sürdürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Arnavut direnişi</span>

Arnavut direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında komünist hareketinin Mihver Devletler'ine karşı vermiş olduğu mücadeledir. İlk mücadele İtalyanlar'a karşı verildi. İtalyanlar çıkarıldıktan sonra Almanlar geldi. Partizan hareketi Alman kuvvetlerine karşı verdikleri mücadele başarıya ulaştı. Komünistler aynı zamanda işbirlikçilere karşı mücadele vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Titoizm</span> komünist ideoloji

Titoizm 1948 yılında, yeni bir doktrin olarak Stalin tarafından zorla dayatılan dünya komünizmi anlayışına bir tepki olarak, Yugoslavya'nın komünist lideri J. B. Tito tarafın­dan geliştirilen ve komünizmi, sosyalist ülkelerin ulusal ba­ğımsızlıklarını kazanmalarına katkıda bulunan bir ideoloji ola­rak gören, ulusal komünizmin teorisi ve uygulamasıdır.

Üniter Ulusal Kurtuluş Cephesi, Ulusal Kurtuluş Cephesi ya da Halk Kurtuluş Cephesi, II. Dünya Savaşı yıllarında Yugoslavya Cephesi'ne ait anti-faşist politik ve askeri cephe.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Meclisi</span> 1944ten II. Dünya Savaşının sonuna kadar Makedonyadaki en üst düzey yasama ve yürütme kurumu

Makedonya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Meclisi, 1944'ten II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar Makedonya'daki en üst düzey yasama ve yürütme kurumu. Meclis 1944 yazında, Yugoslavya'nın işgal altındaki Bulgar bölgesinde Makedonya Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın son aşamalarında komünist partizanlar tarafından kuruldu. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya'nın işgali</span> 1941 İkinci Dünya Savaşı sırasında Mihver devletleri tarafından Yugoslavya Krallığına Alman liderliğindeki saldırı

Yugoslavya'nın işgali veya Nisan Savaşı ve 25. Harekât, Nisan 1941 tarihinde II. Dünya Savaşı sırasında Mihver devletlerinin Yugoslavya'yı işgalidir. İşgal emri, Adolf Hitler'in Yugoslavya darbesinin ardından 27 Mart 1941'de yayımladığı "25. no. Führer Direktifi" ile ortaya kondu.

<span class="mw-page-title-main">Rösselsprung Harekâtı (1944)</span>

Rösselsprung Harekâtı, İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanların Yugoslav partizanlarının lideri Josip Broz Tito'yu öldürmek veya esir almak üzere gerçekleştirdiği askerî harekâttır. Harekât bugün Sırbistan sınırları içinde yer alan Bosna köyü Drvar'daki partizan karargâh ve tahkimatına karşı gerçekleştirilmiştir. 25 Mayıs 1944 tarihinde işbirlikçi Çetniklerle koordineli şekilde başlatılan Alman saldırısı sonucunda partizan sığınağına ağır kayıplar pahasına girilse de Tito ve kurmay heyeti bölgeden ayrılabilmiş, sonrasında da 15. Dağ Kolordusu, 500. Waffen-SS Paraşüt Taburu ve Luftwaffe'nin koordineli saldırısı püskürtülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kruševac saldırısı</span>

Kruševac saldırısı, II. Dünya Savaşı sırasında 23 ve 27 Eylül 1941 tarihleri arasında Alman işgali altındaki Sırbistan topraklarında Yugoslav isyancıların, Mihver kuvvetlerinin elindeki Kruševac'a yaptığı saldırıydı.

<span class="mw-page-title-main">Pavle Đurišić</span>

Pavle Đurišić, II. Dünya Savaşı sırasında Çetnik komutanı (vojvoda) olan ve Karadağ'daki Çetniklerin önemli bir bölümünü yöneten Yugoslav Kraliyet Ordusu'nun Karadağlı Sırp subayıydı. Temmuz 1941'de Karadağ'da İtalyanlara karşı çıkan halk ayaklanması sırasında öne çıktı ve ana komutanlardan biri oldu, ancak daha sonra Komünistlerin önderliğindeki Yugoslav Partizanlara karşı eylemlerde İtalyanlarla işbirliği yaptı. 1943'te birlikleri, Bosna, Hersek ve Sancak'taki Müslüman nüfusa karşı birkaç katliam gerçekleştirdi ve İtalyan kuvvetleriyle birlikte Partizan karşıtı Case White saldırısına katıldı. Đurišić, Mayıs 1943'te Almanlar tarafından yakalandı, kaçtı ve yeniden yakalandı.