İçeriğe atla

Yugoslavya Antifaşist Kadın Cephesi

Antifaşist Kadın Birliği'nin 1944'te Pirot'taki toplantısı

Yugoslavya Antifaşist Kadın Cephesi (Sırp-Hırvatça: Antifašistička fronta žena, Антифашистички фронт жена, kısaltma AFŽ/AФЖ; Slovence: Protifašistično fronta žensk; Makedonca: Антифашистички фронт на жените), II. Dünya Savaşı'da, Nazi işgali sırasında Yugoslavya'da, işgale karşı direnen çok uluslu, komünist partizan teşkilatının oluşturulmasında ve teşkilatında yer almış feminist ve antifaşist kitle örgütü. Yugoslavya'da teşekkül etmiş diğer kadın cephesi ördütlerinin ve bölgede günümüze dek uzanan kimi feminist kuruluşların da öncülüdür. 6 Aralık 1942 tarihinde, Bosanski Petrovac'da toplanan I. Ulusal Kadın Konferansı'nda kurulmuştur.[1]

Kuruluşu ve adlandırılması

Ayrıca bakınız: Yugoslav Partizanları

Örgütün ilk dönemlerindeki ismi "Antifaşist Kadın Organizasyonu" idi (AKO). Değişik bölgelerde, değişik adlarla kurulan benzer örgütler bulunmaktaydı. Hırvatistan'da Hırvatistan Antifaşist Kadın Cephesi[2] diye anılırken, Slovenya'da Slovenya Antifaşist Kadınlar Birliği, Antifaşist Kadın Cephesigibi değişik adları vardı. Bunların yanı sıra İtalya Karşıtı Kadınlar Birliği adlı bir organizasyon da bulunmaktaydı. Makedonya'da ise Makedonya Antifaşist Kadın Cephesi (Antifaşistiçki front na ženite na Makedoniya) olarak adlandırılmıştı. Sırbistan'da ise Sırbistan Antifaşist Kadınlar Cephesi olarak anılmaktaydı.[3]

II. Dünya Savaşı'ndan önce Avrupa'da birçok kadın örgütü, totaliter rejimlere karşı mücadele ediyor ve barış yanlısı tavır sergiliyordu. Savaşın başlamasıyla, bu derneklerin çoğu antifaşist mücadeleye fiilen de katıldı. 1941 yılında değişik adlar altında, farklı bölgelerde kurulan kadın örgütleri ve dernekleri, 6 Aralık 1942'de ilk Ulusal Kadın Konferansı'nde bir araya geldi. Konferansa, Makedonya hariç, işgal altındaki tüm bölgelerden 166 delege katıldı. Ulaşım sorunu ve güvenlik endişeleriyle, Makedon delegeler toplantıya dahil olamamıştı. Konferans neticesinde; Kardeşlik ve birlik ilkesi çerçevesinde, direniş birimlerine yardım etmek, silahlı eylemlere ve sabotajlara katılmak, direniş hükûmetine yardım etmek için kadınları harekete geçirmek amacıyla Antifasist Kadın Cephesi oluşturulması kararlaştırıldı.

Çatı oluşumu Yugoslavya Antifaşist Kadın Cephesi olan kadın dernekleri, daha sonra Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'ni oluşturacak bölgesel örgütlenmelere bölündü;

  • Bosna-Hersek Antifaşist Kadın Cephesi
  • Hırvatistan Antifaşist Kadın Cephesi
  • Kosovo Antifaşist Kadın Cephesi
  • Makedonya Antifaşist Kadın Cephesi
  • Karadağ Antifaşist Kadın Cephesi
  • Sırbistan Antifaşist Kadın Cephesi
  • Slovenya Antifaşist Kadın Cephesi
  • Voyvodina Antifaşist Kadın Cephesi

Savaş sonrası

Savaş sonrası, erkeklerle eşit haklara sahip olma konusunda kadınlar fazla sorun yaşamadı. Zira ulusal kurtuluş hareketine aktif katılımları sebebiyle belli başlı haklara çoktan ulaşmışlardı. Direniş hükûmeti tarafından yürürlüğe konan Foca Düzenlemeleri uyarınca, tüm kadın ve erkek, köy yönetimine katılabiliyor ve yönetici seçimimde oy kullanabiliyordu.[4] Feminist ve antifaşist kadın örgütlerinin savaş sırasında edindiği kazınımlar, savaş sonrasında anayasal olarak da güvence altına alınacaktı. AFŽ savaşın yol açtığı olumsuz koşulları ve yarattığı yıkımı gidermek için, kültürel ve sosyal alanlarda çalışmalarını sürdürdü. Özellikle kız çocuklarının eğitimi ve kadınlara karşı yürütülen negatif ayrımcılığı giderme konusunda ön plana çıkıyordu.

AFŽ'nin 26-28 Eylül 1953 tarihlerinde, Belgrad'da yapılan Dördüncü Kongresi'nde fesih kararı alındı ve Yugoslav Sosyalist Emekçiler Birliği örgütüne dahil olundu.

Kaynakça

  1. ^ P. Ramet, Sabrina. (1999). Gender Politics in the Western Balkans: Women, Society and Politics in Yugoslavia and the Yugoslav Successor States. Penn State University Press. pp. 75-76. 978-0-271-01802-7. Google Book Search. Retrieved on July 14, 2009.
  2. ^ Žena u borbi: glasilo Antifašističke fronte žena Hrvatske
  3. ^ Hrvatska riječ : glasilo Narodne fronte Vojvodine (COBISS.SR)
  4. ^ Batinić, Jelena. Women and Yugoslav Partisans. Cambridge University Press. s. 31. ISBN 9781316118627. 
Wikimedia Commons'ta Yugoslavya Antifaşist Kadın Cephesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Köprülü, Kuzey Makedonya</span> Makedonyada şehir

Köprülü, Vardar Nehri üzerinde Kuzey Makedonya'nın orta kısmında bulunan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</span> 1945-1992 yıllarında Balkanlarda bulunan sosyalist federal cumhuriyet

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Krallığı</span> 1918den II. Dünya Savaşının sonuna kadar Balkanların batısında var olmuş devlet

Yugoslavya Krallığı, Güneydoğu ve Orta Avrupa'da 1918'den 1941'e kadar var olan bir devletti. 1918'den 1929'a kadar resmî olarak Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı olarak adlandırıldı, ancak kökenleri nedeniyle Yugoslavya terimi onun günlük konuşma dilindeki adıydı. Devletin resmi adı 3 Ekim 1929'da Kral I. Aleksandar tarafından Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan tarihi</span>

Hırvatistan tarihi, bugünkü Hırvatistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Slovenya tarihi bugünkü Slovenya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya'nın dağılması</span>

Yugoslavya’nın dağılması, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra artan etnik çekişmeler, ekonomik bunalım ve Doğu Avrupa'daki değişiklikler nedeniyle 1980'lerin sonlarından 2000'li yıllara kadar yaklaşık 20 yıl süren kanlı bir süreç sonunda yedi ayrı egemen ülkeye bölünmesidir.

Yugoslav Halk Ordusu, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin ve 1945'ten 1992'ye kadar olan öncüllerinin ordusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya</span> Eski bir Balkan devleti

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Lazar Kolişevski</span>

Lazar Koliševski, Makedonya asıllı Yugoslav siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Yugo-nostaljisi</span>

Yugo-nostaljisi veya Yugostalji , eski Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti olan Bosna-Hersek, Hırvatistan, Karadağ, Makedonya, Sırbistan ve Slovenya yurttaşlarında görülen psikolojik ve kültürel bir fenomendir. Hem olumlu hem de olumsuz anlamda kullanılabilir. Güncel kültürel ve ekonomik örnekleri arasında, Yugoslav ya da Titoist retro ikonları bulunan müzik grupları, sanat eserleri, filmler, tiyatrolar ve eski şehirlere geziler yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Partizanları</span>

Yugoslav Partizanları ya da Ulusal Kurtuluş Ordusu, resmi adıyla Ulusal Kurtuluş Ordusu ve Yugoslavya'nın Partizan Müfrezeleri, komünist olmayan otonomik bir yapıda olan Leh direniş hareketiyle karşılaştırılan Avrupa'nın en etkili Anti-Nazi direniş hareketiydi. Yugoslav Direnişi II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya Komünist Partisi önderliğinde sürdürülmüştür.

Sürgündeki Yugoslavya Hükûmeti Kral II. Petar'ın idaresinde bir resmî Yugoslavya hükûmetidir. Yugoslavya'nın işgalinden sonra Belgrad'dan Nisan 1941'de ayrılmış ve ilk olarak Yunanistan'a, sonra Filistin'e, sonra Mısır'a ve son olarak Haziran 1941'de Birleşik Krallık'a gitmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Komünistler Birliği</span> Bir Yugoslav Partisi

Yugoslavya Komünistler Birliği, 1952'den önce Yugoslavya Komünist Partisi, 1919 yılında Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nda Yugoslavya Komünist Partisi adıyla kurulan parti, 1945-1990 yılları arasında Yugoslavya'nın tek yasal siyasi partisi olarak ülkeyi yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Meclisi</span> 1944ten II. Dünya Savaşının sonuna kadar Makedonyadaki en üst düzey yasama ve yürütme kurumu

Makedonya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Meclisi, 1944'ten II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar Makedonya'daki en üst düzey yasama ve yürütme kurumu. Meclis 1944 yazında, Yugoslavya'nın işgal altındaki Bulgar bölgesinde Makedonya Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın son aşamalarında komünist partizanlar tarafından kuruldu. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi</span> Siyasi örgüt

Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi veya Yugoslavya'da bilinen kısaltmasıyla AVNOJ, Yugoslavya'yı oluşturan her bir federal devletin ulusal kurtuluş konseyleri için oluşturulan siyasi çatı örgütü. II. Dünya Savaşı sonunda Yugoslavya için geçici müzakere makamı haline geldi. Partizanların kontrolü altındaki bölgeleri yönetmek için 26 Kasım 1942'de kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rada Vranješević</span>

Rada Vranješević, II. Dünya Savaşı sırasında Bosna'da faaliyet yürüten Yugoslav politikacı, siyasi aktivist, partizan ve direniş lideri.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya Antifaşist Kadın Cephesi</span>

Makedonya Antifaşist Kadın Cephesi II. Dünya Savaşı'nda, Makedonya'da ortaya çıkan feminist hareket. Kuzey Makedonya'da mevcut, bazı feminist örgütlerin de öncülü olan örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Cephesi</span>

Yugoslavya Cephesi, II. Dünya Savaşı'nın cephelerinden biridir. Cephe, Nisan 1941'de Yugoslavya'nın işgali ile açılmış ve bölgenin Partizanlarca geri alınmasıyla kapanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Makedonya İslam Birliği</span>

Kuzey Makedonya İslam Birliği, Kuzey Makedonya merkezli Müslümanların bağımsız dini örgütüdür. Merkezi Üsküp'te yer almaktadır. Birliğin günümüz reîsü'l-uleması Süleyman Recepi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Rosa Plaveva</span>

Rosa Plaveva, evlilik öncesi soyadı Varnalieva, bir Osmanlı ve Yugoslav sosyalisti ve süfrajettir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.