İçeriğe atla

Yugoslavya'da 1968 öğrenci gösterileri

Belgrad'da protestolar, 1968
Belgrad'da protestolar, 1968

Yugoslavya'da 1968 Öğrenci Gösterileri, II. Dünya Savaşı'ndan sonra başkent Belgrad'da Yugoslavya'daki ilk kitlesel protestoydu.

2 Temmuz 1968 gecesi Belgrad'da gençlik protestoları patlak verdiğinde, gösterilerin ana merkezi olan Belgrad Üniversitesi öğrencileri yedi günlük bir grev yaptı. Polis öğrencilere şiddet uyguladı ve tüm toplantılar yasakladı. Öğrenciler daha sonra Felsefe Fakültesi'nde toplandılar, sosyal adalet konulu tartışmalar ve konuşmalar düzenlediler ve polisler tarafından yasaklanan derginin kopyalarını dağıttılar. Öğrenciler ayrıca, yüksek işsizliğe yol açan ekonomik reformlara karşı protesto gösterileri düzenlediler.

Başkan Josip Broz Tito, televizyondaki konuşmaları sırasında, öğrencilerin taleplerini dile getirerek, "öğrencilerin haklı olduğunu" söyledi. Taleplerinin kabul edileceğini düşünen öğrenciler protestoları yavaş yavaş bitiriyordu. Daha sonra protesto liderleriyle görüştü.

Protestolar; film yönetmeni Dusan Makavejev, sahne sanatçısı Stevo Zigon, şair Desanka Maksimoviç ve üniversite öğretim üyeleri dahil olmak üzere önde gelen kamu çalışanları tarafından desteklendi. Üst düzey kamu çalışanlarının protesto gösterilerine destek vermesi ve sempati duyması nedeniyle kariyerleri tehlikeye girmişti. Gösteriler ülkenin başkenti Belgrad ile sınırlı kalmamış, Yugoslav Cumhuriyetlerinin diğer başkentlerinde (Saraybosna, Zagreb ve Ljubljana) protestolar patlak vermişti. Ancak Belgrad'daki gösteriler kadar etkili olmamış ve daha kısa sürmüştü.[1][2]

Kaynakça

  1. ^ "Belgrade's 1968 student unrest spurs nostalgia". Thaindian.com. 5 Haziran 2008. 30 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010. 
  2. ^ 1968 in Europe - Online teaching and research guide, archived from the original

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Martin Luther King Jr.</span> Afrikalı-Amerikalı Baptist pastör ve Amerikan yurttaş hakları hareketi önderi

Martin Luther King Jr. veya doğum adıyla Michael King Jr., 1955'ten 1968'deki suikastına kadar sivil haklar hareketinin en önde gelen liderlerinden biri olan Amerikalı Baptist papaz, aktivist ve siyaset filozofuydu. Siyahi bir kilise lideri ve ilk sivil haklar aktivisti olan papaz Martin Luther King Sr.'ın oğlu olan King, Jim Crow yasalarına ve diğer yasallaştırılmış ayrımcılık biçimlerine karşı şiddet içermeyen direniş ve şiddet içermeyen sivil itaatsizlik yöntemlerini kullanarak Amerika Birleşik Devletleri'ndeki beyaz olmayan insanların sivil haklarını geliştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Slobodan Milošević</span> Sırbistanın ilk cumhurbaşkanı

Slobodan Milošević, Sırbistan ve Yugoslavya'nın eski devlet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Priştine</span> Kosovanın başkenti ve en büyük şehri

Priştine Kosova'nın başkenti ve en büyük şehri.

<span class="mw-page-title-main">1989 Tiananmen Meydanı protestoları</span>

1989 Tiananmen Meydanı Olayları, Çin'de (ÇHC) 15 Nisan - 4 Haziran 1989 arasında meydana gelen; öğrencilerin, aydınların ve işçilerin önderliğinde gerçekleşen gösterileri ve ardından yaşananları ifade eder. Gösterilerin odak noktası Pekin'de Tiananmen Meydanı idi, bununla birlikte göreceli olarak daha yumuşak gösterilerin gerçekleştiği Şangay gibi, Çin'in diğer şehirlerinde de kitlesel protestolar oldu.

<span class="mw-page-title-main">Steve Biko</span> Güney Afrikada apartheid karşıtı aktivist (1946-1977)

Steve Bantu Biko, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde ırk ayrımına karşı mücadele eden halk önderi, Siyah Bilinç Hareketi'nin kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">2008 Yunanistan ayaklanmaları</span>

2008 Yunanistan ayaklanmaları 6 Aralık 2008'de Atina'da polis Epaminondas Korkoneas'ın silahından çıkan mermiyle 15 yaşındaki Alexandros Grigoropoulos 'un ölümüyle sonuçlanmasıyla başladı. Bu olayın ardından öncelikle başkentte ardından tüm ülkede anarşistler ve hükûmet karşıtları polise karşı ayaklandı ve polisle çatışmaya başladı. Göstericiler molotofkokteylleri ile özel mülklere saldırdı. Atina'nin ardından çatışmalar ülkenin ikinci büyük şehri Selanik'e sıçradı.

<span class="mw-page-title-main">2009 İran cumhurbaşkanlığı seçimi protestoları</span> Mahmud Ahmedinejadın yeniden seçilmesine karşı düzenlenen protestolar

İran'da 2009 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı Seçiminin ardından seçimi hileli olduğu düşenen Mir Hüseyin Musavi ve Mehdi Kerrubi taraftarları başkent Tahran'da ve ülkenin diğer büyük şehirlerinde gösteriler düzenlediler. Ancak bu gösterilere karşılık olarak Tahran'da onbinlerce kişi Mahmut Ahmedinejad'ın zaferini desteklemek için toplandı. Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ülkedeki huzursuzlukları reddederek "futbol maçından sonraki tutkular" olarak niteledi. Bazı kaynaklar İran İslam Katılım Öncülüğünün merkezinin basıldığını ve tutuklamalar yapıldığını duyurdu.

1999 İran öğrenci protestoları İran'da İslam Devriminin ilk yıllarından beri görülen "en kötü", en yaygın ve şiddetli halk gösterileri olarak gösterilmektedir. 18-23 Temmuz 1999'da yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bratislava mum gösterileri</span>

Bratislava mum gösterileri, 25 Mart 1988'de Slovakya'nın başkenti Bratislava'da 1980'lerde Çekoslovakya'daki komünist rejime karşı düzenlenen ilk toplu gösteridir.

<span class="mw-page-title-main">2011 Cezayir protestoları</span>

2011 Cezayir protestoları, Cezayir'de 2010'un aralık ayından beridir devam eden protesto gösterileridir. Göstericiler tarafından gösterilen sebepler, işsizlik, gıda enflasyonu, evsizlik, usulsuzlük, ifade özgürlüğü ve kötü yaşam koşullarıdır. Daha önceki yıllarda yerel gösteriler sıkça yapılmış olsa da, tüm ülke çapında eşzamanlı gösteriler 2011'in ocak ayında patlak verdi. Bunlar hükûmetin gıda fiyatlarını düşürmesiyle bastırıldı; fakat daha sonra çoğunlukla hükûmet binalarının önünde gerçekleşen kendini yakma eylemleri başladı. Muhalefet partileri 1992'deki darbeden beridir olağanüstü hal bulunan Cezayir'in hükûmetinden izin almadan yasa dışı nitelikte gösteriler düzenlemeye başladı. Gösterilerde üç kişi öldü, 420 kişi yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi</span>

Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal özerk iki bölgeden birisidir.

1968 Mayıs olayları, Fransa'nın yakın tarihinin en önemli kırılma noktalarından birini oluşturmaktadır.

8888 Ayaklanması, 8 Ağustos 1988 tarihinde Myanmar'da gerçekleşen üniversite öğrencileri tarafından başlatılan ve ülke çapına yayılan gösterilere Budist rahipler, öğretmenler, sağlık kurumları memurları, gümrük memurları ve çeşitli kamu çalışanları dahil olmak üzere çeşitli meslek gruplarından alınan destekle yaklaşık 1.000.000 kişinin katılımıyla oluşan ayaklanmadır.

1981 Kosova protestoları, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'ne bağlı özerk cumhuriyet olan Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi'nin başkenti Priştine'de 11 Mart 1981 tarihinde başlayan ve 3 Nisan 1981'e kadar devam eden protestolar dizisi. Mitroviça'da da olayların patlak vermesi üzerine Yugoslavya predizyumu, olağanüstü hâl ilan etmiş ve birçok kişi ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Nuit debout</span>

"Nuit debout" protestoları protestoları olarak bilinen Fransa'da içerisinde "Yeni İş Yasası" adıyla yer alan kısıtlayıcı kanunlarında yer aldığı çalışma reformlarına karşı gösteri ve grevlerinde yer aldığı, 31 Mart 2016'da Fransa hükûmetine karşı başlatılan, Fransa geneline yayılan ve işçi sendikalarının da destek verdiği sivil halk ayaklanması. "Yeni İş Yasası" adıyla Fransa Hükûmeti tarafından çıkarılan kanunla günlük çalışma saatleri artırılmış, çalışan işçilerin sosyal hakları kısıtlanmış ve işverenlere, çalışanlar aleyhine ek haklar tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Black Lives Matter</span> Uluslararası insan hakları hareketi

Black Lives Matter, ABD'de yaşayan Afro Amerikan kökenli halka karşı özellikle polis tarafından uygulanan şiddete ve ırkçılığa karşı kurulmuş sivil toplum hareketidir. BLM, Birleşik Devletler genelinde öldürülen siyahlar ve ABD yasalarındaki ırk ayrımı yapan ceza hukukuna karşı düzenleme talep ederek gösteriler düzenler.

<span class="mw-page-title-main">1956 Gürcistan protestoları</span>

1956 Gürcistan protestoları, 1956 Tiflis ayaklanması veya 9 Mart Katliamı, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Nikita Kruşçev'in destalinizasyon politikalarına karşı Josef Stalin'i destekleyen Sovyet Gürcülerin düzenlediği protestolar dizisi. Eylemlerin merkezi cumhuriyetin başkenti Tiflis'te idi. Stalin'in ölümünün üçüncü yıldönümünde gerçekleştirilen spontan mitinglerde Kruşçev'in gizli söylevi yoğun şekilde protesto edildi ve hızla kontrol edilemez kitle gösterilerine dönüştü ve ortaya çıkan isyan dalgası kentin yaşamını felç etti. Protestolarda Sovyetler Birliği hükûmetinin değişmesi gerektiği ve Gürcistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etmesi gibi siyasi talepler ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">2021 Boğaziçi Üniversitesi protestoları</span> Melih Bulunun rektör olarak atanmasına karşı yapılan protestolar

Boğaziçi Üniversitesi protestoları, Melih Bulu'nun Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Boğaziçi Üniversitesi'ne rektör olarak atanmasına karşı 4 Ocak 2021'de başlayan ve 15 Temmuz 2021'e kadar devam eden gösterilerdir. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri ve öğrencileri, Bulu'nun istifa etmesini ve rektörün seçimle belirlenmesini talep etti. Protestolar sırasında düzenlenen operasyonlarla birçok öğrencinin evi basıldı ve birçok öğrenci gözaltına alındı. Bu protestolar sürecinde üniversitenin polislerce kapatılması, kapısına kelepçe takılması, güvenlik görevlileriyle öğrenciler arasında arbede yaşanması, öğretim üyelerinin içeri alınmaması gibi birçok olay yaşandı. Protestoların başladığı tarihten itibaren hem öğrencilerin hem de öğretim üyelerinin protestoları, kampüs içerisindeki farklı eylemlerle devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">2011-2012 Fas protestoları</span>

2011-2012 Fas protestoları, 20 Şubat 2011'den 2012 sonbaharına kadar Fas'ta meydana gelen bir dizi protesto gösterisidir. Orta Doğu'daki Arap Baharı olarak adlandırılan diğer protestolardan ilham aldılar. Protestoları 20 Şubat Hareketi organize etti.

<span class="mw-page-title-main">1968 kuşağı protestoları</span> Sol siyasetin, savaş karşıtlığının yükselişi, insan haklarının öneminin artması gibi sebeplerle dünya çapında artış gösteren halk isyanları

1968 kuşağı, ağırlıklı olarak sol siyasetin yükselişi, savaş karşıtlığı, sivil hakların aciliyeti gibi sebeplerden ötürü, devlet ordularına ve bürokrasilerine karşı protestoların yapıldığı; sessiz kuşak ve baby boomer kuşağı içindeki genç karşı kültürünün de içinde olduğu halk isyanlarıyla karakterize edilmiş sosyal çatışmaların ve eylemlerin dünya çapında tırmanışını içeren dönemdir.