İçeriğe atla

Yugoslav Partizanları

Ulusal Kurtuluş Ordusu ve
Yugoslavya'nın Partizan Müfrezeleri
Kuruluş1941–1945
Lider(ler)Josip Broz Tito
Merkez(ler)mobil, Ana Operasyon Grubu'na bağlı olarak
Etkin bölgelerMihver Devletleri işgalindeki Yugoslavya
İdeolojiKomünizm,[1][2][3][4][5]
Sosyalizm,
Cumhuriyetçilik,
Federalizm,
Titoizm
Yugoslavizm
Büyüklük80,000–800,000
MüttefiklerYunan Halk Kurtuluş Ordusu, Bulgar Partizanlar, Sovyetler Birliği, Arnavut Partizanları ve diğer Müttefik Devletler
Rakip(ler)Almanya, İtalya, NDH, Bulgaristan (9 Eylül 1944 yılına kadar), Çetnikler, Balli Kombëtar, Macaristan

Yugoslav Partizanları[Note 1][6] ya da Ulusal Kurtuluş Ordusu,[Note 2] resmi adıyla Ulusal Kurtuluş Ordusu ve Yugoslavya'nın Partizan Müfrezeleri,[Note 3][7] komünist olmayan otonomik bir yapıda olan Leh direniş hareketiyle karşılaştırılan Avrupa'nın en etkili Anti-Nazi direniş hareketiydi.[8][9] Yugoslav Direnişi II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya Komünist Partisi önderliğinde sürdürülmüştür.[10]

Yugoslavya Krallığı Nisan 1941'de Almanya'nın öncülüğünde Mihver kuvvetlerince işgal edildi. Josip Broz Tito yönetimindeki Yugoslavya Komünist Partisi Temmuz 1941'de işgale karşı bir silahlı ayaklanma başlattı. Başlangıçta çoğunluğu Hırvatlardan oluşan Partizanlar, buna rağmen etnik bir ideale bağlanmadıklarından dolayı, yavaş yavaş tüm bölge halklarını kapsamaya başladı, amaçları ise sosyalist bir düzende Yugoslavya halklarını birleştirmekti.[11]

Mihver birliklerinin savaşın en kızgın döneminde Partizanları sindirmek için yedi saldırı harekâtı düzenlemesi, öteki Müttefik cephelerinden çok sayıda düşman askerinin çekilmesini sağladı. Savaş sırasında iki önemli siyasi toplantı (Kasım 1942'de Bihać, Kasım 1943'te Jajce) düzenleyen Partizanlar, kurtarılmış bölgeleri kapsayan, geçici nitelikte yerel ve federal yönetim organları oluşturdular. Partizanların denetimindeki bu örgütlenme ağı, komünistlerin savaş sonrasında iktidarı ele geçirmesinde belirleyici rol oynadı. Tito'nun 1948'de Stalin'in siyasal saldırılarına karşın ayakta kalmasını sağlayan en önemli etken de Partizanların yurtseverliği ve Tito'ya bağlılığı oldu.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Sırp-Hırvatça, Makedonca, Slovence: Partizani, Партизани
  2. ^ Sırp-Hırvatça: Narodnooslobodilačka vojska (NOV), Народноослободилачка војска (НОВ); Makedonca: Народноослободителна војска (НОВ); Slovence: Narodnoosvobodilna vojska (NOV)
  3. ^ Sırp-Hırvatça: Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije (NOV i POJ), Народноослободилачка војска и партизански одреди Југославије (НОВ и ПОЈ); Makedonca: Народноослободителна војска и партизански одреди на Југославија (НОВ и ПОЈ); Slovence: Narodnoosvobodilna vojska in partizanski odredi Jugoslavije (NOV in POJ)

Notlar

  1. ^ Fisher, Sharon (2006). Political change in post-Communist Slovakia and Croatia: from nationalist to Europeanist. Palgrave Macmillan. s. 27. ISBN 1-4039-7286-9. 
  2. ^ Jones, Howard (1997). A new kind of war: America's global strategy and the Truman Doctrine in Greece. Oxford University Press. s. 67. ISBN 0-19-511385-3. 
  3. ^ Hupchick, Dennis P. (2004). The Balkans: from Constantinople to communism. Palgrave Macmillan. s. 374. ISBN 1-4039-6417-3. 
  4. ^ Rosser, John Barkley; Marina V. Rosser (2004). Comparative economics in a transforming world economy. MIT Press. s. 397. ISBN 0-262-18234-3. 
  5. ^ Chant, Christopher (1986). The encyclopedia of codenames of World War II. Routledge. s. 109. ISBN 0-7102-0718-2. 
  6. ^ Curtis, Glenn E. (1992). Yugoslavia: A Country Study. Kongre Kütüphanesi. s. 39. ISBN 0-8444-0735-6. 
  7. ^ Trifunovska, Snežana (1994). Yugoslavia Through Documents:From Its Creation to Its Dissolution. Martinus Nijhoff Publishers. s. 209. ISBN 0-7923-2670-9. 
  8. ^ Jeffreys-Jones, R. (2013): In Spies We Trust: The Story of Western Intelligence, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-958097-2
  9. ^ Adams, Simon (2005): The Balkans, Black Rabbit Books, ISBN 978-1-58340-603-8
  10. ^ Rusinow, Dennison I. (1978). The Yugoslav experiment 1948–1974. University of California Press. s. 2. ISBN 0-520-03730-8. 
  11. ^ Ömer Alkan, Çift Kutuplu Dünya’da Bir Bağlantısız Örneği: Tito Dönemi Yugoslavyası

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Yugoslav Partizanları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</span> 1945-1992 yıllarında Balkanlarda bulunan sosyalist federal cumhuriyet

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Krallığı</span> 1918den II. Dünya Savaşının sonuna kadar Balkanların batısında var olmuş devlet

Yugoslavya Krallığı, Güneydoğu ve Orta Avrupa'da 1918'den 1941'e kadar var olan bir devletti. 1918'den 1929'a kadar resmî olarak Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı olarak adlandırıldı, ancak kökenleri nedeniyle Yugoslavya terimi onun günlük konuşma dilindeki adıydı. Devletin resmi adı 3 Ekim 1929'da Kral I. Aleksandar tarafından Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmiştir.

Kup Maršala Tita ya da daha çok bilinen adıyla Yugoslavya Kupası,, Eski Yugoslavya'da Yugoslavya Ligi ile birlikte en önemli iki futbol organizasyonundan birisiydi. Kupa, 1923-1940 yılları arasında Kup Kraliya Aleksandra ve 1947-1991 yılları arasında Kup Maršala Tita adıyla olarak oynanmıştır.

Yugoslav Halk Ordusu, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin ve 1945'ten 1992'ye kadar olan öncüllerinin ordusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya</span> Eski bir Balkan devleti

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Yugo-nostaljisi</span>

Yugo-nostaljisi veya Yugostalji , eski Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti olan Bosna-Hersek, Hırvatistan, Karadağ, Makedonya, Sırbistan ve Slovenya yurttaşlarında görülen psikolojik ve kültürel bir fenomendir. Hem olumlu hem de olumsuz anlamda kullanılabilir. Güncel kültürel ve ekonomik örnekleri arasında, Yugoslav ya da Titoist retro ikonları bulunan müzik grupları, sanat eserleri, filmler, tiyatrolar ve eski şehirlere geziler yer almaktadır.

Uz Maršala Tita, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti devlet başkanı mareşal Josip Broz Tito hakkında ilk kez II. Dünya Savaşı'nın devam ettiği 1943 yılında Vladimir Nazor tarafından yazılan ve Oskar Danon tarafından bestelenen Yugoslav Partizan marşı.

Sürgündeki Yugoslavya Hükûmeti Kral II. Petar'ın idaresinde bir resmî Yugoslavya hükûmetidir. Yugoslavya'nın işgalinden sonra Belgrad'dan Nisan 1941'de ayrılmış ve ilk olarak Yunanistan'a, sonra Filistin'e, sonra Mısır'a ve son olarak Haziran 1941'de Birleşik Krallık'a gitmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sisak Halkın Kurtuluş Partizan Birliği</span>

Sisak Halkın Özgürlük Partizan Birliği ya da diğer adıyla 1. Sisak Partizan Birliği II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya ve Avrupa'da kurulmuş olan ilk silahlı antifaşist direniş birliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Komünistler Birliği</span> Bir Yugoslav Partisi

Yugoslavya Komünistler Birliği, 1952'den önce Yugoslavya Komünist Partisi, 1919 yılında Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nda Yugoslavya Komünist Partisi adıyla kurulan parti, 1945-1990 yılları arasında Yugoslavya'nın tek yasal siyasi partisi olarak ülkeyi yönetti.

Üniter Ulusal Kurtuluş Cephesi, Ulusal Kurtuluş Cephesi ya da Halk Kurtuluş Cephesi, II. Dünya Savaşı yıllarında Yugoslavya Cephesi'ne ait anti-faşist politik ve askeri cephe.

<span class="mw-page-title-main">Titovka</span>

Titovka, II. Dünya Savaşı yıllarında Yugoslav Partizanları tarafından kullanılan, daha sonra Yugoslav Halk Ordusu'nun resmî şapkası olan köşeli şapka. Sovyetler Birliği'nde pilotka olarak bilinen komünist geleneğe ait şapkaya benzeyen ve üzerinde kızıl yıldız bulunan şapkaya Yugoslav lider komünist lider Josip Broz Tito'nun adı verilmiştir.

Halk Kahramanı Nişanı, üçüncü dereceli bir Yugoslav nişanı idi. Nişan olağanüstü kahramanlık gösteren bireyler, askerî birlikler, siyasi ve diğer kuruluşlara verilirdi. Nişan büyük çoğunluğukla II. Dünya Savaşı partizanları tarafından kazanılmış olup kazananları 1,322'si Yugoslav ve 19'u da diğer ülke vatandaşlarıydı. Josip Broz Tito ise 1944, 1972 ve 1977 yıllarında üç kez Halk Kahramanı Nişanı ile ödüllendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Faşizme ölüm, halka hürriyet</span> Slogan

"Faşizme ölüm, halka hürriyet", II. Dünya Savaşı kapsamındaki Yugoslavya Halk Kurtuluş Savaşı sırasında özellikle Yugoslav Partizanları olmak üzere Yugoslavya'daki tüm direniş hareketinin resmi sloganı olarak bilinen slogan. Bu slogan savaş sonrasında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde ve dünya komünist hareketi tarihinde önemli bir yere sahip olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Meclisi</span> 1944ten II. Dünya Savaşının sonuna kadar Makedonyadaki en üst düzey yasama ve yürütme kurumu

Makedonya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Meclisi, 1944'ten II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar Makedonya'daki en üst düzey yasama ve yürütme kurumu. Meclis 1944 yazında, Yugoslavya'nın işgal altındaki Bulgar bölgesinde Makedonya Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın son aşamalarında komünist partizanlar tarafından kuruldu. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi</span> Siyasi örgüt

Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi veya Yugoslavya'da bilinen kısaltmasıyla AVNOJ, Yugoslavya'yı oluşturan her bir federal devletin ulusal kurtuluş konseyleri için oluşturulan siyasi çatı örgütü. II. Dünya Savaşı sonunda Yugoslavya için geçici müzakere makamı haline geldi. Partizanların kontrolü altındaki bölgeleri yönetmek için 26 Kasım 1942'de kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Božidarka Kika Damjanović-Marković</span> Yugoslavyada faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutan, direnişçi, ulusal kahraman (1920-1996)

Božidarka Damjanović-Marković veya takma ismiyle Kika, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'da faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutan, direnişçi, ulusal kahraman. Savaş sonrası pek çok görev aldı, Federal Meclis ve Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti Ulusal Meclisinde parlamento yardımcısı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Cephesi</span>

Yugoslavya Cephesi, II. Dünya Savaşı'nın cephelerinden biridir. Cephe, Nisan 1941'de Yugoslavya'nın işgali ile açılmış ve bölgenin Partizanlarca geri alınmasıyla kapanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Petar Stambolić</span>

Petar Stamboliç, 1963'ten 1967'ye kadar Yugoslavya Federal Yürütme Konseyi Başkanı ve 1982'den 1983'e kadar Başkanlık Konseyi Başkanı olarak görev yapan bir Sırp komünist politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Belgrad deklarasyonu</span>

Belgrad deklarasyonu Yugoslavya Devlet Başkanı Josip Broz Tito ve Sovyet lideri Nikita Kruşçev tarafından 2 Haziran 1955'te imzalanan ve iki devlet arasında kısa süreli bir uzlaşma sağlayan bir belgedir. Belgenin imzalanmasına giden müzakereler 27 Mayıs ve 2 Haziran tarihleri arasında gerçekleşti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.