Cayman Adaları, nüfus bakımından en büyüğü batı Karayip Denizi'nde, kendi kendini yöneten bir Britanya Denizaşırı Toprakları'dır. 264-kilometrekare (102-milkare) bölgesi Grand Cayman, Cayman Brac ve Little Cayman adlı üç adadan oluşur. Küba'nın güneyinde ve Honduras'ın kuzeydoğusunda, Jamaika ile Meksika'nın Yucatán Yarımadası arasındadır. Başkenti, üç adanın en kalabalık olan Grand Cayman'da George Town'dır.
Karayip Denizi, Antil Denizi olarak da bilinir, Atlas Okyanusu'nun alt havzası. Batı Yarıküre'de, Ekvator çizgisinin kuzeyinde yer alır. Güney Amerika'nın kuzey, Orta Amerika'nın doğu kıyıları ile Meksika kıyılarının bir bölümü boyunca uzanır. Karayip Denizi, kapladığı yaklaşık 2,640,000 km²'lik alan ile dünyanın en geniş tuzlu su denizlerinden biridir.
Meksika Körfezi, Atlas Okyanusu'nun batısında, Amerika Birleşik Devletleri'nin Florida eyaletinden başlayıp Meksika'nın Yucatán eyaletinde son bulan bir körfez. Yüzölçümü 1,6 milyon km²dir. Körfezin doğu, kuzey ve kuzeybatı kıyılarında Amerika Birleşik Devletleri; güneybatı ve güney kıyılarında ise Meksika vardır. Meksika Körfezi, Atlas Okyanusu'na Amerika ve Küba arasındaki Florida boğazlarıyla; Karayip Denizi'ne de Meksika ve Küba arasındaki Yucatan Kanalıyla bağlanır. Amerika Birleşik Devletleri'nin Florida, Alabama, Mississippi, Louisiana ve Teksas; Meksika'nın ise Tamaulipas, Veracruz, Tabasco, Campeche ve Yucatán eyaletlerinin kıyılarının bulunduğu Meksika Körfezi, dünyanın en büyük körfezlerinden biridir.
Yucatán, Meksika'nın doğusunda yer alan bir eyalet. Yucatán Yarımadasının kuzeyinde yer alır. Yucatan yarımadası üç eyalet içerir. Komşuları Quintana Roo ve Campeche'dir. Meksika Körfezi'ne kıyısı vardır. Meksika'nın 31. eyaletidir. Yucatan eyaletinin başkenti Mérida dır.
Chichen Itza, Meksika'nın Yucatán Yarımadası'nda, Valladolid ve Mérida arasında yer alan, Kristof Kolomb öncesi dönemde kurulmuş bir İtza Maya kentidir. Muhtemelen bir dönem Yucatan'ın dini merkezi olmuştur. Günümüzde Meksika'nın en çok ziyaret edilen ikinci arkeolojik sit alanıdır. Chichen-Itza'daki El Castillo (kale) adıyla tanınan Kukulkan piramidinin yüksekliği üst platforma nazaran 24 m'dir. 7 Temmuz 2007'de seçilen dünyanın yeni yedi harikasından biridir. Efsaneye göre kent 10. yüzyılda Quetzalcoatl önderliğindeki Toltekler'ce alınmıştır. Kentteki önemli yapılar şunlardır:
- Kale adıyla tanınan Kukulkan Tapınağı ya da Kukulkan Piramidi: Mayalar bu piramidi astronomi ve matematik bilgilerini ortaya koymak istercesine belirli bir sistemle inşa etmişlerdir. Örneğin 4 cephesinin her birinde 91 basamak yer alır ki, böylece 4x91'le bulduğumuz 364 sayısına en tepedeki düzlüğü (1) de eklediğimizde yıldaki günlerin sayısı olan 365'i bulmaktayız. Ayrıca, piramidi öyle bir şekilde yönlendirmişlerdir ki, ilkbahar ve sonbaharda ekinoksların gerçekleştiği an, piramide gelen güneş ışıkları piramidin çıkıntıları sayesinde, merdiven basamaklarının dibinde bulunan iki yılan başı yontusunun S'ler çizen bir gövde uzantısı oluşacak şekilde bir gölge oluşturmaktadır. Bu yılan, Kukulkan adıyla bilinen ilah tüylü yılandır. Ayrıca piramiti inandıkları yeraltı alemi katları sayısı gibi 9 farklı düzey halinde düzenlemişlerdir. Piramidin tepesinden bakıldığında 300 hektarlık bir görüş alanına sahip olunur, yani kentteki tüm yapılar görülebilmektedir.
- Caracol denilen gözlemevi. Yapıya içindeki spiral taş merdiven nedeniyle olsa gerek, “salyangoz” anlamında bu ad verilmiştir.
- Adı Maya dilinde “esrarlı yazıların evi” anlamına gelen Akab Dzib
- Baş rahibin tapınağı.
- Savaşçılar Tapınağı.
- Top oyunu sahası.
- İspanyollarca “rahibeler manastırı” adı verilmiş yönetim sarayı.
- Çeşitli tapınakları içeren, “eski Chichen” yapılar grubu.
Cancún, Meksika'nın Quintana Roo eyaletinde bulunan ve eyaletin merkezi olan şehirdir. Yucatán Yarımadası'nın kuzeydoğusunda, Karayip Denizi kıyısında yer almaktadır. 2014 yılı itibarı ile tahmini nüfusu 722.800'dür. Meksika'daki önemli bir turizm merkezi olan şehir, Maya Rivierası'nda yer almaktadır.
Yukatek Mayacası ya da Yukatekçe veya kısaca Mayaca, Mezoamerika'nın Atlantik tarafında Yukatan Yarımadası'nda daha çok Meksika'da, daha az olarak da Belize ve çok az olarak Guatemala'da (Petén) Yukatek Mayaları tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun Yukatek-Lakandon dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Lakandoncadır (Jach-t’aan). Meksika'da resmi dillerdendir.
Yukatek İspanyolcası ya da Yukatan İspanyolcası, Meksika'da Yukatan Yarımadasında konuşulan İspanyolcanın bir şivesi. Yöredeki yerli Yukatek Mayacasından leksikal, fonolojik, morfolojik ve sentaks olarak etkilenmiştir. Bu hâliyle Meksika'da konuşulan diğer İspanyolca şivelerinden çok belirgin biçimde ayrılır
Mayalar ya da Maya halkları, Mezoamerika'da Maya uygarlığını kuran atalarının topraklarında, günümüzdeki Guatemala, Güney Meksika ve Yukatan Yarımadası, Belize, El Salvador ve Batı Honduras'ta yaşayan ve 7 milyon nüfusa sahip olan Orta Amerika'nın en tanınmış yerli Kızılderili halkıdır. Konuştukları anadil Maya dillerine giren dil ve lehçeler olsa da İspanyolca ve İngilizce (Belize) gibi sömürge dilleri de kullanılır.
Yukatek Mayaları ya da Yukatekler veya kısaca Mayalar, Yukatan Yarımadasında daha çok Meksika'da, daha az olarak da Belize ve çok az olarak Guatemala'da (Petén) yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. En yakın akrabası birlikte Yukatek-Lakandon dilleri grubunu oluşturan Lakandonlardır
Yukatek ya da Yucatec/Yucateco/Yukateko şu anlamlara gelebilir:
- Yukatek Mayaları = los mayas yucatecos/yukatekos, Yukatan Yarımadasında Meksika ve Belize'de yaşayan bir Maya halkı.
- Yukatek Mayacası = idioma maya yucateco/yukateko, Yukatan Yarımadasında Meksika ve Belize'de Yukatek Mayalarının konuştuğu dil.
- Yukatek dilleri = lenguas yucatecanas/yukatekanas, Yukatan Yarımadasında Meksika ve Belize'de Maya dilleri grubu.
- Yukatek İspanyolcası = español yucateco/yukateko, Meksika Yucatán ve çevresinde konuşulan yerel İspanyolca şivesi.
Yucatán Kanalı, Meksika ve Küba arasında yer alan bir körfezdir. Karayip Denizi'ndeki Yucatán Havzası ile Meksika Körfezini birbirine bağlar. Boğaz, Meksika'daki Catoche Burnu ve Küba'daki San Antonio Burnu arasında 217 kilometre (135 mi) genişliğindedir. ve En derin yerinde 2.779 metre (9.117 ft) derinliğe sahiptir.
Sistema Sac Actun, Yucatán Yarımadası'nın Karayip kıyısında bulunan bir sualtı mağara sistemidir. Yukatek Mayacasında "beyaz mağara sistemi" anlamına gelmektedir. Tulum kasabasının kuzey ve batısına doğru uzanmaktadır.
Mérida Meksika eyaleti Yucatán'ın başkenti ve Yucatán Yarımadası'nın en büyük şehridir. Eyaletin kuzeybatısında yer alan şehir Meksika Körfezi kıyılarına yaklaşık 35 km uzaklıktadır. Şehir ve çevresindeki yerleşim yerlerini kapsayan belediye yine bu şehirdedir.
Chetumal, Meksika'nın Quintana Roo eyaletinin başkentidir. Şehir, Yucatán Yarımadası'nda Río Hondo'nun ağzına yakın, Chetumal Körfezi'nin batı tarafında yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2020 yılı itibarı ile 169,028'dir. Chetumal, bölge için önemli bir limandır ve şehirde ticari bir havaalanı vardır. Karayip kıyı şeridindeki konumu nedeniyle tropikal siklonlara karşı savunmasızdır; Her ikisi de Kategori 5 fırtınası olan Janet Kasırgası ve Dean Kasırgası, sırasıyla 1955 ve 2007'de Chetumal'a önemli ölçüde hasar verdi.
Cochinita pibil, puerco pibil veya cochinita con achiote, hafif ısıda pişen geleneksel bir domuz eti yemeği. Anavatanı Meksika'nın Yucatán Yarımadası'dır. Hazırlanırken et, asitli turunç suyunda marine edilir, koyu turuncu renk veren annatto tohumu ile çeşnilendirilir ve muz yaprağına sarılarak pişirilir.
Cozumel, Meksika'nın doğusunda Yucatán Yarımadası kıyısında Karayip Denizi'nde bulunan bir adadır. Ada, Playa del Carmen'in karşısında Yucatán Kanalı'nın yakınlarında yer almaktadır.
Poc chuc, turunçgil turşusunda hazırlanan ve ızgarada pişirilen, genellikle domuz eti kullanılan Meksika yemeğidir. Poc chuc genellikle pilav, soğan turşusu, yeniden kurutulmuş fasulye ve avokado ile servis edilir. Poc chuc, Yucatán'ın imza yemeklerinden biridir.
Moronga, rellena veya morcilla bir tür sosistir. Küba, Kolombiya, Porto Riko, Orta Amerika ve Meksika mutfağında bulunur. Baharatlar, otlar, soğan ve pul biber eklenir ve ardından domuzun kalın bağırsaklarında birkaç saat kaynatılır. "Chile rojo" veya "chile verde" sosla servis edilir. Ayrıca Meksika'nın merkezinde, taze soğan ve jalapeno biberleri ile tavada kızartıldıktan sonra gordita ve taco'larda dolgu olarak servis edilir. Bu sosis, Yucatan Yarımadası'nda "morcilla" olarak adlandırılır ve neredeyse her zaman diğer sosisler (buche) ve soğan turşusu, kişniş ve baharat karışımı ile birlikte servis edilir.
Valladolid, Meksika'nın Yucatán eyaletinin doğu bölgesinde yer alan bir şehirdir. Valladolid Belediyesi'nin merkezidir. 2020 nüfus sayımı itibarıyla merkez şehrin nüfusu 56.494 ve belediye nüfusu 85.460 kişidir.
