İçeriğe atla

Yosef Navon

Yosef (Joseph) Navon Bey

Yosef Navon ya da Joseph Navon, (İbranice:יוסף נבון) (d.1858 – ö.1934) Kudüslü Yahudi iş insanı. Navon, Yafa - Kudüs demiryolu'nun inşaatından asıl sorumlu kişiydi. Navon demiryolu hattının inşası için gösterdiği çabalar sebebiyle Fransız Hükûmeti tarafından Légion d'Honneur (Şeref Nişanı) ve Türk Hükûmeti Mecidiye Nişanı ile ödüllendirilmiştir. Ayrıca 1895 veya 1896 yılındada yine Türk Hükûmeti tarafından Navon'a "Bey" unvanı verilniştir.[1]

Hayatı

Yosef Navon, 1851 yılında Kudüs'te şehrin zengin elitlerinden olan Sefarad Yahudisi bir ailesiye mensup biri olarak doğdu.[2] Navon'un babası, Haham Eliyahu Pinchas Navon, Osmanlı yetkilileri tarafından Filistin Yahudilerini (Yişuv) Bâb-ı Âli'de temsil edecek kişi olarak seçilmişti. Annesi de Amzallag ailesinden gelen Filistin'in Sefarad elitlerindendi.[1] Navon Kudüs'teki bir Yeşiva'da (Yahudi dini okulu) eğitim aldı ve Marsilya'da bir okulda eğitimini tamamladı.[2]

Navon, Guishe Frumkin ile evlendi. Frumkin, Rus İmparatorluğu'nda doğmuş ve çocukken ailesiyle birlikte Filistin'e göç etmiş olan İsrail Dov Frumkin'nin kız kardeşiydi. Bir Aşkenaz Yahudisi ile bir Sefarad Yahudisi arasında olan bu evlilik Eski Yişuv (Filistin'de uzun zamandır yaşayan Yahudi cemaati) için eşsiz bir olaydı. Navon-Frumkin çiftinin üç kızları oldu. Torunlarından birisi ise İsrailli politikacı Eliyahu Eliashar'dı.

Yafa - Kudüs demiryolu

Ana madde: Yafa-Kudüs demiryolu

Yosef Navon demiryolu konusu üzerine odaklandı ve 1885 yılında demiryolunun inşa ihtimalini araştırmaya başladı. Daha önce demiryoluyla ilgili hükûmete teklif sunanlardan farklı olarak Navon'un avantajı bir Osmanlı İmparatorluğu vatandaşı olması ve imparatorluk elitleriyle bağlantısı olmasıydı.[2] Navon projesini tanıtmak ve Türk hükûmetinden izin almak için İstanbul'da üç yıl geçirdi. 28 Ekim 1888 tarihinde çıkarılan ferman (izin) ile Navon, Osmanlı hükûmetinden 71 yıllık imtiyaz hakkı kazandı ve ayrıca demiryolu hattını Gazze ve Nablus'a uzatmasına da izin verildi.[3] Navon, projenin inşaatına devam etmek için gerekli sermayenin eksikliği sebebiyle elinde bulunan imtiyazına bir alıcı bulmak amacıyla 1889 yılında Avrupa'ya gitti. Fransız deniz feneri müfettişi Bernard Camille Collas, 1 Milyon Frank (40.000 Pound) karşılığında imtiyazı satın aldı. 29 Aralık 1889 tarihinde Birinci Başkanı Müfettiş Collas olan Yafa'dan Kudüs'e Demiryolu Şirketi ya da resmî adıyla Osmanlı Yafa'dan Kudüs'e Demiryolu ve Uzantıları Şirketi (Société du Chemin de Fer Ottoman de Jaffa à Jérusalem et Prolongements) Paris'te kuruldu.[4]

Diğer projeleri

Yosef Navon, İsviçre'den Protestan iş insanı Johannes Frutiger'in bankasına katıldı ve Osmanlı Filistini'nde yapmayı planladığı birçok önemli projesini Frutiger'e tanıttı. 1878 yılında Navon ve dayısı Haim Amzallag şirketin demiryolu hattının inşaatı için Petah Tikva'da ve birkaç yıl sonra da Rişon LeTsiyon'da arazi satın almasına yardım etti. Ayrıca Navon ve dayısı Kudüs'teki bankaya ait topraklara talep yaratmak için fakirler ve şehre yeni gelen göçmenlere yerleşim yerleri inşa ettirdi. Johannes Frutiger ve Shalom Konstrum ile birlikte Yosef Navon, 1887 yılında Mahane Yehuda bölgesinde bulunan 162 haneye yardımcı oldu. Daha sonra bölgeye Navon'un kardeşi Yehuda'nın adı verilmiştir.[5]

Navon yeterli kişisel servetini biriktirdikten sonra aklında gerçekleştirmeyi planladığı birkaç proje vardı: Filistin'de yeni bir liman, Kudüs'e elektrik ve su temini projeleri ve şehre bir demiryolu hattı inşa edilmesi.[1]

Demiryolu inşaatı tamamlandıktan sonra, Yosef Navon, daha önce izin aldığı diğer bazı projeleri takip etmek için harekete geçti. Ancak, demiryolunun kârı bu projeleri finanse etmek için yeterli değildi. Bu sebeple 1894 yılında Navon, yatırımcı aramak için Paris'e yerleşti ve bir daha asla Kudüs'e dönmedi. 1901 yılında Filistin'deki gelişmeler hakkındaki toplantıdan sonra Theodor Herzl'le görüştü. Ancak Herzl'i projelerine destek olmaya ikna edemedi. Navon bölgedeki faaliyetlerini durdurdu ve 1934 yılında Fransa'da öldü.[1]

Biyografiler

  • "The Biography in Historical-Geographical Research - Navon Bey: A Case Study," in The Land that became Israel: studies in historical geography, Ruth Kark, Yale University Press, 1989, pp. 77–89.
  • Glass, Joseph B. "Joseph Navon Bey (1858-1934): A Local Entrepreneur and His Contribution to the Changing Landscape of Eretz Yisrael in the Late 19th Century", thesis, Hebrew University of Jerusalem, 1988.

Kaynakça

  1. ^ a b c d Gruenwald, Curt (1976). Fridman, Menahem; Ben Zion, Yehoshua; Tuvi, Yosef (Ed.). Chapters in the History of the Yishuv in Jerusalem (İbranice). Yad Ben Zvi Publishers. 
  2. ^ a b c Anthony S. Travis (2009), On Chariots with Horses of Fire and Iron, Hebrew University Magnes Press, p. 27
  3. ^ Cotterell, Paul (1984). The Railways of Palestine and Israel. Abingdon, UK: Tourret Publishing, Chapter 2, pp. 3–13
  4. ^ Kark, Ruth (1990). Jaffa: A City in Evolution, 1799–1917. Jerusalem, Israel: Yad Ben Zvi., p. 226
  5. ^ Browns, Shmuel (17 Eylül 2009). "Visiting the Mahane Yehuda Open Air Market". israelnationalnews.com. 14 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2010. 

Dış bağlantılar

  • The personal papers of Joseph Navon are kept at the Central Zionist Archives in Jerusalem. The notation of the record group is A152.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kudüs</span> Orta Doğuda yer alan bir şehir

Kudüs veya Yeruşalim, Orta Doğu'nun Kenan bölgesinde, Akdeniz ile Lut Gölü arasındaki Yehuda Dağları'ndaki bir plato üzerine kurulmuş eski bir şehirdir. Üç büyük İbrahimî din olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için kutsal sayılan bir şehirdir. İsrail, başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Birleşmiş Milletler, bu kararı tanımadığını açıklamıştır. Aynı şekilde Filistin de tıpkı İsrail gibi kendi başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Günümüzde İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul eder fakat Uluslararası alanda bu kararlar tanınmamaktadır. Çoğu ülke İsrail'deki diplomatik misyonlarını ve Büyükelçiliklerini Tel Aviv'de bulundururken, Filistin'deki diplomatik misyonlar ve Büyükelçilikler ise Ramallah, Gazze Şehri, Kahire ve Şam gibi çeşitli yerlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Shmuel Yosef Agnon</span>

Samuel Josef Agnon İsrailli kısa-hikâye yazarı. İbranice yazan ilk yazar olarak 1966 yılında Nelly Sachs'la birlikte edebiyat dalında Nobel Ödülüne layık görüldü. Eserlerinde başta Polonya olmak üzere Filistin'e yerleşen Doğu Yahudilerinin yaşamlarından kesitler yansıttı. Başlıca eserleri "Kovulmuşlar", "Bir gecelik misafir", "Tılsım" ve "Sözlü" kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Yehuda Krallığı</span>

Yehuda Krallığı, Yakup'un 12 oğlundan biri olan Yehuda'nın, Güney Levant'ta kurduğu Yehuda kabilesinin gelişip monarşi sistemine dönüşmesi ile oluşmuş bir Demir Çağı krallığı. Birinci dönemde, Tevrat'a göre İsrail Krallığı'nın kralı Şaul'un ölümüyle Yehuda topraklarında bir krallık oluştu ve bu krallığın başında Yehuda kabilesinin lideri Davud geçti. Yedi yıl Yehuda'nın krallığını yaptıktan sonra İsrail Krallığını tekrar bir araya getirdi ve başkenti Kudüs yaptı. İkinci dönem ise Yehuda Krallığı dendiğinde akla ilk gelen dönemdir. MÖ 930'da Birleşik İsrail Krallığı ikiye bölündü. Davud'un torunu Rehoboam'ı kendilerine kral olarak seçmek istemeyen kuzeydeki on kabile kendi (ikinci) İsrail Krallığını oluşturdu ve güneydeki iki kabilenin krallığını yapan Rehoboam Yehuda Krallığı'nın lideri oldu. Bazen bölünmeden sonraki İsrail Krallığı'na Kuzey Krallığı Yehuda Krallığı'na da Güney Krallığı denir. Yehuda'nın varlığı MÖ 587 yılında II. Nebukadnezar önderliğindeki Babil İmparatorluğu'nun Kudüs Kuşatması ile son bulmuştur. Babillilerin bölgeyi fethiyle birinci Tapınak yıkıldı ve Yahudiler bölgeden sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Büyük İsyan</span>

Büyük İsyan veya Birinci Yahudi-Roma Savaşı, Yahudiler tarafından Roma İmparatorluğu'na karşı yapılan üç büyük isyanın ilkidir. Yahudi yerleşim yerlerinin yok edilmesine, halkının yerinden edilmesine, toprağın Roma askeri kullanımı için tahsis edilmesine, Kudüs Tapınağı ve yönetiminin tahrip edilmesine yol açan, milattan sonra gerçekleşen ilk büyük savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Eliezer Ben-Yehuda</span> İbranice sözlük bilimci

Eliezer Ben-Yehuda, İbranice için sözlükbilimciliği yapmış ve Modern İbranicenin gelişmesinde en büyük katkıyı sağlamış olan Yahudi gazete editörü. Modern çağda, İbranicenin yeniden canlanmasının arkasındaki en büyük figür oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kayıp On Kabile</span> Neo-Asur fethinden sonra İsrail Krallığından sürgün edilen kabileler

Kayıp On Kabile, 12 İsrailoğlu kabilesinden 10'unun Neo-Asur İmparatorluğu tarafından köleleştirildiği veya öldürülüp yok edildiği düşünülen olaydır. Olaydan sonra bu on kabilenin ve bu kabilelerde yaşayan İbranilerin varlığı son buldu. On İsrailoğlu kabilesi sırasıyla şunlardır: Reuben, Şimon, Dan, Naftali, Gad, Aşer, İssakar, Zebulun, Menaşe, Yusuf. Günümüze kadar gelmiş İbranilerin tümü ya Yehuda kabilesinden (Yahudiler) ya da Levi kabilesinden gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yafa</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Yafa, dünyanın en eski yerleşim merkezlerinden biri kabul edilen İsrail'deki bir liman şehridir. Yafa, günümüzde Tel Aviv şehrinin bir parçası olarak kabul edilmekte ve tam adı Tel Aviv-Yafa olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Tren İstasyonu</span> İsrailin Kudüs şehrinde, El Halil Yolu ile Beytüllahim Yolu arasında Alman Kolonisinin yakınlarında bulunan eski bir tren istasyonu

Kudüs Tren İstasyonu İsrail'in Kudüs şehrinde, El Halil Yolu ile Beytüllahim Yolu arasında Alman Kolonisi'nin yakınlarında bulunan eski bir tren istasyonudur. 1998'de kapanana kadar Yafa - Kudüs demiryolu'nun bir parçasıydı. Terminalin karşısında bulunan kervansaray sebebiyle bu terminale Han İstasyonu da denir.

<span class="mw-page-title-main">Yafa Saat Kulesi</span> İsrailde Osmanlı dönemi saat kulesi

Yafa Saat Kulesi İsrail'de Osmanlı döneminde dikilmiş yedi saat kulesinden biridir. Diğerleri Safed, Akka, Nasıra, Hayfa, Nablus ve Kudüs'e dikilmiştir fakat bunlardan sonuncusu şu anda ayakta değildir.

<span class="mw-page-title-main">Arap dünyasındaki Yahudilerin tarihi</span>

Arap Yahudileri Arap dünyasında doğan Yahudileri veya onların torunlarını ifade eder. Salim Tamari'ye göre, dünyanın birçok yerinde "Arap Yahudisi" terimi bir oksimorondur.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün'deki Yahudilerin tarihi</span>

Ürdün'deki Yahudilerin tarihi, bugünkü Ürdün coğrafyasının büyük bir bölümü bir zamanlar İsrail Diyarı'ndaki Yahudilerin tarihi ile çakıştığı için antik döneme kadar uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte Yeruşalim</span> Yeruşalimin Yahudilikteki önemi

Yahudilikte Yeruşalim veya Yahudilikte Kudüs, MÖ 10. yüzyıldan beri Yahudilerin odağı ve ruhani merkezi olmuştur; 4 kutsal şehirden en kutsalıdır:

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kudüs</span> Kudüsün doğusu

Doğu Kudüs veya Doğu Yeruşalim ,1948 Arap-İsrail Savaşı'nda Ürdün'ün ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in eline geçen Kudüs'ün doğusudur. İçinde, Eski Şehri ve Yahudilik, İslam ve Hristiyanlıkta kutsal yerler olan Tapınak Dağı, Ağlama Duvarı, Mescid-i Aksa, Kutsal Kabir Kilisesi gibi yerleri barındırır. "Doğu Kudüs" terimi, bazen 1949'dan 1967'ye kadar Ürdün'ün hakimiyeti altında olan fakat 1967'den sonra İsrail hakimiyeti altında Batı Kudüs ile birlikte tek bir belediye altında birleştirilen 70 km²'lik alanı bazen de 1967 öncesi bir Ürdün belediyesi olan 6.4 km²'lik alanı tasvir eder. Filistin Devleti, Doğu Kudüs'ü başkent yapmak istemektedir fakat Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için şu andaki fiili başkenti Ramallah'tır. İsrail ise 30 Temmuz 1980'de Kudüs Yasası ile Batı Kudüs ve Doğu Kudüs olmak üzere Kudüs'ün tamamını ebedi başkent ilan etmiştir.

Suriye'deki Yahudileri, ilk çağlardan beri Suriye'de yaşayan Yahudiler ile 1492'de İspanya'dan kovulan Sefaradlar oluşturur. Halep, Şam ve Kamışlı'da asırlar boyunca büyük Yahudi cemaatleri var olmuştur. 20. yüzyılın başlarında Suriye Yahudilerinin büyük bir yüzdesi ABD, Orta ve Güney Amerika ve İsrail'e göç etti. Bugün Suriye'de çok az Yahudi yaşamaktadır. Suriye Yahudilerinin oluşturduğu en büyük cemaat 75.000 kişilik nüfusuyla Brooklyn, New York'tadır.

Filistin Yahudileri, tarihin herhangi bir anında Filistin'de yaşamış Yahudilere denir. İsrail devleti kurulmadan önce Filistin Yahudilerine "Yahudi cemaati" anlamına gelen Yişuv denmekteydi. 1881'de Yahudilerin Filistin'e olan göçleri başlamadan önce bölgede yaşayan Yahudilere "Eski Yişuv", 1881'den sonra göç edenlere "Yeni Yişuv" denmeye başlandı. Modern İsrail devleti 1948'de kurulduktan sonra, Filistinli Yahudiler İsrail vatandaşı olduğundan, "Filistinli Yahudi" terimi kullanılmamaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Eski Şehir (Kudüs)</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Eski Şehir, modern Kudüs şehri içerisinde 0.9 kilometrelik surlarla çevrili bir alandır. 1860'ta Yahudi mahallesi Mishkenot Sha'ananim kurulana kadar kentin tamamını kaplayan alandır. Eski şehir Müslümanlar için Kubbetü's-Sahre ve Mescid-i Aksa, Yahudiler için Tapınak Tepesi ve Ağlama Duvarı ve Hristiyanlar için Kutsal Kabir Kilisesi gibi çeşitli dinlere ait kutsal mekanlara ev sahipliği yapmaktadır. 1981'de UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yafa-Kudüs demiryolu</span> Demiryolu hattı

Yafa - Kudüs demiryolu ya da Jaffa - Jerusalem railway, kısaca J&J, Osmanlı İmparatorluğu'nda -günümüzde Tel Aviv şehrinin bir parçası olan- liman şehri Yafa ile Kudüs'ü birbirine bağlamak amacıyla inşa edilen demiryolu hattıdır. Demiryolu, Kudüs Sancağı 'nda bir Fransız şirketi olan Société du Chemin de Fer Ottoman de Jaffa à Jérusalem et Prolongements / Osmanlı Yafa'dan Kudüs'e Demiryolu ve Uzantıları Şirketi tarafından inşa edilmiştir. Demiryolu, İngiliz-Yahudi hayırsever Sir Moses Montefiore'nin önceki başarısız girişimlerinden sonra ancak 1892'de hizmete girmiştir. Hat, Orta Doğu'daki ilk demiryolu hattı değildir, ancak ilk Orta Doğu demiryolu hattı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yitzhak Isaac Levy</span> Yahudi şarkıcı, bestekâr

Yitzhak Isaac Levy ; d. 15 Mayıs 1919, Manisa, Osmanlı İmparatorluğu – ö. 21 Temmuz 1977, Kudüs) Türkiye Yahudisi asıllı İsrailli şarkıcı, söz yazarı, müzikolog ve bestekârdır.

İsrail Sineması, İsrail’in 1948 yılında kurulmasından itibaren yapılan film prodüksüyonlarına verilen isimdir. Birçok İsrailli filmini İbranice yapılmaktadır. İsrail, Akademi Ödülleri'nin Yabancı Dilde En İyi Film kategorisi için Orta Doğu’daki diğer ülkelerden daha fazla aday gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ruth Kark</span>

Ruth Kark, Kudüs İbrani Üniversitesinde coğrafya profesörü ve İsrailli bir tarih coğrafyacısıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.