İçeriğe atla

Yolcu uçağı

Boeing 747-8I yolcu uçağı kalkış esnasında

Yolcu uçağı, genel anlamda sadece yolcu taşıma amacına yönelik olarak üretilmiş uçak. Yolcuların yanı sıra yolculara ait bagajların ve kısmen diğer malzemelerin nakliyesinde de kullanılırlar. Yolcu uçağı tabiriyle daha çok havayolları tarafından kullanılan yüksek kapasiteli ve performanslı uçaklar kastedilir. Bununla birlikte hafif uçaklar da az sayıda yolcunun çoğunlukla kısa mesafelere ulaştırılmasında kullanılırlar.

Yolcu uçakları zamandan tasarruf sağlaması nedeniyle, özellikle ülkelerarası yolculuklarda sıkça tercih edilen taşıma araçlarıdır.

Tarihçe

Yolcu uçakları 20. yüzyılın başlarından bu yana genişleyen büyük bir sektör olan ticari havacılık sektöründe önemli rol oynar. İlk yolcu uçakları günümüzdeki modern yolcu uçaklarından çok farklıydı. Düzenli tarifeli ilk hava yolcu taşımacılığı 1912'de Graf Von Zeppelin'in "Delag" adlı hava gemisiyle başlamıştı. Bu hava gemisi ilk yolcu uçağı sayılabilirdi. Bu alandaki asıl etkinlikler I. Dünya Savaşı'ndan sonra başlatıldı. 1919'da Zeplinler yine düzenli seferlere başladı. Ama 1936'da hidrojen gazıyla havalanan 'Hindenburg' adlı hava gemisinin yanması hava taşımacılığında zeplinlerin yerini uçakların almasını hızlandırdı.

1933-1934 arasında, aerodinamik profilli gövdesi tümüyle metalden yapılmış hızlı ve rahat "Boeing 247 D"ler "Douglas DC-2"ler ve "DC-3"ler, "Lockheed 10"lar hizmete girdi. ABD'deki ve Avrupa'daki önde gelen havayolu şirketleri uzun yıllar hava filolarını bu uçaklardan oluşturdular.

Kıtalar arası yolcu uçakları 20 yüzyılın başında deniz uçakları ile sürdürüldü. 1930'larda Lufthansa şirketi 12 motorlu dünyanın en büyük deniz yolcu uçağını hizmete soktu. 1935 yılında Büyük Okyanus hattının açılması ile Pan American Airways 4 Motorlu "Martin M-130" deniz uçaklarını, 1938'de de daha büyük "Boeing 314 Clipper"ları sefere soktu.

Deniz uçakları oldukça karlı ticari taşıtlar olarak uzun süre kullanıldı ama 1950'lerde başlıca havayolu şirketleri uçuşlarını daha ekonomik ve daha uygun kara türü uçaklara yapmaya başladılar.

İkinci dünya savaşı sonrası yapılan bütün yolcu uçakları pervaneli ve merkezden çevreye doğru düzenlenmiş hava soğutmalı motorlarla donatılmıştı. 1950 ortalarında itibaren yolcu uçakları daha modernleşti ve jet motorlu yolcu uçakları yapılmaya başlandı. Bunların ilk örneği 1958'de hizmete giren "Boeing 727" dir.

Bu gelişmeler sadece batı ülkeleri ile sınırlı değildi. Sovyet Rusya'da 120 ile 220 yolcu kapasiteli Tupolev "Tu-114" yolcu uçaklarını devreye soktu.

1960'ların sonlarında daha büyük uçaklar devreye konuldu. Uzun yolcu uçağı "DC-8" ve "Boeing 727" lerin yanı sıra yolcu kapasitesini artırmaya yönelik geniş gövdeli jet uçakları hizmete girdi.

Modern yolcu uçakları

21 yüzyılda yolcu uçaklarında yolcu kapasitesini artırmaya yönelik geniş gövde şeklinde tasarlanmaktadır. Buna en güzel örnek "Airbus A380". "Airbus A380" 853 yolcu kapasiteli "Rolls-Royce Trent 900" gibi çok geliştirmiş motora sahip ve her türlü modern teknoloji donatılmış uçaklardır. Aynı prensibi Rus yapımı yolcu uçakları izlemektedir.

Aktif Üreticiler

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Airbus A380</span> Dünyanın en büyük yolcu uçağı

Airbus A380, Airbus tarafından üretilen, dünyanın en büyük geniş gövdeli yolcu uçağıdır. Ağırlığı 560 ton'dur.

<span class="mw-page-title-main">Olympic Airlines</span>

Olympic Airlines (OA),, Yunanistan'ın bayrak taşıyıcı ulusal havayolu şirketiydi. 2009 Kasım'ından itibaren havayolu yaşadığı mali krizden dolayı özelleştirilerek Olympic Air adı altında ve yeni filosuyla uçuşlarına başlamıştır. OA'nin ana merkezi Atina'da (Spata) bulunan Atina Uluslararası Havalimanı'ydı (ATH). Ayrıca Selanik'teki Selanik Uluslararası Havalimanı'nda (Makedonia) (SKG) ve Rodos Uluslararası Havalimanı'nda (Diagoras) da (RHO) birer merkezi bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Airbus A330</span> Airbus tarafından üretilen yüksek kapasiteli, orta-uzun menzilli yolcu uçağı

Airbus A330, Airbus ailesinin yüksek kapasiteli, orta ve uzun menzilli bir uçağıdır. Teknik olarak aynı A340 gibi geniş gövdeli, iki koridorlu yapıda olup A340'dan farklı olarak iki adet turbofan motora sahiptir. Bu özellikleri ile Airbus ailesinin A350 modelinden sonraki çift motorlu en büyük ikinci üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 747</span> Boeing tarafından üretilen, orta-uzun menzilli, geniş gövdeli yolcu-kargo uçağı

Boeing 747, havayolu taşımacılığında kullanılan bir jet uçağıdır. İlk ticari uçuşunu 1970 yılında gerçekleştirmiştir. Büyüklük rekorunu Airbus A380'in hizmete girdiği 2006 yılına kadar elinde tutmuştur. 2006 yılı itibarıyla en uzun kanat genişliğine Hughes H-4 Hercules sahiptir ancak en büyük ticari uçak, Sovyet yapımı kargo uçağı Antonov An-225'tir.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık</span>

Havacılık, insanlar tarafından üretilmiş hava taşıtlarıyla uçmak ya da uçmak için gerekli olan makinelerin tasarımıyla veya bakımlarıyla uğraşmak demektir. Daha genel bir anlamda, havacılık terimi, hava taşıtı ile ilgili olan tüm eylemleri, endüstrileri, kurumları kapsamaktadır. Ticari havacılık, sivil havacılık, genel havacılık, askerî havacılık, deniz havacılığı, kara havacılığı, ultralight havacılık, sanal havacılık gibi türleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737</span> Yolcu Uçağı

Boeing 737 kısa ve orta mesafe menzilli, tek koridorlu, dar gövdeli ve düşük fiyatlı, jet motorlu havayolu uçağıdır. Boeing'in diğer modelleri 707 ve 727'den türetilerek tasarlanmış olan Boeing 737'nin toplam dokuz versiyonu üretilmiştir. Boeing 737 Max üretiminin başlamasından sonra Boeing 737NG olarak adlandırılan -600,700,800 ve 900 versiyonunun üretimi 18 Aralık 2019 tarihinde son 737NG'nin KLM Havayollarına teslim edilmesiyle sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas MD-80/MD-90</span> Yolcu Uçağı

McDonnell Douglas MD-80 ve MD-90; çift motorlu, orta sınıf ve tek koridorlu ticari jet uçağı. Her ikisi de DC-9 adlı modelden türetilmiştir. MD-80'ler 1980 yılında piyasaya sunulmaya başlanmasının ardından, 1989 yılında da MD-90'lar geliştirilmiştir. Her iki uçağın da yolcu kapasitesi aslen 140 iken, 172 yolcuya kadar çıkarılabilmekteydi. İlk ticari yolculuğuna Swissair ile çıkan uçak, 1998 yılında ise yerini Boeing 717'ye bıraktı. 717'nin orijinal ismi MD-95 olmasına karşın McDonnell Douglas—Boeing şirketlerinin birleşmesi sonrası yeniden adlandırıldı. 23 Mayıs 2006 tarihinde son iki Boeing 717 siparişinin teslimi ile DC-9 uçak ailesinin 41 yıllık üretim süreci sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 727</span>

Boeing 727 orta boyda, dar gövdeli, üç motorlu ticari bir jet uçağıdır. İlk kez 1963 yılında kullanılmaya başlanmıştır ve çok uzun yıllar dünyadaki en popüler jet uçağıydı. 1.831 adet 727 üretilmiştir. 727 satış rekorları 1990'larda kardeşi Boeing 737 tarafından kırılmıştır. Temmuz 2013 tarihi itibarıyla 5 adet Boeing 727-100 ve 104 adet Boeing 727-200 hâlen kullanımdadır.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas DC-10</span>

McDonnell Douglas DC-10 Üç motorlu, orta ve uzun mesafeler için tasarlanmış, geniş gövdeli uçak. İki motor kanatlarda yer alırken üçüncü motor kuyrukta, dikey stabilizatörün altına yerleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 777</span> yolcu uçağı

Boeing 777 Uzun menzilli, geniş gövdeli, Çift koridorlu, çift motorlu yolcu uçağı. Boeing Ticari Uçaklar tarafından üretilmektedir. Dünyanın en büyük ve yaygın büyük çap turbofan motorlu, üç sınıfta 283 ve 368 arasında tek sınıf yapılandırmasında 550 yolcu taşıma olanağına sahip, 5235 ila 9380 deniz mili 'ye kadar menzili vardır. 777'ye dışarıdan bakıldığında diğer uçaklardan ayırt edici özellikleri, yuvarlak gövde kesiti, bıçak-kuyruk konisi, altı tekerlekli ana iniş takımı. Boeing 777'in ilk telesiyejli filosiyeline göre, bilgisayar aracılı kontrolleri var. Ayrıca, tamamen bilgisayar destekli tasarımla tasarlanan ilk ticari uçak.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 767</span>

Boeing 767, Amerikan yapımı, orta menzilli, geniş-vücutlu, iki motorlu yolcu ve kargo taşımacılığında kullanılan uçaktır: 767-200 // 767-200ER // 767-300 // 767-300ER // // 767-400ER // 767-300F Kargo olmak üzere 6 modeli vardır. Yolcu kapasitesi 181 ile 375 arası değişir, normal seyir hızı her altı modelde de 0.8 mach (851 km/h) dır. Maksimum Yüklü Menzili 5,200 = 6,590 deniz mili (9,400=12,200 km)dir. İlk hizmete 1982’de girmiştir. Ve aynı zamanda aletli uçuş kullanan ilk yolcu uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dar gövdeli uçak</span>

Dar gövdeli uçak, uçaklarla ilgili, teknik bir terimdir.

Pratt & Whitney bir Amerikan havacılık ve uzay şirketidir, merkezi Hartford, Connecticut'tadır. United Technologies Corporation (UTC)'ye bağlı bir kuruluştur. Pratt & Whitney'in uçak motorları hem sivil havacılıkta hem de askeri havacılıkta yaygın olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Yolları'nın kullandığı uçaklar listesi</span> THY uçakları

Türk Hava Yolları 440 Airbus ve Boeing'ten oluşan uçak filosuyla faaliyet göstermektedir. Havayolu 1933 yılında sadece beş uçakla faaliyetlerine başladı. 1945 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nden II. Dünya Savaşı'nda kullanılan 30'dan fazla ucuz Douglas DC-3 ve Douglas C-47 satın aldı. 1967'ye kadar, DC-3'ler bir dizi güvenlik sorunu yaşamalarına rağmen filoda hizmet vermeye devam ettiler. O yıl kiralanarak filoya katılan McDonnell Douglas DC-9 Türk Hava Yolları'nın ilk jet motorlu uçağı oldu. 1972'de satın alınan birkaç adet McDonnell Douglas DC-10, taşıyıcının filosuna katılan ilk geniş gövdeli uçak oldu. Aynı yıl içinde Fokker F28 Fellowship'ler filoya katıldı. Boeing 727'ler ise bu eklemeye iki yıl sonra dahil oldu. 1985'te Airbus A310'un filoya katılmasıyla birlikte, Douglas DC-10 ve Fokker F28'ler, filonun standartlaştırılması amacıyla Boğaziçi Hava Taşımacılığı'na devredildi. Boeing 747, McDonnell Douglas MD-11 ve Airbus A340 modellerini değerlendiren taşıyıcı DC-10'un yerine ikincisini tercih etti.

Boeing NLA, açılımı New Large Airplane olan, Boeing uçak üreticisinin 1990'ların başında 4 motorlu 500 ve üzeri yolcu kapasiteli uçak pazarı için yapmayı planladığı modelidir. Boeing 747'den daha büyüktür.Yine doksanların başında tasarlanıp üretilmeyen McDonnell Douglas MD-12 ile bugünkü Airbus A380'e benzemektedir. Boeing 1993'te bu tasarımından geliştirmesinden vazgeçerek 747'yi güncellemeye odaklanmıştır.

Bu liste Airbus A380 siparişleri ve teslimatını listelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Comac</span>

Çin Ticari Uçak Şirketi (Comac) 11 Mayıs 2008 tarihinde Çin'in Airbus ve Boeing firmalarına olan bağımlılıklarını azaltmak amacıyla Şanghay'da kurulmuş devlete ait hava araçları üreticisidir. şirketin merkezi Şangay, Pudong'dadır. Comac; 150'den fazla yolcu kapasitesine sahip büyük yolcu uçaklarının tasarımcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bahamasair</span>

Bahamasair Holdings Limited, Nassau merkezli bir havayolu şirketidir. Bahamasair, Bahamalar'ın bayrak taşıyıcı havayoludur ve Lynden Pindling Uluslararası Havalimanı (NAS) üssünden Karayipler ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki 32 bölgesel varış noktasına tarifeli hizmetler sunmaktadır.

Alaska Airlines, genel merkezi Seattle metropol bölgesi içinde, SeaTac, Washington'da bulunan büyük bir Amerikan havayolu şirketidir. Filo boyutu, taşınan tarifeli yolcular ve hizmet verilen varış noktası sayısı ile ölçüldüğünde Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük beşinci havayolu şirketidir. Alaska, bölgesel ortakları Horizon Air ve SkyWest Airlines ile birlikte, büyük bir yurt içi rota ağı işletiyor ve esas olarak Pasifik Kuzeybatı ve Alaska'dan bitişik Amerika Birleşik Devletleri, Hawaii, Kanada, Kosta Rika ve Meksika'daki yüzden fazla noktaya bağlanmaya odaklanıyor.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737 Classic</span>

Boeing 737 Classic, Boeing tarafından üretilmiş olan bir dar gövdeli uçak serisi. Orijinal Boeing 737'nin ikinci jenerasyonu. Gelişimine 1979 yılında başlandı. İlk varyasyon olan 737-300, ilk uçuşunu Şubat 1984'te gerçekleştirdi ve hizmete aynı yılın Kasım ayında girdi. Daha uzan olan 737-400, ilk kez Şubat 1988'de uçtu ve aynı yıl hizmete girdi. En kısa varyasyon olan 737-500 ise ilk uçuşunu Haziran 1989'da gerçekleştirdi ve 1990'da hizmete girdi.