İçeriğe atla

Yol Ayrımı (broşür)

Kurtuluş Hareketi tarafından 1976 yılında daktilo ile yazılan ve teksir makinesi ile çoğaltılan broşür.

Broşüre isini veren “Yol ayrımı” sözcükleri, “1971 hareketi” diye nitelenen, Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu, Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi ve Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist’nin ortaya çıkışını ve silahlı mücadele girişimleriyle özellikle tarihsel Türkiye Komünist Partisi’nin temsil ettiği geçmiş sosyalist hareketten kopuşu anlatıyordu.

Broşüre göre, bu üç hareket, kendi öz güçlerine dayanarak “proletaryanın kendi silahlı gücünü yaratmak doğrultusunda mücadele” etmiş, böylelikle o güne kadar solda egemen olan “kendi öz gücüne güvenmeme” ve “kendi sağındaki güçlerden medet umma” anlayışını yıkmış, bir “dönüm noktası” yaratmışlardı.

Üç hareketin de silaha sarılmaları değil, kitlelerden kopuk bir silahlı mücade­le yürütmüş olmaları ise en büyük yanlışlarıydı.

Broşürün yazarı olan Kurtuluş Hareketi'nin önder kadroları, içinden geldikleri THKP-C’yi “kitle bağlarını ge­liştirmek suretiyle, sıcak mücadeleyi adım adım bunun üzerine inşa etmek yerine, kitlelerden kopuk bir silahlı mücadeleyi” seçtiği için eleştiriyorlardı. “Öncü savaşı anlayışı”, “sınıf savaşını salt silahlı mücadeleye”; silahlı müca­deleyi de “bir avuç proleter devrimcisinin oligarşi ile savaşma” indirgemişti. Oysa “silahlı mücadele” için “uzun bir hazırlık dönemi” gerekliydi.

Çin-Sovyet ayrılığı sürecinde taraf tutan iki ve Sovyetik ya da Maocu diye ayrışan hareketlerin “geçmişin kendi öz gücüne dayalı bu silahlı mücadele başkaldırısını" inkâr ettikleri için eleştiren "Yol Ayrımı" broşürü, gerçek sorunun “ülke şartlarında nasıl bir silahlı mücadele verileceği­ni bulmak” olduğunu dile getiriyordu. Kurtuluşçulara göre, geçmişte sosyalist hareketin asıl zaafı “işçi sınıfıyla bütünleşmemiş bir aydın hareketi olması”ydı. İşçi sınıfının, özellikle de sa­nayi proletaryasının öncü unsurlannı birleştirecek bir işçi sınıfı partisi yara­tılmalıydı. Sosyalist hareketin sınıf temeline oturmasıyla, soldaki bölünmüş­lükler de kendilerini anlatmakta güçlük çekecekti.

Kurtuluş Hareketi, "Yol Ayrımı" broşürü ile 12 Mart Muhtırası sonrasında THKO, THKP-C ve TKP (ML)’nin yenilgiyle sonuç­lanan gerilla savaşı girişimlerinin, her üç örgütün, özellikle de THKO ve THKP-C’nin geride kalan militanlannda görülen, Marksist-Leninist görüşün kla­sik kaynaklanna dönerek, geçmiş çizginin köklü bir eleştiriye tabi tutulma­sı genel eğiliminin bir parçasını temsil ediyordu. Her üç hareketin geride kalan militanları, kitlelerden kopuk gerilla savaşının, geleneksel komünist ilke­lerden bir sapma olduğu konusunda neredeyse hemfikirdi.

Teksir ile çoğaltılan broşür, Kurtuluş Sosyalist Dergi'nin Haziran 1976'da çıkan ilk sayısında da yayınlandı ve Kurtuluş Hareketi'nin öncü metinlerinden biri olarak anıldı.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Komünizm</span> Bütün malların ortaklaşa kullanıldığı ve özel mülkiyetin olmadığı toplum sistemini hedefleyen ideoloji

Komünizm ; üretim araçlarının ortak mülkiyeti üzerine kurulu sınıfsız, parasız ve devletsiz bir toplumsal düzen ve bu düzenin kurulmasını amaçlayan toplumsal, siyasi ve ekonomik bir ideoloji ve harekettir. Sadece üretim araçlarının ortak kullanımına dayanan sosyalizm ile tam olarak aynı anlama gelmemesine rağmen hatalı bir biçimde eş anlamlı olarak da kullanılabilmektedir. 20. yüzyılın başından beri dünya siyasetindeki büyük güçlerden biri olarak modern komünizm, genellikle Karl Marx'ın ve Friedrich Engels’in kaleme aldığı Komünist Parti Manifestosu ile birlikte anılır. Buna göre özel mülkiyete dayalı kapitalist toplumun yerine meta üretiminin son bulduğu komünist toplum gerçektir. Komünizmin temelinde yatan sebep, sınıfsız, ortak mülkiyete dayalı bir toplumun kurulması isteğidir. Sınıfsız toplumlarda en genel anlamıyla tüm bireylerin eşit olması fikri karşıt görüşlüler tarafından "ütopya" olarak görülür ve zorla yaşanmaya çalışılırsa kaosa yol açacağı iddia edilir. Paris Komünü, komünist sistem yaşayabilmiş ilk topluluktur. Bunun dışında Mahnovist hareket öncülüğünde Ukrayna ve İspanya iç savaşı sırasında yaklaşık dört yıl süren anarko-komünist hareketle şekillenen toprakların kolektifleştirilmesi esasına dayalı olarak komünist topluluklar da kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Marksizm</span> Alman filozof Marxın düşüncelerine dayanan devrimci sosyalist akım

Marksizm, özgün bir siyasal felsefe akımı, tarihin diyalektik materyalist bir yorumuna dayanan ekonomik ve toplumsal bir dünya görüşü, kapitalizmin Marksist açıdan çözümlenmesi, bir toplumsal değişim teorisi, Karl Marx'ın ve Friedrich Engels'in çalışmalarından çıkarılan, insanın özgürleşmesiyle ilgili bir düşünce sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu</span> 1960ların ikinci yarısında kurulmuş silahlı sosyalist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu ya da THKO, Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Sinan Cemgil, Alparslan Özdoğan, Kadir Manga, Taylan Özgür, Cihan Alptekin ve Mustafa Yalçıner tarafından kurulan silahlı Marksist-Leninist örgüt. Örgüt, kuruluşunu, gerçekleştirdiği bir dizi eylemden sonra 4 Mart 1971 tarihinde yayımladığı bir bildiri ile kamuoyuna duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Guevarizm</span> bir savaş stratejisi

Guevarizm Marksizm-Leninizm fikrine inanan ve ilkelerini benimseyen Küba Devrimi'nin önde gelen isimlerinden Marksist-Leninist devrimci Ernesto "Che" Guevara ile ilişkilendirilen bir komünist devrim teorisi ve gerilla savaşı askeri stratejisidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi</span> Aralık 1970te Türkiyede yasa dışı olarak kurulan Marksist-Leninist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi kısaca THKP-C, Mahir Çayan, Hüseyin Cevahir, Ulaş Bardakçı, Ertuğrul Kürkçü, Yusuf Küpeli ve Münir Ramazan Aktolga tarafından Aralık 1970'te Türkiye'de yasa dışı olarak kurulan Marksist-Leninist örgüttür. Kentsel gerilla savaşı stratejisini benimsediğini açıklayan örgüt, 1960 ve 70'lerde oluşan Devrimci Gençlik Hareketleri ile büyüdü. Kuruluşunun hemen ardından İstanbul ve Ankara'da banka soygunu gibi birkaç eylem gerçekleştiren örgüt, Nisan 1971'de İsrail başkonsolosu Efraim Elrom'u kaçırarak adını daha da duyurmuştur. Elrom'un kaçırılmasından sonra yapılan görüşmelerden netice alınamaması ve ardından Efraim Elrom'un öldürülmesinden sonra örgüte yönelik başlatılan operasyonlar sonucu örgütün yönetici kadrosundan birkaçı dışında tümü yakalandı. Bu operasyonlar sonrası kendi içlerinde örgütün yöntemlerine dair tartışmalar yaşamalarının ardından yönetim kadrosundan birkaç isim ihraç edildi. Mahir Çayan ve arkadaşlarının cezaevinden kaçmasının ardından yeniden bir araya gelen örgüt, şehirlerden uzaklaşıp kırlarda örgütlenme yoluna gitti ve bu sebeple Karadeniz Bölgesi'ne gittiler.

Türkiye İhtilalci Komünistler Birliği (TİKB), 1979 Şubat'ında, yasa dışı bir örgüt olarak, THKO bölünmesinden sonra gerçekleştirilen bir kongreyle kurulan örgüt. Kurucuları arasında Yaşar Ayaşlı, Osman Yaşar Yoldaşcan, Mehmet Fatih Öktülmüş, İsmail Cüneyt gibi isimler bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Marksist-Leninist Silahlı Propaganda Birliği</span> 1970li yıllarda silahlı eylemler düzenlemiş Marksist-Leninist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi/Marksist-Leninist Silahlı Propaganda Birliği (THKP-C/MLSPB) 1970'li yıllarda aktif olarak silahlı eylemler düzenlemiş Marksist-Leninist örgüt. Örgütün legal yapılanması Devrimci Kurtuluş örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Emek Partisi/Leninist</span> Yasa dışı komünist örgüt

Türkiye Komünist Emek Partisi/Leninist, Türkiye'de yasa dışı bir komünist partidir. TKEP/L, Türkiye Komünist Emek Partisi'nde (TKEP) yaşanan bir bölünmenin ardından 1 Eylül 1990 tarihinde kurulmuştur. Gençlik kanadı 13 Mart Genç Komünistler Birliği'dir. TKEP/L, 12 Mart 2016 tarihinde Halkların Birleşik Devrim Hareketi bileşenleri ile birleşerek Türkiye'de faaliyet yürüten bazı komünist ve Marksist-Leninist silahlı örgütlerle ortak bir cephe oluşturmuştur. TKEP/L'nin legal kolunun Mücadele Birliği Platformu adlı politik dergi olduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Enternasyonal Komünist Akım</span>

Enternasyonal Komünist Akım (EKA), 1975'te kurulmuş ve Fransa, Birleşik Krallık, Meksika, Belçika, Hollanda, Almanya, İspanya, Venezuela, Brezilya, İsveç, Hindistan, İtalya, ABD, İsviçre, Filipinler ve Türkiye'de şubeleri bulunan uluslararası merkezileşmiş sol komünist bir örgüttür. Türkiye'de Enternasyonalist Komünist Sol isimli grup Ocak 2009 tarihinde kendisini feshederek EKA'nın Türkiye şubesi olarak Dünya Devrimi ismini almıştır. Dünya Devrimi'nin üyelerinin tamamı 2014 Aralık ayında EKA'dan ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sol komünizm</span> Siyasi fikir

Komünist sol olarak da bilinen sol komünizm, Komünist Enternasyonal'in sol kanadını teşkil eden ve Komünist Enternasyonal'den 1920'lerden ayrılmış akımlardan gelen siyasi geleneğin ismidir. Komünist Enternasyonal'in dünyanın pek çok yerindeki partilerinde, oportünizme karşı, devrimci görüşleri savunan sol kanatlar gelişmiş olsa da, bu akımlar en net biçimde Almanya-Hollanda komünist solu ve İtalyan komünist solu tarafından ifade edilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Yolu</span> Türkiyede komünist topluluk

Halkın Yolu yasadışı politik dergi çevresidir. Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi'nin 12 Mart Muhtırası ile yenilgiye uğrayıp kadroları arasında çıkan ayrışmadan sonra Devrimci Yol, THKP-C/MLSPB ve THKP-C/HDÖ ile aynı yılda Maoizm ideolojisini benimseyen Militan Gençlik Dergisi grubunun Halkın Yolu dergisini çıkarmasıyla kurulmuştur. Kuruluşundan itibaren grup yayın organı "Halkın Yolu" ve "Kızıl Bayrak" dergilerini çıkarmıştır.

Kurtuluş Hareketi, 1971'deki örgütsel yenilgiden sonra hapisten çıkan bir kısım Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi kadrolarının, THKP-C'nin aynı isimli haftalık yayın organı Kurtuluş dergisinin ismini alarak 1976'da aylık olarak yayımlamaya başladıkları Kurtuluş Sosyalist Dergi çevresinde oluşturdukları Marksist-Leninist siyasi harekettir.

<span class="mw-page-title-main">Marksizm-Leninizm</span> İdeoloji

Marksizm-Leninizm, adını Karl Marx ve Vladimir Lenin'den alan, 1920'li yıllarda komünist partiler arasında popülerlik kazanan ideolojik akım. Marksizm-Leninizm; Marx, Engels ve Lenin'in ortaya koyduğu temel öğretilere bağlı kalarak, değişen koşullara ve çağın gereklerine uygun bir biçimde sosyalist sistemde yeniden uygulanmasıdır.

68 kuşağı, tüm dünyada etkisini hisettiren 1968 kuşağı protestolarının Türkiye'deki yansıması olarak Deniz Gezmiş, Mahir Çayan, Kemal Bingöllü, İbrahim Kaypakkaya, Behice Boran, Sevgi Soysal, Şirin Cemgil, İlkay Demir, Gülten Savaşçı, Hatice Alankuş, Füsun Özbilgen, Necmiye Alpay, Hasan Yalçın, Cihan Alptekin, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Harun Karadeniz, Sinan Cemgil, Ali Haydar Yıldız, Rasih Ulaş Bardakçı, Kadir Manga, Ahmet Atasoy, Alpaslan Özdoğan, Hüseyin Cevahir, Ömer Ayna, Taylan Özgür, Doğu Perinçek, Zülfü Livaneli gibi isimlerin liderliğinde oluşturulan Marksist-Leninist sentezli hareketin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Özgürlük Güçleri</span> Sosyalist örgüt

Birleşik Özgürlük Gücü (BÖG), 6-8 Ekim arasında gerçekleşen Kobanê eylemleri'nden sonra Kobani'ye geçen ve kuruluşunu Kobani'de ilan eden yasa dışı sosyalist örgüt. Grup, Türkiye'deki birçok sosyalist örgüt üyesini içinde barındırmaktadır. Ayrıca isminde de geçtiği gibi Türkiye'deki sosyalist örgütlerin birleşmesinin gerilla ayağıdır.

Halk ordusu şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği siyaseti</span>

Sovyetler Birliği'nin siyasi sistemi, Anayasa'nın izin verdiği tek parti olan Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin (SBKP) öncü rolü ile karakterize edilen tek partili sosyalist cumhuriyet çerçevesindedir

Türkiye'deki yasa dışı siyasi partiler, esas olarak eylemlerinde Türkiye'yi hedefleyen, (a) kendilerini kendi kendilerine verdikleri adlarında belirtildiği şekilde siyasi parti olarak kabul eden, (b) yasalar uyarınca kurulmayan veya kurulamayan örgütleri listeler.

<span class="mw-page-title-main">Aydınlık Yol</span> Peru Komünist Partisi

Peru Komünist Partisi - Aydınlık Yol, Abimael Guzmán tarafından kurulan Peru'da yasa dışı Marksist-Leninist-Maoist komünist gerilla örgütü.

Türkiye Komünist Emek Partisi, Türkiye'de yasa dışı bir komünist partidir. TKEP, 1 Mayıs 1980'de Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu-Mücadelede Birlik (THKO-MB) tarafından kuruldu. THKO-MB, orijinal THKO'nun parçalanmasından doğan Sovyet yanlısı hizipti.