Yokuşdibi, Ardahan
| Yokuşdibi | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Yokuşdibi Yokuşdibi'nin Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1846 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 120 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Yokuşdibi, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Yokuşdibi köyünün eski adı Lori'dir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde de Lori (لوری) olarak kaydedilmiştir. Osmanlılar Gürcülerden geçirdiği bu yerleşimin adı Türkçeye Gürcücden (ლორი) girmiş olmalıdır. Bu defterde Guguba köyü yakının terk edilmiş bir köy de Lori (لوری) adını taşıyordu.[3] Gürcüce "lori" (ლორი) tuzlanmış et anlamına gelir.[4] Bununla birlikte köyün adının bu kelimeyle ilişkili olup olmadığı bilinmemektedir.
Lori, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Artaani'de yer alıyordu. Nitekim osmanlı Devleti bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Bununla birlikte Yokuşdibi köyünün sınırları içindeki megalit yapı kalıntısı buranın ilk çağlardan itibaren bir yerleşme alanı olduğunu göstermektedir.[5]
Lori, Osmanlı idaresinde, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan Osmanlı mufassal deftere göre, Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 20 Hristiyan haneden oluşuyordu. İspenç vergisi mükellefi hane resileri ile babalarının adları (Maharebel, Mahara, Gogiça, İona, Misela, Teodore, Lazare, Gabriel) üzerinden Lori'nin nüfusunun çoğunluğunun Gürcülerden oluştuğu söylenebilir.[6] Köyün Hristiyan dönemine ait köy kilisesinin (8,9 × 4,7 m) günümüze kalıntıları ulaşmıştır.[5]
Lori, 93 Harbi'nin ardından 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde köy Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlıydı ve nüfusu 116 kişiden oluşuyordu. Bu nüfus içinde 106 kişi Türk, 10 kişi Kürt olarak kaydedilmiştir.[7] Köyün 1595 yılında demografik yapısının zaman içinde tamamen değişmiş olduğu bu tespitten anlaşılmaktadır. Köyün nüfusu 1896 yılında 168 kişi, 1906 yılında 193 kişi olarak tespit edilmiştir.[8]
Lori köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Lori Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Lori köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Lori (لوری) adıyla Kars vilayetinin Ardahan kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[10] 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 323 kişiden oluşuyordu.[11] Lori Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yokuşdibi olarak değiştirilmiştir.[12] 1965 genel nüfus sayımında Yokuşdibi köyünün nüfusu 444 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 76 kişi okuma yazma biliyordu.[13]
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 15 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 120[2] |
| 2021 | 122[2] |
| 2020 | 126[2] |
| 2019 | 131[2] |
| 2018 | 139[2] |
| 2017 | 132[2] |
| 2016 | 143[2] |
| 2015 | 164[2] |
| 2014 | 163[2] |
| 2013 | 165[2] |
| 2012 | 162[2] |
| 2011 | 169[2] |
| 2010 | 166[2] |
| 2009 | 156[2] |
| 2008 | 156[2] |
| 2007 | 154[2] |
| 2000 | 159[14] |
| 1990 | 240[14] |
| 1985 | 387[14] |
Kaynakça
- ^ "Yokusdibi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Merkez Yokuşdibi Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. cilt (1958): s. 430, 508". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ ""ლორი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt, ISBN 978-0-9535878-3". 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 98 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 410, III. cilt (1958): s. 508". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2020.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 111, ISBN 9786052100271.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 759.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 348.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 715". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
- ^ a b c d "Yokuşdibi". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
