İçeriğe atla

Yitmemiş takson

Yitmemiş takson ya da kaim takson biyolojide türler, cinsler ve familyalar gibi hâlâ var olan, yani soyu tükenmemiş yitmemiş taksonları kast ederken kullanılan bir kavramdır. Misal olarak dodo soyu tükenmiş bir türken sığın yitmemiş, kaim bir türdür. Bu bağlamda, yumuşakçalardan kafadan bacaklılar grubunda 1987 yılında 600 civarında yitmemiş tür ve 7,500 soyu tükenmiş tür vardı.[1]

Kaynakça

  1. ^ Barnes, Robert D. (1987). Invertebrate Zoology. 5th. Philadelphia: Saunders College Publishing. ISBN 0-03-008914-X. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Biyolojik sınıflandırmada alt tür, bir türün dağılım alanı içinde farklı bölümlenmelerde yaşayan ve birbirlerinden morfolojik özelliklerinin farklılıkları ile ayrılan iki ya da daha fazla popülasyondan her biri için kullanılan terimdir. Tek bir alt tür kendi başına tanınamaz: Bir türün ya hiç alt türü yoktur ya da soyu tükenmiş dahi olsa en az iki alt türü olabilir. Bilimsel literatürde alt tür için subsp. ya da ssp. kısaltması kullanılır.

Sinonim veya eş anlamlılık, canlıların latince isimlerinin birden fazla olması. Tabiattaki taksonlar bilim alemi içinde ilk defa tespit edildikleri zaman elde edilen ilk örneklere dayanarak morfolojik özellikleri tanımlanır ve takson nomenklatür kurallarına uygun biçimde isimlendirilir. Verilen ismin binominal olmasının yanı sıra, bir tanıma sahip olması da şarttır.

<span class="mw-page-title-main">IUCN Kırmızı Listesi</span>

IUCN Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi ve bitki ve hayvan türlerinin dünyadaki en kapsamlı Küresel Koruma durumu envanteridir. IUCN Kırmızı Listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından sürdürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük insansı maymunlar</span> i̇nsansı familyası

Büyük insansı primatlar veya İnsangiller, primatlar (Primates) takımının insansılar (Hominoidea) üst familyasına ait bir familyadır. Familyanın dört cinsi iki ayrı alt familyaya bölünür; bunlar, Ponginae alt familyası bünyesinde gruplandırılan Pongo (orangutan) ile Homininae alt familyası bünyesinde gruplandırılan Gorilla (goril), Homo (insan) ve Pan (şempanze) cinsleridir.

<span class="mw-page-title-main">Güvercingiller</span> kuş familyası

Güvercingiller ya da Columbidae, Columbiformes takımında sınıflandırılan 300'e yakın güvercin ve kumru türü ile dodo (Raphus cucullatus) ve Pezophaps solitaria gibi soyu tükenmiş türleri içeren bir tek kuş familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı zebra</span>

Bayağı zebra, atgiller (Equidae) familyasını oluşturan tek cins Equus'un zebraları içeren Hippotigris alt cinsinde sınıflanan bir türdür.

<span class="mw-page-title-main">Çift bantlı argus</span>

Çift bantlı argus, tanımlaması 1871'de Wood(en) tarafından ve yalnızca bir adet birincil tüyün bir parçasına dayanarak yapılmış ama geçerliliği tartışmalı durumdaki bir kuş türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ameridelphia</span>

Ameridelphia, keseliler (Metatheria) alt sınıfının bir üst takımıdır. Australidelphia taksonuna mensup olan Chiloé keseli sıçanı dışında bütün Güney, Orta ve Kuzey Amerika'da yaşayan keseliler bu taksona aittir. Eskiden soyu tükenmiş olan Sparassodonta kladı da bu grubun içine konulurdu. Günümüzde ameridelphia kladının parafiletik olduğu kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Xenarthra</span> memeli üst takımı

Xenarthra, memeliler sınıfının bir üst takımı. Karıncayiyenler ve tembel hayvanları içeren dişsiz memeliler (Pilosa) takımı ile hayatta kalan tek temsilcisi armadillo olan zırhlı memeliler (Cingulata) takımını kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Makimsiler</span> Madagaskarlı gececil primatlar

Makimsiler veya lemursular, nemli burunlu maymunların yaklaşık 100 türünü kapsayan bir infra takımı. Bu taksonun üyeleri yalnızca Madagaskar adası ve çevresinde bulunan küçük adalarda yaşarlar. Bilimsel adını Roma Mitolojisi'nde yer alan lemures adlı hayaletlerden almıştır. Bu ad, makilerin gece etkin olup, iri gözleriyle bakışları ile tüyler ürpertici çığlıklarından dolayı onlara yakıştırılmıştır.

<i>Nycticorax</i>

Nycticorax balıkçılgiller familyasında yer alan bir kuş cinsidir. Cinsin adı Antik Yunanca "gece kuzgunu" sözcüklerinden gelir ve bu cinste yer alan kuşların geceleri avlanma özellikleri ile cinsin en iyi bilinen türü olan gece balıkçılının kargaya benzer çıkardıkları sese ithafen verilmiştir. Orta boylu balıkçıllar olan bu cins içindeki türlerin kuzeyde yaşayanları göç eder.

<i>Nycticorax mauritianus</i>

Nycticorax mauritianus balıkçılgiller (Ardeidae) familyasından soyu tükenmiş bir kuş türü. Mauritius'ta bulunan fosil kalıntılarından tanımlanmıştır. Muhtemelen 17. yüzyılın sonunda soyu tükenmiştir. 1693 yılında François Leguat tarafından bu kuştan bahsedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Klad</span> ortak bir atadan ve tüm torunlardan oluşan grup

Klad ya da monofiletik grup, ortak ataları ile onun soyundan gelenlerin oluşturduğu bir organizma grubudur. Taksonomi literatüründe Latince cladus terimi de sıklıkla kullanılır.

Bölgesel soy tükenmesi, belirli bir tür ya da taksonun belirli bir coğrafi bölge içince soylarının tükenmesi durumudur. Bölgesel soy tükenmesinden sonra başka bölgelerden alınan aynı tür yeniden o bölgeye yerleştirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Alphaproteobacteria</span>

Alphaproteobacteria, Proteobacteria şubesinde bir bakteri sınıfıdır. Üyeleri son derece çeşitlidir ve çok az benzerliğe sahiptir ancak yine de ortak bir atadandırlar. Tüm Proteobakteriler gibi, üyeleri gram-negatiftir fakat bazı hücre içi parazit üyeleri peptidoglikandan yoksundur ve bu nedenle gram değişkendir.

<span class="mw-page-title-main">Arkozor</span> diapsid sürüngen kladı

Arkozorlar (Archosauria), kuşların ve timsahların yaşayan tek temsilcileri olduğu bir diapsid kladı. Arkozorlar genel olarak sürüngen olarak sınıflandırılır. Kladistik bakımdan kuşlar da sürüngenlere dahil edilir. Soyu tükenmiş arkozorlar arasında kuş olmayan dinozorlar, pterozorlar ve timsahların soyu tükenmiş akrabaları bulunur. Modern paleontologlar, Arkozorları yaşayan kuşların, timsahların ve onların soyundan gelenlerin en son ortak atasını ve onun soyundan gelenleri içeren bir taç grubu olarak tanımlar. Arkozorlar iki ana klada ayrılır: timsahlar ve soyu tükenmiş akrabalarını içeren Pseudosuchia kladı ve yine aynı şekilde kuşlar ve soyu tükenmiş yakın akrabalarını içeren Avemetatarsalia kladı.

<span class="mw-page-title-main">Varsayımsal türler</span>

Soyu tükenmiş birkaç tür olduğu varsayılmaktadır; ancak kanıt eksikliği nedeniyle bunlar yalnızca varsayımsal olarak nesli tükenmiş türler olarak kabul edilebilir. Bir ayrı tür, alt tür, egzotik tür veya bir yanlış tanımlama olabileceği için kafa karışıklığına neden olmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Sauropsida</span> dört üyeli omurgalılar grubu

Sauropsida, büyük ölçüde Reptilia sınıfına eşdeğer olan bir amniyot grubudur. Sauropsida, memelileri içeren amniyotların kladı olan Synapsida'nın kardeş taksonudur. Erken sinapsidler tarihsel olarak "memeli benzeri sürüngenler" olarak anılsa da, tüm sinapsidler, herhangi bir modern sürüngenden çok memelilerle daha yakından ilişkilidir. Sauropsidler ise memelilerden çok modern sürüngenlerle daha yakından ilişkili tüm amniyotları içerir. Buna, Linnaean taksonomisinde başlangıçta ayrı bir sınıf olarak adlandırılmasına rağmen, şu anda arkosauriyen sürüngenlerinin bir alt grubu olarak tanınan Aves (kuşlar) dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Arctoidea</span>

Arctoidea, soyu tükenmiş Hemicyonidae (köpek-ayılar), mevcut Musteloidea, Pinnipedia ve Ursidae (ayılar) dahil olmak üzere çoğunlukla etobur memelilerin bir koludur. Eosen'den günümüze tüm kıtalarda bulundular. Arctoidler, köpekgiller (canidae) ve soyu tükenmiş ayı köpekleri (Amphicyonidae) ile birlikte caniformia alt takımını oluşturular. En eski caniformlar, ağaçta yaşayan mustelidler olan sansarlara yüzeysel olarak benziyordu. Feliformlarla birlikte, caniformlar Carnivora takımını oluşturur, bazen Arctoidea, Caniformia'dan ayrı bir alt takım ve Feliformia'nın kardeş taksonu olarak kabul edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sciuromorpha</span>

Sciuromorpha, Rodentia takımında sınıflandırılan bir alt takımdır.