İçeriğe atla

Yirmi Yıllık Anarşi

Bizans
GrekçeΒασιλεία Ῥωμαίων
Bizans İmparatorluğu
695-717
Bizans İmparatorluğu 717 AD. 1. Ravenna 2. Venetia ve Istria 3. Roma 4. Napoli 5. Calabria 6. Hellas 7. Thrace 8. Opsikion 9. Thrakesion 10. Anatolikon 11. Karabisianoi 12. Armeniakon. Taralı alan: Sıklıkla işgal edilen
Bizans İmparatorluğu 717 AD. 1. Ravenna 2. Venetia ve Istria 3. Roma 4. Napoli 5. Calabria 6. Hellas 7. Thrace 8. Opsikion 9. Thrakesion 10. Anatolikon 11. Karabisianoi 12. Armeniakon. Taralı alan: Sıklıkla işgal edilen
BaşkentKonstantinopolis
Yaygın dil(ler)Yunanca
HükûmetAutocracy
İmparator 
Tarihçe 
• Kuruluşu
695
• Dağılışı
717
Öncüller
Ardıllar
Herakleios Hanedanı
İsaurya Hanedanı

Yirmi Yıllık Anarşi, Bizans İmparatorluğu'nda 20 yıl süren istikrarsızlık dönemi, 695 yılında II. Justinianos'un ilk tahttan indirilişi ile başlar, İsaurya Hanedanı'nın başladığı III. Leon'nın 717 yılında tahta çıkmasıyla biter.[1][2][3]

Bizans İmparatorluğu'nun bu iç problemler, Arap tehdidi altındaki Sasani İmparatorluğu'nun hızlıca çökmesi göz önüne alındığında ve aynı anda iki cephedeki tehdide rağmen çalkantı ile dolu bu dönemin sonunda ayakta kalması şaşırtıcıdır. Fakat imparatorluğun askeri organizasyon gücü ve Arap dünyasındaki hizip kavgaları imparatorluğun ayakta kalmasını mümkün kılan en önemli nedenlerdendir.

II. Justinianos ve Gaspçılar 685–711

Yirmi Yıllık Anarşi
Kronoloji
Leontios695–698
III. Tiberios698–705
II. Justinianos705–711
Ortak imparator olarak Tiberius ile, 706–711
Filippikos Bardanes711–713
II. Anastasios713–715
III. Theodosios715–717
Veraset
Öncül:
Herakleios Hanedanı
Ardıl:
İsauria Hanedanı
II. Justinianos

II. Justinianos (685–711), despotik ve artan şiddet düzeni ile bir dizi olayı harekete geçirdi. Politikaları ciddi bir muhalefete neden oldu, sonunda 695 yılında Leontios (695–698) tarafından önderlik edilen bir isyan ile tahttan indirilip, sürgüne gönderildi. Devamında istikrarsızlık ve anarşi dönemi başladı, bu yirmiki yıllık dönemde toplam yedi imparator iktidara gelmiştir.[3]

Leontios, yanı seviyede sevilmedi ve yerine III. Tiberius (698–705) geçti. Tiberius, doğu cephesini destekledi, Konstantinopolis'in savunmasını güçlendirdi fakat bu arada Justinianos, Bulgarlar ile yaptığı ittifak ile beraber kurduğu komplo sonucu geri gelip Konstantinopolis'i ele geçirdi ve Tiberios'u idam etti.

Justinianos iktidarına altı yıl (705–711) daha devam etti. Tiberios ve destekçilerine davranışı çok acımasızdı ve despotik ve kaba yönetim tarzına devam etti. Doğuda Tiberius'un kazandığı zemini kaybetti ve fikirlerini papaya empoze etti. Fakat uzun sürmeden Filippikos'un (711–713) önderliğinde bir isyanla yüzleşti. Justinianos ve ortak imparator oğlu Tiberius (706–711) yakalanıp, idam edildiler böylece Herakleios Hanedanı sona ermiştir. Nihayetinde Konsül'ün tarihini rolünü kaldırmış, bunu imparator ile birleştirmiş sonuçta imparatorun anayasal durumunu mutlak monark olacak şekilde güçlendirmiştir.

Filippikos 711–713

Filippikos Bardanes

Filippikos'un isyanı siyasi ve dini alanlarda genişlemiştir. Konstantinopolis Patriği Kyros görevden alınmış, Monotelitizm devreye alınmış, 6. Ekümenik konsil kararları geriye alınmış, bu imparatorluğun Roma tarafından dışlanmasına neden olmuştur. Askeri olarak Bulgarlar Konstantinopolis Surlarına dayanmış, başkenti savunmak için getirilen kuvvetler yüzünden Emevîler doğuda ilerlemişlerdir. Hükümdarlığı onu tahttan indirildiği, yerine II. Anastasios (713–715) geldiği isyanla sona erdi.

II. Anastasios 713–715

II. Anastasios

Anastasios, öncülünün dini politikalarını tersine çevirdi ve deniz ile karadan yapılan Arap saldırılarına karşılık verdi, zamanında bazı başarılar ile 714 yılında Galatia'ya kadar ulaştı. Fakat onu tahta getiren aynı ordu (Opsikion Theması ordusu) ayaklanıp, yeni bir imparator ilan edip, altı ay süreli Konstantinopolis'i kuşattı, sonunda Anastasios kaçmak zorunda kaldı.

III. Theodosios 715–717

Theodosius III

Birlikler III. Theodosios'u (715–717) yeni imparator ilan etti ve Anastasios'un yerine geçtikten hemen sonra Arapların ikinci Konstantinopolis Kuşatması ile karşılaştı, bu durum onu Bulgarlardan yardım almaya zorladı. O da bu sefer başka iki themanın (Anatolikon ve Armeniakon) 717 yılında isyanı ile karşılaştı ve istifa edip yerini III. Leon'a terk etti. Böylece istikrarsızlık ve şiddet dönemi bitmiş oldu.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Özel
  1. ^ Kaegi (1994), pp. 186, 195
  2. ^ Bellinger & Grierson (1992), p. 5
  3. ^ a b Jenkins, Romilly (1966). Byzantium The Imperial centuries AD 610-1071. p. 56
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Filippikos</span> 711-713 arasında Bizans imparatoru

Filippikos Bardanes,. Asıl adı Vardan (???? –ö. 713). 711-713 arasında Bizans imparatoru. Hükümdarlığı sırasında papalık ile anlaşmazlığa düşmüş, imparatorluk topraklarını Bulgar ve Arap istilacılara karşı savunmakta başarısız kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">IV. Konstantinos</span> Bizans imparatoru

IV. Konstantinos (Yunanca adi: Κωνσταντίνος Δ', Kōnstantinos IV, ; 668 – Eylül 685 döneminde Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">III. Leon</span> Bizans imparatoru

III. Leon, 717'den 741'deki ölümüne dek hüküm süren Bizans imparatoru. Tahta geçmesi ile birlikte 695'ten beri süregelen Yirmi Yıllık Anarşi dönemini sonlandıran III. Leon döneminde Arapların Konstantinopolis kuşatması püskürtülmüş, Ekloga adında yeni bir kanun yazılmış ve ikonoklazm başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Justinianos</span>

II. Justinianos veya II. Jüstinyen, ilk defa 685-695 ve ikinci defa 705-711 arasında saltanat süren Herakleios Hanedanı mensubu son Bizans imparatoru olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Leontios</span>

Leontios veya Leontius, ,, 695 ile 698 döneminde Bizans imparatorluğu imparatoru olmuştur. Bir gaspçı hanedansız imparator olarak II. Justinianos'a karşı bir isyanla ile imparator olmuş ve bir donanma komutanı olan III. Tiberios tarafından isyanla tahttan indirilmiştir. Leontias'in asıl adı ve tahtta iken kullandığı adı Leo olup zamanındaki ve sonraki Bizanslı tarihçiler onu Leontias diye anmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">III. Tiberios</span>

III. Tiberios, , 698 ile 705 döneminde Bizans imparatoru. Hanedansız imparator olarak Leontios'a karşı bir isyanla ile imparator olmuştur. On yıl önce bir isyanla tahttan indirilmiş Herakleios Hanedanı mensubu II. Justinianos, Justinianos'un Kırım'da sürgününden sonra ona destek veren bir Bulgar ordusunun yardımı ile Konstantinopolis'e gelip şehri ele geçirmesi ile tahttan indirilmiş ve idam edilerek öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">II. Tiberius</span>

II. Tiberius Konstantin. 574 ile 582 arasında Jüstinyen Hanedanı üyesi olarak, 574-578 döneminde II. Justinus ile ve 582'de ise damadı olan Mauricius ile ortak imparator olarak Doğu Roma/Bizans İmparatorluğu imparatoru olarak saltanat sürdü. II. Justinus'un 4 Ekim 578 ölmesi ile 582'de Mauricius ortak imparator olması arasında II. Tiberius Konstantin tam yetkilerle imparatorluk yaptı. Bu dönemde içişlerinde yaptığı büyük devlet harcamaları ve dışişlerinde ise Bizans ordusunun Doğu Anadolu'da Pers Sasani'leri yenilgiye uğratması; İspanya ve Kuzey Afrika'da Doğu Roma idaresinde bulunan bölgelerin korunmasının sağlanması ama Balkanlarda İslav kavimlerinin devamlı göçmelerini, hücumlarını ve talanlarını önlemekte başarısız kalması ile bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">II. Anastasios</span>

II. Anastasios, 713-715 yılları arasında hüküm süren Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">III. Theodosios</span>

III. Theodosios veya Teodosyos, Mayıs 715 - 25 Mart 717 döneminde hüküm süren Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Herakleios Hanedanı</span>

Herakleios (Heraklius) Hanedanı, 610-717 arasında Bizans İmparatorluğu'nu yöneten hanedan. Hanedanın kurucusu Herakleios 610-641 arasında başta kaldı. Herakleios Hanedanı ile Bizans İmparatorluğu Doğulaşmaya başladı ve Batı'dan kopuşta önemli bir evre başladı. Kimi müellife göre Doğu Roma'nın gerçek başlangıcı bu hanedan ile oldu. Latince yerine Grekçe'nin resmi dil olması ve Ortodoksluğun yükselmesi Batı'dan kopuşta başat nedenlerdi.

Theodora, Bizans İmparatoru II. Justinianos'un ikinci eşidir. Hazar Hanı Busir'in kızkardeşidir. Ancak geleceğin Bizans İmparatoriçesi Çiçek'in babası olan bir başka Hazar hükümdarı Bihar ile bağı bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans isyan ve iç savaşları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu (330-1453) tarihi boyunca gerçekleşmiş iç savaş ya da diğer iç huzursuzlukların listesidir. Tanım, Bizans İmparatorluğu sınırları içerisinde en az bir muhalefet liderinin iktidara karşı gerçekleştirdiği herhangi bir ihtilaftır. Harici ihtilaflar için, Bizans savaşları listesine bakınız.

<span class="mw-page-title-main">Opsikion</span> Bizans Bölgesi (thema)

Opsikion Theması basitçe Opsikion, kuzeybatı Küçük Asya'da bulunan bir Bizans themasıdır. İmparatorluk maiyet ordusundan yaratılan Opsikion, Konstantinopolis'e en yakın konumda bulunan ilk themaların en büyük ve en prestijli olanıydı. 8. yüzyılda çeşitli isyanlara karıştı, yaklaşık 750'de üçe bölündü ve eski üstünlüğünü kaybetti. Dördüncü Haçlı Seferi sonrasına kadar orta kademe bir thema olarak hayatta kaldı.

Sebastopolis Muharebesi, 692 yılında Sebastopolis'ta Halife Abdülmelik yönetiminde Emevîler ile Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşen muharebedir. Bu muharebe, iki güç arasında 680 yılından beri mevcut olan barışı sonlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kartaca Muharebesi (698)</span>

Kartaca Muharebesi, 698 yılında Bizans İmparatoru ile Emevîler arasında gerçekleşmiş muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Herakleios (II. Konstans'ın oğlu)</span> Bizans ortak imparator

Herakleios 659'dan 681'e kadar Bizans Ortak İmparatordur. İmparator II. Konstans ile Fausta'nın oğludur, babası İtalya'ya gitmeden önce 659'da ortak İmparator olmuştur. Konstans'ın ölümünden sonra, Herakleios'un erkek kardeşi IV. Konstantinos kıdemli imparator olarak tahta çıktı. Konstantinos, Herakleios ve Tiberios'u ortak imparatorluk görevinden almaya teşebbüs etti ve bu da 681'de bir halk isyanı başlattı. Konstantinos, isyancıların taleplerini kabul etme sözü, onları eve göndererek, ancak liderlerini Konstantinopolis'e getirerek isyanı sona erdirdi. Oraya vardıklarında, Konstantinos onları idam ettirdi, ardından Tiberios ve Herakleios'u hapse attı ve onları sakat bıraktı, bu noktadan sonra tarih sahnesinden silindiler.

<span class="mw-page-title-main">Tiberios (II. Konstans'ın oğlu)</span> Bizans ortak imparator

Tiberios 659'dan 681'e kadar Bizans Ortak İmparatordur. İmparator II. Konstans ile Fausta'nın oğludur, babası İtalya'ya gitmeden önce 659'da ortak İmparator olmuştur. Konstans'ın ölümünden sonra, Tiberios'un erkek kardeşi IV. Konstantinos kıdemli imparator olarak tahta çıktı. Konstantinos, Tiberios ve Herakleios'u ortak imparatorluk görevinden almaya teşebbüs etti ve bu da 681'de bir halk isyanı başlattı. Konstantinos, isyancıların taleplerini kabul etme sözü, onları eve göndererek, ancak liderlerini Konstantinopolis'e getirerek isyanı sona erdirdi. Oraya vardıklarında, Konstantinos onları idam ettirdi, ardından Tiberios ve Herakleios'u hapse attı ve onları sakat bıraktı, bu noktadan sonra tarih sahnesinden silindiler.

Anastasia, IV. Konstantinos'ın eşi olarak Bizans İmparatoriçesi.

<span class="mw-page-title-main">Anhialos Muharebesi (708)</span> Bizans ile Bulgaristan arasında gerçekleşen çatışmadır

Anhialos Muharebesi 708 yılında, Bizans İmparatorluğu ile Birinci Bulgar İmparatorluğu arasında, Anhialos kasabası yakınlarında gerçekleşen çatışmadır. Sonuç, Bulgar zaferidir.

Maria Bizans İmparatorluğu'nun III. Leon'un imparatoriçe eşidir.