İbranice (עִבְרִית,
Kipa veya yarmulke, inançlı Yahudi erkekler tarafından geleneksel olarak başın örtülmesi gerekliliğini yerine getirmek için takılan, kumaştan yapılmış bir başlıktır. Her zaman Ortodoks Yahudilik mensubu erkekler tarafından muhakkak giyilir. Ortodoks Yahudilik mensubu olmayıp takan insanlar, sadece dua sırasında, Sinagog'da veya bir dinî ritüellere katılırken yaparlar. Çoğu Sinagog ve Yahudi cenaze hizmeti merkezleri, hazır bir kipa kaynağı her zaman bulundururlar.
Yidiş, Aşkenaz Yahudileri tarafından tarihsel süreçler doğrultusunda, İbranice ve Almancanın karışımından oluşmuş Yüksek-Almanca dil grubunda bulunan bir dildir. Yidiş, Yahudi-Roma savaşlarının sonucu olarak, Romalılar tarafından Avrupa'ya sürülmüş Yahudiler tarafından ilk defa 9. yüzyılda şekillenmeye başladı. İbraniceye çok benzeyen Aramiceden; Latince ve Doğu Avrupa'daki Slav dillerinden de etkilenmiştir. Yazılarında İbrani alfabesi kullanılır. 1990'lardan itibaren çoğunlukla Hasidik ve Haredi Yahudileri olmak üzere, 1,5–2 milyon konuşanı vardır.
Yahudi dilleri, dünya üzerinde Yahudilerin konuştuğu veya bir zamanlar konuşmuş olduğu diller.
Cermen dilleri, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir alt ailedir. Batı, doğu ve kuzey olmak üzere üç alt kola sahiptir; Almanca, Felemenkçe, İngilizce gibi diller batı koluna, İskandinav dilleri kuzey koluna, Gotça gibi diller ise günümüzde ölü olan doğu koluna aittir. Tüm Cermen dilleri Proto Cermence adlı proto dilden türemiştir.
Yahudi Arapçası, Arap Birliği topraklarında yaşamış veya yaşayan Yahudiler tarafından konuşulan Arapçanın bir lehçesidir. Geçmişte Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler tarafından da konuşulmuştur. Konuşulan dilin yanı sıra İbrani Alfabesi ile yazılmış Arapça metinlere de Yahudi Arapçası denir. Arapçada olduğu gibi Yahudi Arapçası'nda da yöreden yöreye göre değişen lehçe farklılıkları vardır. İstanbul Ladino'su ile Balkan Ladino'su arasında nasıl bir fark varsa Libya'daki Yahudi Arapçasıyla Irak'taki Yahudi Arapçası arasında da aynı şekilde benzerlikler ve ufak farklılıklar bulunur.
Yahudi Özerk Oblastı, Rusya'ya bağlı özerk oblast. Mayıs 1928'de kuruldu. 1934'te özerk devlete dönüştürülen oblast, Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra tekrar oblast statüsüne getirildi. Bölge, Moskova'nın 8.000 km. doğusunda, Çin ve Yakutistan arasında yer alır.
Kırımçakça veya Kırımçak Türkçesi Kırım'da Kırımçaklar tarafından konuşulan bir Türk dilidir. Türk dilleri arasında Kıpçak grubundandır. Genellikle Kırım Tatarcasının bir lehçesi olarak kabul görür. Uzun zaman Müslümanlarla beraber yaşadıkları için Kırımçakçada Arapça ve Farsça kelimeler çoktur. Şu anda konuşan sayısı 785 civarındadır. Konuşanların çoğunluğu Yahudi olduğundan bu dile İbranice ve Aramice'den kelimeler girmiştir. Yahudilerin yanı sıra bu dili konuşanlar arasında Müslümanlar da vardır.
Yahudi Farsçası veya Cidi hem İran Yahudileri'nin konuştuğu lehçeye hem de İbranice harflerle yazılmış Yahudi-Farsça metinlere denir. Genel anlamda Cidi eskiden Pers İmparatorluğu'nda ve bugünün İran'ında Yahudiler'in konuştuğu İrani dillerinin adıdır; daha özele inildiğinde ise Yahudi Farsçası Tahran ve Meşhed'deki Yahudi cemaatlerinde konuşulan bir lehçedir. Bazen Tora'nın olmadığı dil anlamına gelen Latorayi ismi de kullanılır.
Gruzinik, Gürcü Yahudileri tarafından konuşulan Kafkasya dilidir. Bu dil, Güney Kafkasya dil ailesine bağlı tek Yahudi dilidir. Gürcüce konuşan biri tarafından Gruzinik diline İbraniceden ve Aramiceden girmiş sözcükler dışındaki kelimeler rahatlıkla anlaşılır. Bu dilin 20.000'i Gürcistan'da ve 59.800'ü İsrail'de olmak üzere 80.000'e yakın kullanıcısı vardır. Birçok Yahudi dili gibi Gruzinik dilinin de kullanıcı sayısı her geçen gün azalmaktadır.
Zarfatik, nesli tükenmiş bir Yahudi dilidir. Eskiden Kuzey Fransa'da ve Mainz, Frankfurt ve Aachen gibi Almanya'nın batısındaki şehirlerde konuşulurdu.
Yahudi Berbericesi zamanında orta ve güney Fas'ta Yahudi cemaatlerinin konuştukları Berber diline verilen addır. Bölgede konuşulan Tamazight diline çok yakındır ve bu dili bilen biri tarafından kolayca anlaşılabilir. Fas'ta konuşulan Yahudi Arapçası gibi bu dile de İbraniceden birçok kelime girmiştir ve "ş" sesi "s" olarak telaffuz edilir.
Yemen İbranicesi geleneksel olarak Yemen Yahudileri tarafından Tora ve ayinlerde kullanılan İbranicenin telaffuz sistemidir. Yahudiler'e karşı saldırılara dönüşen İsrail karşıtı ayaklanmalar yüzünden bölgeden kaçan Yemen Yahudileri dillerini İsrail'e taşımış oldu.
Yahudi Latincesi veya La'az başta İtalya Yarımadası ve Gallia Narbonensis'de olmak üzere eski Roma İmparatorluğu'nda yaşayan Yahudiler'in konuştukları dildir. "La'az" (לעז) "yabancı dil" özellikle "İbranice olmayan dil" demektir.
Lişan Didan bir modern Yahudi Aramicesi dilidir ve genellikle Neo-Aramice denir. Asıl olarak Salmas ve Mahabad bölgeleri arasında Urmiye Gölü civarında konuşulurdu. Bu dili konuşanların birçoğu şu anda İsrail'de yaşamaktadır. Lişan Didan "bizim dilimiz" anlamına gelir; bu sebeple bu dil için yakın anlamı olan Lişanan ("dilimiz") veya Lişanid Naş Didan terimleri de kullanılır. Bu terimler Lişana Deni ve Lişanid Noşan gibi diğer lehçelerin adlarına benzediği için dilbilimciler daha teknik bir terim olan İran Azerbaycanı Yahudi Neo-Aramicesini tercih ederler. Lişan Didan'ı diğer lehçelerden ayırabilmek için edat ve zamirlerinde farklılık olduğunu belirtmek amacıyla bazen Lakhlokhi veya Galihalu ("benim-senin") isimleri de kullanılır.
Yeşiviş daha çok Yeşiva'ya giden kişiler tarafından konuşulan, İngilizce, İbranice ve Yidiş'in bir lehçesi olarak kabul edilir.
Lişanid Noşan modern bir Yahudi Aramice dilidir, genelde Neo-Aramice diye hitap edilir. Başlangıçta Erbil bölgesinde, güney ve doğu Irak Kürdistanı'nda konuşulurdu. Konuşanların birçoğu bugün İsrail'de yaşamaktadır. Diğer Neo-Aramice lehçeler olan Lişan Didan ve Lişana Deni isimlerine benzeyen Lişanid Noşan "kendi dilimiz" anlamına gelir. Dilbilimciler tarafından ise Erbil Yahudi Neo-Aramicesi denir.
İsviçre Yahudilerinin ülkede uzun ve çeşitli bir tarihi vardır. 2000 nüfus sayımına göre İsviçre'de 18,000 Yahudi bulunmasına rağmen yabancı uyruklu ve gayriresmî Yahudilerle birlikte bu nüfus 75,000'e yakındır. 2009 itibarıyla İsviçre'de 38 sinagog bulunmaktadır.
Golus milliyetçiliği Yahudi halkının, dünyadaki büyük Yahudi merkezlerinde Yahudi ulusal ve kültürel yaşamını ilerletmek ve aynı zamanda dünya güçlerinden bir Yahudi ulusal kimliği için tanınmak isteyen ulusal bir hareketidir.
Yidiş edebiyatı, Aşkenaz Yahudilerinin Yidiş dilinde üretilmiş yazılı eserler bütünü.
