İçeriğe atla

Yezîdî Soykırımı

Irak ve Şam İslam Devleti'nin Yezîdî soykırımı
Irak İç Savaşı (2014-günümüz)
Yukarıdaki, soldaki ve sağdan görüntüler: Uluslararası Kurtarma Komitesi'nden destek alan Yezîdî mülteciler. ABD Sincar Değerlendirme Ekibi, Irak'ın Sinjar yakınlarında bulunan halk tarafından karşılanıyor. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri tarafından insani yardım dağıtan Boeing C-17 Globemaster III tipi uçağıyla taşınan sular.
BölgeSincar
Tarih3 Ağustos 2014
HedefYezîdîler
Saldırı türü
Soykırım
ÖlüYaklaşık 5.000[1][2]
Yaralı4.200-10.800 arası kaçırılan ve yaralı kişi[3]
Örgüt(ler)Irak ve Şam İslam Devleti
Savunanlar PKK[4][5][6][7]
Sincar İttifakı
YPG[4][5][6]
YPJ
Şengal Direniş Birlikleri
Ezidi Kadın Birimleri
Ezidi Koruma Gücü
Makale serilerinden
Yerli halklar
Osmanlı toplu katliamları
Sovyet
İkinci Dünya Savaşı
Soğuk Savaş
Sömürge sonrası Afrika
Modern

Yezidi Soykırımı (Yezidiler tarafından anılan ismiyle 73. Ferman),[8][not 1] Irak ve Şam İslam Devleti'nin (IŞİD veya İslam Devleti olarak da adlandırılır) Irak'taki Yezîdîlere yönelik 3 Ağustos 2014 tarihinde gerçekleştirmiş olduğu katliamlar silsilesi. Birleşmiş Milletler tarafından soykırım olarak kabul edilmiştir.[10][11][12] Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ndeki Yezîdî kadınlar ve küçük yaştaki kızlar IŞİD mensupları tarafından cinsel köleliğe zorlandı, erkekler sürgün edildi ve binlercesi topluca infaz edildi.[13] Birçoğu Sincar'de olmak üzere toplamda yaklaşık 5 bin kişinin öldürüldüğü 10 bine yakın kişinin ise esir düştüğü ifade edilmektedir. Soykırım 2014 yılında Peşmerge'nin IŞİD saldırıları sonucunda geri çekilmesinden sonra başlamıştır.[14][15][16][17]

IŞİD'in Yezîdîlere yönelik katliamı uluslararası toplumda geniş yer buldu ve tepki olarak ABD IŞİD’e yönelik hava saldırılarına başladı. Ek olarak ABD, İngiltere ve Avustralya, Sincar Dağları'na kaçmış olan Yezidilere uçaklarla acil yardımlar yaptı ve Yezîdîleri savunmaya giden Peşmerge, PKK ve YPG güçlerine silah desteği sağladı. IŞİD'in Yezidi nüfusuna yönelik eylemleri yaklaşık 500.000 mülteciye ve binlerce kişinin ölümüne veya kaçırılmasına sebep oldu.[18] Soykırımın etkileri özellikle Almanya'daki diğer Yezîdî topluluklarını da etkiledi.[19]

Kürdistan Bölgesel Hükümeti 2019 yılında 3 Ağustos gününü "Ezidi Soykırım Günü" ilan etti.[20]

Galeri

Notlar

  1. ^ Yezidi tarihinde kayda geçirilen 72 Yezîdî katliamı vardır, bu katliam 73. olarak anılır.[9]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "4 years ago: the genocide against the Yazidis in northern Iraq (August 3, 2014)". Gesellschaft für bedrohte Völker e.V. (GfbV) (İngilizce). 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  2. ^ Spencer, Richard (14 Ekim 2014). "Isil carried out massacres and mass sexual enslavement of Yazidis, UN confirms" (İngilizce). ISSN 0307-1235. 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  3. ^ Cetorelli, Valeria (9 Mayıs 2017). "Mortality and kidnapping estimates for the Yazidi population in the area of Mount Sinjar, Iraq, in August 2014: A retrospective household survey". PLOS Medicine. 14 (5). ss. e1002297. doi:10.1371/journal.pmed.1002297. PMC 5423550 $2. PMID 28486492. 
  4. ^ a b Aris Roussinos (16 Ağustos 2014). "'Everywhere Around Is the Islamic State': On the Road in Iraq with YPG Fighters". VICE News. 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019. 
  5. ^ a b Humeyra Pamuk (26 Ağustos 2014). "Smugglers and Kurdish militants help Iraq's Yazidis flee to Turkey". Reuters. 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019. 
  6. ^ a b Tracey Shelton. "'If it wasn't for the Kurdish fighters, we would have died up there'". GlobalPost. 16 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019. 
  7. ^ Ivan Watson and Greg Botelho, CNN (10 Ağustos 2014). "Yazidi survivor recalls horror of evading ISIS, death - CNN.com". CNN. 13 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019. 
  8. ^ Baysal, Nurcan (2 Ağustos 2019). "73. Fermanın beşinci yılında Sincar: Ölü bir toprağa dönüşür mü?". Ahvalnews. 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  9. ^ Loveday, Morris (3 Ağustos 2014). "Islamic State seizes town of Sinjar, pushing out Kurds and sending Yazidis fleeing" (İngilizce). The Wastington Post. 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  10. ^ Elise Labott; Tal Kopan (17 Mart 2016). "John Kerry: ISIS responsible for genocide". CNN. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  11. ^ "UN accuses the "Islamic State" in the genocide of the Yazidis" (Rusça). BBC. 19 Mart 2015. 8 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  12. ^ "The UN has blamed "Islamic State" in the genocide of the Yazidis". Radio Free Europe/Radio Liberty. 19 Mart 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  13. ^ Callimachi, Rukmini (16 Ağustos 2018). "Turkish Airstrike in Iraqi Territory Kills a Kurdish Militant Leader". New York Times. 20 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  14. ^ Arraf, Jane (7 Ağustos 2014). "Islamic State persecution of Yazidi minority amounts to genocide, UN says". The Christian Science Monitor. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  15. ^ Blair, David (6 Haziran 2015). "Isil's Yazidi 'mass conversion' video fails to hide brutal duress". The Telegraph. Londra. 23 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  16. ^ Phillips, David L. (29 Kasım 2018). The Great Betrayal: How America Abandoned the Kurds and Lost the Middle East (İngilizce). Bloomsbury Publishing. ISBN 9781786735768. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019. 
  17. ^ Murad, Nadia (7 Kasım 2017). The Last Girl: My Story of Captivity, and My Fight Against the Islamic State (İngilizce). Crown/Archetype. ISBN 9781524760458. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019. 
  18. ^ "ISIS Terror: One Yazidi's Battle to Chronicle the Death of a People". MSNBC. 23 Kasım 2015. 5 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  19. ^ Denkinger J.K., Windthorst P., El Sount C.R.-O., Blume M., Sedik H., Kizilhan J.I., Gibbons N., Pham P., Hillebrecht J., Ateia N., Nikendei C., Zipfel S., Junne F. (2017). "The 2014 Yazidi genocide and its effect on Yazidi diaspora". The Lancet. 390 (10106). s. 1946. doi:10.1016/S0140-6736(17)32701-0. PMID 29115224. 
  20. ^ "IKBY, 3 Ağustos'u 'Ezidi Soykırım Günü' ilan etti". İlerihaber. 3 Ağustos 2019. 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2019. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yezîdîler</span> Etno-dinsel Kürt topluluğu

Yezîdîler veya Ezîdîler, çoğunlukla Kürtçe konuşan etnodinsel bir topluluğa verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Irak İsyanı (2011-2013)</span>

Irak İsyanı, Irak Savaşı'nın sona ermesinden ve ABD birliklerinin Irak'tan çekilmesinden sonra 2011'in sonlarında başlayan ve merkezi hükûmetle şiddetli çatışmalara ve Irak'ın dini grupları arasında düşük düzeyde mezhepsel şiddete neden olan bir isyandı.

<span class="mw-page-title-main">Irak ve Şam İslam Devleti</span> Irak, Suriye ve Afrikada faaliyet gösteren Selefi cihatçı silahlı örgüt

Irak ve Şam İslam Devleti veya 2014'ten beri kullandığı resmî isimle İslam Devleti, ağırlıklı olarak Afrika'da, ayrıca Irak ve Suriye'de de etkinlik gösteren, bu bölgede hilâfet devleti kurmak amacıyla güvenlik güçlerine ve sivillere karşı eylemler yapan yasa dışı, silahlı ve ele geçirdiği topraklardaki meşruluğu hiçbir ülke tarafından devlet olarak tanınmayan Selefi cihatçı örgüttür. Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler ile aralarında ABD, Türkiye, Suudi Arabistan, Kanada'nın da bulunduğu pek çok ülke ve kuruluş tarafından terör örgütü olarak tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Irak Taarruzu (Haziran 2014)</span> Irak Şam İslam Devletinin Irak ve Suriye saldırıları

Kuzey Irak Taarruzu , IŞİD ve onları destekleyen Sünni aşiretler ve eski Baas partisi mensuplarının Musul'a yaptıkları taarruzla başlayan çatışmalardır. Kuzey Irak'taki IŞİD ilerlemesi, IŞİD'in güneye doğru ilerlemeye başladığı ve Tikrit'e saldırdığı 26 Haziran'a kadar devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">YPJ</span> Suriyede çoğunluğu Kürt kadınların oluşturduğu silahlı örgüt

YPJ veya Kadın Koruma Birlikleri YPG 'nin kadın koludur. 2012 yılında YPG'nin kadın tugayı olarak kurulmuştur. 2014'te 18 ile 40 yaşları arasında 7000'den fazla gönüllü savaşçı kadroya ulaşmıştır. Jineoloji YPJ'nin fikir bütünlüğünü oluşturan düşüncelere temel olan doktrinlerden biridir. Irak ve Şam İslam Devleti'nin Yezîdî soykırımına karşı savaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sincar</span> Irakın Ninova İline bağlı bir şehir

Sincar, Kuzey Irak'ta Musul kentine bağlı ilçe. Bölgede DEAŞ öncesi, üçte ikisini Ezidilerin, diğer bölümünü ise Sünni Kürt ve Arapların oluşturduğu yaklaşık 300 bin kişinin yaşadığı tahmin ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Irak İç Savaşı (2013-2017)</span>

Irak İç Savaşı (2013-2017), IŞİD'in Musul'a saldırmasıyla başlayan iç çatışmaları kapsamaktadır. IŞİD ve IŞİD'e destek veren eski Baas partisi mensupları, Sünni Arap aşiretleri ve diğer radikal örgütler ile Irak Ordusu, Peşmerge, İran destekli Şii milisler, Süryani/Asuri/Yezidi azınlık savaşçıları ve merkezi hükûmete destek veren Sünni ve Şii Arap, Kürt ve Türkmen aşiretleri arasındaki çatışmalar günümüzde de devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ezidi Kadın Birimleri</span>

Ezidi Kadın Birimleri, Irak'ta gerek Irak ve Şam İslam Devleti'nin Yezîdî soykırımına karşı gerekse diğer cihatçı İslami gruplar tarafından saldırıya uğrayan kadın Yezidiler tarafından 2015'te kurulan, IŞİD saldırılarına karşı gelebilmek ve Yezidi toplumunu korumak için oluşturulan kadın paramiliter milis grubu. Şengal Direniş Birlikleri'nin kadın kolu olarak kurulan örgüt, Yekîneyên Parastina Jin ê Şengalê adıyla kuruldu. 26 Ekim'de günümüzdeki adını aldı.

Taha Subhi Falaha olarak bilinen Ebu Muhammed El-Adnani El-Şami, eski IŞİD sözcüsü. IŞİD'in lideri Ebu Bekir el-Bağdadi'ye yakınlığıyla bilinen İdlib doğumlu Adnani, örgütün Suriye'deki önde gelen liderleri arasında yer almaktaydı. Adnani'nin IŞİD'in dış operasyonlarının ana mimarı ve örgütün sözcüsü olarak IŞİD militanlarının hareketlerini koordine ederek ve '‘yalnız kurt’' isimli saldırılarını doğrudan desteklemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Ahmed el-Elvani</span>

Ebu Ahmed el-Elvani, Irak ve Şam İslam Devleti'nde askeri konsey üyesi ve üst düzey bir komutandır. Saddam Hüseyin'e bağlı orduda subaylık yapan Ebu Ahmed el-Elvani'nin, 2014 sonlarında hava saldırıları sonucunda öldürüldüğü bildirildi. Ancak bu ölüm, ABD ve IŞİD tarafından doğrulanmadı.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Özden (PKK yöneticisi)</span>

İsmail Özden veya diğer kullanılan adıyla Zeki Şengali, PKK'nın üst düzey liderlerinden birisi ve KCK yürütme konseyi üyesi. Sincar'da, bir arabada seyahat ederken Türk Silahlı Kuvvetleri'nin düzenlediği sınır ötesi insansız hava aracı operasyonu sonucu öldürüldü. Özden, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı'nın "en çok aranan teröristler listesinde" yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Nadiye Murad</span>

Nadiye Murad, Iraklı Yezidi insan hakları savunucusu.

Gürcistan'daki Yezîdîler, Gürcistan sınırları içerisinde içinde doğan veya ikamet eden tam veya kısmi Yezîdî kökenli kişi veya grupları betimler.

<span class="mw-page-title-main">Ebu İbrahim el-Haşimi el-Kureyşi</span> 2. IŞİD lideri (1976-2022)

Ebu İbrahim el-Haşimi el-Kureyşi,, eski Irak ve Şam İslam Devleti lideri ve Irak ve Şam İslam Devleti'ne göre Ebu Bekir el-Bağdadi'nin ardından gelen ikinci İslam halifesi. 2020 yılının Ocak ayında gerçek adı Emir Muhammed Abdurrahman el-Mevli es-Selbi olarak açıklanmıştır.

Beyci Muharebesi , Irak Silahlı Kuvvetlerinin 29 Ekim 2014'te Beyci'yi geri almak için taarruz gerçekleştirmesiyle başlayan muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Nemam Ghafouri</span>

Nemam Ghafouri, Irak doğumlu İsveçli Kürt hekim ve insan hakları aktivisti.

2022 Sincar çatışması, 1 Mayıs'ta Irak ordusunun, Türkiye ve Kürdistan Demokrat Partisi'nin desteğiyle Haşdi Şabi'ye bağlı YBS milislerini Şengal'den çıkarmak için bir operasyon başlatmasıyla başlayan bir çatışmaydı.

<span class="mw-page-title-main">Irak Türkmen Soykırımı</span> IŞİDin Türkmenlere uyguladığı zulüm

Irak Türkmen Soykırımı, Irak Türkmenlerinin Irak ve Şam İslam Devleti tarafından bir dizi katliam, tecavüz, infaz, sürgün ve zorla cinsel köle haline getirilmesini içermektedir. IŞİD'in 2014 yılında Iraklı Türkmenlerin topraklarını ele geçirmesiyle başladı ve IŞİD Irak'taki tüm topraklarını kaybedene kadar devam etti. 2017 yılında IŞİD'in Iraklı Türkmenlere uyguladığı zulüm Irak Parlamentosu tarafından resmen soykırım olarak tanındı. 2018 yılında ise Iraklı Türkmen kızların ve kadınların cinsel köleliğe maruz kalması Birleşmiş Milletler tarafından resmen tanındı.

IŞİD'in Hristiyan Kırımı, İslam Devleti tarafından kontrol edilen Irak, Suriye, Mısır ve Libya bölgelerinde Hristiyan azınlıkların sistematik olarak toplu olarak öldürülmesini içermektedir. Hristiyan azınlıklara yönelik zulüm, Suriye İç Savaşı'nın ardından ve daha sonra bunun yayılmasıyla zirveye ulaşmıştır.

Bu sayfa Irak ve Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) önceli ve şu an kullandığı silahlarının listesidir


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.