İçeriğe atla

Yevgeni Prigojin

Yevgeni Prigojin
Евгений Пригожин
Prigojin, 2023
DoğumYevgeni Viktoroviç Prigojin
1 Haziran 1961(1961-06-01)
Leningrad, Sovyetler Birliği
Ölüm23 Ağustos 2023 (62 yaşında)
Tver Oblastı, Rusya
Ölüm sebebiUçak Kazası
Diğer ad(lar)ıPutin'in Şefi
Meslekİş insanı, lokantacı
EvlilikLyubov Prigozhina
Çocuk(lar)3
ÖdüllerRusya Federasyonu Kahramanı

Yevgeni Viktoroviç Prigojin (Rusça: Евгений Викторович Пригожин; 1 Haziran 1961, Leningrad,- 23 Ağustos 2023, Tver Oblastı), Rus iş insanı ve oligark.[1] Prigojin, özellikle Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'e yakınlığı ile bilinmekte olup[2] restoranları ve catering işletmeleri, Putin'in yabancı ileri gelenlerle birlikte katıldığı akşam yemeklerine ev sahipliği yapması nedeniyle "Putin'in Şefi" olarak bilinmekteydi.[3]

Ön yaşamı

Yevgeny Prigozhin'in St. Petersburg'daki Porokhovskoye mezarlığında bulunan mezarı.

Soygun ve saldırı suçlarından 1981 yılında 12 yıl hapis cezasına çarptırılan Prigojin, 1990 yılında hapisten çıkınca St. Petersburg'da bir restoran açtı. O dönem belediye başkan yardımcısı olan Vladimir Putin'le tanıştı ve hükûmetin yemek işlerini almaya başladı.[4]

Prigojin, o dönemden arkadaş olduğu Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'e yakınlığı ile bilinmekte olup[2] restoranları ve catering işletmeleri, Putin'in yabancı ileri gelenlerle birlikte katıldığı akşam yemeklerine ev sahipliği yapması nedeniyle "Putin'in Şefi" olarak bilinmektedir.[3]

Wagner dönemi

Prigojin, Afrika, Suriye ve Ukrayna'da çatışmalara katılan Rus devlet destekli bir paralı asker grubu olan Wagner Grubu ile 2016 ve 2018 ABD seçimlerine müdahale etmekle suçlanan üç şirketin de aralarında bulunduğu bir şirketler ağını kontrol etmektedir.[5] Prigojin, Sovyetler Birliği döneminde hapishanelerde dokuz yıl hükümlü olarak kaldı.[6] Prigojin, Mayıs 2014'te Donbass Savaşı'nda Rus güçlerini desteklemek için özel olarak Wagner Grubu'nu kurduğunu açıklamıştır.[7]

Bellingcat, The Insider ve Der Spiegel tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Prigojin'in operasyonları "Rusya Savunma Bakanlığı ve istihbarat kolu GRU ile sıkı bir şekilde entegre edilmiştir".[8] Prigojin'in şirketleri ve ortakları ABD'de ekonomik yaptırımlar ve suçlamalarla karşı karşıyadır.[5]

Uçak Kazası

Rus Haber Ajansı (TASS) 23 Ağustos 2023 tarihinde Rusya'nın Tver bölgesinde düşen uçaktaki yolcu listesinde adının olduğunu ve uçaktaki 10 kişinin de öldüğünü duyurdu.[9][10] Bazı kaynaklarda yaşadığına dair iddialar yer almaktadır.[1]

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Yevgeni Prigojin ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ a b "The oil field carnage that Moscow doesn't want to talk about". CNN. 18 Şubat 2018. 18 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "auto" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  2. ^ a b "Navalny asks FSB to investigate Putin's cook". Crime Russia. 1 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022. 
  3. ^ a b "Thousands of Russian private contractors fighting in Syria". AP News. 29 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023. 
  5. ^ a b William Echols (4 Ekim 2019). "New Sanctions Against 'Putin's Chef' Prompt Latest Russian Election Meddling Denial". Polygraph.info. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022. 
  6. ^ Zhegulev, Ilya (13 Haziran 2016). "Evgeny Prigozhin's right to be forgotten: What does Vladimir Putin's favorite chef want to hide from the Internet?". Meduza (İngilizce). Kevin Rothrock tarafından çevrildi. Moskova. 17 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022. 
  7. ^ "Sanctioned Putin Ally Says He Created Russian Mercenary Group". Bloomberg. 26 Eylül 2022. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022. 
  8. ^ Bellingcat Investigation Team (14 Ağustos 2020). "Putin Chef's Kisses of Death: Russia's Shadow Army's State-Run Structure Exposed". Bellingcat. 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022. 
  9. ^ "Son dakika... Wagner lideri Prigojin'i taşıyan uçak Moskova yakınlarında düştü". Cumhuriyet. 23 Ağustos 2023. 25 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023. 
  10. ^ "Wagner boss Prigozhin killed in plane crash in Russia". BBC News. 23 August 2023. Retrieved 23 August 2023.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rusya</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan bir ülke

Rusya,

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Putin</span> 2. Rusya devlet başkanı (1999–2008, 2012–görevde)

Vladimir Vladimiroviç Putin, Rusya Federasyonu'nun günümüzdeki devlet başkanı olan Rus politikacı ve eski istihbarat görevlisidir. Putin, 1999-2000 yılları arasında başbakanlık, 2000-2008 yılları arasında başkanlık, 2008-2012 yılları arasında tekrar başbakanlık görevini üstlenmiştir. Başbakanlığı döneminde, iktidar partisi Birleşik Rusya'nın genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">RT</span> Rus hükûmeti merkezli yayın kuruluşu

RT, başlangıçta Russia Today olarak kurulan, Rusya Federasyonu dışındaki kitlelere yönelik hem kablo ve uydu televizyon kanallarını, hem de İnternet içeriğini ileten bir Rus devlet destekli televizyon ağıdır. Moskova'da kuruludur, RT Uluslararası, yaklaşık dört saat haber bültenleri, belgeseller, talk show ve tartışma programları yanı sıra spor haberleri ve Rusya hakkında kültürel programlar sunmaktadır. RT üç dilde kanalları ile çok dilli bir hizmet olarak çalışır: Asli 2005 yılında İngilizce dilli kanalı, 2007 yılında Arapça dilli kanalı ve 2009 yılında İspanyolca dilli kanalı yayına başladı. RT Amerika, ve RT İngiltere bu ülkeler için bazı yerel tabanlı içerikler sunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Ukrayna Savaşı</span> Rusya ve Ukrayna arasında Şubat 2014te başlayan uzun süreli çatışma

Rusya-Ukrayna Savaşı, bir yanda Rusya, Beyaz Rusya ve Rus yanlısı güçlerin, diğer yanda Ukrayna'nın dahil olduğu, sürmekte olan bir savaştır. Yevromaydan'ın ardından görevden alınan Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in Kırım'daki gerginlik nedeniyle Rusya'dan bölgeye asker göndermesini istemesinin ardından 2014 yılında başlayan ve Şubat 2022'de büyüyen askerî hareketliliktir. Bu savaşa Rusya'nın Kırım'ı ilhakı (2014), Donbass Savaşı (2014-günümüz), siber savaş ve siyasi gerilimler de dahildir. Rusya'nın bölgedeki jeopolitik çıkarlarını, vatandaşlarını ve konuşlandırılmış askerlerini koruduğunu iddia eden Devlet Başkanı Vladimir Putin, müdahale için parlamentodan onay almıştır. 21 Şubat 2022 de Rusya Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerini resmen tanıdığını açıkladı.24 Şubat 2022 tarihinde ise Rusya lideri Putin Ukrayna'yı istilaya başladıklarını televizyondan duyurdu. 2021'de diplomatik krizin ardından Ukrayna sınırlarına yakın bölgelere askeri yığınak yapan Rusya, 24 Şubat 2022'de geniş çaplı bir şekilde Ukrayna'yı işgal etmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Rus oligarklar</span>

1990'lı yılların başında Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası, özellikle Rusya ve Ukrayna'da ortaya çıkan gelir kaynağı bilinmeyen, seçkin zümreye ait kişilere verilen isim. Yunanca oligarkhia yani azınlık kuralı anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Kırım'ı ilhakı</span>

Kırım'ın ilhakı, Ukrayna'ya bağlı bir yarımada olan Kırım'ın, 18 Mart 2014'te Rusya tarafından ilhak edilmesi olayıdır. O tarihten beri yarımadada Kırım Cumhuriyeti ve Sivastopol federal şehri olmak üzere iki federal birim bulunmaktadır. Bu federal birimler 2016'ya kadar Kırım Federal Bölgesi'ni oluştururken günümüzde Güney Federal Bölgesi'nin parçasıdır. 2014 Doğu Ukrayna protestolarının bir sonucu olan ilhaktan önce, 2014 Ukrayna devriminin sonrasında Rusya'nın Kırım'a askerî müdahalesi gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Navalni</span> Rus muhalif lider ve siyasi mahkum (1976–2024)

Aleksey Anatolyeviç Navalni, Rus avukat, aktivist ve siyasetçi. 2009 yılından itibaren Rusya'da ve Rus ve uluslararası medyada yolsuzluk ve Devlet Başkanı Vladimir Putin karşıtı olarak ünlenmiştir. Navalni, The Wall Street Journal tarafından "Vladimir Putin'in en çok korktuğu adam" olarak tanımlanmıştır. Putin doğrudan Navalni'dan ismiyle bahsetmekten kaçınmaktadır. Navalni, Rusya Muhalefet Koordinasyon Konseyi üyesi, İlerleme Partisi'nin lideri ve Yolsuzlukla Mücadele Vakfı'nın (FBK) kurucusudur. 2020'de Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Wagner Grubu</span> Rus özel askerî şirketi

PMC Wagner olarak da bilinen Wagner Grubu, bir Rus paramiliter örgütüdür. Çeşitli şekillerde özel bir askeri şirket, bir paralı asker ağı veya Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in fiili bir özel ordusu olarak tanımlanıyor. Grup, özel askeri müteahhitlerin resmi olarak yasak olduğu Rusya'da yasaların ötesinde faaliyet gösteriyor. Wagner Grubu'nun kendisi ideolojik olarak yönlendirilmese de, Wagner'in çeşitli unsurları batı tarafından neo-Naziler ve aşırı sağcı aşırılık yanlıları ile ilişkilendirilmiştir.

Egemen demokrasi Rus siyasi partisi Birleşik Rusya'nın bir araya gelmesinden önce Vladislav Surkov tarafından 22 Şubat 2006'da yapılan bir konuşmada ilk kez kullanılan modern Rus siyasetini tanımlayan bir terimdir. Surkov'a göre egemen demokrasi:

Siyasi güçlerin, otoritelerinin ve kararlarının; tüm vatandaşlar, sosyal gruplar ve milletler gibi çeşitli kesimlerden oluşmuş bir Rus ulusu tarafından maddi refaha, özgürlüğe ve adalete ulaşmak amacıyla kararlaştırıldığı ve kontrol edildiği bir toplumun siyasi hayatı.

<span class="mw-page-title-main">Tüm Rusya Halk Cephesi</span>

Tüm Rusya Halk Cephesi, Rusya'da 2011 yılında dönemin Başbakanı Vladimir Putin tarafından Birleşik Rusya'ya "yeni fikirler, yeni öneriler ve yeni yüzler" sağlamak için başlatılan siyasi bir koalisyondur. İktidar partisi ve çok sayıda Rus sivil toplum kuruluşu arasında resmi bir ittifak olması amaçlanmaktadır. 12 Haziran 2013'te Putin liderliğine seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgali</span> 2022den bu yana Doğu Avrupada süregelen askerî mücadele

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, 2014 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı dahilinde yaşanan anlaşmazlıklar sonrası 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da "özel bir askerî operasyon" ilan etmesiyle başladı. İşgal her iki taraftan on binlerce kişinin ölümüyle sonuçlandı ve Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşadığı en büyük mülteci krizine neden oldu. Mayıs ayı sonuna kadar tahminî 8 milyon insan ülke içinde yer değiştirdi ve 3 Ekim 2022 itibarıyla 7,6 milyon Ukraynalı da ülkeyi terk etti. İşgalden sonraki beş hafta içinde Rusya, 1917 Ekim Devrimi'nden bu yana en büyük göçünü verdi. İşgal ayrıca küresel çapta gıda kıtlığına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Rusya ilişkileri</span>

Belarus-Rusya ilişkileri, Belarus ve Rusya arasındaki ikili ilişkileri ifade eder. İki ülke bir kara sınırını paylaşıyor ve uluslarüstü Birlik Devletini oluşturuyor. İki ülke arasında ikili anlaşmalar imzalandı. Rusya, Belarus'un en büyük ve en önemli ekonomik ve siyasi ortağıdır. Her ikisi de Bağımsız Devletler Topluluğu, Avrasya Gümrük Birliği, Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü ve Birleşmiş Milletler dahil olmak üzere çeşitli uluslararası kuruluşların üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Ulyukayev</span>

Aleksey Valentinoviç Ulyukayev, Rus siyasetçi ve iktisadi bilimler doktorasına sahip olan bir ekonomist.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Güney ve Doğu Ukrayna'yı ilhakı</span> Luhansk, Donetsk, Zaporjiya, ve Herson oblastlarının Rusya tarafından ilhak etmesi

30 Eylül 2022'de Rusya Federasyonu, Ukrayna topraklarının yaklaşık %15'ini oluşturan kısmen işgal altındaki Ukrayna oblastlarından Luhansk, Donetsk, Zaporjiya ve Herson'u ilhak etmek için katılım antlaşması imzaladı. Rusya, çatışmaların sürdüğü dört bölgeden hiçbirini tamamen kontrol altına almadı ve bölgedeki nüfusun çoğu ve 2022 Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başlangıcından bu yana kaçtı. İlhak, dört bölgenin başkanının ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılımıyla Moskova'da yapılan bir törenle resmîleştirildi. Ukrayna, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler, ilhak töreninin yasal bir değeri olmadığını belirtti.

<span class="mw-page-title-main">2024 Rusya devlet başkanlığı seçimi</span>

2024 Rusya devlet başkanlığı seçimi, 15-17 Mart 2024 tarihleri arasında Rusya'da yapılan başkanlık seçimleridir. Görevdeki başkan Vladimir Putin, Sovyet sonrası Rusya'da bir başkanlık seçiminde en yüksek oy oranı olan %87 ile zafer kazandı ve yaygın olarak kesin sonuç olarak görülen seçimde beşinci dönemini kazandı. Putin'in 7 Mayıs 2024 tarihinde göreve başlaması planlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İgor Seçin</span>

İgor İvanoviç Seçin, 2012 yılından bu yana Rosneft'in icra kurulu başkanı olarak görev yapan Rus hükûmet yetkilisi ve oligark. Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in yakın bir müttefiki ve fiili yardımcısı olarak kabul edilmekte olup Darth Vader takma adıyla bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Surovikin</span> Bağımsız Devletler Topluluğu Hava Savunma Koordinasyon Kurulu Başkanı

Sergey Vladimiroviç Surovikin, Rus Silahlı Kuvvetleri generalidir ve 2023'te Vladimir Putin tarafından görevden alınana kadar Havacılık ve Uzay Kuvvetleri Başkomutanı olarak görev yapmıştır. Sovyet-Afgan Savaşı, Tacikistan İç Savaşı, İkinci Çeçen Savaşı ve Suriye İç Savaşı'na Rus müdahalesinde görev yapmıştır. 8 Ekim 2022 – 11 Ocak 2023 tarihleri araasında Ukrayna'nın devam eden Rus işgalinde tüm Rus kuvvetlerinin komutanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Bahmut Muharebesi</span>

Bahmut Muharebesi, Donbass Muharebesi sırasında Bahmut şehri içinde ve yakınında Ukrayna Silahlı Kuvvetleri ile Rus Silahlı Kuvvetleri arasında gerçekleşen bir dizi askeri çatışmadır. Bahmut'un bombardımanı Mayıs 2022'de başlarken şehre yönelik ana saldırı, 1 Ağustos'ta Ukrayna'nın Popasna'dan çekilmesinin ardından Rus kuvvetlerinin bu cephede ilerlemesinin ardından başladı. Ana saldırı gücü düzenli Rus birlikleri ile DPR ve LPR ayrılıkçı unsurları tarafından desteklenen Rus paramiliter örgütü Wagner Grubu'nun paralı askerlerinden oluşuyor.

<span class="mw-page-title-main">Wagner Grubu isyanı</span> Rusyadaki siyasi ve askeri kriz

Wagner Grubu isyanı, 23 Haziran 2023 tarihinde Wagner Grubu'nun lideri Yevgeni Prigojin tarafından yapılan açıklamayla başlayan bir silahlı isyandır. Prigojin, Rusya'nın roket saldırılarında 2 bin Wagner grubu milisinin hayatını kaybettiğini söyleyerek Moskova'ya doğru "adalet için" ve Rus askeri yüksek komutasının "kötülüğünü" durdurmak için bir intikam saldırısı düzenleyeceğini duyurdu. 25 bin Wagner grubu milisinin hazır olduğunu iddia eden Prigojin, Wagner milislerinin Rostov-na-Donu'dan Rusya'ya geçtiğini ve "sonuna kadar" gitmeye hazır olduklarını söyledi. Prigojin ayrıca Şoygu'nun Rostov'dan kaçtığını iddia etti. 24 Haziran günü Prigozhin Wagner'in ilerleyişinin durduğunu ve üslerine geri döndüklerini açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">2023 Tver uçak kazası</span> Rusyanın Tver kentinde gerçekleşen uçak kazası

23 Ağustos 2023 tarihinde bir Embraer Legacy 600 iş jeti Moskova'daki kalkış noktasının yaklaşık 100 kilometre kuzeyinde, Tver Oblastı'ndaki Kuzhenkino yakınlarında düştü. On kurban arasında, Rusya devletinin finanse ettiği özel bir askerî şirket olan Wagner Grubunun kilit isimlerinden Yevgeni Prigojin ve Dmitri Utkin de vardı. Kaza, Prigojin'in daha önce Rusya'nın askerî liderlerine karşı isyan etmiş olması nedeniyle, jetin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in emriyle imha edildiği spekülasyonlarına yol açtı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.