Yeter! Söz Milletindir!

Yeter! Söz Milletindir!, 1950 Türkiye genel seçimlerinde Demokrat Parti'nin kullandığı ana slogandır.

1950'de siyasi propaganda serbest bırakılınca DP radyodan ve basılı malzemeden yararlandı. Afiş yoluyla propagandanın devrimle bütünleşen ilk örneğini veren "Yeter! Söz Milletindir!" afişinde "dur" anlamında bir el vardır, altında Demokrat Parti yazar. Üstte sağda "Yeter! Söz Milletindir!" yazısı vardır.

Bu afiş mimar Selçuk Milar tarafından yapılmıştır. Tarihi tanıklıklara göre, bu afiş Demokrat Parti'nin seçimi kazanmasında kendisi kadar etkili olmuş, Cumhuriyet Halk Partisi üyeleri bile afişin etkisi karşısında şaşırmışlardır.^[]Selçuk Milar, CHP'lilerin de bir afiş için ricada bulunmaları karşısında, Türk milletinin demokrasiyi yaşamasını istediğini ve CHP'nin halkın oyuyla gitmesi gerektiğini söyleyerek afişine tam destek vermiştir.

Günümüz siyasetinde CHP, İYİ Parti ve Ak Parti gibi partiler de sloganı bir hayli benimsemişlerdir. Özellikle Erdoğan'ın bir mitinginde sloganı kullanmasının ardından da muhalefet tepki olarak tekrar sloganı kullanmıştır.^[1]^[2]

Tarihçe

"Yeter! Söz, Milletindir." mottosunun tarihsel doğrularını ve siyasi yorumları içeren metni, tarafsız bir şekilde yeniden düzenleyerek aşağıdaki şekilde sunabilirim:

İddialara göre "Yeter! Söz, Milletindir." mottosu, DP tarafından 14 Mayıs 1950 seçimlerinde kullanıldığına dair yanlış bir inanış olsa da aslında ilk defa 21 Temmuz 1946 seçimlerinde Celal Bayar tarafından dile getirilmiştir. Bu slogan, daha sonra DP'nin 1950 seçimlerini kazanarak iktidara gelmesi ve uzun süren CHP iktidarının sona ermesiyle özdeşleşmiştir. Selçuk Milar tarafından tasarlanan afişte büyük bir el üzerinde yer alan bu slogan, Türk siyasetinin en etkili propagandalarından biri olarak tarihe geçmiştir.

"Yeter! Söz, Milletindir." mottosunun güçlü etkisinde, Türkiye'nin tarihindeki önemli olaylar ve iç dinamiklerin rolü bulunmaktadır. Milli Mücadele sonrası kurulan yeni düzen, iç isyanlar, 1929 Ekonomik Buhranı ve İkinci Dünya Savaşı gibi zorlu dönemlerden geçen Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu partisi olan CHP'nin uzun süreli iktidar yorgunluğu, halkın değişim ihtiyacını hissettirmiş ve çok partili yaşamın meşruiyet kazanmasını sağlamıştır. Bu nedenle "Yeter! Söz, Milletindir." sloganı ortaya çıkmıştır.

Ancak 2023 seçimlerinde iktidar tarafından "Yeter! Söz, Milletindir." sloganının kullanılması, içerisinde çelişkili bir paradoksu barındırmaktadır. Bu slogan, mevcut düzene karşı çıkarak değişimi vurgulayan bir motto içermektedir. Ancak 20 yıldır tek başına iktidarda olan bir parti tarafından düzen karşıtı bir dil kullanılması, geçmişin hatıralarını canlandırmayı amaçlayan bir reflekstir. Ayrıca iktidarın "Yeter" demesi için eskiden var olan düzenlerin kalmadığı ve sözün artık millete ait olması gerektiği gerçeğiyle beraber, kendi 20 yıllık iktidarının meşruiyetini de sorgulamaktadır.

Muhalefet açısından ise "Yeter! Söz, Milletindir." sloganının özellikle CHP tarafından kullanılmasına yönelik eleştiriler bulunmaktadır.

Kaynakça

^ "CHP'li vekiller 73 yıl önceki sloganla video paylaştı: 'Yeter söz milletindir'". Sözcü. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.
^ ""Yeter söz milletindir" sloganı... Erdoğan: Astıkları Menderes'in sloganını çalıyorlar!". CNN Türk. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023.

Dış bağlantılar

Yeter! Söz, Milletindir - Tunay Şendal 11 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Ali Adnan Menderes, Türk siyasetçi. 1950-60 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı görevinde bulundu. Ayrıca, aynı tarihler arasında kurucuları arasında yer aldığı Demokrat Parti (DP) Genel Başkanlığını yürüttü. Menderes, Türkiye siyasi tarihinde idam edilen ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti başbakanı olarak tarihe geçti. 1990'da Türkiye Büyük Millet Meclisi çıkardığı yasayla, Menderes ve onunla beraber idam edilen Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'ya itibarlarını iade etmiştir.

Demokrat Parti, 7 Ocak 1946'da kurulan, kurulduğu yıl yapılan seçimlerde azınlıkta kalıp 4 yıl sonra yapılan seçimlerde 27 yıllık tek parti dönemini sona erdiren Türk siyasi partisi olarak bilinir. Sırasıyla 1950, 1954 ve 1957 seçimlerini kazanmış ve 10 yıl boyunca iktidar olmuştur. Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile iktidardan düşürülmüş ve 29 Eylül 1960'ta kapatılmıştır. Demokrat Parti'nin kısaltması DP olarak yazılmaktadır.

Vatan Cephesi, Demokrat Parti iktidarı döneminde başbakan Adnan Menderes tarafından kurulan siyasi oluşum. DP'nin il ve ilçe teşkilatları ile gençlik kollarını bir araya getiren oluşumda, DP destekçilerinin isimleri radyodan düzenli olarak halka açıklanmaktaydı. Bunun yapılmasındaki amacın gitgide güçlenen muhalefete karşı gövde gösterisi yapmak olduğu ve halkı kutuplaşmaya ittiği iddia edilmiş, bu uygulama 27 Mayıs 1960 Darbesi'nin de önemli gerekçelerinden biri olmuştur. Bu uygulamayı destekleyenlere göre Vatan Cephesi sadece iktidardan memnun olanların oluşturduğu bir sivil toplum örgütlenmesidir.

Cumhuriyetçi Türk Partisi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki bir siyasi partidir. Ahmet Mithat Berberoğlu'nun kurduğu ve Tufan Erhürman'ın yürüttüğü parti mecliste 18 milletvekili ile temsil edilmektedir.

1950 Türkiye genel seçimleri, 14 Mayıs 1950 tarihinde düzenlenen ve TBMM 9. dönem milletvekillerinin belirlendiği seçim. "Gizli oy, açık tasnif" yönteminin ilk kez uygulandığı 1950 seçimleri, Türkiye tarihinin ilk demokratik seçimi olarak kabul edilir. 1946 genel seçimlerinden sonra, Cumhuriyet tarihinde tek dereceli olarak düzenlenen ve birden fazla partinin katıldığı ikinci milletvekilliği genel seçimidir.

1954 Türkiye genel seçimleri, 2 Mayıs 1954 tarihinde TBMM'de görev yapacak 10. dönem milletvekilleri için yapılan seçimlerdir.

1957 Türkiye genel seçimleri, 27 Ekim 1957 tarihinde TBMM 11. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

1961 Türkiye genel seçimleri, 15 Ekim 1961 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi 12. yasama döneminde görev yapacak 450 milletvekilini belirlemek için yapılan genel seçim. 27 Mayıs Darbesi'nin ardından yapılan ilk genel seçimlerdir. 1961 Senato seçimleri ile aynı gün yapılan seçimlerde milletvekili seçimi zarfları "pembe", Cumhuriyet Senatosu seçimi zarfları ise "yeşil" renkli olarak belirlenmişti.

Selçuk Milar, İstanbul'da doğdu. Robert College'den sağlık nedenleri ile ayrılmak zorunda kalan Milar, 1937 yılında Galatasaray Lisesi'ni bitirdi. 1938'de İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi, Mimarlık Fakültesi'ne girerek 1942-43 döneminde mezun oldu. Akademi müdürü Burhan Toprak'ın tavsiyesi ile Ankara'ya gelerek Erkek Teknik Öğretim Müşavirliği Mimari Bürosu'nda ünlü hoca Paul Bonatz 13 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'la çalıştı. Genel büro çalışmaları yanında Denizli Erkek Sanat Okulu ve Malatya Erkek Sanat Okulu gibi tamamen kendi telifi olan projeleride yaptı ve detaylandırdı.

Cumhuriyet Halk Partisi, 9 Eylül 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "CHP" şeklindedir. Simgesi Altı Ok'tur. TBMM'de 128 milletvekili ile ana muhalefeti temsil eden partidir. Genel başkanı Özgür Özel'dir.

Tek parti rejimi, devlet yönetimiyle özdeşleşen bir siyasi partinin tek başına yasama meclisi ve hükûmeti oluşturduğu rejimlere verilen addır. Mutlak hakim tek parti dışındaki tüm partiler ya yasa dışıdır ya da tek parti rejiminde partiler bulunuyorsa da; bu partiler seçimlere yalnızca sınırlı ve kontrollü katılım hakkına sahiptir. Ülkede başka siyasi partilerin kurulmasının yasak olmadığı, mecliste yürütme ve yasamada farklı partilerin koltuk sahibi olabildiği ancak devletin tek partiyle yönetildiği de facto durumlara ise tek parti yönetimi denir.

<span class="mw-page-title-main">Millet Partisi (1948)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1948–1954)

Millet Partisi, 1948-1954 yılları arasında etkin olan Türk siyasi partisi. Partinin kurulmasının en önemli nedenlerinden biri Demokrat Parti'nin Cumhuriyet Halk Partisi'ne sert muhalefet yapmamasıydı.

1950 Türkiye yerel seçimleri, 13 Ağustos - 15 Ekim 1950 tarihleri arasında Türkiye'de üç aşamalı olarak yapılan yerel seçimlerdir. Belediye başkanları halk tarafından doğrudan değil, halkoyuyla seçilerek oluşturulan meclisin kendi içerisinden birini başkan olarak belirlemesi yoluyla seçilmiştir. Seçimlere Demokrat Parti, Cumhuriyet Halk Partisi ve Millet Partisi katıldı.

1955 Türkiye yerel seçimleri, 25 Eylül - 13 Kasım 1955 tarihleri arasında Türkiye'de iki aşamalı olarak yapılan yerel seçimlerdir. Seçimlere Demokrat Parti ve Türkiye Köylü Partisi katılırken Cumhuriyet Halk Partisi ile Cumhuriyetçi Millet Partisi katılmadı. DP, 877.618 oy ile %63,75'lik orana ulaşarak 597 belediye başkanlığı kazandı. Köylü Partisi 60.823 oy ile %4,4'lük orana ulaşarak 15 belediye başkanlığı kazandı. Büyük bölümü CHP tarafından desteklenen bağımsız adaylar ise 389.702 oy ile %28,21'lik orana ulaşarak 193 belediye başkanlığı kazandı.

"Toprak işleyenin, su kullananın", Türkiye'de ortanın solu anlayışını savunan Bülent Ecevit'in 1970'li yıllarda miting ve siyasi demeçlerinde kullandığı, sosyal demokrasiyi öne çıkararak kırsal kalkınmayı hedefleyen köykent projesine atıfla kullanılan siyasi slogan.

Millet İttifakı, 5 Mayıs 2018 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İYİ Parti, Saadet Partisi (SAADET) ve Demokrat Parti (DP) arasında kurulan seçim ittifakı. Daha sonrasında Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA), Gelecek Partisi ittifaka katılmıştır.

2023 Türkiye genel seçimleri, 14 Mayıs 2023 tarihinde düzenlenen ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin 28. döneminin 600 yeni üyesini belirlemiş olan seçimlerdir. 2023 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu ile aynı gün yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bir konuşmasında 1950 seçimlerine atıfta bulunarak seçimlerin 14 Mayıs 2023'te yapılabileceğinin işaretini vermiştir ve bu tarih, bazı muhalif partiler tarafından seçim tarihi olarak kabul edilmiştir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 10 Mart 2023'te imzalanan bir kararnameyle seçimlerin yenilenmesine karar verildi. Aynı gün Yüksek Seçim Kurulu genel seçimlerin ve cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunun 14 Mayıs'ta ve cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunun da 28 Mayıs'ta yapılmasına karar verdi.

Geyikli Olayları, Çanakkale'nin Ezine ilçesi Geyikli beldesinde Demokrat Parti ile Cumhuriyet Halk Partisi üyeleri arasında yaşanan tartışmanın büyüyerek ilçe geneline yayılması ve sıkı güvenlik tedbirlerinin alınmasına yol açan 11 Eylül 1959 tarihli olaylardır. Bu olaylar 27 Mayıs Darbesi'ne giden süreçte Türkiye'deki siyasi gerginliklerden biri olmuş ve darbe sonrasında başlayan Yassıada Yargılamaları'nda Adnan Menderes ve arkadaşlarına yönelik suçlamalardan birini oluşturmuştur.

Güç Birliği Cephesi, 1957 Türkiye genel seçimleri öncesinde Cumhuriyetçi Millet Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi olmak üzere muhalefet partilerinin iktidardaki Demokrat Parti hükûmetine karşı oluşturduğu siyasi işbirliği oluşturma fikridir. Ancak aynı yıl seçim kanununda yapılan değişiklik ile siyasi partilerin seçimde işbirliği yapmaları yasaklandığından işbirliği fikri sözde kalmış, seçimlerden sonra parti birleşmeleri yoluyla fiili olarak kısmen gerçekleşmiştir. Bu işbirliğine tepki olarak Demokrat Parti tarafından Vatan Cephesi oluşturulmuştur.

Yeni CHP, kısaltımı ile Y-CHP veya uzun adıyla Yeni Cumhuriyet Halk Partisi, Kemal Kılıçdaroğlu'nun Cumhuriyet Halk Partisinde yarattığı paradigma değişimini ifade etmek için kullanılan bir kavramsallaştırmadır. Bu paradigma değişimi ile birlikte Deniz Baykal'ın temsil ettiği sağ grup süreç içerisinde tasfiye edilmiş ve Kılıçdaroğlu yönetimindeki CHP; toplumun daha önce ulaşamadığı kesimlerine açılabilme iddiasıyla, giderek ana karakterini oluşturan değerlerinden uzaklaşmış ve daha ılımlı bir laiklik anlayışını benimsemiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.