Türk Kızılay ya da resmî adıyla Türkiye Kızılay Derneği, Türkiye'deki en büyük insani yardım kuruluşudur ve Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketinin bir parçasıdır. Türk Kızılay, kâr amacı gütmeyen (NGO), yardım ve hizmetleri karşılıksız olarak sağlayan ve kamu yararına çalışan bir gönüllü sosyal hizmet kuruluşudur. Personelinin bir kısmı gönüllü olarak, bir kısmı ise maaşlı olarak çalışır.
Afet; insanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar ortaya çıkaran, insanın normal yaşantısını ve eylemlerini durduracak veya kesintiye uğratacak, imkânların yetersiz kaldığı olaylara verilen genel bir isimdir. Büyük oranda veya tamamen insanların kontrolü dışında gerçekleşen afetler, kitlesel bir can ve mal kaybına neden olur.
Savaş suçu, askerî veya sivil, kişi veya kişilerin, savaş kanunları ihlâli için uluslararası ceza hukuku çerçevesinde cezalandırılabileceği suçtur. Bunlar özellikle, sivil halkın öldürülmesi, kötü muameleye tabi tutulması veya zorla çalıştırılması, savaş esirlerinin öldürülmesi ya da kötü muameleye tabi tutulması, rehinelerin öldürülmesi, kamu ve özel kişilerin mallarının yağmalanması, gereksiz yere şehirlerin yakılıp yıkılması gibi eylemleri kapsamaktadır. Devletler arası çatışmalarda savaş kanunlarının her ihlâli bir savaş suçu sayılmaktadır, ama devlet içi çatışmalarda yer alan ihlâller savaş suçu sayılmayabilir.
Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi; görevi din, inanç, dil, ırk, toplumsal sınıf veya politik görüş farkı gözetmeksizin insan hayatı ve sağlığını korumak, insan varoluşunun saygı görmesini sağlamak, insanların acı çekmesini önlemek ve acılarını dindirmek olan uluslararası bir insani harekettir.
Uluslararası organizasyon ya da uluslararası kuruluş veya uluslararası örgüt, uluslararası üyelere veya üyelik sistemine, kapsama ya da varlığa sahip kuruluşlar için kullanılan bir isim olup, uluslararası sivil toplum kuruluşu ve hükûmetler arası örgüt şeklinde iki ana türü bulunmaktadır.
- Uluslararası sivil toplum kuruluşları (USTK) ya da uluslararası sivil toplum örgütleri (USTÖ): uluslararası alanda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları (STK)'dır. Bunlara uluslararası kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, Dünya İzci Hareketi Örgütü, Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve Sınır Tanımayan Doktorlar gibi dünya genelinde faaliyet gösteren örgütler dahildir.
- Hükûmetler arası örgütler : terimle en yakından ilişkili örgüt türü olup, bunlar egemen devletlerden oluşan örgütlerdir. Önemli örnekleri arasında Birleşmiş Milletler (BM), OECD, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Konseyi ve Dünya Ticaret Örgütü yer alır. BM örgüte tam bir netlik kazandırabilmek amacıyla kuruluşu için 'uluslararası örgüt' yerine 'hükûmetler arası örgüt' terimini kullanmıştır.
Jean Henry Dunant, İsviçreli yazar, iş insanı ve Kızılhaç Teşkilâtı'nın kurucusu.
Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Bürosu, 1992'de kuruldu. Avrupa Birliği dışı ülkelere yardım eden kuruluşun eyleme geçmesi Komisyon ve Bakanlar Konseyi'ne bağlı olarak yürütülür. ECHO, temel mal ve hizmetleri, ırk, renk, din, siyasal görüş farkı gözetmeden yardım eder. Destekçileri arasında Birleşmiş Milletler ve çeşitli sivil toplum kuruluşları vardır. BM kuruluşları UNHCR, WFP, UNICEF, UNWRA'dır.
İnsan Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı ya da kısaca İHH İnsani Yardım Vakfı, yüzün üzerinde ülkede insani yardım, insan hakları ve insani diplomasi alanlarında faaliyet gösteren uluslararası bir sivil toplum kuruluşudur. Bosna Savaşı’nda mağdur olan Müslümanlara yardım etmek için 1992'de gönüllü faaliyetlerle başlayan insani yardım çalışmalarının, 1995 yılında vakıf olarak yapılanması ile İstanbul’da hayat bulmuştur. Vakıf, Bosna Savaşı'nın ardından Çeçenistan, Filistin, Kosova, Suriye gibi savaş bölgelerine yardım götürerek faaliyetlerine devam etmiştir. Faaliyetleri sadece bu bölgelerle sınırlı kalmayıp 5 kıtadaki birçok ülkede başta gıda olmak üzere eğitim ve sağlık alanlarında yardım faaliyetleri gerçekleştirmekte; yetimhane, su kuyusu, okul, hastane, cami, kültür merkezi gibi kalıcı eserler inşa etmektedir.
Amerikan Kızılhaçı, ABD içinde acil destek, felaket yardımı ve eğitimi sağlayan insani organizasyondur. Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi'nin ABD için oluşturulmuş bir iştirakidir.
UN-SPIDER , amacı uzay tabanlı enfermasyonlara ve afet yönetimiyle ilgili bilgilere evrensel erişim sağlamaktır. Afet yönetimi merkezleri ile uzay komiteleri arasında bir köprü görevi üstlenmektedir.
Kuzey Kıbrıs Türk Kızılayı, Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi'nin temel ilkeleri olan “insanlık, ayrım gözetmemek, tarafsızlık, bağımsızlık, hayır kurumu niteliği, birlik ve evrensellik” çerçevesinde çalışan bir yardım kuruluşudur.
Uluslararası Kızılhaç Komitesi, Cenevre, İsviçre merkezli bir insani yardım kuruluşu. 1949 yılındaki Cenevre Sözleşmeleri ve 1977 tarihli Ek Protokoller ve 2005 yılındaki III. Protokol ile ve taraf devletlerin imzası ile ICRC uluslararası ve iç çatışmalarda kurbanları korumak için yetki almıştır. Kurbanlar savaş yaralıları, esirler, mülteciler, siviller ve diğer muharebe dışı zarar görenler olarak sayılabilir. Kurum üç kez Nobel Barış Ödülü kazanmıştır.
Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu 1919'da Cenevre, İsviçre'de kurulmuş bir insani yardım kuruluşudur. Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi içinde bulunan 188 Kızılhaç ve Kızılay Derneği’nin koordinasyonunu sağlamakla görevli birliktir. Hükûmetler dışı bağımsız bir kuruluş olan federasyon, 1963 yılında ICRC ile birlikte Nobel Barış Ödülü almıştır. 100 milyon gönüllü üye tarafından desteklenir. Çalışmaları yedi temel ilke tarafından yönlendirilir. Daha çok barış zamanında faaliyet gösterir
Afet risk azaltma ya da kısaca ARA kaza riskini azaltma, değerlendirme ve tanımlamanın sistematik yaklaşımıdır. Afet risk azaltma kazayı tetikleyen çevre ve diğer tehlikelerin yanı sıra kazanın sosyo-ekonomik zayıflıklarını azaltmayı amaçlar. Afet risk azaltma, kalkınma ve geliştirme kuruluşlarının sorumluluğundadır. Bu kuruluşların ayrılmaz bir parçası olmalı, bir eklenti ya da bir kereye mahsus olmamalıdır. Afet risk azaltmanın alanı geleneksel acil durum yönetiminden çok daha derin ve çok daha geniştir. Afet yönetiminde tarihsel değişim;
- Sivil Savunma
- Sivil Koruma
- Acil Durum Yönetimi
- Afet Yönetimi
- Afet ve Risk Yönetimi
- Afet Risk Yönetimi
- Afet Risk Azaltma
Helenik Kurtarma Takımı (HKT) Ege Denizinde Arama Kurtarma çalışmaları yöneten bir sivil toplum kuruluşudur. Gönüllüler tarafından yürütülmekte olup 1978 yılından beri faaldir. 1994 yılından beri dernek adı altında faaliyetlerine devam eden kuruluş Yunan Dış İşleri Bakanlığı ve Avrupa Birliği ile işbirliği halindedir. Helenik Kurtarma Takımı 2016 yılında Nansen Mülteci Ödülünü kazanmıştır.
Kerem Kınık, Türk doktor, sivil toplum yöneticisi ve eski Türk Kızılayı başkanı.
Türkmenistan Kızılay Derneği, Türkmenistan'daki en büyük insani yardım kuruluşudur. Merkezi Aşkabat'dadır.
Kürt Kızılayı veya Kürdistan Kızılayı(Kürtçe: Heyva Sor a Kurd; Arapça: الهلال الأحمر الكردي), esas olarak Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde faaliyet gösteren kar amacı gütmeyen bir insani yardım kuruluşudur. IŞİD, Suriye ve Türk hükûmetlerinin saldırılarından kaçan mültecilere tıbbi bakım ve yardım sağlayan başlıca kuruluştur. IŞİD ile aylarca süren savaşın ardından büyük ölçüde yıkılan Kobani'nin yeniden inşasında da yer aldı.
İnsani yardım, yardıma ihtiyacı olan insanlara maddi, teknik ve manevi destek sağlamaktır. İnsani krizler, antropojenik tehlike'ler, doğal afet, savaş, çatışma, terör olayları zamanı yapılmaktadır. Mülteci, evsizlere, açlara, hastalara, fakirlere, hatta hayvan ve canlılara da yardımlar yapılır. Yardımlar gönüllüler, hayırseverler, sivil toplum kuruluşları, devletler tarafından yapılır. Yardımlar yapmak için Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi, Türk Kızılay, Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi, CARE, UNICEF gibi uluslararası kuruluşlar vardır.
Birleşmiş Milletler Dünya İnsani Zirvesi (WHS), 23-24 Mayıs 2016 tarihlerinde İstanbul'da gerçekleştirildi. Zirve, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un girişimiyle ve Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi tarafından düzenlendi.
