İçeriğe atla

Yereruyk

Koordinatlar: 40°26′24″K 43°36′33″D / 40.44000°K 43.60917°D / 40.44000; 43.60917
Yereruyk
Yereruyk Bazilikası'nın kalıntıları
Harita
Temel bilgiler
KonumAnipemza, Şirak, Ermenistan
Koordinatlar40°26′24″K 43°36′33″D / 40.44000°K 43.60917°D / 40.44000; 43.60917
İnançErmeni Apostolik Kilisesi
DurumHarabe
Mimari
Mimari türBazilika
Mimari biçimErmeni
Tamamlanma4.-5. yüzyıllar
Özellikler
Uzunluk30,4 metre

Yereruyk (Ermenice: Երերույքի տաճար, Yereruyki tachar), Ermenistan'ın Şirak bölgesindeki Anipemza köyü yakınlarında yer alan bir arkeolojik sit. Antik bir Ermeni kilisesine sahiptir. Türkiye ile sınırı belirleyen Arpaçay ırmağı yakınlarındaki platonun üzerinde ve Ani antik kentinin 5 km güneydoğusunda kurulmuştur.[1]

Yereruyk'taki bazilika, Ermenistan'daki en eski Hristiyan anıtlarından biridir ve 1995'te UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklenmiştir.[2] Ermeni mimarisinin Paleo-Hristiyan döneme atıfta bulunan ilk örneklerinden biri kabul edilmektedir.[3]

Tarihçe

Yereruyk'un tarihi 4. ve 5. yüzyıllara dayanmaktadır. Antik Ermenistan'ın Ayrarat bölgesinin Şirak kantonunda yer almaktadır. Kimler tarafında yapıldığı bilinmeyen kilise, 11. yüzyılda Kral III. Hovhannes-Smbat'ın eşinin çabalarıyla yenilenmiştir. 17. yüzyılda meydana gelen depremde hasar gördü.[2]

Yereruyk, Toros Toramanyan'a göre sütunlar üzerine inşa edilen bazilika tarzı Ermeni kilise mimarisinin ilk örneklerinden biridir.[4] Kilisenin çevresinde kalın duvarlar bulunmaktadır. Yakındaki diğer binalar, yer altı odaları ve su deposu incelendiğinde kilisenin gelişmiş bir yerleşim yerinin merkezinde yer aldığı düşünülmektedir.

Mimari

Üç koridoru ve kalın yan duvarları olan yapı, döneminin en büyük Ermeni kiliselerinden biridir. Yapının kuzey, batı ve güney bölümünde kemerli yollar ve bunların sonunda nişler ve apsis yakınında iki küçük şapel vardır. Kuzeydoğudaki şapel üst üste yapılan iki tonozun büyük bir bölümünü tutmaktadır.[5] Bazilikanın güney cephesinin doğu ucunda Yunanca bir yazıt vardır.[6][7][8][9][10][11][12][13]

Tekor[14] ve Zvartnots kiliseleri ile birlikte Yereruyk, tamamen krepidoma benzeri 5-6 basamaklı bir temel üzerine inşa edilen nadir Ermeni kiliselerinden biridir. Yapılan kazılarda binanın altında aralıksız bir platform olmadığı ve temellerin doğrudan kaya üzerinde olduğu anlaşıldı.

Kaynakça

  1. ^ Patrick Donabédian, Ereruyk: nouvelles données sur l'histoire du site et de la basilique, Mélanges Jean-Pierre Mahé, Travaux et Mémoires 18, Paris, 2014, s. 241-284.
  2. ^ a b The basilica and archaeological site of Yererouk, UNESCO World Heritage Centre, 7 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Mart 2009 
  3. ^ "Ererouk". Armenian Studies Program at California State University, Fresno. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2009. 
  4. ^ Armen, Garbis (1992), An Architecture of Survival, s. 71, ISBN 0-9695988-0-7
  5. ^ A. Khatchatrian, L'architectture Arménienne du IV au VI siècle, Paris, 1971, ss.45-48;95-96
  6. ^ K. J. Basmadjian, Les inscriptions arméniennes d'Ani de Bagnair et de Marmachen, Revue de l'Orient chrétien, vol. III
  7. ^ H. H. Eprikian, Patkerazard bnashkharhik bararan (Illustrated Geographic Dictionary), vol. I, Venice, 1900, s.694
  8. ^ G. Hovsepian, Kartez hay hnagroutian (Atlas of Armenian antiques), Shoghakat, n.1, Vagharshapat, 1913, s.179
  9. ^ S. Djalaliants, Djhanaparhordouthioun i Metzn Hayastan (Journey to Major Armenia), vol. III, Tiflis, 1858, s.15
  10. ^ K. Kostaniants, Vimakan Taregirk (Corpus Inscriptionum Annuarum), Biblioteca Armeno-Georgica, St. Petersburg, 1913, s.21
  11. ^ Hagop Manandyan, Knnakan tesoutioun Hay zoghovrdi patmouthian (Critical Anthology of the history of Armenian people), vol. III 2^ part, Erivan, 1960, s.273
  12. ^ H. A. Orbeli, Divan Hay vimagrouthian (Corpus Inscriptionum Armenicarum), vol. I, Erivan, 1966, s.58
  13. ^ H. Shahkhatouniants, Storahrouthioun Kathoghikè Edchmiatzni yev hing garavatsn Ayrarata (Description of Edchmiatzin convent and the five Regions of Ayrarat), vol. II, Edchmiatzin, 1842, s.43-44
  14. ^ T. Thoramanian, Patmakan hay djhartarapetouthioun, Tekori dachar(i) (Architettura armena storica; il tempio di Tekor), vol. I, Tiflis, 1911, s.50-52

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Yereruyk ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ya da kısaca Ermenistan SSC, Sovyetler Birliğini oluşturan Sovyet cumhuriyetlerinden biriydi. Bu dönemden önce bağımsız Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti bazen "Birinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırıldığı için Ermenistan SSC bazen "İkinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırılır. 37 rayondan oluşan ve başkenti Erivan olan Ermenistan SSC, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ermenistan kolu olan Ermenistan Komünist Partisi tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Hrazdan</span>

Hrazdan, Ermenistan'ın başkenti Erivan'ın 45 kilometre kuzeydoğusunda bulunan Kotayk Eyaletinin idari merkezi olarak hizmet veren bir kasaba ve kentsel belediye topluluğudur. 1989'daki nüfus sayımlarında 59.000 kişinin yaşadığı Hrazdan, nüfus azalması yaşamaktadır ve 2011 itibarıyla bölgenin nüfusu 41.875'tir.

<span class="mw-page-title-main">Vanadzor</span> Lori, Ermenistanda şehir

Vanadzor ya da Karakilise, ülkenin kuzey kesimindeki Lori Eyaletinin başkenti olarak hizmet veren kentsel bir belediye topluluğu ve Ermenistan'ın üçüncü büyük şehridir. Başkent Erivan'ın yaklaşık 128 kilometre kuzeyinde yer almaktadır. 1979 yılında yapılan resmi nüfus sayımında 148,876 olan nüfusu, 2011 nüfus sayımında 86,199'a düşmüştür. Şu anda kentin nüfusu yaklaşık 76.000'dir. Vanadzor, Ermeni Apostolik Kilisesi'nin Gougark Piskoposluğu'nun merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Apostolik Kilisesi</span> Ermeni halkının çoğunluğunun üye olduğu ortodoks inancına inanan Hristiyan kilisesi

Ermeni Apostolik Kilisesi ya da Ermeni Ortodoks Kilisesi, dünya Ermenilerinin büyük çoğunluğunun üye olduğu, dünyanın eski millî Hristiyan kiliselerinden biri olan mezhep. Hristiyanlığı Ermenilere ilk tanıtanlar olduklarına inanılan, İsa Mesih'in havarileri Taday ve Bartalmay'a dayanarak kendisini "apostolik" bir kilise olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Devrimci Federasyonu</span> Ermenistan’da bir siyasi parti

Ermeni Devrimci Federasyonu, Ermeni siyasi partisi. Ermenistan'ın bağımsızlığını sağlamak amacıyla 1890'da kuruldu. Hâlen gerek Ermenistan Cumhuriyeti'nde gerek diasporadaki Ermeniler arasında aktif bir siyasi partidir. Doğu Ermenice adıyla Daşnaktsutyun olan örgütün adı Türkçeye Batı Ermenice'den bir takım ses değişikliklerinden sonra Taşnaksutyun olarak geçmiştir ve kısaca Taşnak adıyla da bilinir. Ermenicede Federasyon anlamına gelir; çünkü örgüt özellikle Rusya'daki Ermeni örgütleri başta olmak üzere birçok örgütün birleşmesinden oluştuğundan bu adın verilmesi uygun görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Artaşat</span>

Artaşat Ermenistan'ın Ararat marzının merkezidir. Erivan'dan güneye doğru 20 kilometre mesafede bulunmaktadır. Antik çağlarda Ermenistan'ın eski başkentlerinden biri idi. 35.100 kişilik nüfusa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi 2000 yıl öncesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Kara Kilise</span>

Kara Kilise veya Aziz Thaddeus Manastırı, İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nde, Maku kentine yaklaşık 20 km mesafede bulunan bir Ermeni antik manastır.

<span class="mw-page-title-main">Hayk</span>

Hayk veya Haig, ayrıca Hayk Nahapet olarak da bilinir, Ermeni mitolojisinde Ermeni milletinin kurucusu ve atası olarak kabul edilen kişidir. Hikâyesi Horenli Musa tarafından yazılan Ermenistan Tarihi kitabında anlatılır.

<span class="mw-page-title-main">Mıren Katedrali</span>

Mıren Katedrali veya Ğoşavank, 7. yüzyılında kurulmuş ve Kars 'daki Arpaçay ırmağı'nın 1,5 kilometre yakınında yer almış olan tarihî Ermeni manastırı. Katedral bölgenin en eski yapımlarındandır fakat 1915 Ermeni Göçü'nden beri boş durmaktadır ve harabeye dönmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Stepanos Manastırı</span>

Aziz Stepanos Manastırı, İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin kuzeybatısındaki Ermeni manastırıdır. Culfa şehristanının merkezi olan Culfa kentinin yaklaşık 15 km kuzeybatısında, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile İran arasındaki sınırın İran tarafındaki Aras nehri boyunca derin bir kanyonun içinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dzordzor Şapeli</span>

Dzordzor Şapeli veya Tzortzor Şapeli, İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nin Maku şehristanında, Zangmar Nehri üzerindeki Barun köyünde bulunan bir Ermeni manastırı ve kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çupan Şapeli</span>

Çupan Şapeli küçük bir tarihi Ermeni kilisesi. İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ndeki Culfa şehristanının merkezi olan Culfa kentinde bulunur. Vadinin diğer ucunda Aras Nehrinin karşı yakasında Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti görünür.

<span class="mw-page-title-main">Azize Astvatsatsin Kilisesi</span>

Azize Astvatsatsin Kilisesi veya Tanrının Kutsal Annesi Kilisesi, İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ndeki Culfa şehristanının merkezi olan Culfa kentinde Daraşamb yakınındaki bulunan Ermeni kilisesidir. Culfa şehrinin yaklaşık 15 km kuzeybatısında, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile İran arasındaki sınırı çizen Aras nehrinin İran tarafındaki kıyısındadır.

Arşak Abrahami Fetvacıyan Ermeni sanatçı, ressam ve tasarımcıdır. Antik Ani kentini resmettiği suluboya resimleri ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin para ve posta pullarını (1918-1920) tasarlamasıyla bilinir. 20 seneden uzun bir süre sanatla uğraşan Fetvacıyan, kilise, manastır, saray ve şapelleri tasvir ettiği 2.000'den fazla eser üretmiştir. Karakalem ve suluboya çalışmalarının yanında Ermeni portreleri de yapmıştır.

Ermenistan kültürü, Ermenistan'da yaşayan halkların ve Ermenistan tarihinde yer alan devletlerin kültürü.

Miras bir Ermeni ulusal liberal partisidir. Ermenistan'ın ilk Dışişleri Bakanı Raffi Hovannisian tarafından 2002 yılında kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Vahagn</span>

Vahagn veya Vahakn, Vahagn Vişapakağ olarak da bilinir, Ermeni mitolojisinde bir savaşçı tanrıdır. Akademisyenler onu Hristiyanlık öncesi Ermeni panteonunun şimşek ya da güneş ve ateş tanrısı, ayrıca savaş, yiğitlik ve zafer tanrısı olarak görmektedirler. Aramazd ve Anahit ile bir üçlü oluşturmaktaydı. Vahagn etimolojik olarak Hint-İran tanrısı Verethragna'nın Part dilindeki adı olan *Varhraγn'dan türetilmiştir. Ancak iki tanrı arasında önemli farklılıklar vardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.