İçeriğe atla

Yerel Boşluk

Koordinat:Sky map 18sa 38d 0s; +18º 0' 0″
KBC Boşluğu ile karıştırılmamalıdır.
Yerel Boşluk
Dünya'dan 500 milyon ly uzaklıktaki süperkümeler ve boşluklar. Yerel Boşluk sarı daire içinde yer almaktadır.
Konum haritası
Nesne tipiBoşluk
Gözlem verisi (Dönem J2000.0[1])
TakımyıldızHerkül
18sa 38d [1]
Dik açıklık+18.0°[1]
Uzaklık75 Mly (23 Mpc)[2]
Özellikler
Görsel ışık (V)
Boyut
200 Mly (60 Mpc)[3]
[Vikiveri'de düzenle]

Yerel Boşluk, Yerel Grup'a bitişik olarak uzanan çok geniş ve boş bir uzay bölgesidir.[2][4] 1987 yılında Brent Tully ve Rick Fisher tarafından keşfedilen Yerel Boşluk'un,[5] şu anda "narin iplikçikler" ile ayrılmış üç ayrı sektörden oluştuğu bilinmektedir.[2] Boşluğun tam boyutu bilinmemekle birlikte en az 150 Mly (45 Mpc) genişliğinde olduğu[6] ve muhtemelen 150 ila 300 Mpc arasında olabileceği düşünülmektedir.[7][8] Yerel Boşluk, standart kozmolojiden beklenenden çok daha az sayıda gökadaya sahip gibi görünmektedir.[9]

Konum ve boyutlar

Boşluklar, kütleçekiminin evrendeki maddeyi "topaklanmaya" zorlaması ve gökadaları, kümeler ve zincirler halinde bir araya toplamasıyla etkilenir. Bu kümeler ve zincirler çoğunlukla gökadalardan yoksun bölgelerle ayrılır, ancak kesin mekanizmalar bilimsel tartışmaya açıktır.[4][10]

Gök bilimciler daha önce Samanyolu'nun, Yerel Boşluk'u sınırlayan ve Yerel Katman adı verilen büyük ve düz bir gökadalar dizisinde yer aldığını fark etmişlerdi.[4] Yerel Boşluk, Yerel Grup'un kenarından başlayarak yaklaşık 200 milyon ışık yılı (60 Mpc) kadar uzanır.[11] Dünya'dan Yerel Boşluk'un merkezine olan mesafenin en azından 75 Mly (23 Mpc) olması gerektiğine inanılmaktadır.[2]

Yerel Boşluk'un boyutu, içinde bulunan izole bir cüce gökada olan ESO 461-36 sayesinde hesaplanmıştır. Boşluk ne kadar büyük ve boş olursa kütleçekimi o kadar zayıf olur ve cüce gökada, boşluktan madde yoğunluklarına doğru o kadar hızlı kaçmalıdır. Buradaki tutarsızlıklar, rakip teoriler için alan açar.[2] Cüce gökadanın hızlı bir şekilde boşluğun dışına atılmasının alternatif bir açıklaması olarak karanlık enerji öne sürülmüştür.[4]

Daha önceki "Hubble Kabarcığı" modeli, Tip Ia süpernovaların ölçülen hızlarına dayanarak Samanyolu merkezli göreceli bir boşluk önermişti. Bununla birlikte bu verilerin son analizleri, yıldızlararası tozun yanıltıcı ölçümlere yol açtığını düşündürmektedir.[12]

Bazı yazarlar, Samanyolundan 300 Mpc'ye kadar olan yerel evrenin, çevredeki alanlardan %15-50 daha az yoğun olduğunu göstermiştir. Bu bölge Yerel Boşluk veya Yerel Delik (KBC Boşluğu) olarak adlandırıldı.[7][8]

Çevre üzerindeki etkisi

Bilim insanları, Yerel Boşluk'un büyüdüğüne ve boşluğun bir duvarını oluşturan Yerel Katman'ın, boşluğun merkezinden 260 kilometre/saniye (160 mi/s) hızla uzaklaştığına inanıyorlar.[10] Madde yoğunlukları normalde birbirini çekerek, maddenin hızla uzaklaştığı daha büyük bir boşluk yaratır. Yerel Boşluk, içinde hiçbir şeyin olmadığı bir sektör hariç, her yönden eşit şekilde madde ile çevrilidir. Bu durum, o sektörden daha fazla maddenin uzaklaştırılmasına neden olur. Yakındaki bir gökada üzerindeki etkisi ise şaşırtıcı derecede büyüktür.[2] Samanyolu'nun Yerel Boşluk'tan uzaklaşma hızı 970.000-kilometre/saat tir (600.000 mph).[4][6]

Yerel Boşluk gökadalarının listesi

Yerel Boşluk içinde birkaç boşluk gökadası bulunmuştur. Tabloda bu gökadalardan bazıları gösterilmektedir.

Gökada Takımyıldız Sağ açıklık Yükselim Mesafe Notlar
Balıklar ABalıklar 00sa 14d 46,0s+10° 48′ 47,01″ 18,4 Mly (5,64 Mpc) Balıklar takımyıldızında yer alan iki tane boşluk cüce gökadası
Balıklar B01sa 19d 11,7s+11° 07′ 18,22″ 30 Mly (9,2 Mpc)
NGC 7077Kova 21sa 29d 59,6s+02° 24′ 51″ 56 Mly (17,2 Mpc) merceksi mavi kompakt cüce gökada
UGCA 433 22sa 39d 09,0s-04° 45′ 37″ 20,97 Mly (6,43 Mpc) sarmal yapısı olmayan düzensiz gökada
NGC 6503Ejderha 17sa 49d 26,4207s+70° 08′ 39,587″ 13,05 ± 0,33 Mly (4,0 ± 0,1 Mpc) Yerel Boşluk'un kenarında bulunan bir cüce sarmal alan gökadası[13]
NGC 678919sa 16d 41s+63° 58′ 23″ 12 Mly (3,6 Mpc) Ejderha takımyıldızında bulunan bir düzensiz gökada
ESO 461-36Yay 20sa 03d 57,4s-31° 40′ 54″ 21 Mly (6,39 Mpc) Yay takımyıldızında bulunan bir cüce düzensiz gökada

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "NAME Local Void". SIMBAD. Centre de données astronomiques de Strasbourg. Erişim tarihi: 21 Aralık 2014. 
  2. ^ a b c d e f Tully, R. Brent; ve diğerleri. (20 Mart 2008). "Our Peculiar Motion Away from the Local Void". The Astrophysical Journal. 676 (1). ss. 184-205. arXiv:0705.4139 $2. Bibcode:2008ApJ...676..184T. doi:10.1086/527428. 
  3. ^ Nakanishi, Kouichiro; ve diğerleri. (1 Ekim 1997). "Search and Redshift Survey for IRAS Galaxies behind the Milky Way and Structure of the Local Void". The Astrophysical Journal Supplement Series. 112 (2). s. 245. Bibcode:1997ApJS..112..245N. doi:10.1086/313039. 
  4. ^ a b c d e Shiga, David (1 Haziran 2007). "Dwarf-flinging void is larger than thought". New Scientist. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2008. 
  5. ^ Tully, R. Brent; Fisher, J. Richard (1987). Nearby Galaxy Atlas. Cambridge University Press. Bibcode:1987nga..book.....T. 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2024. 
  6. ^ a b "Milky Way moving away from void". Astronomy. 12 Haziran 2007. 8 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2008. 
  7. ^ a b Whitbourn, Joe R.; Shanks, Tom (Haziran 2016). "The galaxy luminosity function and the Local Hole". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 459 (1). s. 496. arXiv:1603.02322 $2. Bibcode:2016MNRAS.459..496W. doi:10.1093/mnras/stw555. 
  8. ^ a b Keenan, Ryan C.; Barger, Amy J.; Cowie, Lennox L. (5 Eylül 2013). "Evidence for a ~300 Mpc Scale Under-density in the Local Galaxy Distribution". The Astrophysical Journal. 775 (1). s. 62. arXiv:1304.2884 $2. Bibcode:2013ApJ...775...62K. doi:10.1088/0004-637X/775/1/62. 
  9. ^ Peebles, P. J. E.; Nusser, Adi (Haziran 2010). "Nearby galaxies as pointers to a better theory of cosmic evolution". Nature. 465 (7298). ss. 565-569. arXiv:1001.1484 $2. Bibcode:2010Natur.465..565P. doi:10.1038/nature09101. PMID 20520705. 
  10. ^ a b Iwata, Ikuru; Ohta, Kouji; Nakanishi, Kouichiro; Chamaraux, Pierre; Roman, Adel T. (2005). The Growth of the Local Void and the Origin of the Local Velocity Anomaly (PDF). Nearby Large-Scale Structures and the Zone of Avoidance. Astronomical Society of the Pacific Conference Series. 329. ss. 59-66. 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020. 
  11. ^ Tully, Brent. "Our CMB Motion: The Local Void influence". Institute for Astronomy. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2008. 
  12. ^ Moss, Adam; Zibin, James P.; Scott, Douglas (15 Mayıs 2011). "Precision Cosmology Defeats Void Models for Acceleration". Physical Review D. 83 (10). s. 103515. arXiv:1007.3725 $2. Bibcode:2011PhRvD..83j3515M. doi:10.1103/PhysRevD.83.103515. 
  13. ^ Materne, J. (Nisan 1979). "The structure of nearby groups of galaxies – Quantitative membership probabilities". Astronomy and Astrophysics. 74 (2). ss. 235-243. Bibcode:1979A&A....74..235M. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kova Cüce Gökadası</span> cüce galaksi

Kova Cüce Gökadası, Kova takımyıldızı sınırları içerisinde yer alan ve ilk olarak 1959 yılında DDO araştırmasıyla kataloglanan bir cüce düzensiz gökadadır. Yerel Grup üyesi olmakla birlikte, son derece izole bir konumdadır. Mevcut konumu ve hızı temel alınarak Samanyolu veya Andromeda Gökadası'na geçmişte yakın bir temasın olmadığı bilinen Yerel Grup üyelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Başak Süperkümesi</span>

Başak Süperkümesi veya Yerel Süperküme, Samanyolu ve Andromeda gökadaları ile diğerlerini de içeren Başak Kümesi ve Yerel Grup'u barındıran süperkümedir. Çapı yaklaşık 33 megaparsek olan bu süperkümede en az 100 adet gökada grubu ve kümesi bulunmaktadır. Gözlemlenebilir evrendeki yaklaşık 10 milyon süperkümeden biri olan Başak Süperkümesi, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen bir gökada iplikçiği içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4631</span>

NGC 4631, Av köpekleri takımyıldızında yaklaşık olarak 38,81 MIy (11,9 Mpc) uzaklıkta bulunan ve kenardan görünen bir çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 20 Mart 1787 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve yakınındaki NGC 4627 ile birlikte "çift ve çoklu gökadalar" kategorisi altında "çekilen ve düşen gökadalar" olarak Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Gökada, hafifçe bozulmuş şeklinin balinayı andırması nedeniyle Balina Gökadası olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Yerel Grup</span> Samanyolunu da kapsayan ve 35in üzerinde üyesi bulunan gökadalar grubu

Yerel Grup, Samanyolu Gökadası'nı da barındıran bir gökada grubudur. Çapı yaklaşık olarak 3 milyon parsek (10 milyon ışık yılı; 9×1019 kilometre) ve toplam kütlesi ise 2×1012 güneş kütlesi (4×1042 kg) civarındadır. "Dambıl" şeklinde iki gökada topluluğundan oluşur. Samanyolu ve ona bağlı cüce gökadalar bir lobu, Andromeda Gökadası ve ona bağlı cüce gökadalar ise diğer lobu oluşturur. Bu iki topluluk birbirinden yaklaşık 800 kiloparsek (3×10^6 ly; 2×1019 km) uzaklıktadır ve birbirlerine doğru 123 km/s hızla hareket etmektedir. Yerel Grup, daha büyük olan Başak Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve bu da Laniakea Süperkümesi'nin bir parçası olabilir. Samanyolu bazı gökadaları gizlediği için Yerel Grup'taki tam sayı bilinmemekle birlikte, en az 80 üyesi olduğu tahmin edilmektedir ve bunların çoğu cüce gökadalardır.

<span class="mw-page-title-main">Süperküme</span>

Süperkümeler küçük gökada kümelerinden ve gökada gruplarından oluşan büyük kümeler olup Evren'de şimdilik gözlemlenebilen en büyük yapı birimleridir. Süperkümelerin varlığı gökadaların Evren'de tek biçimli dağılmamış olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Cüce galaksi</span> İçinde birkaç milyar yıldıza ev sahipliği yapan galaksilere verilen addır

Bir cüce galaksi, yaklaşık 1000 ila birkaç milyar yıldızdan oluşan galaksilere verilen isimdir; Samanyolu'nun 200-400 milyar yıldızına kıyasla bu sayı oldukça sınırlıdır. Samanyolu'nun yakın çevresinde yer alan ve 30 milyardan fazla yıldız içeren Büyük Macellan Bulutu kimi zaman bir cüce galaksi olarak sınıflandırılırken, kimileri de onu tam anlamıyla bir galaksi olarak kabul etmektedir. Cüce galaksilerin oluşum ve faaliyetlerinin daha büyük galaksilerle olan etkileşimlerden büyük ölçüde etkilendiği düşünülmektedir. Gök bilimciler şekillerine ve bileşimlerine göre çok sayıda cüce galaksi türü tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Su Yılanı Kümesi</span>

Suyılanı Kümesi, Suyılanı takımyıldızında yaklaşık olarak 193,1 Mly (59,2 Mpc) uzaklıkta bulunan ve 158 parlak gökadadan oluşan bir gökada kümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Merceksi galaksi</span>

Merceksi gökada, biçimsel gökada sınıflandırma şemalarında eliptik (E) ve sarmal gökada (S) arasında yer alan bir gökada türüdür. Büyük ölçekli bir disk içermesine karşın, büyük ölçekli sarmal kollara sahip değildir. Merceksi gökadalar, yıldızlararası maddelerinin çoğunu tüketmiş veya kaybetmiş ve bu nedenle devam eden çok az yıldız oluşumuna sahip disk gökadalarıdır. Buna rağmen, disklerinde önemli miktarda toz barındırabilirler. Sonuç olarak, tıpkı eliptik gökadalar gibi çoğunlukla yaşlı yıldızlardan oluşurlar. Merceksi ve eliptik gökadalar morfolojik farklılıklarına rağmen spektral özellikler ve ölçekleme ilişkileri gibi ortak bazı özellikleri paylaşırlar. Her ikisi de, en azından evrenin yerel kısmında, pasif olarak evrimleşen erken tip gökadalar olarak kabul edilebilir. "E" gökadaları ile "S0" gökadalarını morfolojik olarak birbirine bağlayan, orta ölçekli disklere sahip "ES" gökadalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3981</span> galaksi

NGC 3981, Kupa takımyıldızında yaklaşık olarak 92,62 MIy (28,4 Mpc) uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 7 Şubat 1785 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 289 olarak "rüzgar etkisine sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

Boşluk galaksisi, evrenbilimsel boşluklar içinde yer alan galaksilerdir. Boşluklarda az sayıda galaksi yer alır, çoğu galaksi ise boşlukları ve süper-boşlukları çevreleyen; levhalar, duvarlar ve iplikçikler içinde yer alırlar. Boşluk galaksilerinin çoğu, boşluk iplikçikleri ile birbirlerine bağlıdırlar. Bu iplikçikler, çevre iplikçiklerin etkisinin yetersizliği nedeniyle, düzenli benzerlerine göre genellikle daha düz olurlar. Bu tür iplikçikler bile zayıf galaksi grupları oluşturabilecek kadar zengin olabilir. Boşluk galaksilerinin galaktik evrimin bozulmamış örneklerini temsil ettikleri, çok az komşusu olduğu ve muhtemelen saf galaksiler arası gazdan oluştuğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Laniakea Süperkümesi</span>

Laniakea Süperkümesi, Samanyolu'nu ve yakınındaki diğer yaklaşık 100.000 gökadayı içeren bir süperkümedir. Süperkümenin kendisi ise evrendeki en büyük yapılardan biri olan ve Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen iplikçik yapısının içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">UGCA 86</span> macellansı sarmal gökada

UGCA 86, Zürafa takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 9,71 MIy (2,98 Mpc)uzaklıkta bulunan macellansı sarmal gökadadır. Önceleri yerel grubun bir parçası olduğu düşünülüyordu, fakat gökadadaki parlak yıldızlar gözlemlendikten sonra Maffei 1 Kümesi'nin bir üyesi olduğu anlaşıldı. UGCA 86'nın, IC 342'nin uydu gökadası olduğu düşünülmektedir, fakat iki gökada arasındaki ayrım, Samanyolu ve Macellan Bulutları arasındaki mesafeden %50 daha fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi iplikçiği</span> evrendeki büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturan iplik benzeri yapılar

Gökada iplikçikleri kozmolojide kütleçekimsel olarak bağlı olan gökada süperkümelerinin duvarlarından oluşan evrendeki bilinen en büyük yapılardır. Bu devasa iplik benzeri oluşumlar, 80 megaparsek h−1'e ulaşabilir ve büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Yerel Katman</span> yakın galaksi dışı uzay bölgesi

Astronomide Yerel Katman; Samanyolu, Yerel Grup üyeleri ve diğer gökadaların benzer özel hızı paylaştığı yakındaki galaksi dışı bir uzay bölgesidir. Bu bölge yaklaşık 23 Mly (7 Mpc) yarıçapında, 1,5 Mly (0,46 Mpc) kalınlığındadır ve bu mesafenin ötesindeki gökadalar belirgin şekilde farklı hızlara sahiptir. Yerel Grup, Yerel Katman'a göre 66 km⋅s−1 gibi görece küçük bir özel hıza sahiptir. Gökadaların tipik hız dağılımı, radyal yönde sadece 40 km⋅s−1'dir. Yakınlardaki parlak gökadaların neredeyse tamamı Yerel Katman'la bağlantılıdır. Yerel Katman, Yerel Hacim'in bir parçasıdır ve Başak Süperkümesi'nde yer alır. Yerel Katman, Yerel Boşluğun sınırını belirleyen bir gökadalar duvarı oluşturur.

KBC Boşluğu, adını 2013 yılında bu boşluğu inceleyen gök bilimciler Ryan Keenan, Amy Barger ve Lennox Cowie'nin baş harflerinden alan devasa, nispeten boş bir uzay bölgesidir. Bu bölge, birçok yazı ve araştırma makalesine konu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tukan Cüce Gökadası</span> Tukan takımyıldızındaki cüce gökada

Tukan Cüce Gökadası, Tukan takımyıldızında yaklaşık olarak 2,8 milyon ışık yılı uzaklıkta, çok yaşlı yıldızlardan oluşmuş ve diğer gökadalardan oldukça izole bir cüce gökadadır. 1990 yılında Mount Stromlo Gözlemevi'nden R.J. Lavery tarafından keşfedildi. Samanyolu'nun ters tarafında ve diğer Yerel Grup gökadalarının tam karşısında konumlanması onu bilim insanları için önemli bir araştırma konusu haline getirir.

<span class="mw-page-title-main">Saç I Grubu</span> Berenisin Saçı takımyıldızındaki gökada grubu

Saç I Grubu, Berenis'in Saçı takımyıldızında yaklaşık olarak 14,5 Mpc (47,3 Mly) uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. Sarmal gökadalar açısından zengin olmakla birlikte az sayıda eliptik ve merceksi gökada içeren grubun en parlak üyesi NGC 4725'tir. Saç I, daha uzakta bulunan Saç ve Aslan kümelerinin önünde yer alır ve Başak Süperkümesi'ne dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Süperkümesi</span> en yakın komşu gökada süperkümesi

Güney Süperkümesi, Balina, Ocak, Irmak, Saat ve Kılıçbalığı takımyıldızlarında yaklaşık olarak 19,5 Mpc (63,6 Mly) uzaklıkta bulunan yakın bir süperkümedir. İlk olarak 1953 yılında Gérard de Vaucouleurs tarafından tanımlanmıştır.

Dürbün-Turna Bulutu, Tavus, Hintli ve Dürbün takımyıldızları içerisinde bulunan bir gökada iplikçiğidir. Gök bilimci Brent Tully, The Nearby Galaxies Atlas ve ona eşlik eden The Nearby Galaxies Catalog kitaplarında bu yapıyı ilk kez tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Boşluklar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu astronomideki boşlukların bir listesidir. Boşluklar, evrenin büyük ölçekli yapısını oluşturan, filamentler arasındaki uzayın özellikle galaksi açısından fakir bölgeleridir. Bazı boşluklara süperboşluklar denir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.