İçeriğe atla

Yenovk Şahen

Yenovk Şahen
Ենովք Շահէն
Yenovk Şahen öldürülmeden üç ay önce (4 Ocak 1915)
DoğumYenovk Şahen Yepranosyan
3 Şubat 1881(1881-02-03)
Bardizag, İzmit, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm28 Mayıs 1915 (34 yaşında)
Ayaş, Osmanlı İmparatorluğu
MilliyetErmeni
Vatandaşlık Osmanlı İmparatorluğu
MeslekOyuncu

Yenovk Şahen Yepranosyan (ErmeniceԵնովք Շահէն), Ermeni aktör ve tiyatro oyuncusu. 1915 Ermeni Kırımı sırasında sürgün edildiği Ankara Ayaş'ta öldürüldü.[1]

Şahen 3 Şubat 1881 tarihinde İzmit yakınlarında olan Bardizag köyünde (bugünkü Bahçecik, Kocaeli) doğmuştu.[2][3][4] Krikor Ankut'un kardeşi idin ve onunla birlikte 1915'te sürgün edilmişti. Eğitimini Bardizag'da gördü ve sonra ailesi ile birlikte Kostantiniyye'ye (bugün İstanbul) yerleşti.[1]

Kostantiniyye'de ünlü tiyatrocu Petros Adamyan'ın eserlerini okuduktan sonra Şahen'in tiyatro ile ilgisi büyüdü. Vahram Papazyan ile arkadaş oldu ve onunla beraber çalıştı. Felekyan ve Zarifyan tiyatro gruplara katılmıştı ve tiyatrocu olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun Kahire, İzmir, İzmit ve Bardizag yerleşimlerde gösteriş yapmıştı.[1] Victor Hugo'nun oyunlarda ve William Shakespeare'nin Othello ve Venedik Taciri adlı oyunlarda rol oynamıştı.

24 Nisan 1915'te Yenovk Sahen 2345 arkadaş ile beraber Nişantaşı'daki evinde tutuklandı ve Ankara vilayeti'ndeki Ayaş'a sürdürüldü. Orada hapisten dışarıya çıkarıldı ve 28 Mayıs 1915'te işkence yapılarak öldürüldü.[1][5][6][7]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "1915 kurbanı bir tiyatrocu". Agos Gazetesi. agos.com.tr. 18 Nisan 2014. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 
  2. ^ Mutafyan, Levon (3 Şubat 2014). "Yenovk Shahen was one of the victims of the Armenian Genocide". Hayern Aysor. 7 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 
  3. ^ "Հիշի՛ր". Armenian Genocide museum. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 
  4. ^ Lapçinciyan, Teotoros (1919). Houshartsun nahadoug medavoraganouti (Ermenice). s. 36. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 
  5. ^ "Who were the prisoners at Ayash and what happened to them?" (PDF). Gomidas Institute. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 
  6. ^ Saryan, Levon A. (1975). "The Arrest and Incarceration of the Armenian Intellectuals at Ayash: 24 April 1915 – 25 July 1915". Armenian Review. 28 (2). ss. 115-137. ISSN 0004-2366. 
  7. ^ Balakian, Grigoris (2010). Armenian Golgotha: a memoir of the Armenian genocide, 1915-1918 (1. Vintage Books bas.). New York: Vintage Books. s. 63. ISBN 1400096774. 23 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı</span> Osmanlı İmparatorluğunda ikamet eden Ermenilerin savaş boyunca göçe zorlanması ve sistematik katli

Ermeni Kırımı, 1915 Olayları/Ermeni Tehciri veya Ermeni Soykırımı, Osmanlı hükûmetinin Ermenilere karşı gerçekleştirdiği sürgün ve katliamlardır. Etnik temizliğin sonucunda ölen Ermenilerin sayısı tartışmalıdır; sayı, çeşitli araştırmacılara göre 600.000 ile 1,5 milyon arasında değişiklik gösterir. 1914 yılında Osmanlı topraklarında yaşayan Ermeni nüfusu yapılan farklı tahminler mevcuttur. Osmanlı resmî kayıtlarına göre 1.2 milyon ile Ermeni Patrikhanesi'ne göre 1 milyon 914 bin 620 Ermeni yaşamaktaydı. 1922 sayımlarına göre ise 817 bin Ermeni 'mülteci' olarak Osmanlı topraklarını terk etmiş, 95 bin Ermeni ise din değiştirerek Türkiye topraklarında yaşamaya devam etmiştir. Bu tahminlere göre Osmanlı topraklarında bulunan 900 bin hayatta kalmışken, 300 bin ile 1 milyon arasında Ermeni hayatını kaybetmiştir. Olayların başlangıç tarihi çoğunlukla 250 Ermeni aydının ve komite liderinin Osmanlı yöneticileri tarafından İstanbul'dan Ankara'ya sürüldüğü ve birçoğunun öldürüldüğü 24 Nisan 1915 ile ilişkilendirilmektedir. Ermeni Kırımı, sağlıklı erkek nüfusun toptan öldürülmesi ya da askere alınarak zorla çalıştırılması ve sonrasında kadın, çocuk ve yaşlılarla birlikte ölüm yürüyüşü koşullarında Suriye Çölü'ne sürülmesi gibi olaylarla birlikte I. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında iki aşamada gerçekleşti. Osmanlı askerlerinin koruması eşliğinde yaşadıkları yerlerden sürülen Ermeniler; sürgün sırasında yiyecek ve su sıkıntısı yaşadı; ayrıca çeşitli raporlara göre zaman zaman soygun ve katliamlara maruz kaldı. Ülke genelindeki Ermeni diasporası, genel anlamda Ermenilerin Doğu Anadolu'dan sürülme işleminin doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Hamidiye Katliamları</span> 1890ların ortalarında Osmanlı İmparatorluğunda Ermenileri hedef alan katliamlar

Hamidiye Katliamları veya bazı Türkçe olmayan kaynaklarda geçen adlarıyla 1894-1896 Ermeni katliamları ve Büyük Katliamlar, 1890'ların ortalarında Osmanlı İmparatorluğu hükûmeti tarafından ülkede yaşayan Ermenilere yapıldığı iddia olunan katliamlardır. Katliamlar sonucu ölenlerin sayısı 80.000 ile 300.000 arasında gösterilmekte, dönemin gazete haberlerine göre 50.000 çocuğun ise yetim kaldığı belirtilmektedir. Kırım, The New York Times 'ın Eylül 1895 tarihli makalesindeki başlıkta Ermeni Holokost olarak geçiyordu. Buna karşın Osmanlı kaynakları ise aksi iddia olarak böyle bir sayıda Ermeninin öldürülmediği Müslümanların katledildiği Ermeni Çetelere karşı operasyon yapılıp bu çetelerin ve isyanların bastırıldığı iddiasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Ardaşes Harutyunyan</span> Şair

Ardaşes Harutyunyan, Osmanlı Ermenisi şair, çevirmen, edebiyat eleştirmeni, öğretmen ve yazar..

<span class="mw-page-title-main">Diran Kelekyan</span>

Diran Kelekyan, Osmanlı Ermenisi gazeteci, yazar ve siyaset tarihçisidir.

<span class="mw-page-title-main">Rupen Zartaryan</span>

Rupen Zartaryan Osmanlı Ermenisi yazar, eğitimci ve siyasi aktivist. 1915 Ermeni Kırımı sırasında öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Siamanto</span> Ermeni şair (1878-1915)

Siamanto veya Adom Yarcanyan Osmanlı Ermenisi şair ve yazar. Ermeni Kırımı sırasında tutuklanıp ve işkence görerek öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">24 Nisan 1915'te Ermeni aydınların sürgünü</span>

Ermeni aydınların sürgünü veya diğer adıyla Kızıl Pazar, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı içerisinde iken başkent İstanbul'daki Ermeni toplumunun önde gelen insanları tutuklaması ve tehcir etmesidir. Tutuklular, 24 Nisan 1915 tarihinde Dahiliye Nazırı Talat Paşa'nın emriyle Ankara yakınlarındaki iki merkeze taşındı. 27 Mayıs 1915 tarihinde Tehcir Kanunu'nun kabulü ile birlikte daha sonra sürdürülen bu aydınların çoğu öldürüldü. 24 Nisan, Ermeni tehcirinin başlangıç günü olarak kabul edilmekte ve Ermenistan'da ve Ermeni toplulukları tarafından "Ermeni Soykırımını Anma Günü" olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rupen Sevag</span>

Rupen Sevag veya Rupen Çilingiryan, Osmanlı Ermenisi hekim, şair ve nesir yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Ohannes Vartkes Efendi</span>

Ohannes Vartkes Efendi veya Vartkes Serengülyan Osmanlı Ermenisi siyasetçi ve aktivist. Meclis-i Mebûsan Erzurum milletvekiliydi. Ermeni Kırımı sırasında öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Dağavaryan Nazret Efendi</span>

Dagavaryan Nazret Efendi veya Nazaret Çadırcıyan Uzman doktor, tarihçi, Osmanlı meclisi Sivas Mebusu, merkezi ABD'de bulunan Ermeni Hayırseverler Genel Birliği kurucularından. Sivas'ın seçkin Ermeni ailelerinden Çadırcıyan ailesine mensuptu. 7 yaşında İstanbul'a geldi ve eğitimine Surp Pırgiç Okulunda başladı. Dağavaryan tıp, din ve tarihi üzerine bilimsel çalışmalar bir yazarıdır. 20. Yüzyıl başlarında Dzağig yayın çevresi içindeydi. Ermeni Kırımı sırasında, tutuklanıp öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Şavarş Krisyan</span>

Şavarş Krisyan, Sporcu, yazar, gazeteci, eğitimci ve Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk spor dergisi editörü.

<span class="mw-page-title-main">Keğam Parseğyan</span>

Keğam Parseğyan, Osmanlı Ermenisi yazarı, köşe yazarı, öğretmen, editör ve gazeteci.

Garabed Paşayan Han veya Paşayan Karabet Efendi Osmanlı hekimi ve 1912 Nisan-Ağustos Osmanlı Meclis-i Mebusanı Sivas üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Harutün Şahrigyan</span>

Harutün Şahrigyan, Ermeni bir politikacı, asker, avukat ve yazardır. Atom (Ատոմ) veya Nitra (Նիթրա) takma adlarıyla daha iyi bilinir, Ermeni Devrimci Federasyonu'nda (EDF) önemli bir role sahipti ve aynı zamanda Ermeni Millet Meclisi üyesi, bir avukat ve Ermeni Sorunu hakkında yayınların yazarıdır. Ermeni kırımı kurbanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Levon Kirişçiyan</span>

Levon Larendz Kirişçiyan, Osmanlı Ermeni yazar, çevirmen, öğretmen ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Sarkis Minasyan</span> Ermeni gazeteci

Sarkis Minasyan, gerçek adıyla Aram Aşot,, Osmanlı Ermenisi yazar, öğretmen, gazeteci ve Sivil aktivist.

Ermeni Soykırımı anıtları listesi, Ermeni Kırımı sırasında hayatını kaybedenlerin anısına yapılmış anıtlar.

Ermeni Kırımı kurbanları listesi, Ermeni Kırımı sırasında hayatını kaybedenlerden oluşan bir listedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı terminolojisi</span>

Ermeni Kırımı terminolojisi İngilizce, Türkçe ve Ermenicede farklıdır ve Ermeni Soykırımı'nın reddi ve Ermeni Soykırımı'nın tanınması sorunları çerçevesinde siyasi tartışmalara yol açmıştır. Çalışmalarını İngilizce dilinde yapan tarihçilerin çoğu olayları tanımlamak için "soykırım" sözcüğünü kullansa da başka terimler de vardır.

Levon Ağababayan, Ermeni asıllı Osmanlı matematikçisi ve eğitmen.