İçeriğe atla

Yeniden kullanım

Yeniden kullanılan cam şişelerden tasarlanmış bir banyo duvarı

Yeniden kullanım, atıl duruma gelmiş bir ürünün benzer veya tamamen farklı ve yaratıcı bir düşünüşle yeniden kullanımına verilen addır.[1][2] Yeniden kullanım atıl duruma gelen ürünün hammaddede dönüştürülüp yeniden ürün hâline getirilmesini içermez. Bu yönüyle geri dönüşümden ayrılır. Dünyada yeniden kullanım hususunda en çok yararlanılan maddelerden biri sudur.[3] Bunun dışında atık bir kavanozdan kumbara yapmak gibi sanatsal tasarımlar da buna örnek olarak verilebilir.[4] Çünkü bu işlem esnasında kavanoz hammadde olarak kullanılmaz. Doğrudan farklı bir tasarımın bir parçası olarak yeniden işlev kazanır. Yeniden kullanım önceden kullanılmış ögeleri alarak; ancak yeniden işlemeyerek, zamandan, paradan, enerjiden ve kaynaklardan tasarruf edilmesine yardımcı olur. Ekonomik bir tabirle, ekonomiye katkıda bulunan iş ve ticari faaliyetler yaratırken, sınırlı imkânlara sahip kişi ve kuruluşların kaliteli ürünler sunabilmesini sağlar.[5]

Tarihsel olarak, finansal motivasyon, yeniden kullanımın ana itici güçlerinden biri olmuştur. Gelişmekte olan dünyada bu itici güç, çok yüksek seviyelerde ürünlerin yeniden kullanımı sağlamıştır. Bununla birlikte artan ücretler ve bunun sonucunda tek kullanımlık ürünlerin rahatlığına yönelik tüketici talebi, daha zengin ülkelerde ambalajlama gibi düşük değerli ögelerin yeniden kullanımını ekonomik olmayan hâle getirmiştir. Örneğin birçok gelişmekte olan ülkede satın alınan ürün ambalajları evlerde mutfak gereci olarak kullanılabilmekteyken gelişmiş ülkelerde insanlar için bu ambalajlara çöp olarak bakılmaktadır. Yine de mevcut çevre bilinci yavaş yavaş bu tutumları değiştirmektedir.[6]

Yeniden kullanımın olumlu yönleri

Sosyal böcekler olan karıncalar, insanlar tarafından terk edilen demir yollarını kendi ulaşımları için yeniden kullanır. (Kadina, Güney Avustralya)

Yeniden kullanımın belirli potansiyel avantajları vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

  • Birçok tek kullanımlık ürünün tekrar kullanılması enerji ve hammadde tasarrufuna katkı sağlar. Üretilmesi gereken ürün sayısını azaltır.
  • Atıkları yok etmek için harcanan para ve emekten tasarruf edilir.
  • Yeniden kullanım, gelişmemiş ekonomilerde insanların gelir sağlaması için bir araç olabilir.
  • Tek kullanımlık ürünlere göre yeniden kullanılabilen ürünlerde maliyet avantajı vardır.
  • Bazı eski eşyalar daha iyi bir el işçiliğine sahiptir. Bunlar restore edildiğinde katma değeri yüksek ürünler elde edilir.

Kaynakça

Kaynakça

  1. ^ Köksal, T. Gül; Ahunbay, Zeynep (8 Kasım 2010). "İstanbul'daki endüstri mirası için koruma ve yeniden kullanım önerileri". İTÜDERGİSİ/a. 5 (2). ISSN 1307-1645. 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021. 
  2. ^ Lamas, Wendell de Queiroz; Palau, Jose Carlos Fortes; Camargo, Jose Rubens de (1 Mart 2013). "Waste materials co-processing in cement industry: Ecological efficiency of waste reuse". Renewable and Sustainable Energy Reviews (İngilizce). 19: 200-207. doi:10.1016/j.rser.2012.11.015. ISSN 1364-0321. 12 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021. 
  3. ^ Üstün, Gökhan; Tirpanci, Ayşenur (24 Temmuz 2015). "Gri Suyun Arıtımı ve Yeniden Kullanımı". Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering. 20 (2): 119-139. doi:10.17482/uujfe.79618. ISSN 2148-4147. []
  4. ^ "Geri Dönüşüm Fikirleri Sanat Oluyor | eTwinning Projesi". Simit Çay Edebiyat Etkinlikleri. 2 Şubat 2021. 24 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021. 
  5. ^ "Reuse". www.wm.com. 25 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2019. 
  6. ^ Goodship, Vannessa (18 Aralık 2009). Management, Recycling and Reuse of Waste Composites (İngilizce). Elsevier. ISBN 978-1-84569-766-2. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Geri dönüşüm</span> Kullanılmayan atıkları tekrar kullandırabilen yöntem

Geri dönüşüm terim olarak, kullanım dışı kalan geri dönüştürülebilir atık malzemelerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile ham madde olarak tekrar imalat süreçlerine kazandırılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tuğla</span> yapı malzemesi

Tuğla, harç gibi karışımlar ile birbirine tutturularak duvar inşasında kullanılan, pişmiş veya kurutulmuş kil bazlı topraktan elde edilen ses ve ısı yalıtımı için ana yapı malzemelerindendir. Çoğunlukla dikdörtgenler prizması şeklinde yapılmaktadır. Ev ve iş yeri yapımında, birden fazla alanda kullanılır. Örnek: Duvar oluşturma, havalandırma, soba ve ocak bacaları.

<span class="mw-page-title-main">Plastik</span>

Plastik; karbon (C), hidrojen (H), oksijen (O), azot (N) ve diğer organik ya da inorganik elementlerin oluşturduğu monomer adı verilen; basit yapıdaki moleküllü gruplardaki bağın koparılarak polimer adı verilen uzun ve zincirli bir yapıya dönüştürülmesi ile elde edilen malzemelere verilen isimdir. Plastik kelimesi, "şekillendirilebilen veya kalıplanabilen" anlamına gelen Yunanca πλαστικός (plastikos) ve "kalıplanmış" anlamına gelen πλαστός (plastos) kelimesinden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ambalaj</span>

Ambalaj, ürünlerin, tüketiciye ulaştırılması aşamasında, taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunulması için kullanılan herhangi bir malzemeden yapılmış ürünlerdir. Paketleme aynı zamanda paket tasarlama, değerlendirme ve üretme sürecini de ifade eder. Paketleme, malları nakliye, depolama, lojistik, satış ve son kullanım için hazırlamanın koordineli bir sistemi olarak tanımlanabilir. Ambalaj ürünü içerir, korur, muhafaza eder, taşır, bilgilendirir ve satar. En yaygın kullanılan ambalajlar paket, kutu, teneke, poşet, çuval, şişe, kap, torba, kasa, kavanoz ve diğerleridir. Ambalaj üretiminde plastik, cam, metal, ahşap, kağıt, karton, lif gibi malzemeler kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Radyoaktif atık</span> İstenmeyen veya kullanılamayan radyoaktif maddeler

Radyoaktif atıklar, serbestleştirme sınırlarının üzerinde aktivite konsantrasyonu içeren ve bir daha kullanılması düşünülmeyen nükleer ve radyoaktif maddeler ile radyoaktif madde bulaşmış ya da radyoaktif olmuş yapı, sistem, bileşen ve malzemelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Elektronik atıklar</span>

Elektronik atık veya e-atık, elektronik cihazların kullanım ömrünün tamamlanması ya da bizim bildiğimiz haliyle çöpe dönüşmesidir. Günlük hayatta kullandığımız televizyon, radyo, bilgisayar, yazıcı, çamaşır makinesi, buzdolabı vs gibi elektronik eşyalar, kullanım ömrü bittiğinde elektronik atık sınıfına girmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde e-atığın gayri resmi olarak işlenmesi, olumsuz insan sağlığı etkilerine ve çevre kirliliğine yol açabilir.

Tam Zamanında, üretimi ve verimliliği artırmak için geliştirilen envanter stratejisidir. Yapılan tüm üretim işlemleri ve buna bağlı alt maliyetleri en aza indirmek amacıyla zaman kriterlerini de göz önünde tutan üretim türü Japon Kanban sisteminin türevlerindendir. JIT, Toyota Motor Company'nin Başkan Yardımcısı Taiichi Ohno (1982) tarafından geliştirilmiştir ve 1970'lerin sonlarında Japonya'daki diğer şirketlere yayılmıştır. 1980'lerin başında, JIT, Batı ve Asya ülkelerinde çok popüler bir üretim yeniliği haline gelmiştir. Üretim sürecindeki tüm israfı ortadan kaldırma ve üretim sürecini iyileştirerek diğerlerine üstünlük sağlama fikrine dayanan sürekli üretim iyileştirme yaklaşımıdır. Üretim esnasında bir sonraki işlemin üretimini de göz önünde tutarak iş sırasını belirlemektedir. Depolama işleminde sipariş verme seviyesine gelindiğini ve bu noktadan sonra siparişin karşılanması gerektiğini bildiren bu strateji sayesinde en verimli depo hacmi ve üretim devamlılığı sağlanmaktadır. Kısaca just in time (JIT) ihtiyaç kadar talebi, mükemmel kalite ile kalansız olarak bir an önce üretmek ve istendiği zamanda doğru yere nakletmektir. Envanterin oldukça önemli bir odak noktası haline gelmesinin, sermaye israfına yönelik bariz potansiyel dışında başka bir iyi nedeni daha vardır. Yalın üretim yöntemlerinin geliştiği dönemde şirketler çeşitli boyutlarda daha rekabetçi hale gelmiştir ve bu kritik boyutlardan biri de teslimat hızıdır. Little yasası olarak bilinen bir ilişki, envanter ve zamanı şu şekilde ilişkilendirir:

<span class="mw-page-title-main">Kojenerasyon</span>

Kojenerasyon, tercihen ısı tüketimi olan yerlerde kullanılan ve aynı zamanda bölge ısıtma ağını yararlı ısıyla besleyebilen elektrik enerjisi ve ısı üretebilen modüler yapılı bir sistemdir. Bu sistem kombine ısı ve güç sistemi ilkesine dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eko etiket</span>

Eko etiketler, ürünlerin üretim ve kullanım aşamalarında diğer ürünlere kıyasla çevreye daha az zarar verdiği düşünüldüğü takdirde ürünlere eklenen etiketlerdir. Eko etiketleme ile tüketicilerin çevreye zarar vermeyen ürünleri tercih etmesi sağlanırken, üreticilerin de çevreye duyarlı üretim gerçekleştirmesi amaçlanmıştır. Eko etiketler 3 ana başlık altında incelenebilir:

<span class="mw-page-title-main">Gri su</span>

Gri su, evlerden veya ofis binalarından gelen dışkı kontaminasyonu olmayan suları, yani tuvaletlerden gelen atık su hariç bütün evsel atık suları ifade eder. Gri su kaynakları arasında lavabolar, duşlar, küvetler, çamaşır makineleri ve bulaşık makineleri bulunur. Gri su, siyah sudan daha az patojen içerdiğinden, tuvalet sifonu, peyzaj, tarla sulama ve içme suyu dışındaki diğer kullanımlar için yerinde işlenmesi ve yeniden kullanılması genellikle daha güvenli ve kolaydır. Gri su, kirli giysilerin yıkanması, duş veya banyoda anal bölgenin temizlenmesi nedeniyle yine de bazı patojenlere sahip olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Biyoenerji</span> Yakın zamanda yaşamış organizmalardan elde edilen enerji

Biyoenerji, biyolojik kaynaklardan elde edilen malzemelerden sağlanan yenilenebilir enerjidir. Biyokütle, güneş ışığını kimyasal enerji şeklinde depolayan herhangi bir organik malzemedir. Yakıt olarak odun, odun atıkları, saman ve diğer mahsul artıkları, gübre, şeker kamışı ve çeşitli tarımsal işlemlerden elde edilen diğer birçok yan ürünü içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir moda</span>

Sürdürülebilir moda, moda sektöründe hızlı moda anlayışına karşı gelişmiş, ekolojik bütünlüğü ve toplumsal adaleti savunarak moda ürünlerini ve sistemini değiştirmeyi hedefleyen bir akım. Yalnızca ürünle değil, modanın bağlantılı olduğu toplumsal, kültürel, ekolojik, finansal sistemlerle de ilgilenen bir yaklaşımdır.

<span class="mw-page-title-main">Plastik poşet</span> kap türü

Plastik torba, plastik poşet veya plastik kese, ince, esnek, plastik filmden, dokusuz kumaşlar veya plastik tekstilden yapılmış bir kap türüdür. Plastik torbalar, yiyecek, ürün, toz, buz, dergi, kimyasal madde ve atık gibi malları taşımak ve saklamak için kullanılır. Yaygın bir paketleme şeklidir.

<span class="mw-page-title-main">Tek kullanımlık</span> birden fazla kez kullanılamayan ürün

Tek kullanımlık ya da tek kullanımlık ürün, tek kullanım için tasarlanmış ve bundan sonra geri dönüşüme giden veya katı atık olarak atılan üründür. Bu terim bazen belirli kullanım süresi belirsiz benzer ürünleri belirli bir süre kullanabilen ürünlerden ayırmak için de kullanılır. "Tek kullanımlık" kelimesi, yaygın olarak kullanılan sarf malzemesi kelimesi ile karıştırılmamalıdır. Örneğin, kaynakçılar değiştirmezden önce bitene kadar kullanıp tükettikleri kaynak elektrodunu, gaz vb. de "sarf malzemesi" olarak tanımlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Sıfır Atık</span>

Sıfır atık atık önlemeye odaklanan ve tüm ürünlerin yeniden kullanılmasına teşvik eden bir dizi ilkedir. Bu ilkelerin amacı çöplüklere,okyanusa veya çöp yakma fırınlarına çöp gönderilmesini engellemektir.Şu anda, dünyada plastiklerin sadece %9’u geri dönüştürülmektedir.Bu sistemde bir malzeme optimum tüketim seviyesine kadar yeniden kullanılır. Sıfır Atık Uluslararası İttifakı (ZWIA) tarafından kabul edilen tanım şöyledir:

Sıfır Atık: Tüm ürün, ambalaj ve malzemelerin sorumlu bir şekilde üretilmesi, tüketilmesi, yeniden kullanılması ve geri kazanılması yoluyla tüm kaynakların yakılmadan, çevreye veya insan sağlığını tehdit eden toprağa, suya veya havaya deşarj edilmeden korunmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kalıp içi etiketleme</span>

Kalıp içi etiketleme teknolojisi; önceden basılmış bir etiketin, kalıplama gerçekleşmeden hemen önce bir kalıba yerleştirildiği bir tekniktir. Bu, her türlü enjeksiyonla kalıplanmış plastik kaplar için popüler bir yüzey altı etiketleme işlemidir. Etiket, kalıplanırken plastik kaba eriyerek kalıp sonrası dekorasyon ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır.

İkincil sektör, makroekonomide üç sektör teorisinde üretimin rolünü tanımlayan ekonomik sektördür. Ekonominin ikincil sektörü, bitmiş, kullanılabilir bir ürün üreten veya inşaatla uğraşan endüstrileri kapsar.

Küresel atık ticareti, atıkların daha ileri seviyede arıtılması, bertaraf edilmesi veya geri dönüşümü için ülkeler arasında gerçekleşen uluslararası atık ticaretidir. Zehirli veya tehlikeli atıklar genellikle gelişmekte olan ülkeler tarafından gelişmiş ülkelerden ithal edilmektedir.

Kaynak azaltma, ürünlerin yaşam döngüsü boyunca hacim, kütle veya toksisitesini düşürmek için tasarlanmış etkinliklerdir. Minimum toksik içeriğe, minimum malzeme hacmine ve/veya daha uzun kullanım ömrüne sahip olan ürünlerin tasarımı ve üretimi, kullanımı ve imhasını kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Depozito iade makinesi</span> sensör bazlı ayrıştırma ve geri dönüşüm makinesi

Depozito iade makinesi veya ters satış makinesi, bir kişinin kullanılmış veya boş bir cam, plastik şişe veya alüminyum kutuyu, bir ödül karşılığında içine atarak geri dönüşüm için depolanmasını sağlayan makinedir. Geri dönüştürülebilir ambalaj makineye atıldıktan sonra sıkıştırılır, ayrıştırılır ve şişe veya kutu üzerindeki evrensel ürün kodu kullanılarak ons sayısına, malzemelere ve markaya göre analiz edilir. Ürün tarandıktan ve onaylandıktan sonra sıkıştırılır ve sınıflandırılmış malzeme için uygun depolama alanına aktarılır. Ürün işlendikten sonra makine, kişiyi nakit para veya kupon gibi teşviklerle ödüllendirir.