İçeriğe atla

Yeniden Millî Mücadele Hareketi

Kontrol Edilmiş
Yeniden Milli Mücadele
KısaltmaYMM
Slogan(lar)İman Et, Mücadele Et, Zafer Senindir!
ArdılıIslahatçı Demokrasi Partisi, Millet Partisi, Anadolu Eğitim Kültür ve Bilim Vakfı, Haksöz, Araştırma ve Kültür Vakfı
İdeolojiİslamcılık, Türk milliyetçiliği, anti-komünizm, anti-kapitalizm

Yeniden Millî Mücadele Hareketi (YMM, Mücadele Birliği), 1960'lı yılların sonlarında antiemperyalist, antisiyonist, antikomünist, İslamcı öğrenciler tarafından başlatılan aksiyoner bir öğrenci hareketidir. Üyeleri "mücadeleci" olarak bilinir.[1][2]

Yeniden Millî Mücadele Hareketi, Türkiye'deki mevcut düzeni, "Judeo-Grek Menşeili Kapitalist Sistem" olarak tespit edip kapitalizm, komünizm ve Siyonizme karşı "İslam İdeolojisini" hakim kılma amacı gütmüştür.

Üniversitelerdeki şiddet olayların arttığı ve İslami camiada birçok kesimin orduyu karşısına aldığı bir döneme denk gelen 4 Nisan 1970 tarihinde, Konya’da düzenlenen Millî Mücadele Birliği Mitingi'nde Yaşasın Millî Ordu, Yaşasın Millî Devlet sloganları atarak mukaddesatçı çevrelere ordu konusunda farklı açılımlar kazandırmıştır.[1]

YMM, hareketin mirasını sahiplenme iddiasında olan Millet Partisi tarafından; "Mustafa Kemal Atatürk'ün öncülüğünde gerçekleşmiş olan Millî Mücadele'nin düsturlarının esas alındığı, yerli-millî bir model" olarak tanımlanmakta ve "Yeniden bir Millî Mücadele'ye olan ihtiyaçtan" doğduğu ifade edilmektedir.[]

Yeniden Millî Mücadele dergisi

Yeniden Millî Mücadele dergisinin kapağı

Yeniden Millî Mücadele Hareketine ismini veren, Yeniden Millî Mücadele dergisi 3 Şubat 1970 tarihinde yayın hayatına başlamış, milliyetçi görüşleri barındıran yazılar yayınlamıştır.

Toplam on altı sayfa olan YMM dergisi, boy olarak hazırlanmış ve ön-arka kapak sayfaları resimli ve renkli olarak basılmıştır. Derginin son dönem tirajı 25.000 civarındaydı.

YMM dergisinin yayın politikalarını belirleyen ve YMM hareketi kadrolarının eğitiminde esas aldığı çalışmalardan üçü derginin ilk yayın yılında ön ve arka kapak iç sayfalarında yayınlanmıştır. Bunlardan biri hareketin doktrini dile getiren "İlmi Sağ", bir diğeri hareketin fikri ve siyasi kimliğini vurgulayan "İnkılap İlmi" ve üçüncüsü de hareketin metot ve stratejisine açıklık getiren "Yeniden Millî Mücadele'nin Stratejisi" başlıklı yazılardır. Yazar Necati Cebeci, Yeniden Millî Mücadele'den Muhteşem Türkiye'ye, isimli eserinde bu dönemi şu şekilde açıklar:[3]

"Bu dergi yayınlandığı dönemde Türk Milleti üzerinde özellikle de millî çizgideki okuyan gençlik üzerinde, o kadar büyük, o derece inanılmaz bir müspet etki meydana getirmiştir ki; üniversitelerden köy kahvelerine, ev hanımlarından devlet memurlarına, Türk aydınından duyarlı Türk işçisine kadar o kadar geniş bir yelpazede bu dergi gündem oluşturmuş, o döneme damgasını vurmuştur ve genç yaşlı yüz binlerce vatansevere açık öğretim mektebi olarak ulaşmıştır ki bu derginin tesiri, tam manasıyla hayrete ve takdire şayandır."

Gerçek dergisi

Gerçek, Yeniden Millî Mücadele Hareketi'nin İlim, Kültür ve Sanat ayağını Pınar Dergisi ile birlikte üstlenme amacı ile 1 Temmuz 1975 senesinde yayınlanmaya başlamış olan üç aylık araştırma, inceleme dergisidir.

Genel olarak, felsefe, insan bilgisinin kaynağı, ilmi sağ tezi gibi millî kültürün temel öğelerini sistemleştirmek ve millî kültür üzerinde cereyan eden zararlı tesirleri bertaraf etmek amacı ile çalışan bir kadro dergisidir. Bu derginin ilk sayısında, "'Gerçeğin Bilgisi'nin, milletimizin ve insanlığın problemlerini doğru olarak çözmekte başvurulacak tek yol olduğunu ve ancak bu yolla, millî kültürümüz üzerinde süfli tesirleri büyüyerek devam eden gayrı millî bakış açısını, modalaşan zararlı ve zavallı hayalleri yıkabileceğimizi, bilinen bir gerçeği tekrar etmek sayılsa bile, söylemeden geçemeyeceğiz." şeklinde ifade edilmiştir.

Bu amaçla, Türkiye'nin entelektüel birikiminin her türlü görüş ayrılıklarına rağmen bir araya gelmesi ve bu birliğin Millî düşünce sistemi için bir ilerletici güç haline geleceğini varsaymaktadır. Derginin aynı sayısında "Hemen belirtelim ki, Türk aydınları arasında mevcut görüş farkları, aşılmaz bir engel değil; karşılıklı tolerans ve entelektüel kapasitesinin millî hedeflerimize yönelmesi ölçüsünde, ilmi çalışmaları zenginleştiren ve güçlendiren, bir 'ilerletici güç' haline gelecektir." şeklinde ifade edilmektedir.

Bugünün şartlarında, içtimai problemlerin çözümü için, entelektüel bir bakış açısı ile Türk-İslam kültürünün ilmi derinliklerine inmenin, bu kültürü oluşturan parametreleri sistematik biçimde inceleyerek sorunlara alemşümul yanıtlar verebilen bir aksiyon kılavuzu oluşturmanın gerekliliğini vurgulamıştır.

Yayınlandığı dönemde, Mehmet Çetin, Cemil Meriç gibi fikir adamlarını ve güçlü kalemleri bünyesinde barındırmayı başarmış ve işlediği ilmi sağ tezi ile Türk siyaset sahnesine katkı sağlayacak yeni politik hat çizmiştir.

Tarihi

Kuruluşu

1964 senesinde Afyon'da kültür faaliyeti yürüten Aykut Edibali ve Yavuz Arslan Argun'un, Konya'da faaliyet gösteren Necmettin Erişen, İrfan Küçükköy, Mevlit Baltacı, Kemal Yaman, Mevlit Faruk İslamoğlu, Ziya Yürekli, Hasan Elmas ve Mehmet Aydın grubu ile temas etmesiyle hareketin temelleri atılmıştır. 1967 senesinde harekete "Mücadele Birliği" ismi verilmiştir.

Hareketin kurucularından İrfan Küçükköy hareketin kuruluşunu Ellinci Yılımız adıyla yayımlanan yazısında şu şekilde anlatmıştır:[4]

"Bu hareket, ismi 1967 yılında konulmak üzere, 1964 yılının Ağustos ayında başlamıştır. Hukuk Fakültesinde okuyan, yirmi iki yaşında iki gencin, Aykut Edibali ve Yavuz Aslan Argun’un, İhsan Ramiz Bayram aracılığıyla, “birlikte mücadele etmeye”, aynı yaşlardaki biz Konyalıları davetiyle, görüşmelerden sonra bizim azimli, içten, umutlu kararımızla başlamıştır. Bunlar, ben İrfan Küçükköy, Mevlit Baltacı, Mustafa Alptekin(aktif olmadı), Kemal Yaman, Mevlit Faruk İslamoğlu, Hasan Elmas, Mehmet Aydın (İlk senelerde ayrıldı) idik. Aynı yıl içinde bize, talebesi Ali Erdoğan aracılığıyla Seyyit Ahsen hoca dahil oldu. Bir sene içinde Konya’dan Necmettin Erişen harekete katıldı ve Adana’yı Konya’ya taşıdı. Gaziantep’te lise öğrencisi iken harekete dahil olan Melih Gökçek, Üniversite’yi kazanmasıyla Ankara’ya geldi, rehberliğe başladı. İstanbul’da Yılmaz Karaoğlu ve başka illerde, başka genç önderler dahil oldular. Böylece hareket başladı."

Yine hareketin kurucularından olan Necmettin Erişen bu dönemi şöyle açıklar:[5]

"MB başlangıç itibarıyla İslam'a gönül vermiş arkadaşlar tarafından kurulmuştur. Bu arkadaşlar hem ibadi, hem fikri, hem siyasi olarak İslam'a yaşamaya azmetmiş arkadaşlardı. İslam'ı anlamak ve anlatmakla kendilerini görevli sayıyorlardı. Komünistlerin hücre, masonların loca faaliyetleri vardı. İslam'ı yozlaştırma amacını güden birçok kulüpler, gizli ve açık faaliyet gösteriyorlardı. Türkiye'de İslam'a düşman devletlerin ajanları faaliyet gösteriyorlardı. Türkiye'de insanların İslam'dan uzaklaşabilmeleri için birçok gayret gösteriliyordu. Bunların önüne çıkabilecek ve onlardan çok daha güçlü olabilecek bir faaliyetin yapılmasının gerekliliğine inanıyorduk. Ve Allah'a dayananların daha güçlü olacağı inancıyla hareket ediyorduk. Muhammed küfrün göbeğinde, çok daha azgın olan insanların arasında nasıl çalışmışsa, nasıl başarıya ulaşmışsa biz de başarılı olup, cahiliyyeyi yenebilirdik. İşte arkadaşlarımızla bu ciddiyette bir çalışma yapmaya karar verdik. Uzun müddet Kur'an-ı Kerim'in üzerinde çalıştık, ayetleri konularına göre tasnifledik. Hareket kabiliyetimizi geliştirecek bütün ayetleri ezberledik. Önemli hadisleri derledik. Konya'da birbirine çok yakın 4-5 arkadaş böyle bir çalışma içinde olduk. Sonunda o döneme göre yoğun bir bilgi birikimine sahip olduk. Etrafa etki edecek canlı bir bakışa ve hayatın içinde bir imana sahiptik. Konya'da bu çalışmaları yaparken, İstanbul'da ve Türkiye'nin değişik illerinde bu çalışmalarımız yavaş yavaş duyulmaya başlandı. İrtibatlarımız arttı. Bu irtibatlarımızı ve birikimimizi bir dernek çatısı altında teşkilatlarına fikri gündeme geldi. Türkiye'deki, İslam dünyasındaki ve dünyadaki bu tür teşkilatlanmaların nasıl olduğunu, başarıya ulaşmış veya ulaşmamış çalışmaları gözden geçirdik. Sonuçta çalışmalarımızda bir adım olsun diye resmî bir kuruluş olarak Mücadele Birliğini 1967'de oluşturduk. Merkezini Konya'da açtık."

İleri dönem

Sancak olarak isimlendirilen şubelerin Anadolu'da yayılması ile hareket ulusal bir nitelik kazanmıştır. Adana, Erzurum, Diyarbakır, Afyon, Çorum, Bursa, Gaziantep, İzmir, Adapazarı, Ankara, Konya gibi illerde sancaklar etkin faaliyet göstermişlerdir.[6]

12 Mart Muhtırası'nın ardından devam eden sıkıyönetim kararları nedeniyle savcı Doğan Öz tarafından açılan bir dava ile kapatılmış, kapatılma süreci YMM mecmuasında "Milletin Müdafaası Devam Ediyor" başlığı ile ayrıntılı biçimde yayınlanmıştır. Kapatılmanın ardından "Tabelalar İner, Mücadele Devam Eder" sloganı sıkça kullanılmıştır.

Mücadele Birliği 1970 sonlarında partileşme aşamasında çeşitli sebeplerle bölünmüştür. Bu bölünmelerin ardından, aralarında hareketin lideri Aykut Edibali'nin de bulunduğu bir grup mücadeleci "Islahatçı Demokrasi Partisi"ni (IDP) kurmuş ve ilerleyen süreçte IDP, üç partinin kendisine dahil olması ile "Millet Partisi" adını almıştır.

Temel görüşleri

İlmî Sağ tezi

Yeniden Millî Mücadele, dünya tarihi boyunca kainat ve hayatı izaha çalışan çeşitli modeller kurulduğunu ve bu modellerin birbirleriyle doğaları gereği sınırsız ve topyekûn bir çatışma halinde olduğunu ifade etmiştir. Yeniden Millî Mücadele'ye göre İlmi Sağ; milletimizin buhrandan kurtuluş mücadelesinde millî vasıf taşıyan bütün kadrolara ve bu milletin evladı olduğunu hisseden bütün vatanperverlere teorik ve pratik bir rehberlik vazifesi yapmak üzere ortaya koyulmuş bir tezdir.[7]

İlmi Sağ, ideolojileri yeni bir paradigmayla yeniden tasnif eder:

"İdeolojiler; doktrinlerin, cemiyet ve insanın yaşama şekillerine ait hedeflerinin toplamıdır. Doktrin ideolojinin çekirdeğidir. İdeoloji, doktrinin meyvesidir. Doktrin kültür hâlinde iken tespitle iktifâ eder. Doktrin, ideoloji hâline gelince, kâinat ve hayat hakkındaki tespitlerini, temennilerle birleştirir. İdeoloji, doktrininin hedeflerinin sistemleşmesidir. Her ideoloji, anası olan kültüre, kültür ise temeli olan akideye -doktrine- bağlanır. Materyalizm ve İslâm kültürü bu hususta örnek olarak gösterilebilir. Şu halde ideolojilerin temelleri kendi akideleridir. İdeolojiler de doktrinlerine -akidelerine- göre tasnif edilir. Bu akide ise ya sağdır, ya da sol. Sağ akide, kâinat, hayat ve insan gerçeğini normal tespit eden bir imanın ve düşüncenin mevzuudur. Sol akide ise kâinat ve hayat hakkında yanlış bir telakkiyi doktrinleştirir".[7]

Millî Cephe modeli

Türkiye tahlili

YMM, Türkiye'deki mevcut sistemin "Judeo-Grek kaynaklı kapitalist sistem" olduğunu belirtmiş[] ve bu sistemin millileştirilmesine-İslamileştirilmesine yönelik inkılapçı/devrimci bir ilmi sağ metodu izlemenin gerekliliğini ifade etmiştir.

Dış politika hakkındaki görüşleri

Avrupa Birliği hakkındaki görüşleri

Yeniden Millî Mücadele, Avrupa Birliği içerisinde dinî, millî kültürü, devleti ve ahlakı koruyamayacağımızı iddia etmiştir.[] Bir modernleşme projesi olarak, yukarıdan aşağıya dayatılmaması gerektiğini, Avrupa Birliği hakkında nihai kararın "millet"e referandum ile sorulması gerektiğini vurgulamıştır.[]

Yayın organları

Günümüzde

Hareketin bazı üyeleri günümüzde çeşitli sivil toplum örgütlerinde ve siyasi partilerde faaliyet yürütmektedir.

1980 öncesi YMM hareketinin lideri olan Aykut Edibali 1992 yılında Millet Partisi'ni kurmuş, vefat ettiği 14 Ocak 2022 tarihine kadar genel başkanı olmuştur.

Eleştiriler

YMM hakkında, zamanla hareketten kopanlar tarafından birçok eleştiri kaleme alınmıştır.

Hareketin kurucularından Necmeddin Erişen, ölümünden önce YMM'nin kuruluş aşamasında İslamî bir kaygı güttüğü ve İslamî uyanış taleplerini karşılayabilecek bir yapıda olduğunu, ancak 1971 muhtırası ardından bu kaygının Türk milliyetçiliğine savrulduğu eleştirilerini ifade etmiştir.[8]

Kaynakça

  1. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2017. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2017. 
  3. ^ Cebeci, Necati, Yeniden Milli Mücadele'den Muhteşem Türkiye'ye, 1. Baskı, İstanbul: Bayrak Yayınları, 2011.
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2017. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2017. 
  6. ^ Demir, Eyüp Ensar, Türk siyasal hayatında Yeniden Millî Mücadele Hareketi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
  7. ^ a b "İlmî Sağ". Yeniden Milli Mücadele, 1. 3 Şubat 1970. s. 2. 10 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2017. 
  8. ^ ""Yeniden Milli Mücadele" Sorgulanmalıdır! -2". 21 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Hamza Türkmen, Türk yazar ve aktivist.

Taha Akyol, Türk gazeteci ve yazardır.

Erol Güngör, Türk sosyal psikoloji profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Vehbi Çelik</span>

Mehmet Vehbi Çelik, Osmanlı Meclis-i Mebûsanı'nda 1. Dönem ve 4. Dönem Konya, TBMM 1. Dönem Konya milletvekilliği yapmış, IV. İcra Vekilleri Heyeti'nde Şeriye ve Evkaf Vekilliği yapmış bir din ve siyaset adamıdır.

Medrese, Müslüman ülkelerde orta ve yükseköğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adıdır. Medrese kelimesi Arapça ders (درس) kökünden gelir. Medreselerde ders verenlere "müderris", onların yardımcılarına "muid", okuyanlara "danışmend", "softa" veya "talebe" adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Islahatçı Demokrasi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1984–1992)

Islahatçı Demokrasi Partisi, genel başkanlığını Aykut Edibali'nin yaptığı, bugünkü Millet Partisi'nin geçmişteki adı.

Ülkücülük, Türk-İslam Ülküsü veya Türkeşçilik, Milliyetçi Hareket Partisinin Türkçülük ve İslamcılık üzerine temellenmiş kurucu ideolojisidir.

Millî Türk Talebe Birliği, 14 Aralık 1916 yılında Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı içerisinde iken Dar'ül Fünun (üniversite) gençliğini bir araya getirmek amacı ve Türkçü bir düşünce ile İttihat ve Terakki Fırkası tarafından kurulan MTTB, Millî Mücadele döneminde sessizliğe bürünse de cumhuriyetin ilk yıllarında yeniden etkin olmuştur. Birlik 1936 yılında izinsiz düzenlediği "Hatay'ın ilhakını destek mitingi" nedeniyle kapatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Alperen Ocakları</span> aşırı sağcı gençlik örgütü

Alperen Ocakları Eğitim Kültür ve Dayanışma Vakfı ya da kısaca Alperen Ocakları, kimi zaman Alperenler olarak anılan, Nizam-ı Âlem Ocakları ismiyle kurulmuş olan aşırı sağcı gençlik yapılanmasıdır.

Aykut Edibali, Türk siyasetçi, yazar ve Millet Partisi Genel Başkanı'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Türk milliyetçiliği</span> Türk halkını ulusal veya etnik tanımlarla yücelten ve teşvik eden bir siyasi ideoloji

Türk milliyetçiliği, ulusal veya etnik tanımlarla Türk milletinin ilerlemesini, gelişmesini amaçlayan siyasi bir görüştür. Türkçülük ile aynı olmayıp, içinde Türkçülük dahil olmak üzere çeşitli Türk milliyetçisi ideolojileri barındırır.

Eşref Edip Fergan, Türk gazeteci, hukuk doktoru.

İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), eski merkezi İstanbul'da Yıldız Sarayı'ndaki Seyir köşkü'nde bulunan yeni yeri Alemdar Caddesi, No. 15, Bâbıâlî Girişi, Cağaloğlu, Fatih'te olan ve İslâm kültürünü araştıran uluslararası bir kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Millî Görüş</span> İslamcı ve muhafazakâr ideoloji

Millî Görüş veya Erbakancılık, Necmettin Erbakan tarafından kurulan, 1969 yılında "Bağımsızlar Hareketi" ile başlayan ve ilk olarak Millî Nizam Partisi ile partileşerek günümüze kadar gelen İslamcı ideoloji ve siyasi akım. Günümüzde Türkiye'de Yeniden Refah Partisi ile Saadet Partisi resmî olarak Millî Görüş ideolojisini benimsemektedir. Ancak her iki parti de Millî Görüş'ün tek temsilcileri olduklarını iddia edip birbirlerini Millî Görüş'e karşı ihanetle suçlamaktadırlar.

Sosyal bilimlerde, siyasi ideoloji, belirli bir toplumsal hareketin, kurumun, sınıfın veya büyük bir grubun etik ideallerini, prensiplerini, doktrinlerini, mitlerini veya sembollerini açıklayan ve toplumun nasıl çalışması gerektiğini ve belirli bir toplumsal düzen için bazı siyasi ve kültürel bir plan sunan bir dizi fikirler bütünüdür. Siyasi ideoloji, gücün nasıl dağıtılması gerektiği ve hangi amaçlar için kullanılması gerektiği konularıyla ilgilenir. Bazı siyasi partiler belirli bir ideolojiyi sıkı bir şekilde takip ederken diğerleri genel olarak ilgili ideolojiler grubundan ilham alabilir, ancak belirli bir ideolojiyi açıkça benimsemezler. Bir ideolojinin popülaritesi, bazen çıkarları doğrultusunda hareket eden ahlaki girişimcilerin etkisiyle de ilgilidir. Siyasi ideolojilerin iki boyutu vardır: (1) hedefler: toplumun nasıl organize edilmesi gerektiği; ve (2) yöntemler: bu hedefe ulaşmanın en uygun yolu.

Muhittin Baha Pars, Türk gazeteci, avukat, siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Türk Kurtuluş Savaşı'nda Türk basını</span> Vikimedya liste maddesi

Kurtuluş Savaşı'nda Türk basını, Mondros Mütarekesi ile Lozan Antlaşması arasında fiilen dört yıl süren (1919-1922) Türk Kurtuluş Savaşı esnasında İstanbul ve Anadolu'da yayımlanan gazete ve dergilerin siyasi tutumlarını ele alan bir konudur.

Türkiye'de muhafazakârlık, genel anlamdaki muhafazakârlık ideolojisinin Türkiye'de nasıl anlaşıldığını ifade etmektedir.

Hava Savunma Okulu ve Eğitim Merkezi Türk Kara Kuvvetlerinin hava savunma sınıfı subay, yedek subay, astsubay, yedek astsubay, uzman çavuş, erbaş ve er ihtiyacını karşılamak için eğitim veren birliktir. Eğitim ve Doktrin Komutanlığına bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet halkı</span>

Sovyet halkı veya SSCB vatandaşları Sovyetler Birliği nüfusunu bir arada tanımlamak için üretilmiş şemsiye bir demonim terimdir. Başlangıçta Sovyet nüfusuna özgün olmayan bir referans olarak kullanılmış, sonra "insanların yeni bir tarihsel, sosyal ve uluslararası halk birliği" olarak değerlendirilmiş ve farklılıkların yok edilmesi amacı güdülmüştür.