İçeriğe atla

Yeni Türkiye Partisi (1961)

Başlığın diğer anlamları için Yeni Türkiye Partisi sayfasına bakınız.
Yeni Türkiye Partisi
KısaltmaYTP
KurucuEkrem Alican
Kuruluş tarihi13 Şubat 1961
Kapanış tarihi19 Mart 1973
ÖnceliDemokrat Parti
Hürriyet Partisi
ArdılıAdalet Partisi
İdeolojiLiberal muhafazakârlık
Siyasi pozisyonMerkez sağ

Yeni Türkiye Partisi (YTP), 1961 ile 1973 arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş siyasi parti.

Kuruluşu

27 Mayıs 1960 Darbesi'nden sonra Demokrat Parti'nin kapatılmasıyla siyasi yaşamda doğan boşluğu doldurmak üzere 13 Şubat 1961'de kuruldu. Kurucuları ve yöneticileri arasında İrfan Aksu, Yusuf Azizoğlu, Raif Aybar gibi ilk dönem DP'lilerin de yer aldığı partinin siyasi kadrosu, geçmişte Celal Bayar-Adnan Menderes çizgisine karşı çıkan DP'nin merkez kanadını temsil ediyordu. Genel başkanlığına Millî Birlik Komitesi yönetiminde maliye bakanlığı yapmış olan Ekrem Alican getirildi. Aynı dönemde DP'nin mirasçısı olarak ortaya çıkan Adalet Partisi'ne (AP) karşı askeri yönetimden destek gören YTP'nin programı, gerek siyasi açıdan, gerekse iktisat politikası açısından liberal nitelikteydi. Temelde AP'ninkinden çok farklı olmayan programda, 27 Mayıs'ın DP'li seçmene karşı değil, DP yöneticilerine karşı yapıldığına dikkat çekiliyordu.

9 Temmuz 1961 tarihinde yapılan anayasa referandumunda 1961 Anayasası’nın kabulü yönünde propaganda sürdürdü.[1]

YTP, 15 Ekim 1961'deki milletvekili genel seçimlerinde oyların yüzde 13,7'sini elde ederek, toplam 65 milletvekilliği kazandı. Cumhuriyet Senatosu'nda ise 28 üyelik elde etti. 1961 Genel Seçimleri'nde, YTP’nin en yüksek oy oranına ulaştığı bölgeler, AP’nin en az oy aldığı bölgeler olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi (%38.12) ve Doğu Anadolu Bölgesi (%34.20) bölgeleri oldu.[1]

25 Haziran 1962'de kurulan İsmet İnönü başkanlığındaki ikinci koalisyon hükûmetine altı bakan verdi. Ekrem Alican da devlet bakanı ve başbakan yardımcısı olarak yeni hükûmette görev aldı.

Gerilemesi ve kapanması

17 Kasım 1963'teki yerel seçimlerde YTP'nin oy oranının yüzde 6,5'e inmesinin gerekçesini CHP ile koalisyon olarak gösteren Alican, koalisyon hükûmetinden çekildi.[2] Daha sonra 20 Şubat 1965'te Suat Hayri Ürgüplü başkanlığındaki koalisyon hükûmetine dört bakanla katılan YTP'nin 10 Ekim 1965'teki genel seçimlerde oy oranı daha da azalarak yüzde 3,72'ye kadar düştü ve yalnızca 19 milletvekilliği kazanabildi.

Seçim başarısızlıklarının parti yönetiminde yarattığı ağır bunalım nedeniyle 1966'da genel başkanlığa İrfan Aksu seçildi. İstifalar sonucu boşalan bu göreve 1968'de Yusuf Azizoğlu, 1970'te ise Tahsin Banguoğlu getirildi.

YTP 12 Ekim 1969'daki genel seçimlerde yüzde 2,18'lik oy oranıyla altı milletvekili çıkardı. Bazı milletvekillerinin AP'ye ve yeni kurulan Millî Nizam Partisi'ne (MNP) katılmasından sonra bir varlık gösteremedi. 19 Mart 1973'te kongre kararıyla feshedildi.[3]

Seçimler

Genel seçimler

Seçim Genel Başkan Oy Sandalye Meclis Sıra Kurulan Hükûmetler Haritalar
# % ± # ±
1961
Ekrem Alican		1.391.934
%13,73
—
65 / 450
— Ana Muhalefet 4. 27. Türkiye Hükûmeti
(Koalisyon)
29. Türkiye Hükûmeti
(Koalisyon)
1965346.514
%3,72
azalış 10,01
19 / 450
azalış 46 Muhalefet 4. —
1969Yusuf Azizoğlu197.912
%2,18
azalış 1,54
6 / 450
azalış 13 Muhalefet 8. — Hiçbir ilde 1. olamadı

Yerel seçimler

Seçim Genel Başkan İl Genel Meclisi Belediye Harita
Oy % ±
1963
Ekrem Alican		621.600
%6,51
-
55 / 1.045
1968Yusuf Azizoğlu65.593
%0,72
azalış5.79
9 / 1.252
Hiçbir ilde 1. olamadı

Kaynakça

  1. ^ a b Hüseyin Çavuşoğlu, "Merkez Sağda 27 Mayıs ve 12 Eylül Sonrası Partileşme 13 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 12, Sayı 22, Aralık 2009, ss.165-178
  2. ^ Ahmad, Feroz; Turgay, Bedia (1976). Türkiye'de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi: 1945-1971. İstanbul: Bilgi Yayınevi. s. 267. 
  3. ^ "Cumhuriyet Döneminde Kurulan ve Kapanan Siyasi Partiler 20 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", tesav.org.tr

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Demirel</span> 9. Türkiye cumhurbaşkanı (1993–2000)

Süleyman Sami Demirel, 1993-2000 yılları arasında Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Türk mühendis, siyasetçi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Millî Selamet Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1972–1981)

Millî Selâmet Partisi, 1972 ile 1981 arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş İslâmcı bir siyasî parti. Millî Görüş Hareketi'nin ikinci partisidir.

<span class="mw-page-title-main">Anavatan Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2009)

Anavatan Partisi, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. Resmî kısaltması "ANAP" şeklindedir. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmış, 1996 ile 2002 yılları arasında da çeşitli koalisyon hükûmetlerinin içinde yer almıştır. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyetçi Türk Partisi</span> Kuzey Kıbrısta bir siyasi parti

Cumhuriyetçi Türk Partisi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki bir siyasi partidir. Ahmet Mithat Berberoğlu'nun kurduğu ve Tufan Erhürman'ın yürüttüğü parti mecliste 18 milletvekili ile temsil edilmektedir.

Adalet Partisi, hem 1961-1981 yılları arası hem de iki darbe arasında faaliyet yürütmüş liberal muhafazakâr olarak tanımlanan eski bir Türk siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Parti (Türkiye)</span> Türkiyede eski bir siyasi parti

Demokratik Parti, 1970-1980 yılları arasında faaliyet göstermiş Türk siyasi partisi. Demokrat Parti'nin gerçek siyasal mirasçısı olma iddiasıyla ortaya çıktı. Celâl Bayar'ın desteğiyle 1973 seçimlerinde başarı sağlayan parti, 1975 yılında çözülmeye başladı. 1977 seçimleri ile birlikte siyasi arenadaki gücünü kaybettiyse de 1978 yılında Bülent Ecevit başkanlığında kurulan 42. Türkiye Hükûmetinde yerini aldı.

<span class="mw-page-title-main">1961 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 12. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1961 Türkiye genel seçimleri, 15 Ekim 1961 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi 12. yasama döneminde görev yapacak 450 milletvekilini belirlemek için yapılan genel seçim. 27 Mayıs Darbesi'nin ardından yapılan ilk genel seçimlerdir. 1961 Senato seçimleri ile aynı gün yapılan seçimlerde milletvekili seçimi zarfları "pembe", Cumhuriyet Senatosu seçimi zarfları ise "yeşil" renkli olarak belirlenmişti.

<span class="mw-page-title-main">1965 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 13. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1965 Türkiye genel seçimleri, 10 Ekim 1965 tarihinde yapılan bu genel seçimler ile TBMM 13. dönem milletvekilleri seçildi. İlk kez Millî bakiye sisteminin uygulandığı bu seçimlerde, Türkiye tarihinde ilk defa bir sosyalist parti olan Türkiye İşçi Partisi milletvekili çıkararak meclise girdi.

<span class="mw-page-title-main">1973 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 15. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1973 Türkiye genel seçimleri, 14 Ekim 1973 tarihinde TBMM 15. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1977 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 16. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1977 Türkiye genel seçimleri, 5 Haziran 1977 tarihinde TBMM 16. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1991 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 19. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1991 Türkiye genel seçimleri, 20 Ekim 1991 tarihinde yapılan ve TBMM 19. dönem milletvekillerinin belirlendiği seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1995 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 20. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1995 Türkiye genel seçimleri, 24 Aralık 1995 tarihinde yapılan ve TBMM 20. dönem üyelerinin belirlendiği seçimdir. 79 ilde, 83 seçim çevresinde %10'luk ülke barajlı D'Hondt sistemi uygulanarak yapılan seçimlerde 29.189.146 seçmen toplam 138.608 sandıkta oy kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyetçi Güven Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1967–1981)

Cumhuriyetçi Güven Partisi (CGP), Millî Güven Partisi (MGP) ile Cumhuriyetçi Partinin birleşmesinden doğmuş ve 12 Eylül Darbesi'ne (1980) kadar faaliyetini sürdürmüş siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1958–1969)

Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi, 16 Ekim 1958'de Cumhuriyetçi Millet Partisi ile Türkiye Köylü Partisi'nin birleşmesiyle kurulan siyasi parti. Kurucuları arasında Osman Bölükbaşı, Ahmet Tahtakılıç, Hasan Koçdemir, Enis Akaygen ve Suphi Batur yer alır. CMP Genel Başkanı Osman Bölükbaşı yeni partinin de başkanı seçildi. CKMP, 1961 genel seçimlerinde %14 oy alarak CHP ve AP'den sonra üçüncü parti olmuştur. 1962 yılında kurucusu ve genel başkanı Osman Bölükbaşı istifa ederek partiden ayrılmıştır. 1965'te Alparslan Türkeş ile birlikte "Ondörtler"in çoğu partiye girmiştir. Aynı yıl Alparslan Türkeş genel başkan seçilmiştir. 1969'da Milliyetçi Hareket Partisi adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ekrem Alican</span> Türk siyasetçi ve maliyeci

Ali Ekrem Alican, Türk siyasetçi ve maliyeci.

<span class="mw-page-title-main">Millet Partisi (1962)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1962–1981)

Millet Partisi (MP), 1962-1981 arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş siyasal parti.

<span class="mw-page-title-main">27. Türkiye Hükûmeti</span> IX. İnönü Hükûmeti (1962–1963)

27. Türkiye Hükûmeti veya IX. İnönü Hükûmeti, İsmet İnönü'nün başkanlığında Cumhuriyet Halk Partisi, Yeni Türkiye Partisi, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ve bağımsız milletvekilleri arasında bir koalisyon hükûmeti olarak kurulmuştur. Dokuzuncu İnönü Hükûmeti olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Parti (KKTC)</span> Kuzey Kıbrısta bir siyasi parti

Demokrat Parti ya da kısaltmasıyla DP, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki muhafazakâr ve Kıbrıs Türk milliyetçisi bir siyasi partidir.

Bu sayfada 1961 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.