İçeriğe atla

Yeni Türk Lirası

Yeni Türk Lirası
YTL banknotları ve madeni paraları
YTL banknotları ve madeni paraları
ISO 4217 KoduTRY
Kullanıcı(lar)
  •  Türkiye (31 Aralık 2008'e kadar)
  •  KKTC (31 Aralık 2008'e kadar)
Enflasyon10.61% (Türkiye, Haziran 2008)
Kaynak Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Enflasyon raporu 2008-III'
Altbirim
1/100 Yeni Kuruş
SembolYTL
Madenî paralar1, 5, 10, 25, 50 yeni kuruş ve 1 yeni lira
Banknotlar1, 5, 10, 20, 50, 100 yeni lira

Yeni Türk Lirası, 1 Ocak 2005 ile 31 Aralık 2008 tarihleri arasında Türkiye'nin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin para birimi olmuştur.[1] Yeni lira, 100 yeni kuruşa bölündü. Sembol YTL ve ISO 4217 kodu TRY idi.

Makale serilerinden
Türkiye arması
Ekonomi tarihi
Krizler
Endüstri ve ticaret
Enerji
Altyapı
Finans
Ekonomik veriler
Emek

Tarihçe

Türkiye'de 1970'lerden 1990'lara kadar yaşanan kronik enflasyon nedeniyle lira ciddi değer kaybı yaşadı. Türkiye gelişmiş ülkelere göre daha yüksek enflasyon oranlarına sahip olmuş ve hiperenflasyon yaşamıştır. 1960'ların sonlarında 1 ABD doları 9 lira olan para birimi, 2001 sonlarında ABD doları başına yaklaşık 1.65 yeni liradan işlem görmeye başladı. Bu, yılda yaklaşık %38'lik bir ortalama enflasyonu temsil ediyordu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bu sorunu "ulusal bir utanç" olarak nitelendirmişti. Türk lirasından sıfır atılmasıyla birlikte, Rumen leyi Temmuz 2005'e kadar dünyanın en az değerli para birimi haline geldi.

Aralık 2003'ün sonlarında Türkiye Büyük Millet Meclisi, para biriminden altı sıfırın kaldırılmasına ve yeni lira oluşturulmasına izin veren bir yasa çıkardı. 1 Ocak 2005'te 1 yeni lira = 1.000.000 eski lira olacak şekilde değiştirilmiştir.

Piyasaya sürüldükten sonra para biriminin resmi adı "Yeni Türk Lirası"ydı, ancak Merkez Bankası'na göre yeni kelimesi yalnızca "geçici" bir önlemdi.[2] Bir haber ajansı, "yeni" ifadesinin 1 Ocak 2009'da kaldırılacağını bildirdi. Aynı kaynak, banknotların "sahteliği önlemek için farklı şekil ve boyutlarda" olacağını da belirtti. Aynı zamanda yeni bir en yüksek değer olan 200 liranın çıkarılması da düşünülüyordu.[3]

Madeni paralar

Madeni paralar 2005 yılında 1, 5, 10, 25 ve 50 yeni kuruş ve 1 yeni lira cinsinden piyasaya sürüldü.

ResimKupür değeriTeknik ölçüleriAçıklama
ÖnArkaÇap
mm		Kalınlık
mm		Kütle
gr		AlaşımKenarıÖnArka
1 Yeni Kuruş171,652,7Cu 70, Zn 30DüzKupür değeri

Ay yıldız

Basım yılı

"Türkiye Cumhuriyeti"

Atatürk portresi

5 Yeni Kuruş 19,25 1,7 3,85 Cu 65, Ni 18, Zn 17
10 Yeni Kuruş
25 Yeni Kuruş 21,5 1,9 4,00 Tırtıllı
50 Yeni Kuruş 23,85 1,95 6,9 Halka: Cu 81, Ni 4, Zn 15

Göbek: Cu 75, Ni 15, Zn 10

1 Yeni Türk Lirası 26,15 8,3 Halka: Cu 75, Ni 15, Zn 10

Göbek: Cu 81, Ni 4, Zn 15

Banknotlar

Merkez Bankası tarafından "E-8 Emisyon Grubu" olarak adlandırılan banknotlar, 2005 yılında 1, 5, 10, 20, 50 ve 100 yeni lira cinsinden piyasaya sürüldü. Alttaki dört banknot eski banknotların yerini alıp çok benzer tasarımlar kullanırken, 50 ve 100 yeni lira banknotların eski para birimindeki karşılığı yoktu. Tüm banknotlar, Mustafa Kemal Atatürk'ün yaşamının farklı noktalarından portrelerini ve Türkiye'deki çeşitli tarihi ve diğer önemli bina ve yerlerin görüntülerini gösterir. Yeni bir banknot serisi olan "E-9 Emisyon Grubu" 1 Ocak 2009'da tedavüle girdi ve E-8 grubu 31 Aralık 2009'dan sonra geçerliliğini kaybetti (31 Aralık 2019'a kadar Merkez Bankası şubelerinde hala kullanılabilir olmasına rağmen). E-9 banknotları, para birimini "yeni lira" yerine "lira" olarak adlandırır ve 200 liralık bir değer içerir.[4]

Emisyon Banknotları 8
resim Değer Boyutlar Ana renk Tanım
ön yüz Tersi ön yüz Tersi
</img> </img> 1 lira 160 × 76 mm Bordo, mavi Kemal AtatürkAtatürk Barajı (Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında)
</img> </img> 5 lira 162 × 76 mm Pastel sarı ve yeşilimsi kahverengi Kemal AtatürkAnıtkabir, Ankara
</img> </img> 10 lira 162 × 76 mm Kırmızı Kemal Atatürk ile Türk Bayrağı silüeti Piri Reis Haritası
</img> </img> 20 lira 162 × 76 mm Yeşil Kemal AtatürkEfes Harabeleri
</img> </img> 50 lira 152 × 81 mm Turuncu Kemal AtatürkKapadokya
</img> </img> 100 lira 158 × 81 mm Mavi Kemal Atatürkİshak Paşa Sarayı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Official Gazette of the Republic of Turkey. "Law on the Currency of the Republic of Turkey". 4 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Central Bank of the Republic of Turkey. "Frequently Asked Questions on YTL". 12 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2006. 
  3. ^ Turkish Daily News (15 Eylül 2006). "TL banknotes to be in circulation in 2009". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2006. 
  4. ^ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi (Central Bank of the Republic of Turkey) (8 Mayıs 2007). "Announcement on the Withdrawal of New Turkish Lira Banknotes from Circulation". Official Gazette no. 26516, 8 May 2007, page 103. TCMB. 15 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2008. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Para</span> devletçe bastırılan, üzerinde değeri yazılı kâğıt veya metalden ödeme aracı, nakit

Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Türk lirası</span> Türkiyenin para birimi

Türk lirası, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde resmî olarak, Suriye Geçici Hükûmetinin ve Suriye Kurtuluş Hükûmetinin kontrol ettiği bölgelerde ise gayriresmî olarak kullanılan para birimidir. Alt birimi kuruş olan Türk lirasının basma ve yönetme faaliyetleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından sürdürülür.

<span class="mw-page-title-main">Kuruş</span> Türk lirasının 100de biri olan para birimi

Kuruş önceden guruş, birçok ülkede farklı zaman dilimlerinde kullanılmış para birimi. Ortaya çıktığı dönemdeki anlamı "büyük gümüş para"dır. 1687-1879 yılları arasında Osmanlı'nın temel para birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Tenge</span> Kazakistan para birimi

Tenge, Kazakistan'ın para birimidir. Ülkenin SSCB'den ayrılması sonucu ekonominin yeniden yapılandırılması ve 1993 yılında ulusal para birimi olan tenge, Kazakistan Ulusal Bankası tarafından tedavüle sürüldü. Kazakistan'ın bağımsız bir ekonomik gelişme yolunda ilerleme çabaları 1996 yılından itibaren sonuç vermeye başladı ve bağımsızlık tarihinde ilk defa büyümeye geçmiş, aynı yıl içerisinde enflasyon denetim altına alınmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan manatı</span> Azerbaycanda kullanılan para birimi

Manat, Azerbaycan'da kullanılan para birimidir. Azerbaycan'ın millî parası olarak 15 Ağustos 1992'te Ruble ile beraber kullanılmaya başlanmıştır. 1 Ocak 1994'ten beri ülkede geçerli olan tek para birimidir.

<span class="mw-page-title-main">1 TL</span> Türkiye Cumhuriyeti ve KKTCde kullanılan madeni para

1 TL (₺1), Türk lirasının ikinci en büyük madenî parasıdır. Değer olarak 100 kuruşa eşittir. 1 Ocak 2005 tarihinden 1 Ocak 2009 tarihine kadar 1 YTL olarak, 1 Ocak 2009'dan itibaren ise 1 TL olarak isimlendirilmiştir. 2023 yılında, maliyeti yükselen 1 TL'nin gramajı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından 8,1 gramdan 6,6 grama düşürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet rublesi</span> para birimi

Sovyet rublesi, Sovyetler Birliği'nin para birimiydi. Sovyet rublesinin alt birimi kopektir.

Mevcut ekonomik sıkıntıyı gidermek için II. Mahmud'un 21.cülus yılında akıl edilen bu dahiyane buluş neticesinde %17 ila %22 arasında değişen, düşük ayarlarda gümüş ile para basılmış, bu paralar halk tarafından kullanıldıkça içeriğindeki yüksek bakır oranı sebebi ile kararmaya başlamış ve bu kuruşa Kara Kuruş veya bu tip paralara da Kara Kuruş Aksamı denmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre frangı</span> İsviçre ve Lihtenştaynın para birimi

İsviçre frangı, İsviçre ve Lihtenştayn'da kullanılan para birimidir. İsviçre Ulusal Bankası tarafından piyasaya sürülmekte olan İsviçre frangı, Euroya geçişten sonra Avrupa'da kullanılan tek ve son frank para birimidir. Uluslararası kısa kodu, Confederatio Helvetica Franc'ın kısaltması olan CHF'dir. En büyük kullanıcı ülkesi olan İsviçre'de Dünya Bankası istatistiklerine göre 2007 yılı enflasyon oranı %3.6'dır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti madenî paraları</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde Türkiye Cumhuriyeti madenî paralarını göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">İsveç kronu</span>

İsveç kronu 1873'ten beri kullanılan İsveç para birimi. Aynı zamanda Åland Adaları'nda kullanılmaktadır. SEK'in altbirimi öredir; 100 öre 1 kron etmektedir. 2006 yılı enflasyon oranı ise %4,4'tür.

<span class="mw-page-title-main">Suriye lirası</span> Suriyenin para birimi

Suriye lirası, Suriye'de kullanılan para birimidir. Bir lira, yüz kuruştan (piastre) oluşmaktadır. Ancak günümüzde Suriye lirasında kuruşlar tedavülde kullanılmamaktadır. Suriye Lirası'nın uluslararası kısaltılışı SYP'dir. Suriye Lirası'nın üzerinde ihracat kısıtlamaları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kore wonu</span> Güney Kore wonu, ya da sadece won, Güney Korede kullanılan resmî para birimidir.

Güney Kore wonu ya da sadece won (원), Güney Kore'de kullanılan resmî para birimidir. Won, merkezi Güney Kore'nin başkenti Seul'de bulunan Kore Bankası tarafından servis edilir. Won, yüz tane Jeon'a bölünür; ancak jeonlar artık günlük ticarî işlemlerde kullanılmamaktadır ve sadece döviz kurlarında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">20 euro banknotu</span>

Yirmi euro (€20), orta değerli bir euro banknotudur. Euro'nun 2002 yılında nakit para olarak tedavüle çıkmasından beridir kullanılmaktadır. 133 x 72 milimetrelik büyüklüğüyle üçüncü en küçük euro banknotu olan yirmi euro mavi renktedir. Banknot Gotik dönemi temsil eden öğeler içerir. Günlük olarak yaklaşık 322 milyon Avrupalı tarafından kullanılmaktadır. Yirmi euro banknotu Avrupa'da euro'yu para birimi olarak kabul eden, 22 ülke tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı lirası</span> 1844-1922 yıllarında kullanılmış Osmanlı para birimi

Osmanlı lirası, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1844'ten 1 Kasım 1922'ye kadar kullanmış resmî paradır. Saltanatın kaldırılmasından sonra Türkiye'de 23 Ekim 1923'e kadar resmî olarak kullanıldı. Fakat Osmanlı lirasının tam olarak tedavülden kalkması ve yerine Türk lirasının kullanılması 1927 yılını buldu.

<span class="mw-page-title-main">Transdinyester rublesi</span>

Transdinyester'de geçerli olan ve 100 kopek biçiminde olan ruble. Transdinyester sınırlı şekilde tanınan devlet olduğundan, paranın ISO 4217 kodu yok. Ancak, Agroprombank ve Gazprombank gibi bazı resmi olmayan Transdinyester organizasyonları PRB kodunu kullandı. Trans-Dinyester Cumhuriyet Bankası bazen RUP kodunu kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de enflasyon</span> Türkiyenin kuruluşundan bugüne kadar olan enflasyon ve enflasyona etki eden olaylar

Türkiye'de enflasyon, Türkiye ekonomi tarihinde sürekli yapısal problemlerden birisidir. Yakın dönem Türkiye tarihinde yıllık enflasyonda 1971'den başlayarak 34 yıl süren çift haneli verilerin görüldüğü enflasyonist bir süreç yaşandı. 2000'li yıllarda tek haneli oranlara düşse de 2010'lu yılların sonunda döviz kuru ve pahalılık nedeniyle enflasyon yeniden ciddi problemlerden biri halinde geldi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti banknotları</span>

1926'da Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı, 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 Türk lirası değerindeki birinci emisyon banknotları tedavüle sürdü. Birinci emisyon, üzerinde hem Fransızca hem de Arap alfabesiyle yazılmış Türkçe metinlerin basılı olduğu son emisyondur. Banknotların ön yüzünde ise Mustafa Kemal Atatürk portresi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">200 Türk lirası banknotu</span>

200 Türk lirası, bir Türk lirası banknotudur. En yüksek kupür değerine sahip banknot tedavüle çıktığı 2009'dan beri kullanılmaktadır. Diğer banknotlar içerisinde boyut açısından da en büyüğüdür. Aralık 2023 itibarıyla dolaşımdaki paraların %70'ini temsil etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">5 TL</span>

5 TL (₺5), Türk lirasının en küçük banknotu ve en büyük madenî parasıdır. Değer olarak 500 kuruşa eşittir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.