İçeriğe atla

Yeni Hayat Hareketi

Yeni Hayat Hareketi, 1930'ların Çin Cumhuriyeti'nde kültürel reformu ve Neokonfüçyüsçü toplumsal ahlak anlayışını desteklemek ve statükoya yönelik fikri meydan okumaların ortaya çıkmasının ardından Çin'i merkezi bir ideolojide birleştirmek amacıyla hükûmet tarafından yürütülen bir toplumsal hareketti. Çan Kay Şek hükûmeti ve Çin Milliyetçi Partisi bu girişimi 19 Şubat 1934'te anti-Komünist mücadelenin bir unsuru olarak başlatmış ve kısa süre içinde tüm ulusu hedef alacak şekilde genişletmiştir. [1]

Çan ve kampanyada önemli bir rol oynayan eşi Soong Mei-ling, dört erdemin rehberlik ettiği bir yaşamı savunuyorlardı: (禮/礼, uygun ayin), (義/义, doğruluk veya adalet), lián (廉, dürüstlük ve temizlik) ve chǐ (恥/耻, utanç; doğru ve yanlış hissi). [2] Kampanya, Milliyetçi Parti içindeki Mavi Gömlekliler Derneği ve CC Fraksiyonu'nun ve Çin'deki Hıristiyan misyonerlerin yardımıyla devam etti.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Yip (1992).
  2. ^ Chiang (1934).
  3. ^ Schoppa, R. Keith. The Revolution and Its Past 3 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (New York: Pearson Prentic Hall, 2nd ed. 2006, pp. 208–209 .

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mao Zedong</span> Çin komünist lideri (1893–1976)

Mao Zedong (Çince : 毛泽东; Çince : 毛澤東; pinyin: Máo Zédōng; Wade–Giles: Mao Tse-tung,

Çin Komünist Devrimi, Çin'in kurulması yolunda, 1934'te imparatorluk içinde başlayan ve Çin-Japon Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nı da içine alarak sonuca ulaşan Maocu bir halk devrimidir.

<span class="mw-page-title-main">Kahire Konferansı</span>

Kahire konferansı, II. Dünya Savaşı sonra Uzak Doğu'daki gelişmeleri değerlendirmek amacıyla Roosevelt, Churchill ve Çan Kay Şek arasında; 22-26 Kasım 1943 tarihleri arasında Kahire'de yapılan toplantıdır. Kesin bir sonuca varılamayan konferansın yapılmasında Moskova Konferansı'nda görev alan dışişleri bakanlarının üç devletin liderlerinin de bir görüşmede bulunmaları gerektiğine karar vermesi etkili oldu. Josef Stalin'in isteği üzerine Tahran seçilse de düzenlenen konferansta Uzak Doğu meselelerinin de görüşülmesi planlandığı için Çin Cumhuriyeti'ni temsilen Çan Kay Şek'in de yapılacak görüşmelere davet edilme teklifinin Stalin tarafından kabul edilmemesi üzerine, Churchill ile Roosevelt hem Çan Kay Şek ile görüşmek hem de Tahran'da yapılacak konferansa birlik içinde katılmak amacıyla Kahire'de bir araya geldiler.

<span class="mw-page-title-main">Çin İç Savaşı</span> 1927-1950 yılları arasında Çinde süren iç savaş

Çin İç Savaşı, Çin'de Milliyetçi Parti (Kuomintang) ile Komünist Parti arasında yaşanmış bir savaştır. 1927 yılında Kuzey Seferi sonrasında, Çan Kay Şek tarafından yönetilen Çin Milliyetçi Partisi'nin sağ kanadının ÇMP-ÇKP ittifakındaki komünistleri temizlemesi ile başladı. Asıl çatışma 1950 yılında düşmanlığın bitmesi ile sona erdi. Komünistler şu anki Çin'i kontrolleri altına alırlarken, milliyetçilerin elinde ise şu anki Tayvan, Penghu ve birkaç ada kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Çan Kay Şek</span> Tayvanın ilk devlet başkanı

Çan Kay Şek, Çin doğumlu Tayvanlı asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Çu Enlay</span>

Çu Enlay, Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) önderlerinden. 1949-1976 arasında başbakanlık, 1949-1958 arasında dışişleri bakanlığı görevlerinde bulunmuştur. Çin Devrimi'nde büyük rol oynamış, daha sonra da Çin'in Afrika ve Asya ülkelerinin önderliğini üstlenmesine yönelik katkılarıyla da tanınmıştır. Müzakereciliği ve ayrıntıları kavramada gösterdiği sınırsız yetenekle 20. yüzyılın en büyük siyaset adamlarınan biri olarak sivrilmiş, parti içi temizliklerden her seferinde önderlik konumunu koruyarak çıkmayı başarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lin Piao</span>

Lin Piao (Çince: 林彪; pinyin: Lín Biāo; Wade-Giles: Lin Piao, asıl adı Lin Yurong, Çinli asker ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çin-Japon Savaşı</span> 1937 ile 1945 yılları içerisinde Çin ve Japonya arasında süren savaş

İkinci Çin-Japon Savaşı (1937–1945) veya Direniş Savaşı, öncelikle Çin Cumhuriyeti ve Japon İmparatorluğu arasındaki askeri çatışmaydı. Savaş, II. Dünya Savaşı'nın daha geniş Pasifik Cephesi olan Çin Cephesini oluşturuyordu. Savaşın başlangıcı geleneksel olarak 7 Temmuz 1937'de Pekin'de Japon ve Çin birlikleri arasındaki bir anlaşmazlığın tam ölçekli istilaya dönüştüğü Marco Polo Köprüsü Olayı'na tarihlenir. Bazı Çinli tarihçiler, 18 Eylül 1931'deki Japonya'nın Mançurya'yı istilasının savaşın başlangıcı olduğuna inanır. Çinliler ile Japonya İmparatorluğu arasındaki bu geniş çaplı savaş, genellikle Asya'da II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Türkiye ilişkileri</span>

Çin-Türkiye ilişkileri, Çin ile Türkiye arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri içerir. Çin Komünist Partisi'nin Çin İç Savaşı'nı kazanması ve Çin Halk Cumhuriyeti devletinin 1 Ekim 1949 tarihinde kurulmasından sonra bile Türkiye, İç Savaş'ı kaybetmenin sonucu olarak Tayvan adasına çekilmeye zorunda kalmış Çin Cumhuriyeti devletini "Çin" ülkesinin tek meşru temsilcisi olarak tanımaya devam etti, ancak 4 Ağustos 1971 tarihinde Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'yle diplomatik ilişkiler kurup "Tek Çin politikası"na uyarınca Çin Cumhuriyeti'yle olan resmî ilişkilerini askıya aldı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tayvan dahil tüm Çin toprakları üzerindeki egemenliğini tanıdı. Buna rağmen, Türkiye, Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) yine gayrıresmî, hükümet dışı seviyede ilişkiler sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çan Kay Şek Anıt Mezarı</span>

Çan Kay Şek Anıt Mezarı, Çin Cumhuriyeti'nin başkenti Taipei'nin Chuncheng semtinde bulunan ve eski devlet başkanı Çan Kay Şek anısına inşa edilen anıt mezar kompleksi.

Tayvan tarihi, Tayvan adasının ve halkının tarihidir. Tayvan'da insan yerleşimine ait kanıtlar on binlerce yıl geriye uzanır. MÖ 3000 civarında bir tarım kültürünün aniden ortaya çıkmasının, günümüz Tayvan aborjinlerinin atalarının gelişini yansıttığına inanılır. Ada, 17. yüzyılda Hollandalılar tarafından sömürgeleştirildi. Bunu Çin anakarasının Fujian ve Guangdong bölgelerinden Tayvan Boğazı üzerinden gelen Hakka göçmenleri de dahil olmak üzere Han Çinlilerinin akını izledi. İspanyollar da kısa süreliğine kuzeyde bir yerleşim inşa ettiler, ancak 1642 yılında Hollandalılar tarafından sürüldüler. Adanın Çince adı, "臺灣" ("Tayvan"), bir aborjin terimden türemiştir. Geçmişte adaya batıda "Formosa" adı verilmiştir. 1644 yılında Çin anakarasında hakimiyetini kaybeden Ming Hanedanı'na sadık olan Koxinga, 1662 yılında Hollandalıları mağlup etti ve adada operasyonel bir üs kurdu. Zheng'in güçleri daha sonra 1683 yılında Qing Hanedanı tarafından yenilgiye uğratıldı. O zamanda itibaren, Tayvan'ın bazı kısımları Qing Hanedanı'na daha da entegre oldu. Ada, Birinci Çin-Japon Savaşı ardından 1895 yılında Penghu ile birlikte Japon İmparatorluğu'na dahil edildi. Tayvan, Japon İmparatorluğu'na ihraç edilecek pirinç ve şeker üretti. Aynı zamanda II. Dünya Savaşı sırasında Japonya'nın Güneydoğu Asya ve Pasifik'te sömürgeci genişlemesi için bir üs olarak kullanıldı. Bu dönemde Tayvan'da Japon imparatorluk eğitimi uygulandı ve birçok Tayvanlı savaş sırasında Japonya için savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Chiang Ching-kuo</span> 3. Tayvan devlet başkanı

Chiang Ching-kuo, 1972-1978 yılları arasında Çin Cumhuriyeti Başbakanı, 1975'ten ölümüne kadar Çin Cumhuriyeti Devlet Başkanı olarak görev yapan ve eski devlet başkanı Çan Kay Şek'in oğlu Tayvanlı Kuomintanglı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Çin anakarası</span>

Çin anakarası ya da Kıta Çini, Çin Halk Cumhuriyeti'nin doğrudan kontrolü altındaki toprakları ifade etmek için kullanılan jeopolitik bir terimdir. Bu tanım 1949 yılında Çin İç Savaşı'nın sonunda Çan Kay-şek önderliğindeki Kuomintang güçlerini Tayvan'a çekilmesi ve Çin Komünist Partisi'nin tüm anakarayı ele geçirmesinin ardından ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Merkez Ova Savaşı</span>

Merkez Ova Savaşı, 1929-1930 yılları arasında Merkez Ova'da Çan Kay-şek liderliğindeki Nankin'deki Milliyetçi Kuomintang hükûmeti ile Çan'ın eski müttefikleri olan birkaç bölgesel askeri komutan ve savaş ağası arasında bir iç savaş oluşturan bir dizi askerî harekâttır.

<span class="mw-page-title-main">Savaş Ağaları Dönemi</span>

Savaş Ağaları Dönemi, Çin tarihinde, 1916-1928 yılları arasında ülkenin kontrolünün Beiyang Ordusu'nun eski askeri klikleri ile diğer bölgesel gruplar arasında bölündüğü bir dönemdi.

<span class="mw-page-title-main">Beiyang hükûmeti</span>

Beiyang hükûmeti veya resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, 1912-1928 yılları arasında başkenti Pekin'de bulunan Çin Cumhuriyeti hükûmetini ifade eder. Uluslararası alanda meşru Çin hükûmeti olarak tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan-Türkiye ilişkileri</span>

Tayvan-Türkiye ilişkileri, Tayvan ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir. Türkiye, 1971'den beri Tayvan ile hükûmet dışı, çalışma düzeyinde ilişkiler sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">H. H. Kung</span>

Kung Hsiang-hsi, genellikle Dr. HH Kung olarak bilinir, Çinli bir bankacı ve politikacıydı. Üç Soong kız kardeşin en büyüğü olan Soong Ai-ling ile evlendi; diğer ikisi Başkan Sun Yat-sen ve ikinci Başkan Çan Kay-şek ile evlendi. Kayınbiraderi Soong Tse-ven ile birlikte, 1930'lar ve 1940'larda Çin Cumhuriyeti'nin Kuomintang liderliğindeki Milliyetçi hükûmetinin ekonomi politikalarının belirlenmesinde oldukça etkiliydi. 1938 - 1939 Arasında Çin Cumhuriyeti'nin başbakanlığını yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Çanizm</span>

Çanizm, Çan Kay Şek'in Siyasi Felsefesi veya Çan Kay Şek Düşüncesi olarak da bilinir, Başkan Generalissimo Çan Kay Şek'in, Kuomintang yönetimi altında Çin Cumhuriyetindeki yönetimi sırasında Anakara Çin ve Tayvan'ın her ikisinde de kullanılan siyasi felsefesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gu Zhutong</span>

Gu Zhutong, nezaket adıyla Moshan (墨山), Çin Cumhuriyeti'nin askeri generali ve yöneticisiydi.