İçeriğe atla

Yeni Bizans mimarisi

Aleksandr Nevski Katedrali, Sofya, mimar: Alexander Pomerantsev
Kronstadt Deniz Katedrali, mimar: Vasily Kosyakov
Kutsal Diriliş Katedrali, Chiyoda, mimar: Josiah Conder

Bizans Uyanış (ayrıca Yeni Bizans olarak isimlendirilir) çoğunlukla dini, kurumsal ve kamu binalarında görülen bir mimari uyanış hareketidir. Özellikle İstanbul ve Ravenna Eksarhlığı olmak üzere 5. ila 11. yüzyıllardan kalma Doğu ve Ortodoks Hristiyan mimarisiyle ilişkili Bizans stilinin unsurlarını içerir. Yeni Bizans mimarisi 1840'larda Batı Avrupa'da ortaya çıktı ve 19. yüzyılın son çeyreğinde Rusya İmparatorluğu'nda ve daha sonra Bulgaristan'da zirveye ulaştı. Yeni Bizans ekolü Yugoslavya'da I. Dünya Savaşı ile II. Dünya Savaşı arasında etkindi.

Ülkelerine göre liste

Alman devletleri

Matzleinsdorf Protestan Mezarlığı'nda Christuskirche, Viyana 1858-1860

Ortaya çıkan Bizans-Romanesk mimarisinin ilk örnekleri arasında Rus mimar Vasily Stasov'un yaptığı Potsdam 'da Aleksandr Nevski Anıt Kilisesi ve Bavyera Kralı I. Ludwig tarafından 1835'te inşa edilen ve 1840'ta tamamlanan Aziz Boniface Manastırı sayılabilir. Korint düzeni, tarihi Bizans sanatından açık bir sapma olmasına rağmen, bazilika 6. yüzyıl Ravenna mimarisinin kurallarını izledi. 1876'da Bavyera Kralı II. Ludwig, dıştan Romanesk Neuschwanstein Şatosu'nun Yeni Bizans iç mekanlarını, I. Justinianus ve Yunan azizlerinin mozaik görüntüleriyle tamamladı.

Danimarkalı mimar Theophil Hansen, 1850'lerde tarzın destekçisi oldu. Başlıca eserleri Neo-Grec ve Neo-Rönesans tarzına aitti, ancak Viyana Güzel Sanatlar Akademisi'nde Bizans sanatı profesörü olarak Hansen, Avusturya-Macaristan, Sırbistan ve savaş sonrası Yugoslavya'da Yeni Bizans mimarisini popülerleştiren bir mimar kuşağı şekillendirdi. Hansen'in kendi Neo-Bizans eseri, Viyana'daki Askerî Tarih Müzesi (1852-1856, Ludwig Förster ile) ve Kutsal Üçleme Rum Ortodoks Kilisesi (1856-1858) ve Christuskirche'yi (1858-1860) içerir.

Gründerzeit sırasında, her ikisi de Berlin'de bulunan Kutsal Kalp Kilisesi veya Rosary Bazilikası gibi birkaç Yeni Bizans tarzı kilise inşa edildi.

Sırbistan

Ana madde: Sırp-Bizans Uyanış mimarisi

Sırbistan'ın modern kutsal mimarisi, ana ivmesini Karađorđeviċ hanedanı tarafından 1909'da yaptırılan Oplenac'taki hanedan mezar kilisesinden almıştır.[1] Ekim Devrimi'nden sonra Rus göçmen sanatçıların gelişiyle, Belgrad'ın ana hükûmet binaları Rusya'da eğitim görmüş seçkin Rus mimarlar tarafından planlandı. Yeni Bizans akımının hamisi Kral I. Aleksandar'dır.[2]

Başlıca savunucuları Aleksander Deroko, Momir Korunović, Branko Kristić, Grigorijji Samojlov ve Nikola Krasnov (Никола́й Петро́вич Красно́в) idi. Başlıca katkıları, Dedinje'deki kraliyet kaleleri, Aziz Sava Katedrali, St. Marks kilisesi (Belgrad) idi. Komünist dönem sona erdikten sonra Mihailo Mitrović ve Nebojša Popović, Bizans geleneğindeki klasik örnekleri kullanan sakral mimaride yeni eğilimlerin savunucularıydı.[3]

Belgrad'daki Aziz Sava Katedrali, Ayasofya'yı tefsir ediyor

Rus İmparatorluğu

Ana madde: Rus İmparatorluğu'nda Yeni Bizans mimarisi

Puşkin'deki Sofya Katedrali (1782-1788), aksi durumda neoklasik tarzda denilebilecek yapıların Bizans yaklaşımıyla tasarlanmasının en erken ve izole deneyiydi. 1830'larda Çar I. Nikolay, Konstantin Thon tarafından tasarlanan sözde Rus-Bizans tarzı kiliseleri tanıttı. I. Nikolay gerçek Bizans sanatını hor gördü; Thon'un stilinin aslında onunla pek ortak noktası yoktu.[] Thon dairesel Bizans kemerini omurga şeklinde bir beşikle ve yarım küre Bizans kubbesini bir soğan kubbe ile değiştirdi; kiliselerinin düzeni ve yapısal şeması açıkça neoklasik standarda aitti.

Grigori Gagarin ve David Grimm tarafından popüler hale getirilen gerçek Bizans sanatı, Çar II. Aleksandr tarafından Ortodoks Kilisesi'nin fiili resmi tarzı olarak kabul edildi. Bizans mimarisi, İmparatorluğun sınırlarında (Kongre Polonyası, Kırım, Kafkasya) Ortodoks yayılımının bir aracı haline geldi. Ancak, II. Aleksandr'ın saltanatı sırasında mali sıkıntılar nedeniyle birkaç bina tamamlandı. III. Aleksandr devlet tercihini 16.-17. yüzyıl Moskova ve Yaroslavl geleneğine dayanan Rus Uyanış akımı lehine değiştirmiş, ancak Bizans mimarisi özellikle büyük katedraller için ortak bir tercih olarak kalmıştır. Yeni Bizans katedralleri batı eyaletlerinde (Polonya, Litvanya), Kafkaslar ve Orta Asya'daki askeri üslerde, Kazak konaklarında ve Ural Dağları'nda Perm şehri çevresindeki sanayi bölgesinde yoğunlaşmıştır. Mimarlar David Grimm ve Vasili Kosyakov, 1880'ler-1890'larda fiili standart haline gelen, simetrik dört pandantif apsisli, tek kubbeli bir Bizans katedralinin eşsiz bir ulusal tipini geliştirdiler.

II. Nikolay'ın hükümdarlığında, mimarın bu standarttan Ayasofya mirasına dönüşü, Kronstadt Deniz Katedrali ve Poti Katedrali'nde zirveye ulaşmasıyla dikkate değerdi. Bu tasarımlar, çok hızlı inşaat programına izin veren betonarme kullandı; iç mekanları çağdaş Art Nouveau'ya açık referanslar içeriyordu, ancak dış cepheleri Orta Çağ Konstantinopolis'ine açık bir saygı gösteriyordu. Rus Yeni Bizans geleneği 1917 devrimiyle sona erdi, ancak Yugoslavya ve Harbin'deki göçmen mimarlar tarafından devam ettirildi.

Amerika Birleşik Devletleri

Amerika Birleşik Devletleri'nde ve başka yerlerde, Neo-Bizans stili genellikle Romanesk ve Gotik gibi diğer Orta Çağ uyanışçı stilleriyle ve hatta Mission Uyanış veya İspanyol Sömürge Uyanış stilleriyle yerel birleşmelerde görülür.

Önemli Amerikan örnekleri arasında Teksas'taki Rice Üniversitesi kampüsündeki birçok bina ve Ralph Adams Cram tarafından Manhattan'daki İsa Kilisesi Birleşik Methodist; New Orleans'taki Immaculate Conception Kilisesi, Philadelphia'daki St. Francis de Sales Kilisesi, St. Louis Katedral Bazilikası ve Buffalo, New York'da Saints Peter & Paul Ortodoks Kilisesi vardır.

Lekesiz Doğum Ulusal Tapınak Bazilikası

Lekesiz Doğum Ulusal Tapınak Bazilikası, Washington, Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan büyük bir Katolik küçük bazilikası ve ulusal tapınaktır. Tapınak, Amerika Birleşik Devletleri ve Kuzey Amerika'daki en büyük Katolik kilisesi ve Washington DC'deki en yüksek yaşanabilir binadır. Yeni Bizans mimarisinin inşaatı, 23 Eylül 1920'de ünlü müteahhit John McShain ile başladı ve 8 Aralık 2017, Trinity Dome mozaiği ile tamamlandı.

Büyük Britanya ve İrlanda

Westminster Katedrali (1895-1903), Londra'daki Katolik katedrali, John Francis Bentley (1839-1902) tarafından üsluptaki en büyük ve en kapsamlı İngiliz çabasıdır, ancak bir dizi başka kilise ve diğer binalar vardır örneğin Brixton Road'da İsa Kilisesi, ayrıca Londra'da, Arthur Beresford Pite tarafından, 1897-1903, The Oval kriket sahası yakınında ve High Wycombe St Mary ve St George Kilisesi (1935-1938) vardır. Yaklaşık 1850'den 1880'e kadar Bristol'da Bristol Bizans olarak bilinen ilgili bir tarz, Bizans tarzının unsurlarını Mağrip mimarisi ile birleştiren endüstriyel binalar için popülerdi. Dublin'de Newman University Kilisesi (1885-86) İrlanda'nın dikkate değer bir örneğidir.

Galeri

Ayrıca bakınız

  • Romanya Uyanış mimarisi – Bizans Uyanış ile Art Nouveau ve diğerlerini birleştirir

Kaynakça

  1. ^ Aleksandar Kadijević: Byzantine architecture as inspiration for serbian new age architects. Katalog der SANU anlässlich des Byzantinologischen Weltkongresses 2016 und der Begleitausstellung in der Galerie der Wissenschaften und Technik in der Serbischen Akademie der Wissenschaften und Künste. Serbian Committee for Byzantine Studies, Belgrade 2016, 978-86-7025-694-1, S. 87.
  2. ^ Aleksandar Kadijević: Byzantine architecture as inspiration for serbian new age architects. Katalog der SANU anlässlich des Byzantinologischen Weltkongresses 2016 und der Begleitausstellung in der Galerie der Wissenschaften und Technik in der Serbischen Akademie der Wissenschaften und Künste. Serbian Committee for Byzantine Studies, Belgrade 2016, 978-86-7025-694-1, S. 62.
  3. ^ Aleksandar Kadijević 2016: Between Artistic Nostalgia and Civilisational Utopia: Byzantine Reminiscences in Serbian Architecture of the 20th Century. Lidija Merenik, Vladimir Simić, Igor Borozan (Hrsg.) 2016: IMAGINING THE PAST THE RECEPTION OF THE MIDDLE AGES IN SERBIAN ART FROM THE 18TH TO THE 21ST CENTURY. Ljubomir Maksimovic & Jelena Trivan (Hrsg.) 2016: BYZANTINE HERITAGE AND SERBIAN ART I–III. The Serbian National Committee of Byzantine Studies, P.E. Službeni glasnik, Institute for Byzantine Studies, Serbian Academy of Sciences and Arts. Hier S. 177 (Academia:PDF) 26 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Neo-Byzantine architecture ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kilise</span> Hristiyan ibadeti için dinî bina

Kilise, Hristiyanlıkta ibadet etmek ve bazı diğer dini vazifeleri yerine getirmek için tahsis edilmiş halka açık bina, tapınak. Yunanca ekklesia kelimesinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Petrus Bazilikası</span> Romada bazilika

Aziz Petrus Bazilikası veya San Pietro Bazilikası Roma'daki en büyük 4 bazilikadan ikincisidir. Vatikan'daki en göze çarpan binadır. Kubbesi ile Roma'nın silüetindeki en önemli parçalardan biridir. Hıristiyanlığın en büyük kilisesidir. 23.000 m² arazi üzerine kuruludur. 60.000 kişilik kapasitesi vardır. İstanbul'un Fethi'nden sonra, Kızıl Elma'nın, Roma'da bulunan Saint-Pierre Kilisesinin mihrabındaki altın top olduğu ileri sürülmüştür. Yapının inşaatına 18 Nisan 1506 tarihinde başlanıp 1626 yılında inşaat tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fransa mimarisi</span>

Fransız mimarisi veya Fransa mimarisi, Fransız ve yabancı asıllı mimarların Fransa Cumhuriyeti coğrafi sınırları içinde tasarladığı veya inşa ettiği mimari eserlere verilen genel isimdir.

<span class="mw-page-title-main">San Marco Bazilikası</span> Bazilika

San Marco Bazilikası, San Marco Meydanı'nda yer alan Bizans mimarisi sanatının en iyi bilinen örneklerinden biri olarak şehrin en meşhur kilise yapılarından biri olan bir katedraldir. Yapı Düka'nın Sarayı'na bitişik ve bağlantılıdır. Orijinal olarak yapı Venedik dükalarının şapelidir ve şehrin katedrali değildir. 1807 yılından beri Venedik Patriği'nin, Venedik piskoposluk ruhani dairesi Roma Katolik Başpiskoposunun ikâmetgâhıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saint-Denis Bazilikası</span>

Saint-Denis Bazilikası, Saint-Denis, Seine-Saint-Denis, Fransa 'da Orta Çağ'da Gotik mimari stilline göre yapılmış bir büyük manastır kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans mimarisi</span> Doğu Roma mimarisine genel bakış

Bizans mimarisi, Bizans İmparatorluğu mimarisidir. İmparatorluk, Büyük Konstantin, Roma İmparatorluğu başkentini Roma'dan Byzantion'uma doğuya taşıdığı 330 yılından sonraki Roma İmparatorluğu'nun sanatsal ve kültürel varlığını adresler. Byzantion, "Yeni Roma", sonradan Konstantinopolis ismini almıştır, bugün İstanbul olarak adlandırılmaktadır. İmparatorluk, bir Milenyumdan fazla yaşamış, Avrupa'da Orta Çağ ve Rönesans mimarlığını etkin şekilde etkilemiş, 1453 yılında İstanbul'un fethinden sonra Osmanlı mimarisini etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Apsis (mimarlık)</span>

Apsis, Hristiyanlığın dini mabetleri olan kiliselerin sunak odasını kapsayan, çoğunlukla yarım daire ya da çokgen, çok nadir durumlarda dikdörtgen planlı bir yapı unsurudur. Apsisler antik döneme ait bazilikalarda yaygın olarak da mimari öğe olarak kullanılmıştır. Apsisler, yapının cephesinde dışa doğru göbekli bir yapı olabildiği gibi, bina içlerinde ya da dikdörtgen planlı duvarlarla da sarılı olabilir. Apsislerin çatısı çoğunlukla yarım kubbe biçiminde olur, ancak düz çatılı apsisler de mümkündür. Çoğunlukla kiliselerin yan neflerinden, yan şapellerinden veya apsislerinden açılan küçük apsislere ise, mimarlıkta apsidiyol denir.

<span class="mw-page-title-main">Pandantif (mimarlık)</span>

Pandantif ya da küresel bingi, yapı mimarisinde kullanılan özel bir inşaat tekniği olup kare şekilli bir oda boşluğu üzerine bâzı daire şekilli bir kubbe veya bâzı dikdörtgen şekilli bir oda boşluğu üzerine elips şekilli bir kubbe inşa etmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Mihail Katedrali</span> Belgradda kilise

Aziz Mihail Katedrali, Belgrad'ın merkezindeki bir Sırp Ortodoks Kilisesi'dir. Sırbistan'daki en önemli ibadethanelerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Mark Kilisesi</span>

Aziz Mark Kilisesi Sırbistan'ın başkenti Belgrad'ın Tašmajdan Parkı'nda bulunan bir Sırp-Ortodoks kilisesi. Sırbistan Ulusal Meclisi'ne yakın bir konumda bulunan kilise Krstić kardeşler tarafından Bizans mimarisinin canlandırılması şeklinde tasarlanmış ve 1940'ta bitirilmiştir.

Aziz Klemens Kilisesi; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan tarihi bir kilisedir. 4. yüzyılda, Ancyra şehrinin o zamanki episkoposu olan Aziz Klemens adına inşa edilmiştir. Doğu Roma dönemi boyunca farklı yıllarda başkaca kilise, manastır ve katedral yapılarının inşa edildiği bilinse de günümüze ulaşan tek emsal olması sebebiyle Ankara'daki yegane Bizans kilisesi olarak kabul edilir. Osmanlı döneminde camiye çevrilen fakat 1916 Ankara Yangını esnasında tamamen yanması sonucu terk edilen yapıdan geriye yalnızca bir duvar ve iç cephesinde yatay kolları kazınarak silinmiş bir Latin haçının bulunduğu mermer blok kalmıştır. Kurtarılan birkaç sütun başlığı ve pencere sövesi ise Roma Hamamı Açıkhava Müzesi'nde sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Nevski Katedrali, Sofya</span>

Aleksandır Nevski Katedrali Bulgaristan'ın başkenti Sofya'da bulunan Bulgar Ortodoks katedrali.

<span class="mw-page-title-main">Bedesten (Lefkoşa)</span>

Bedesten, Lefkoşa'nın kuzeyinde, Selimiye Camii'nin hemen yanında yer alan tarihi bir yapıdır. Yapının bin yıldan uzun bir geçmişi vardır. Aslen 6. yüzyıl civarında arazisine bir kilise yapılmış, bunun yerine daha büyük bir kilise olarak günümüzdeki Bedesten binası 12.-16. yüzyıllar arasında inşa edilmiştir. Osmanlı döneminde bedesten olarak kullanılmaya başlanmıştır. Şu anda kültür merkezi olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Nevski Katedrali, Novosibirsk</span>

Aleksandr Nevski Katedrali Aleksandr Nevski onuruna adlandırılan Novosibirsk, Rusya'daki Doğu Ortodoks Katedralidir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus Gotiği</span>

Belarus Gotiği, modern Belarus, Litvanya ve Doğu Polonya'nın bazı bölümlerinde 15. ve 16. yüzyıllarda inşa edilen dini binaların mimari tarzıdır. Terim tartışmalıdır ve Belarus milliyetçiliğinin bir ürünü olarak görülüyor ve bu yüzden sadece Belarus tarihçileri tarafından kullanılıyor. Litvanya Büyük Dükalığı'nın Slav bölgelerinde, birçoğunun günümüz Belarus'unu oluşturan, Doğu Ortodoks cemaatleri ve toprak ağaları için bazı Gotik binaların inşa edildiği gerçeğini açıklamaktadır. Bu binalar, yüksek kuleler, uçan payandalar, sivri kemerler ve tonozlu tavanlar gibi tipik gotik mimariye sahip olsa da, aynı zamanda Orta ve Batı Avrupa standartlarına göre tipik gotik olarak kabul edilmeyen unsurlar da içerir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ'da mimari</span>

Orta Çağ'da mimari, mimarlıkla ilgili dini, medeni, askeri ve sivil binaları içermektedir. Stilleri Romanesk ve Gotik mimaridir. Hayatta kalan Orta Çağ mimarisinin çoğu kiliselerde ve kalelerde görülür.

<span class="mw-page-title-main">Momir Korunović</span>

Momir Korunović, Sırp-Bizans Uyanışı stilinde inşa ettiği projeleriyle tanınan Sırp bir mimardır. Bazı kaynaklarda kendisine Sırp Gaudi denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan mimarisi</span>

İtalya, 1861 yılına kadar çeşitli küçük devletlere bölünmesi nedeniyle, döneme veya bölgeye göre basitçe sınıflandırılamayacak kadar geniş ve çeşitli bir mimari tarza sahiptir. Bu, mimari tasarımlarda oldukça çeşitli ve eklektik bir yelpaze yaratmıştır. İtalya, antik Roma döneminde su kemerleri, tapınaklar ve benzeri yapıların inşası, 14. yüzyılın sonlarından 16. yüzyıla kadar Rönesans mimari hareketinin kurulması; Neoklasik mimari gibi hareketlere ilham veren 17. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında başta Birleşik Krallık, Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere tüm dünyada soyluların kır evlerini inşa ettikleri tasarımları etkileyen bir inşaat tarzı olan Palladyanizm'in anavatanı olması gibi önemli mimari başarıları ile tanınır.

Sırbistan mimarisinin uzun, zengin ve çeşitli bir tarihi vardır. Sırbistan mimarisi, Roma'dan Postmodern'e kadar belli başlı Avrupa üsluplarından bazılarını, Brütalizm ve Streamline Moderne'deki başlıca örneklerle Raška, Sırp-Bizans canlanma dönemi, Morava, Barok gibi Klasik ve Modern mimarinin örneklerini sergiler.

<span class="mw-page-title-main">Poti Katedrali</span>

Poti Katedrali veya Poti Soboro Katedrali, Gürcistan'ın Poti kentinin merkezinde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.