Yeni Ahit

Yeni Ahit
İnciller
Matta - Markos - Luka - Yuhanna
İlk Hristiyanların tarihi
Elçilerin İşleri
Pavlus'un mektupları
Romalılar · 1. Korintliler 2. Korintliler · Galatyalılar Efesliler · Filipililer Koloseliler · 1. Selanikliler 2. Selanikliler · 1. Timoteos 2. Timoteos · Titus Filimon · İbraniler
Genel (katolik) mektuplar
Yakup · 1. Petrus 2. Petrus · 1. Yuhanna 2. Yuhanna · 3. Yuhanna Yahuda
Kıyamet
Vahiy

Yeni Ahit veya Yeni Antlaşma (arkaik tabirle "Ahd-i Cedid"), Kitab-ı Mukaddes'in Eski Ahit'in ardından gelen ve Grekçe kaleme alınmış olan ikinci kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Hristiyanlarca kutsal kabul edilen 27 kitapçıktan oluşan bir kitap bütünüdür.

Kutsal Kitap'ın bu ikinci kısmı değişik kavramlarla anılmaktadır:

1. Türkçe: Ahd-i Cedid, Yeni Ahit, Yeni Antlaşma

2. Latinceden etkilenmiş olan dillerde: New Testament (İngilizce), Neues Testament (Almanca), Nuveau Testament (Fransızca), Nuovo Testamento (İtalyanca)

Testament ve Ahit / Antlaşma

Bu kavramlar 2. Korintoslular 3:14’te bulunan Yunanca bir ifadenin karşılığıdır.

•„Fakat onların fikirleri körleşti; çünkü Mesihte iptal olunduğu onlara keşfolunmıyarak, aynı peçe eski ahdin okunmasında bugünkü güne dek duruyor.“ (2. Korintoslular 3:14; Kitabı Mukaddes, 2004)

•„İsrailoğulları'nın zihinleri körelmişti. Bugün bile Eski Antlaşma okunurken zihinleri aynı peçeyle örtülü kalıyor. Çünkü bu peçe ancak Mesih aracılığıyla kalkar.“ (2. Korintoslular 3:14; Kutsal Kitap, 2001)

•„But their minds were blinded: for until this day remaineth the same vail untaken away in the reading of the old testament; which vail is done away in Christ.“ (2. Korintoslular 3:14; King James Version, 1769)

•„Aber ihr Sinn wurde verstockt. Denn bis zum heutigen Tag liegt diese Decke über der Verlesung des alten Testaments und wird nicht aufgedeckt, weil sie nur in Christus beseitigt wird.“ (2. Korintoslular 3:14; Luther tercümesi, 1975)

2. Korintoslular 3:14'teki Yunanca ifade diathḗké'dir.

M.S. 200 civarında İlk olarak Tertullianus Yunanca diathḗké Latince testamentum ile çevirdi. Bugün Avrupa'daki dillerde kullanılan „Testament“ kavramı Latince testamentum (=vasiyetname) ve Yunanca διαϑήκης (diathḗké) sözcüğünün hatalı bir tercümesidir.

Latince testamentum sözçüğünün anlamı Essays in Biblical Greek eserinde şunu okuyabiliriz: „Umumi Latincenin filolojisi tanınmadığı için eskiden ... 'testamentum' kelimesinin „Testament“ [vasiyetname] ya da „son istek“ anlamına geldiği düşünüldü; halbuki yalnız „ahit“ anlamına gelir.“^[1]

2. Korintoslular 3:14'teki diathḗké sözcüğü aslında „ahit“ ya da „antlaşma“ demektir.

Temel bir eser olan Theologische Realenzyklopädie 2. Korintoslular 3:14 hakkında eski diathḗké'de okumak gelecek ayette belirtildiği gibi Musa'yı okumakla bir olduğunu yazar. Devamen, eski diathḗké Musa'nın kanununu, olsa olsa Pentatök'ü (Musa'nın beş kitabı) kastettiğini anlatır.^[2]

Yunanca diathḗké sözcüğü kesinlikle İbranicede yazılan 39 (Başlangıç'tan Malaki'ye kadar) yazılarını kastetmez. Pavlus 2. Korintoslular 3:14'teki sözlerle bu 39 kitapların küçük bir kısmına değinir. O, Musa'dan Pentatök içinde kaydedilen Kanun Ahdinden (Kanun Antlaşmasından) söz etti. Kanun Ahdi Sina Dağında Tanrı ile İsrailoğulları arasında yapılan bir antlaşmadır. Tanrı'nın bu ahitte dile getirdiği iradesi havra (Yunanca: synagōgē) ibadetlerinde okundu. Pavlus, Eski Ahdin İsa aracılığıyla gerçekleştirilip böylece inananların zihinlerinden simgesel bir peçe kaldırıldığını açıkladı. Bu, diathḗké'nin asıl anlamıyla uyum içindedir.

Hristiyanlık-Yahudilik karşıtlığında, ahit kelimesinden önce kullanılan eski; niteliği eskimiş, iptal edilmiş ve geçerli olmayan olarak yorumlandı. Bu yorum Yahudiliğin değerden düşürülmesine hizmet etti. Fakat İsa Mesih ve takipçileri Kutsal Kitabın bir kısmının güncelliğini kaybettiğini ya da eski olduğunu ima etmektense, bu kayıtlardan “Kutsal Yazılar” olarak söz ettiler (Matta 21:42; Romalılar 1:2). Onlar o zamanki Yahudilik gibi aynı ya da benzeyen kavramlar kullandılar.

O nedenle, Eski Ahitten ya da Eski Antlaşmadan İbranice Kutsal Yazılar ya da İbranice Kutsal Kitap olarak söz etmek daha uygundur; çünkü Kutsal Kitabın bu kısmının büyük bir bölümü orijinal İbranice yazılmıştır. Benzer şekilde Yeni Ahit ya da Yeni Antlaşma denilen kısımdan da Yunanca Kutsal Yazılar (İncil) ya da Yunanca Kutsal Kitap olarak söz etmek daha uygundur; çünkü Kutsal Kitabın bu kısmını yazmak üzere Yunanca kullanıldı.

Yeni Ahit, müslümanların İncil olarak adlandırdıkları kitabı içinde barındırır. İncil adı Yunanca euaggélion kelimesinden türemiştir ve „iyi haber“ anlamına gelir. İsa'nın hayatını anlatan dört rapor (Matta, Markos, Luka ve Yuhanna) için kullanılır. Fakat Türk kültüründe İncil adı daha geniş bir anlamda Yunancada yazılmış olan tüm 27 kitabı da (Yunanca Kutsal Yazılar) kasteder.

Müslümanların kutsal kitabı Kur'an şöyle yazıyor:

„O peygamberlerin izleri üzerinde Meryem oğlu Îsâ'yı, kendisinden önceki Tevrat'ı tasdik edici olarak gönderdik. Ona; kendisinden önceki Tevrat'ın tasdikçisi ve müttakilere bir hidayet ve öğüt olmak üzere içinde hidayet ve aydınlık bulunan İncil'i verdik. İncil sahipleri, Allah'ın onda indirdiği ile hükmetsinler!“ (5.Mâide Sûresi 46. ve 47. ayetleri)^[3]

İslamiyette İncil hakkında başlıca dört görüş vardır:

- İncil'in değiştirildiğine dair ne Kur'an'da ne hadislerde açık bir ifade vardır.

- Bugünkü İnciller İsa Mesih'e verilen İncil'in aynısı değildir.

- İncil bir bütün olarak tamamen değiştirilmemiş olsa bile 'ilk günah', 'İsa'nın tanrılığı', 'Tanrı oğlu' gibi konularda eklemeler yapılmıştır.

- Kur'an, Tevrat ve Zebur gibi İncil'in de hükmünü yürürlükten kaldırmıştır.

Yunan dilinde klasik dönem M.Ö. dokuzuncu yüzyıldan M.Ö. dördüncü yüzyıla dek sürdü. M.Ö. dördüncü yüzyıldan M.S. altıncı yüzyıla dek süren dönem Koine, yani ortak Yunanca dönemi olarak bilinir. Bu dilin gelişiminde, Büyük İskender’in yaptığı askerî harekâtların önemli etkisi olmuştu. İskender’in ordusu Yunanistan'ın çeşitli yerlerinden toplanan askerlerden oluşuyordu. Bu askerlerin konuştuğu farklı lehçelerin kaynaşmasıyla ortak bir lehçe olan Koine oluştu ve yaygın olarak kullanılmaya başlandı. İskender’in Mısır’ı ve Hindistan’a kadar olan Asya topraklarını fethetmesiyle Koine birçok halk arasında yayıldı. Böylece uluslararası bir dil haline geldi ve bu özelliğini yüzyıllarca korudu.

Koine, İsa ve elçilerinin döneminde Roma topraklarında konuşulan uluslararası dildi. Bunun için Yunanca Kutsal Yazıların özgün metinleri koine Yunancasında kaleme alındı.

Yeni Ahit 27 kitapçıktan oluşur. İlk dört kitapçık İncillerdir. Ardından Elçilerin İşleri ve Pavlus'un on dört mektubu gelir. Son olarak belirli bir kişiye ya da cemaate yazılmayan yedi "umumi" mektubu ve Yuhanna'nın kaleme aldığı kabul edilen ve Vahiy olarak da bilinen Apokalips gelir.

Kutsal Yazılara ait olan kitapların tümü Hieronymus (M.Ö. 347-420) tarafından Latince Bibliotheca Divina, yani Tanrısal Kütüphane olarak adlandırılmıştır. Bu kütüphanenin bir kataloğu, yani içindeki yayınların resmi bir listesi vardır.

Bu liste bazı dillerde "kanon" olarak adlandırılır. Yunanca kanon sözcüğünün İbranice karşılığı kaneh’tir. Geçmişte bu sözcük ölçme çubuğu olan bir kamış için kullanılırdı. Dolayısıyla “kanonik” (Kutsal Metinler dizisine ait) kitaplar, doğru inançların, öğretilerin ve davranışların saptanmasında güvenilir bir ölçü olarak kullanılacak değerde olan gerçek kitaplardır.

Matta'dan Titus'a kadar olan kitaplar aşağıda sıralanan tüm kanon dizilerinde kayıtlıdır. Diğer kitapçıklar bazı dizilerde bulunmaz (not: k = kanonik olarak kabul edildi; k- = bazı bölgelerde şüphelendi).

M.S. ikinci ve üçüncü yüzyılda Hristiyan yazılardan Kutsal Kitap sayılmayan mektup ve kitapçıklar kaleme alındı. Onlar 'apokrif' (Yun.: apókryphos) yazılar olarak adlandırılır. Yunanca apókryphos sözcüğü “gizlenmiş” yazılar için kullanılır. Bu terim kanonik kitaplara ait olduğuna ilişkin kanıt içermeyen ve asıl kaynağı hakkında kuşku uyandıran kitaplar için kullanılır. Geçmişte bu kitaplar ayrı tutulur ve topluluk önünde okunmazdı. Bu nedenle bu kitaplara “gizlenmiş” anlamı taşıyan bir isim verilmişti.

Daha sonra bu terim „sahte, kanonik olmayan“ anlamını alıp Roma Katolik Kilise tarafından Trient konsilinde (M.S. 1546) Kutsal Metinler dizisine eklenmiş olan yazılar için kullanıldı. Katolik dilde bu kitaplar protokanonik (ilk diziye ait) yazılar sayılmaz, fakat deuterokanonik (ikinci diziye ait) yazılar olarak adlandırılır. Kanonik (Yunanca Kutsal Yazılara ait olan) kitaplar ile apokrif yazılar arasındaki net ayrımın kanıtları bizzat apokriflerin içeriğinden görülür. Apokrif kitapların anlatım düzeyi düşüktür; içeriği de genellikle hayali ve çocuksudur. Çoğu kez doğru olmayan bilgiler içerirler. Kutsal Metinler dizisine ait olmayan bu kitaplarla ilgili bazı din bilginleri şunları söylüyor:

• “Bu kitapları kimin Yeni Ahdin dışında bıraktığını sormaya gerek bile yok. Onlar zaten kendi kendini dışarıda bırakır.”^[4]

• “Yeni Ahitteki kitapları bu tür başka kitaplarla karşılaştırmak, aradaki uçurumun büyüklüğünü görmek için yeterlidir. Sık sık söylendiği gibi, bu listenin dışındaki inciller, aslında hangi kitapların Kutsal Metinler dizisine ait olduğuna ilişkin en güzel kanıtı oluşturur.”^[5]

• “Kilisenin ilk döneminden günümüze dek korunmuş ve Kutsal Metinler dizisinin dışında olup, bu listeye eklenmesi yerinde olabilecek tek bir eser bile yoktur.”^[6]

İkinci yüzyıldan beri Tanrı'nın ilhamıyla yazıldığını iddia eden sayısız yazılar çıktı. Yazarlar kanonik yazıları taklit etmeye ve tanınmış bir kişinin (örneğin bir elçinin) adında yazmaya çalıştılar. Bu eserler psödo-epigrafik (Yunanca: pseudos = yanlış, sahte, taşlanmış; graphikós = yazı ile ilgili) yazılar olarak tanınır. Yazarlar İsa'nın öğretilerini onun elçilerinden daha iyi kavramış olduklarını iddia ederler. Bu yazıların çoğu sadece fragmanlar olarak ya da diğer apokriflerde bulunan alıntılardan tanınıyor.

Diğer taraftan apokrif adlandırılan bazı yazılar Kutsal Kitabın metinler dizisine ait olduğunu ya da İsa'nın bir elçiden yazıldığını iddia etmezler. Bunlar tarihsel bir değere sahiptirler. Bu yazılar arasında Clemens'in Korintoslulara birinci mektubu, İgnatios'un bazı yazıları, Polikarpos'un Filipililere mektubu ve Hermas'ın Çobanı adlı kitaplar bulunur.

Apokrif yazıların çoğu şunlardır:

Bu grupta bulunan metinlerin hepsi İsa'nın hayatı ve davranışlarından bahsetmezler. Bu listede özel anlamdaki incillerin (= İsa'nın hayatı ve işleri) yanında değişik sebeplerden dolayı yazarlarından 'İncil' olarak nitelenen metinler de bulunur.

• Çocukluk İncili (Tomas'a göre) (2. yüzyıl)

• Tomas İncili (2. yüzyıl, gnostik)

• Yakup İncili (2. yüzyıl)

• Yahuda İncili (2. yüzyıl, gnostik)

• Petrus İncili (2. yüzyıl, gnostik)

• Nikodemus İncili, Pilatus İşleri ve İsa'nın cehenneme yolculuğu dahil (4. yüzyıl)

• Yunanca Mısırlılar İncili (2. yüzyıl)

• Kıpti Mısırlılar İncili (gnostik)

• Yuhanna'nın Apokrifonu (gnostik)

• Bartolomeus İncili (3. yüzyıl)

• Kurtarıcının diyalogu (gnostik)

• Ebionitliler İncili (Yahudi-Hristiyan)

• Havva'nın İncili

• Meryem'in İncili (gnostik)

• Hakikatin İncili (gnostik)

• Marcion'un İncili (gnostik)

• Gamaliel İncili

• İbraniler İncili (Yahudi-Hristiyan)

• Arapça Çocukluk İncili (6. yüzyıl)

• Ermeni Çocukluk İncili

• Mattias İncili (2. yüzyıl)

• Nasıra İncili (2. yüzyıl, Yahudi-Hristiyan)

• Filipus İncili (3. yüzyıl, gnostik)

• Psödo-Matta-İncili (7. yüzyıl)

Bir elçinin işleri (Latince: acta) ya da misyon yolculuklarını (kısmen fantastik bir roman gibi) anlatan yazılar (apokrif) "Elçiler İşleri" olarak adlandırılır; bunun için „apokrif elçilerin romanları“ndan da konuşulur.

Manililerin Elçilerin İşleri koleksiyonu şu apokrif yazılarını içerir:

• Andreas İşleri (Acta Andreae)

• Yuhanna İşleri (Acta Ioannis)

• Pavlus İşleri (Acta Pauli)

• Petrus İşleri (Acta Petri)

• Tomas İşleri (Acta Thomae)

Başka "Elçilerin İşleri" şunlardır:

• Acta Petri et Andreae

• Barnabas İşleri (Acta Barnabae)

• Bartolomeus İşleri

• Filipus İşleri (Acta Philippi)

• Taddeus İşleri (Acta Thaddei)

Bu, çok değişik yazılardan oluşan bir mektuplar grubudur. Bazıları, Pavlus'un biyografisinin boşluklarını doldurmak amacıyla yazılmıştır ve Pavlus'un kanonik mektuplarından bir alıntı derlemesi şeklindedir.

• Abgar mektupları

• Barnabas mektubu

• 1. Clemens mektubu

• 2. Clemens mektubu

• Laodikyalılar mektubu

Apokrif Pavlus mektupları:

• 3. Korintoslular mektubu

• 3. Selanikliler mektubu

• Petrus'un Filipus'a mektubu (gnostik)

• Pilatus'un İmparator Klaudius'a mektubu

• Epistula Apostolorum (Elçilerin mektubu)

• Psödo-Titus-mektubu ya da Pavlus'un öğrencisi Titus'un mektubu

• Meryem'in Apokalipsi (gnostik)

• Yakup'un 1. Apokalipsi (gnostik)

• Yakup'un 2. Apokalipsi (gnostik)

• Yakup'un 3. Apokalipsi (gnostik)

• Petrus'un Apokalipsi (gnostik)

• Pavlus'un Apokalipsi

• Suriyeli Baruk- Apokalipsi

• Yunan Baruk-Apokalipsi (3. Baruk)

• Hermas'ın Çobanı

Not: Barnabas İncili Orta Çağ'da yazıldığı için resmen apokrif bir yazı olarak sayılmaz.

Birçok apokrif yazının metinleri Gnostisizm felsefesini yansıtır. Gnostisizm (Yun.: gnō̂sis „bilgi“), 2. ve 3. yüzyılda meydana gelen ve Hristiyanlıktaki “hakikati” farklı farklı anlayan ve yorumlayan birçok grup için kullanılan genel bir terimdir. Bu gruplar saklı bir dinsel bilgiye sahip olduklarını iddia ettiler. Gnostikler kendi yazılarına dayanan yorumlarını gittikçe geliştirdiler ve bu yorumlar M.S. ikinci yüzyılda hızla çoğaldı. Bu akım mistik ve pagan inançların, Yunan felsefesinin (Platon'un felsefesi), Yahudiliğin ve Hristiyanlığın bir harmanıydı ve birçok Hristiyan üzerinde yozlaştırıcı bir etkiye sahip oldu.

Genel anlamda gnō̂sis „bilgi“ anlamına gelir. Bunun için gnostikler kavramı belirsiz bir anlam taşıyor çünkü 2. ve 3. yüzyılda bu kavram hem Hristiyan ve Yahudi hem de pagan ve Yunan entelektüeller için kullanıldı.

Özel anlamda ise gnostik akımlar onların kurucuları veya liderlerine göre Valentinliler, Simonlular ya da Basiliuslular olarak adlandırıldı.

Bir bilim adamı R. E. O. White'a göre Gnostisizm „felsefi kurgu, batıl inançlar, sihirbazlıkla ilgili ayinler, bazen de bağnaz ve hatta müstehcen bir tapınma şeklini“ birleştirdi.

Yunanca Kutsal Yazıları ilk kaleme alanlar ve çoğaltanlar bunları, o dönemde yaygın olarak kullanılan ve kolayca bozulabilen papirüs ve parşömen gibi malzemeler üzerine yazdılar. Papirüs, aynı adı taşıyan bir su bitkisinden, parşömen ise hayvan derilerinden yapılır. Yazıcılar yaklaşık M.S. 4. yüzyıldan itibaren el yazmalarında papirüs yerine genellikle dana, kuzu ya da keçi derisinden yapılan ve daha dayanıklı bir malzeme olan vellum (bir parşömen türü) kullanmaya başladılar.

Orijinal metinlerin hiçbiri şimdiye kadar bulunamamıştır. Çünkü papirüs ve deri gibi dayanıksız malzemeler nemli iklimlerde hızla çürür. The Anchor Bible Dictionary şöyle diyor: “Bölgedeki iklim şartları yüzünden, bu döneme [MÖ birinci binyıl] ait papirüs bir belge ancak çöldeki bir mağarada ya da sığınakta muhafaza edilmişse bu kadar uzun süre dayanır.” Buna rağmen Kutsal Kitabın kısımlarının eski dönemlere ait binlerce kopyası bulunmuştur.

Yunanca Kutsal Yazıların bazı kısımları eski Papirüs El Yazmalarında bulunur:

Yunanca Kutsal Yazıların bazı kısımları eski Deri El Yazmalarında bulunur:

(Parantez içindeki sayılar bölüm ve ayetlerin numaralarıdır)

Matta, Markos, Luka ve Yuhanna İncilleri İsa Mesih'in vaizliğini nakleder.

İlk üç İncil genellikle "sinoptik İnciller" olarak sınıflandırılır çünkü İsa'nın hayatıyla ilgili oldukça benzer anlatımlar içerir. Öte yandan Yuhanna İncili en son olarak yazıldığı için İsa'nın başka incillerde geçmeyen bir takım mucizeler ve deyişleri anlatmaktadır.

• Matta: İsa ve “göklerin krallığı” hakkındaki haber (1:1–4:25). Dağdaki Vaaz (5:1–7:29). Duyuru işinin kapsamı genişliyor (8:1–11:30). İsa Ferisilerin iddialarını çürütüyor ve onları kınıyor (12:1-50). Krallıkla ilgili yedi örnek (13:1-58). İsa hizmetini ve mucizelerini sürdürüyor (14:1–17:27). İsa öğrencilerine öğütler veriyor (18:1-35). İsa’nın hizmetinin son günleri (19:1–22:46). ‘Vay halinize, ikiyüzlüler’ (23:1–24:2). İsa ‘hazır bulunuşunun alametini’ bildiriyor (24:3–25:46). İsa’nın son günü (26:1–27:66). İsa’nın diriltilmesi ve son talimatları (28:1-20).

• Markos: İsa’nın vaftizi ve sınanması (1:1-13). İsa Celile’de hizmetine başlıyor (1:14–6:6). Celile’de hizmetin kapsamı genişliyor (6:7–9:50). İsa’nın Perea’daki hizmeti (10:1-52). İsa Yeruşalim ve civarındayken olanlar (11:1–15:47). İsa’nın ölümünden sonraki olaylar (16:1-8).

• Luka: Luka’nın giriş sözleri (1:1-4). İsa’nın yeryüzündeki ilk yılları (1:5–2:52). İsa’nın hizmete başlamasından hemen önceki olaylar (3:1–4:13). İsa hizmetine başlıyor, çoğunlukla Celile’de dolaşıyor (4:14–9:62). İsa tekrar Yahudiye’de hizmet ediyor (10:1–13:21). İsa hizmetini Perea’da sürdürüyor (13:22–19:27). İsa son olarak Yeruşalim ve çevresinde hizmet ediyor (19:28–23:25). İsa’nın ölümü, diriltilmesi ve göğe çıkması (23:26–24:53).

• Yuhanna: Giriş: “Söz” tanıtılıyor (1:1-18). Yahya ‘Tanrı Kuzusunu’ tanıtıyor (1:19-51). İsa’nın mucizeleri onun “Tanrı’nın Kutsal Kulu” olduğunu kanıtlıyor (2:1–6:71). “Işık” karanlıkla mücadele halinde (7:1–12:50). İsa’nın sadık elçilerine son öğütleri (13:1–16:33). İsa öğrencileri için dua ediyor (17:1-26). Mesih yargılanıyor ve direğe geriliyor (18:1–19:42). Diriltilen Mesih öğrencilerine görünüyor (20:1–21:25).

Elçilerin İşleri kitabında İsa'nın ölümünden sonraki otuz yıl içinde elçilerinin yaptıkları ve ilk cemaatin tarihi anlatılır.

• Elçilerin İşleri: Pentekost’tan önceki olaylar (1:1-26). Pentekost günündeki olaylar (2:1-42). Şahitlik işi ilerliyor (2:43–5:42). İstefanos şehit ediliyor (6:1–8:1a). Zulüm devam ediyor, Saul Hristiyan oluyor (8:1b–9:30). İyi haber Yahudi olmayan sünnetsiz kişilere ulaşıyor (9:31–12:25). Pavlus’un Barnabas’la birlikte ilk vaizlik turuna çıkışı (13:1–14:28). Sünnet meselesi sonuca bağlanıyor (15:1-35). Pavlus’un ikinci vaizlik turuyla duyuru işi yayılıyor (15:36–18:22). Pavlus üçüncü vaizlik turunda cemaatleri tekrar ziyaret ediyor (18:23–21:26). Pavlus tutuklanıp yargılanıyor (21:27–26:32). Pavlus Roma’ya gidiyor (27:1–28:31).

Elçi Pavlus 14 mektubun dördünü arkadaşlarına (iki tane Timoteos'a, Titus'a bir tane, Filimon'a bir tane) diğerlerini ise değişik cemaatlere yazdı.

• Romalılar: Tanrı Yahudilere ve başka milletlerden olanlara tarafsız davranır (1:1–2:29). Herkes imanıyla aklanıyor (3:1–4:25). Günahın değil, Mesih aracılığıyla doğruluğun köleleri (5:1–6:23). Kanun açısından ölü, Mesih’le birlik içinde olmak üzere ruh aracılığıyla diri (7:1–8:39). “İsrail” imanı ve Tanrı’nın merhameti sayesinde kurtuluyor (9:1–10:21). Zeytin ağacı örneği (11:1-36). Zihninizi yenileyin; baştaki yetkililere boyun eğin (12:1–13:14). Kimseyi yargılamayın, herkesi kabul edin (14:1–15:33). Kapanış sözleri (16:1-27).

• 1. Korintoslular: Pavlus gruplaşmalardan söz ediyor, birliğin gereğini belirtiyor (1:1–4:21). Cemaati temiz tutmakla ilgili öğütler (5:1–6:20). Bekârlık ve evlilikle ilgili öğütler (7:1-40). Her şey iyi haber uğruna yapılmalı (8:1–9:27). Zararlı arzulara karşı uyarı (10:1–33). Reislik ilkesi; Efendimizin Akşam Yemeği (11:1-34). Ruhun verdiği yetenekler; sevginin üstünlüğü ve sevgi yolundan ayrılmamak (12:1–14:40). Dirilme ümidinin kesinliği (15:1–16:24).

• 2. Korintoslular: “Her tesellinin kaynağı olan Tanrı” (1:1–2:11). Yeni ahdin hizmetçilerini yeterli kılan Tanrı’dır (2:12–6:10). “Tanrı korkusuyla tam bir kutsallığa erişelim” (6:11–7:16). Cömertlik ödüllendirilir (8:1–9:15). Pavlus elçiliğini savunuyor (10:1–13:14).

• Galatyalılar: Pavlus elçiliğini savunuyor (1:1–2:14). Kanun değil, iman sayesinde aklanılır (2:15–3:29). Özgürlüğünüzü korumaya kararlı olun (4:1–6:18).

• Efesoslular: Tanrı’nın amacı Mesih aracılığıyla birliği sağlamaktır (1:1–2:22). “Mesih’in kutsal sırrı” (3:1-21). “Yeni kişiliği” giymek (4:1–5:20). Otoriteye boyun eğmenin gereği; ruhi savaş (5:21–6:24).

• Filipililer: İyi haberin savunulması ve yayılması (1:1-30). Mesih’in zihniyetine bağlı kalmak (2:1-30). ‘Hedefe doğru koşuyorum’ (3:1–4:23).

• Koloseliler: Cemaatin başı olan Mesih’e iman (1:1–2:12) Günahkâr bedenin işleri açısından ölü, Mesih için diri (2:13–3:17). Başkalarıyla ilişkiler (3:18–4:18).

• 1. Selanikliler: Selanikliler iman edenlere örnek oluyor (1:1-10). Pavlus’un Selaniklilere sevgisi (2:1–3:13). Kutsal ve onurlu bir durumda hizmet etmek (4:1-12). Dirilme ümidi (4:13-18). Tanrı’nın günü yaklaşırken uyanık kalalım (5:1-28).

• 2. Selanikliler: Efendimiz İsa’nın ortaya çıkışı (1:1-12). İsa’nın hazır bulunuşundan önce hakikate isyan başlayacak (2:1-12). İman yolunda kararlılığınızı koruyun (2:13–3:18).

• 1. Timoteos: İmanı ve rahat bir vicdanı koruma tembihi (1:1-20). Tapınmayla ve cemaatteki düzenle ilgili talimatlar (2:1–6:2). ‘Elindekiyle yetinmeyi bilmek’ ve ‘Tanrı’ya bağlılık’ (6:3-21).

• 2. Timoteos: “Sağlıklı sözlerdeki örneği izlemeye devam et” (1:1–3:17). “Hizmetini eksiksiz şekilde yerine getir” (4:1-22).

• Titus: Cemaatte önderlik edenler sağlıklı öğretimle teşvik etmeli (1:1-16). Sağduyu, doğruluk ve Tanrı’ya bağlılık göstererek yaşamak (2:1–3:15).

• Filimon: Onisimos “köleden çok daha üstün” bir kardeş olarak efendisine geri gönderiliyor (1-25. ayetler)

• İbraniler: Mesih’in yükseltilmiş konumu (1:1–3:6). Tanrı’nın dinlenme gününe girebilmek için iman ve itaat gerekir (3:7–4:13). Olgun kişiler Mesih’in kâhinliğinin üstünlüğünü kavrar (4:14–7:28). Yeni ahdin üstünlüğü (8:1–10:31). İmanın tanımlanması ve iman örnekleri (10:32–12:3). İman mücadelesinde tahammül etmek (12:4-29). Tapınmayla ilgili konularda teşvikler (13:1-25).

Bu yedi mektup „genel mektuplar“ olarak adlandırılır ve yazarının ismini taşır.

• Yakup: Sabırla tahammül ederek ‘sözün uygulayıcıları olmak’ (1:1-27). İman doğru işlerle tamamlanır (2:1-26). Hikmetli öğretmen dilini kontrol eder (3:1-18). Beden arzularından ve dünyayla dost olmaktan kaçının (4:1-17). Doğruluk uğruna tahammül edenlere ne mutlu! (5:1-20).

• 1. Petrus: Mesih aracılığıyla yeniden doğmak ve yaşayan bir ümide kavuşmak (1:1-25). Dünyadaki milletler arasında iyi yaşayışı sürdürmek (2:1–3:22). Acılara rağmen İsa’nın bir takipçisi olarak Tanrı’nın isteğini yapmaktan sevinç duymak (4:1–5:14).

• 2. Petrus: Gökteki Krallık davetini kesinleştirmek (1:1-21). Sahte öğretmenlere karşı ciddi bir uyarı (2:1-22). ‘Tanrı’nın gününü aklınızdan hiç çıkarmayın’ (3:1-18).

• 1. Yuhanna: Karanlıkta değil ışıkta yürümek (1:1–2:29). 'Tanrı’nın çocukları' günahı alışkanlık edinmez (3:1-24). Birbirimizi severek Tanrı’yla birlik içinde kalalım (4:1–5:21).

• 2. Yuhanna: Birbirimizi sevelim, hakikate isyan edenleri reddedelim (1-13. ayetler).

• 3. Yuhanna: Elçinin konukseverlik ve iyi işlerle ilgili öğütleri (1-14. ayetler).

• Yahuda: Cinsel ahlaksızlık ve otoriteye saygısızlık hakkında uyarılar (1-16. ayetler). Tanrı'nın sevgisinden ayrılmama öğüdü (17-25. ayetler).

Bu kitap Tanrı’nın insanlıkla ilgili amacını açıklar ve İsa'nın bin yıl sürecek krallığının sonuna kadar olup biten olaylar anlatır.

• Vahiy: Giriş kısmı (1:1-9). Yedi cemaate mesajlar (1:10–3:22). Tanrı’nın kutsallığı ve ihtişamıyla ilgili görüntü (4:1–5:14). Kuzu tomarın altı mührünü açıyor (6:1–7:17). Yedinci mühür açılıyor (8:1–12:17). Denizden çıkan canavar (13:1-18). “Ebedi iyi haber” ve bununla bağlantılı mesajlar (14:1-20). Son yedi belayı getiren yedi melek (15:1–16:21). Tanrı’nın Babil’e verdiği hüküm; Kuzunun düğünü (17:1–19:10). Kuzunun adil savaşı (19:11–20:10). Hüküm Günü ve Yeni Yeruşalim’in ihtişamı (20:11–22:5). Kapanış kısmı (22:6-21).

Yeni Ahit ya da Yeni Anlaşma ifadesi, İsa Mesih'in ölmeden önce elçileriyle yaptığı Akşam Yemeği adlandırılan kutlamadaki sözlerinde yer alır (Matta 26:27, 28; Luka 22:20).

Eski Ahit (Musa aracılığıyla İsrail'e verilen kanun) yürürlükteyken Tanrı Yeremya peygamber aracılığıyla İsrail milletiyle “yeni bir ahit” yapacağını bildirmişti (Yeremya 31:31-33). Bu ahit Kanun Ahdi'nden (Eski Ahit) farklı olacaktı; çünkü kurbanlara gerek duyulmadan günahların bağışlanmasını mümkün kılacaktı (İbraniler 10:11, 12).

Kanun Ahdi Tanrı ve İsrailoğulları arasında (Çıkış 24:7, 8), Yeni Ahit ise Tanrı ve ruhi İsrail (Gal. 6:16) arasındadır. Önceki ahdin aracısı Musa’yken (Levioğulları 26:46) yeni olanın aracısı İsa’dır (İbraniler 8:6). Kanun Ahdi hayvanların kanıyla geçerli kılınmış (Çıkış 24:3-6), Yeni Ahit ise İsa’nın kanıyla geçerli kılınmıştır (İbraniler 9:11, 12). Kanun Ahdi altındaki İsrail milletinin önderi Musa’yken, Yeni Ahit'te yer alan kişilerin önderi İsa’dır.

Hristiyan inanışına göre Yeni Ahit, Tanrı'nın Sina dağında İsrail ile yaptığı antlaşmanın yerini alır (İbraniler 8:13). Eski ve yeni ahitler Tanrı'nın İbrahim peygambere olan vaadiyle başlar. Tanrı İbrahim peygambere oğlu İshak'ı kurban etmesini istedi. İbrahim oğlunu kesecekken son anda Tanrı İbrahim peygamberi durdurur. Tanrı imanından dolayı İbrahim'i şu sözlerle bereketledi: „Varlığım üzerine yemin ederim ki, bunu yaptığın, oğlunu, biricik evladını esirgemediğin için, sana nimetler vereceğim ve soyunu göğün yıldızları, deniz kıyısındaki kum taneleri kadar çoğaltacağım. Senin soyun düşmanlarının kapısını ele geçirecek.“ (Eski Ahit, Başlangıç 22:16, 17)

Bu sözler İbrahim'in torunu Yakup'un soyu olan İsrail milletiyle gerçekleşti. Fakat İsrail milleti Tanrı'nın sonraki sözlerini yerine getirmedi: „Senin soyun aracılığıyla yeryüzündeki tüm milletler nimetler elde edecek, çünkü sözümü dinledin.” (Eski Ahit, Başlangıç 22:18).

Elçi Pavlus bu ayeti açıkladı. Şunu yazdı: „Amaç, İbrahim’e vadedilen nimetlerin İsa Mesih aracılığıyla bütün milletlere ulaşmasıydı ... Vaatler İbrahim'e ve onun soyundan olana verildi. Birçok kişiden söz ediyormuş gibi “soyundan olanlara” demiyor. Tek kişiden söz ederek, “senin soyundan olana” diyor; o da Mesih’tir.“ (Yeni Ahit, Galatyalılar 3:14, 16)

Pavlus'un yazdığı gibi, İbrahim'in bir tek soyu aracılığıyla „tüm milletler nimetler elde edecek“. İbrahim'in bu soyu İsa'ydı (İncil, Matta 1:1). Böylece Tanrı'nın İbrahim'le yaptığı ahit İsa vasıtasıyla ya da Yeni Ahit aracılığıyla gerçekleşecekti. Pavlus Eski Ahdin görevini şu sözlerle açıkladı: „Üstelik, dört yüz otuz yıl sonra gelen Kanun, Tanrı’nın daha önce yürürlüğe koyduğu ahdi geçersiz kılmaz ve vaadi iptal etmez. ... Öyleyse Kanun neden verildi? Kanun, İbrahim’in soyundan vaadi alan kişi gelene kadar suçları ortaya çıkarmak üzere sonradan eklendi. ... Böylece Kanun, imanla aklanabilelim diye bizi Mesih’e götüren eğiticimiz oldu.“ (Yeni Ahit, Galatyalılar 3:17, 19, 24)

İsa'nın fidye niteliğinde (Matta 20:28) olan ölümü insanların günahlarının bağışlanmasına yol açar (Koloseliler 1:14) ve bu şekilde „tüm milletler nimetler elde edecek.“ (Başlangıç 22:18) Musa'nın kanunundaki (Eski Ahit) hayvan kurbanları „günahları ortadan kaldır“amadılar, fakat, „bu kurbanlarla her yıl günahlar hatırlatılmış oluyordu.“ (İbraniler 10:3, 4) Böylece Eski Ahit Yeni Ahit için bir eğitici olarak hizmet etti.

• Banned From the Bible I (History Channel) 5 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Banned From the Bible II (History Channel) 10 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.