İçeriğe atla

Yeni Çağ Avrupası

1923 William Shepherd Atlası'nda gösterildiği haliyle 1560'lı yıllarda Avrupa

Erken Modern Dönem Avrupası veya Yeni Çağ Avrupası kabaca 15'inci yüzyılın sonundan 18'inci yüzyılın sonuna kadar süregelen Orta Çağ'ın sonuyla Sanayi Devrimi'in başlangıcı arasındaki zamanda yer alan Avrupa dönemidir.[1] Tarihçiler, 1450'lerde taşınabilir tip baskının icadı, 1453'te İstanbul'un Fethi, 1487'de Güller Savaşı'nın sonu, 1490'larda İtalya'da Yüksek Rönesans'ın başlangıcı, Reconquista'nın sona ermesi ve ardından Kristof Kolomb'un 1492'de Amerika'ya yaptığı yolculuklar veya 1517'de Protestan Reformu'nun başlangıcı ile Erken Modern Dönem'in başlangıcını çeşitli şekillerde belirlerler. Bitiş noktasına dair kesin tarihlerde değişiklik gösterir ve genellikle ya 1789'daki Fransız Devrimi'nin başlangıcıyla ya da 18. yüzyılın sonlarında İngiltere'deki Sanayi Devrimi'nin daha belirsiz bir şekilde tanımlanmış başlangıcıyla bağlantılıdır.

Erken modern dönemin daha kayda değer eğilimleri ve olaylarından bazıları Reform ve kışkırttığı dini çatışmaları (Fransız Din Savaşları ve Otuz Yıl Savaşı dahil), kapitalizmin yükselişi ve modern ulus devletler, yaygın cadı avları ve Amerika'nın Avrupalılar tarafında sömürgeleştirilmesidir.

Kaynakça

  1. ^ Scott, Hamish (2015). The Oxford handbook of early modern European history, 1350-1750. Volume 1, Peoples and place (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198820567. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bilgisayar</span> çok sayıda aritmetiksel veya mantıksal işlemlerden oluşan bir işi, önceden verilmiş bir programa göre yapıp sonuçlandıran elektronik araç

Bilgisayar, aritmetik veya mantıksal işlem dizilerini (berim) otomatik olarak yürütmek üzere programlanabilen dijital bir elektronik makinedir. Çağdaş bilgisayarlar, programlar olarak bilinen genel işlem kümelerini gerçekleştirebilir. Bu programlar, bilgisayarların çeşitli görevleri gerçekleştirmesini sağlar. Ayrıca bir bilgisayar sisteminin tam verimle çalışabilmesi için donanım, işletim sistemi ve çevresel cihazlara sahip olması gerekmektedir. Bu terim aynı zamanda bir bilgisayar ağı veya bilgisayar kümesi gibi birbirine bağlı ve birlikte çalışan bir grup bilgisayar anlamına da gelebilir.

Tarih öncesi veya Prehistorya, insanlığın yazının bulunmasından önceki dönemidir.

<span class="mw-page-title-main">Sanayi Devrimi</span> 1760–1840 yılları arasındaki hızlı teknolojik değişim dönemi

Sanayi Devrimi ya da Endüstri Devrimi, bazen Birinci Sanayi Devrimi ve İkinci Sanayi Devrimi olarak ayrılan ve insan ekonomisinin Tarım Devrimi'ni takip eden daha yaygın, verimli ve istikrarlı üretim süreçlerine doğru küresel bir geçiş dönemidir. Büyük Britanya'da başlayan Sanayi Devrimi, yaklaşık 1760'tan yaklaşık 1820-1840 yılları arasındaki dönemde Kıta Avrupasına ve Amerika Birleşik Devletleri'ne yayıldı. Bu geçiş, elle üretim yöntemlerinden makinelere geçişi; yeni kimyasal üretim ve demir üretim süreçlerini; su gücü ve buhar gücünün artan kullanımını; takım tezgâhlarının geliştirilmesini ve makineleşmiş fabrika sisteminin yükselişini içeriyordu. Üretim büyük ölçüde arttı ve bunun sonucunda nüfusta ve nüfus artış hızında benzeri görülmemiş bir artış yaşandı. Tekstil endüstrisi modern üretim yöntemlerini ilk kullanan sektör oldu ve tekstil istihdam, çıktı değeri ve yatırılan sermaye açısından baskın sektör haline geldi.

Cumhuriyet, siyasi gücün halk ve temsilcileri tarafından paylaşıldığı bir devlet yönetim şeklidir ve yapısı gereği monarşinin yokluğu üzerine kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ</span> 5. yüzyıl – 15. yüzyıl arasını kapsayan tarihî dönem

Orta Çağ, tarihçiler tarafından 5. yüzyılın sonlarından 15. yüzyılın sonlarına kadar sürdüğü söylenen tarihî dönemi ifade eden kavramdır. Orta Çağ dönemine verilen bir diğer isim olan "Klasik Sonrası Dönem" terimi, "Klasik Antik Çağ" döneminin adından türetilmiş olsa da, daha geniş bir coğrafi tanıma sahiptir. Orta Çağ, tarihçiler tarafından ihtilaflar olmasıyla birlikte, genel olarak MS 500–1500 aralığındaki dönemi kapsamaktadır ve Antik Çağ ile modern zamanlar arasında ayrı bir dönem olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sanayi Çağı'nda savaş</span>

Sanayi Çağı'nda savaş, Sanayi Devrimi'nin başlangıcından Bilgi Çağı'na kadar geçen süre içindeki savaş tarzı olarak değerlendirilir. Bu dönemde ulus-devletler sanayileşme yardımıyla geniş orduları ve donanmaları yaratabilecek düzeye geldiler. Geniş çaplı askere almalar, hızlı taşımacılık, telgraf, telsiz ile iletişim, topyekün savaş bu dönemin özelliklerindendir. Teknolojik açıdan bakıldığında bu dönemde namlu yerine arkadan doldurulan, yoğun ateş gücüne sahip piyade tüfekleri, yüksek hızlı ve arkadan doldurulabilen toplar, metal savaş gemileri, denizaltılar, uçaklar, roket ve füzeler, zırhlı birlikler ve nükleer silahlar ortaya çıkmıştır. Sanayi Çağı'nın ilk savaşı 1861 yılındaki Amerikan İç Savaşı'dır. En son önemli sanayi çağı savaşı olarak 1980'lerin İran-Irak Savaşı görülmekle birlikte bazıları 1998'deki Eritre-Etiyopya Savaşı'nın son savaş olduğunu savunmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa tarihi</span> kıta tarihi

Avrupa tarihi, Avrupa'nın tarih öncesinden başlayarak günümüze kadar olan tarihini içerir. Arkeolojik kazılar Avrupa kıtasında MÖ 35.000 yılına kadar uzanan bir insan varlığının olduğunu doğrulamaktadır. Avrupa'da kayda geçmiş ilk yazılı belge olarak ise MÖ 700 yıllarında Antik Yunanistan'da Homeros'un yazdığı İlyada destanı gösterilebilir. Antik Yunanistan'ın yanı sıra, MÖ 8. yüzyılda kurulmuş olan Roma Krallığı, Avrupa'da kayda geçmiş ilk gelişmiş uygarlıklar arasındadır. Antik Yunanistan ve Antik Roma uygarlıkları MS 4. yüzyılda çökmüşler, aynı yüzyılda Hristiyanlık dini Avrupa kültürünü etkisi altına almaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan tarihi</span>

Yunanistan'ın ilk sakinlerine sıklıkla Pelasgi, yani "deniz halkı" denirdi. Yarımadanın bu sakinleri kuzeyden göçen işgalcilerin etkisi ile güneye kaçtılar. Birbiri ardı sıra gelen işgallerle güney kıyılarına ve Ege Adaları'na yayıldılar. MÖ 3200 civarında bölgeye yeni gelenler birlikte zamanla Yunancaya dönüşen bir Hint-Avrupa dili getirdiler.

Yeni Çağ veya Erken Modern Çağ, Avrupa tarihinde Orta Çağ'ın sonu ile Yakın Çağ ve Sanayi Devrimi arasındaki dönemdir. Bu bağlamda Erken Modern Dönem, 15. yüzyılın ikinci yarısından 18. yüzyılın ikinci yarısına kadar geçen yaklaşık üç asırlık dönemi kapsar. Çağın başlangıcı farklı tarih olaylarına bağlanmıştır. Yeni Çağ, 1453 senesinde Fatih Sultan Mehmed liderliğindeki Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğu Roma İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in fethi ile başlamıştır. Avrupa'da Rönesans'ın başlaması veya coğrafi keşifler dönemi de çağın başlangıç noktalarından kabul edilmektedir. Çağ, sınıf ayrılılıkları sebebiyle patlak veren ve daha sonra bütün Avrupa ile dünya ülkelerinin tarihini değiştiren Fransız İhtilali ile bitmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya tarihi</span>

Almanya tarihi, Cermenlerin ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde devlet kurmalarıyla başlar. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu dönemiyle 1806 yılına kadar devam eder. Bu dönemde ulaştığı en geniş sınırlar günümüzdeki Almanya, Avusturya, Slovenya, İsviçre, Çekya, Polonya'nın batısı, Hollanda, doğu Fransa ve kuzey İtalya'yı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Şubat Devrimi</span>

Şubat Devrimi, I. Dünya Savaşı sırasında 1917'de ortaya çıkan devrimci harekettir. Devrim, 1917'de Rusya'da gerçekleşen iki devrimden ilkiydi.

1800'ler, Gregoryen takvimine göre 1 Ocak 1800'de başlayıp 31 Aralık 1809'da sona eren onyıldır. 1800'ler büyük değişimlerin onyılıydı. Son 30 yıldaki teknolojik gelişmeler Sanayi Devrimini küresel bir hareket olmasını sağladı. Bütün savaşların yeni geliştirilmiş silahlarla olması Afrika ve Asya'da daha sonra Latin Amerika'da süregelen Emperyalist kampanyalara bir ivme kazandırdı.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa'nın ekonomik tarihi</span>

Avrupa'nın ekonomik tarihi, Avrupanın geçmişte yaşadığı ekonomik olguların nasıl geliştiği ve bunun dönemlerini açıklar.

<span class="mw-page-title-main">Warwickshire</span>

Warwickshire, İngiltere'nin Batı Midlands bölgesinde yer alan metropolitan olmayan kontluk. Kontluğun merkezi Warwick kentidir. En büyük yerleşkesi, kontluğun kuzeyinde bulunan Nuneaton'dır.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Devrim Savaşları</span> Fransa Cumhuriyeti ve diğer Avrupalı devletler arasındaki 1792den 1802ye kadar süren savaş

Fransız Devrim Savaşları 1792'den 1802'ye kadar süren Fransız Devrimi'nin sonucu olarak ortaya çıkan bir dizi kapsamlı askeri çatışmadır. Çatışmalar Fransa'yı İngiltere, Avusturya, Prusya, Rusya ve diğer birçok ülkeyle karşı karşıya getirdi. Savaşlar iki döneme ayrılır: Birinci Koalisyon Savaşı (1792-1797) ve İkinci Koalisyon Savaşı (1798-1802). Başlangıçta Avrupa ile sınırlı olan mücadele giderek küresel boyut kazandı. Fransa, on yıllık sürekli savaş ve saldırgan diplomasiden sonra, Avrupa'nın çoğuna karşı savaş için tamamen seferber edilmiş olan geniş Fransız nüfusu çok büyük ve güçlü ordusu sayesinde İtalya Yarımadası'ndaki, Aşağı Ülkeler'deki ve Renanya'daki toprakları fethetti. Fransızların bu çatışmalardaki başarısı, askeri işgali ve devrimci ilkelerin Avrupa'nın büyük bir bölümüne yayılmasını sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Modern felsefe</span>

Modern felsefe, modern dönemde geliştirilen ve modernite ile alakalı felsefedir. Modern felsefe, büyük bölümü için ortak ve kendisinden önce gelen felsefelerden ayırmaya yardımcı olan belli varsayımlar olmasına rağmen belli bir doktrin veya ekol değildir.

<span class="mw-page-title-main">Senetli kölelik</span>

Senetli kölelik, özellikle gençlerin Yeni Dünya'ya geçiş karşılığında belirli bir süre, bir işveren için çalışmak zorunda olduğu çalışma rejimiydi. Başta Kuzey Amerika olmak üzere 18. yüzyılda Britanya İmparatorluğu sömürgelerinde çok yaygındı. Britanya ve Almanya'daki yoksul gençler için bir fırsat olarak değerlendirilmiştir. Belirli bir süre zorunlu çalışmanın ardından kişi istediği yerde çalışma hakkını kazanabiliyordu. İşyeri sahibi patron gençleri geldikleri gemi kaptanından satın almaktaydı. Gelişen imalat sanayisinin yanı sıra çiftliklerde yoğun bir işgücü talebi bulunmaktaydı. Her iki taraf da sözleşmenin şartlarını yerini getirmekle mesuldü, bu konuda Amerikan mahkemeleri yetkiliydi. İşyerinden kaçanlar yakalanıp geri getirilirdi. 17 ve 18. yüzyılda Amerikan sömürgelerine gelen beyazların neredeyse yarısı bu şekilde senetli köleydi. İngiltere ve Fransa çocuk yaşta yoksul gençleri kaçırıp Karayipler'de senetli köle olarak satan suç örgütleri mevcuttu, sözleşmeleri alınıp satılarak sürekli el değiştiren bu çocukların bazıları özgürlüklerine hiç kavuşamazdı.

<span class="mw-page-title-main">Antroposen</span> Şimdiki zaman için önerilen jeolojik çağ

Antroposen, insanoğlunun Dünya'ya olan etkisinin en üst düzeylere çıktığı Sanayi Devrimi’nden bugüne olan süreç ve devam edecek bu duruma İnsan Çağı da denen döneme verilen isim. Çünkü Dünya artık geri döndürülmesi çok zor bir sürece girmiştir. Yani bir anlamda insanlık önceleri Dünya'dan etkilenirken bu etkileşimi Dünya üzerinde baskın hale gelmiştir. Nitekim Dünya'nın tarihsel sürecine baktığımızda milyon yıllarla ifade edilirken Antroposen’in son üç yüzyıllık bir sürece tekabül ettiğini görmemiz gerçekten de müthiş bir değişimin var olduğunun göstergesidir. Antroposen’in yeni bir çağ olarak nitelendirilmesi bilim insanlarına göre Dünya'nın geri döndürülemez bir değişime girdiği savıdır.

<span class="mw-page-title-main">Geç Orta Çağ</span>

Geç Orta Çağ, Avrupa tarihinin 1250-1500 yılları arasında devam ettiği dönemdir. Geç Orta Çağ, Orta Çağ döneminin sonu olup Erken Modern Dönem'den önce gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Erken modern dönemde İskoçya</span>

Erken modern dönemde İskoçya, bu maddenin amaçları doğrultusunda, 1513'te IV. James'in ölümü ile 18. yüzyılın ortalarında Jacobite ayaklanmalarının sonu arasındaki İskoçya'ya atıfta bulunmaktadır. Kabaca, Rönesans ve Reform ile başlayan ve Aydınlanma ve Sanayi Devrimi'nin başlangıcı ile biten Avrupa'daki erken modern döneme karşılık gelir.