İçeriğe atla

Yemen ablukası

Yemen ablukası, 2015 yılında Suudi Arabistan'ın Yemen'e müdahalesi sırasında havadan, karadan ve denizden başlatılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri de bu ablukaya 2016 yılının Ekim ayında dahil olmuştur.[1] Husiler'in 2017'nin sonlarına doğru Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'ı hedef alan füze saldırıları sonrası daha da ölümcül hâle getirilmiştir.[2] Abluka sonrası Yemen halkı ileri derecede açlık çekmeye başlamıştır. Bunun sonucunda Yemen kıtlığı başlamıştır. Birleşmiş Milletler'de yapılan görüşmelerde bu kıtlık "dünyanın en ölümcül kıtlığı" olarak anılmıştır.[3][4] Bu abluka sadece kıtlıkla sonuçlanmadı, aynı zamanda abluka sonrası kolera salgını da çıktı ve Dünya Sağlık Örgütü, Yemen'de koleraya yakalanan insanların sayısının 500.000'i bulduğunu açıkladı.[5][6]

İç savaş ve sonrası

Yemen İç Savaşı başladıktan 1 hafta sonra başını Suudi Arabistan'ın çektiği Afrika'dan ve Orta Doğu'dan 9 ülke koalisyon oluşturarak savaşı Abdurabbu Mansur el-Hadi lehine bitirmek için Yemen'e askeri müdahaleye başladı.[7] Askeri müdahale "Kararlı Fırtına Harekâtı" kod adıyla duyuruldu. Harekâtı veliaht prens Muhammed bin Selman yönetirken, harekât içinde Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri ve Suudi Arabistan Deniz Kuvvetleri de yer aldı. Birçok hava saldırısı yapıldı, deniz ablukası başlatıldı ve aynı zamanda Yemen'e birlik çıkarıldı. Husiler hedef alındı. Bu müdahalenin sonucunda kadın ve çocukların dahil olduğu binlerce sivil öldürüldü.[8][9] Suudi Arabistan, 5 Kasım 2017 itibarıyla Amerika Birleşik Devletleri'nden yardım alarak ablukayı daha ölümcül bir hâle getirdi. Abluka sadece yiyecek için işlemedi, Suudi kuvvetler limanlarda ilaçlara dahi el koymaya başladı.[10][11][12][13][14]

Genel olarak Yemen'de kullanılabilir su, yiyecek; sağlık malzemesi sıkıntısı yaşanmaktadır.[15] Birçok kurumun baskısı sonucu Suudi Arabistan 274 milyon dolar yardımda bulunacağını açıklamıştır fakat bu sözü tutmamıştır.[16]

Üçüncü ülkelerin ablukadaki rolü

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump, 2017 yılında Yemen'e yardımların gitmesini gerektiğini söylemiştir fakat bunun yanında Amerika Birleşik Devletleri, Suudi öncüllü koalisyonun 2015 yılından beri yaptığı bütün hamleleri desteklemiştir.[17][18] Amerikan ordusunun Suud ordusu ile ortak bir ağ oluşturması sağlanmış, Suudi Arabistan'a bu sayede istihbarat ve lojistik desteği sağlanmıştır.[19][20] Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri ablukayı daha sıkı hâle getirmek için savaş gemileri göndermiştir.[21] Uluslararası Af Örgütü bu gelişmelerin ardından Suudi Arabistan'a silah satan Amerika Birleşik Devletleri'ne ve Birleşik Krallık'a bu satışları durdurma çağırısında bulunmuştur.[22][23]

Birleşik Krallık hükûmeti Suudi Arabistan'ın uygulamış olduğu bu ablukayı açık şekilde desteklemiştir.[24] Ablukanın başlangıcında Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı olan Philip Hammond, Birleşik Krallık'ın Suudi Arabistan'a tedarik etmiş olduğu savaş uçaklarının ve silahlarının kullanıldığını kabul etti ve ötesinde gerek görülmesi durumunda daha fazlasını satabileceklerini açıkladı.[25] 2018 yılında Birleşmiş Milletler temsilcileri Birleşik Krallık'a Yemen'de kullanılabilecek silahların Suudi Arabistan'a satılmaması çağrısında bulundu. Guardian muhabiri Aaron Merat, Birleşik Krallık'ın Suudi Arabistan'a sadece silah veya uçak tedarik etmediğini, aynı zamanda Suudi Arabistan'ın savaşı devam ettirebilmesi için Suud askerine gerekli askeri eğitimi verdiğini de söylemiştir.[26]

Birleşmiş Milletlerin çağrıları

Agence France-Presse'e göre Birleşmiş Milletler, ablukanın kaldırılması için Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyona çağrıda bulundu. Dünya Sağlık Örgütü, Yemen'in 13 bölgesinde difteri hastalığının yayılmaya başladığını açıkladı.[27] Bu tepkilerin ardından Suudi Arabistan liman ablukasının bir aylığına kaldırılacağını açıklamıştır fakat Yemen için önemli olan limanlardan Hudeyde Limanı'na hiçbir gemi yanaşmamış veya yanaştırılmamıştır.[28] Uluslararası hukukta da Suudi Arabistan'ın yaptığının karşılığı olmadığı vurgulanmakta, Suudi Arabistan'ın uluslararası hukuku ihlal ettiği belirtilmektedir.[29]

Kaynakça

  1. ^ "US involvement in the Yemen war just got deeper". Public Radio International (İngilizce). 15 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  2. ^ "Saudi blockade of Yemen still in place, amounts to collective punishment: Aid agency". PressTV (İngilizce). 23 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  3. ^ "Yemen faces 'world's biggest famine'". BBC News. 9 Kasım 2017. 9 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  4. ^ Foundation, World Peace (7 Aralık 2017). "Employee of the Month: Mohamed bin Salman". Reinventing Peace. 2 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  5. ^ Aleem, Zeeshan (22 Kasım 2017). "Saudi Arabia's new blockade is starving Yemen". Vox (İngilizce). 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  6. ^ "نیم میلیون نفر در یمن وبا گرفته‌اند". BBC News فارسی (Farsça). 14 Ağustos 2017. 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  7. ^ "Gulf Coalition Operations in Yemen (Part 1): The Ground War". www.washingtoninstitute.org (İngilizce). 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  8. ^ "ادامه جنایات عربستان در یمن با كشته شدن 7 زن و كودك در استان صعده". ایرنا (Farsça). 3 Kasım 2017. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  9. ^ "Saudi blockade starves Yemen of vital supplies, as bombing continues". The Independent (İngilizce). 20 Eylül 2015. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  10. ^ "Saudi Arabia is using famine as a weapon of war | Opinion". Newsweek (İngilizce). 28 Kasım 2017. 29 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  11. ^ "Famine survey warns of thousands dying daily in Yemen if ports stay closed". Reuters (İngilizce). 21 Kasım 2017. 21 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  12. ^ McNeill, Middle East correspondent Sophie (8 Kasım 2017). "'Catastrophic' Yemen crisis grows as blockade cuts Red Cross and UN aid". ABC News (İngilizce). 8 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  13. ^ "'Catastrophic' Saudi Blockade on Yemen Could Starve Millions". Time (İngilizce). 10 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  14. ^ "Yemen Is Still Being Starved to Death". The American Conservative. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  15. ^ Ratcliffe, Rebecca (30 Ağustos 2017). "Yemen conflict: human rights groups urge inquiry into Saudi coalition abuses". The Guardian. 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  16. ^ "Saudi blockade leaves 20mn Yemeni in crisis". www.worldbulletin.net/. 31 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  17. ^ "Trump asks Saudi Arabia to allow immediate aid to Yemen". Reuters (İngilizce). 6 Aralık 2017. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  18. ^ "درخواست ترامپ از عربستان سعودی درباره یمن- اخبار بین الملل - اخبار تسنیم - Tasnim". خبرگزاری تسنیم - Tasnim (Farsça). 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  19. ^ "Exclusive: U.S. expands intelligence sharing with Saudis in Yemen operation". Reuters (İngilizce). 10 Nisan 2015. 1 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  20. ^ CNN, Steve Almasy and Jason Hanna. "Saudi Arabia launches airstrikes in Yemen". CNN. 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  21. ^ Emmons, Alex (20 Kasım 2017). "In Yemen's "60 Minutes" Moment, No Mention That the U.S. Is Fueling the Conflict". The Intercept. 20 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  22. ^ Gatehouse, Gabriel (11 Eylül 2015). "The war the world forgot?". BBC News. 13 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  23. ^ "Amnesty International urges Britain to stop supplying arms to Saudi Arabia". The Independent (İngilizce). 8 Ekim 2015. 11 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  24. ^ Foster, Peter (27 Mart 2015). "UK 'will support Saudi-led assault on Yemeni rebels - but not engaging in combat'". 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  25. ^ "House of Commons - The use of UK-manufactured arms in Yemen - Foreign Affairs Committee". publications.parliament.uk. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  26. ^ Staff, Guardian (18 Haziran 2019). "'The Saudis couldn't do it without us': the UK's true role in Yemen's deadly war". The Guardian. 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  27. ^ "سازمان ملل خواستار برداشته‌شدن محاصره یمن شد- اخبار بین الملل - اخبار تسنیم - Tasnim". خبرگزاری تسنیم - Tasnim (Farsça). 31 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  28. ^ "No ships in Yemen's key port despite Saudi claim of lifting blockade". RT International (İngilizce). 6 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  29. ^ "War in Yemen (2): Why the Saudi-led coalition has not obeyed the law of naval blockade and violates IHL" (Almanca). 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Faysal bin Abdülaziz Âl-i Suud</span> 3. Suudi Arabistan kralı

Faysal bin Abdülaziz Âl-i Suud, Suudi Arabistanlı devlet adamı ve diplomat olup 2 Kasım 1964'ten 1975'teki suikastına kadar Suudi Arabistan kralı olarak görev yapmıştır. Tahta çıkmadan önce 9 Kasım 1953'ten 2 Kasım 1964'e kadar Suudi Arabistan veliaht prensi olarak görev yapmış ve 1964'te kısa bir süre üvey kardeşi Kral Suud'un naipliğini üstlenmiştir. Faysal, modern Suudi Arabistan'ın kurucusu olan Kral Abdülaziz'in üçüncü oğluydu.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan kralı</span> Suudi Arabistanın devlet ve hükûmet başkanı

Suudi Arabistan Kralı, Suudi Arabistan Krallığı'nın başı, aynı zamanda Devlet ve Hükûmet Başkanı'dır. Mutlak monarşi ile yönetilen Suudi Arabistan Suud Hanedanı tarafından yönetilmektedir. İdarenin bütün üst makamları kraliyet ailesine mensup olan erkeklerin elinde bulunmaktadır.

Suudi Arabistan'a gelen ziyaretçiler, vizeden muaf ülkelerden birinden gelmedikçe vize almak zorundadır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen İç Savaşı</span>

Yemen İç Savaşı, 2015 yılının Mart ayından beri ülkedeki pek çok grup arasında devam eden çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Yemen İç Savaşı</span>

Kuzey Yemen İç Savaşı, Kuzey Yemen'de 1962-1970 yılları arasında kraliyet yanlıları ile cumhuriyetçiler arasında meydana gelen bir savaştır. Savaş, 1962 yılında Abdullah es-Sellal liderliğindeki cumhuriyetçi devrimciler tarafından gerçekleştirilen askeri darbe sonucu İmam Muhammed el-Bedir'in tahtından indirilip cumhuriyet ilan edilmesiyle başladı. İmam daha sonra Suudi Arabistan sınırına kaçarak yönetimi tekrar ele geçirmek için kuzeydeki Şii aşiretlerin desteğini alarak karşı saldırı başlatması kısa bir süre sonra iç savaşı tırmandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">El-Islah</span>

El-Islah, Yemen'de bulunan bir İslamcı siyasi partidir. Parti kendini hayatın her alanında İslami ilke ve öğretiler temelinde reform yapılmasını isteyen bir oluşum olarak tanımlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İran-Suudi Arabistan vekâlet savaşları</span>

İran-Suudi Arabistan vekâlet savaşları, İran ve Suudi Arabistan arasındaki gerginlikler ile üçüncül ülkelerin sınırları içerisinde devam eden vekâlet savaşları bütünü ve bölgesel nüfuz mücadelesidir. İran ve Suudi Arabistan Suriye, Yemen ve Irak'taki iç savaşlar başta olmak üzere Orta Doğu, Afrika, Orta Asya ve Güney Asya'da kendilerine yakın taraflara destek vermiştir. Bu durum jeopolitik, ekonomi ve mezhep olmak üzere birçok alanda süren bir soğuk savaş olarak tarif edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan ekonomisi</span> Ulusal ekonomi

Suudi Arabistan ekonomisi, büyük ekonomik faaliyetler üzerinde güçlü bir devlet kontrolüne sahip petrole dayalı bir ekonomidir. Suudi Arabistan satın alma gücü paritesi bakımından 14. büyük ve nominal olarak dünyanın 19. büyük ekonomisidir. Suudi Arabistan dünyadaki kanıtlanmış petrol rezervlerinin %18'ine sahip olup dünyanın petrol en büyük ihracatçısıdır ve uzun yıllar OPEC'te öncü bir rol oynamıştır. Petrol sektörü neredeyse tüm hükûmet gelirlerini ve ihracat kazancını oluşturmaktadır. Özellikle de özel sektörde çalışanlarının çoğu ülkeye çalışmaya gelen yabancı işçilerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">2015 Yemen askerî müdahalesi</span>

2015 Yemen askerî müdahalesi, 2015 yılında Suudi Arabistan öncülüğünde dokuz Arap ve Afrika ülkesinden oluşan askerî koalisyonun Yemen'e müdahalesidir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed bin Selman</span> Suudi Arabistan veliaht prensi ve başbakanı

Muhammed bin Selman Âl-i Suud, halk arasında MBS olarak bilinen, Suudi Arabistan veliaht prensi ve başbakanı olan bir politikacıdır. Aynı zamanda Ekonomik ve Kalkınma İşleri ve Siyasi ve Güvenlik İşleri konseylerinin başkanı olarak görev yapmaktadır. Başbakan olarak atanmadan önce 2015'ten 2022'ye kadar savunma bakanı olarak görev yaptı. Muhammed bin Selman, babasının hükûmetini kontrol ediyor ve Suudi Arabistan'ın fiili hükümdarı olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Yemen'de kıtlık (2016-günümüz)</span> Kıtlık

Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri öncülüğünde Afrika ve Orta Doğu'dan 9 ülkenin koalisyon oluşturup Yemen'e müdahale etmesinden sonra Yemen ablukası yapılmış ve 2016 yılı itibarıyla kıtlık başlamıştır. Yemen nüfusunun 17 milyonunun risk altında olduğu tahmin edilmektedir. Kıtlık sonucu 3,3 milyondan fazla çocuk, hamile kadın ve lohusalık döneminde olan kadın malnütrisyon tehlikesi yaşamaktadır. Kıtlığın en etkili olduğu bölge Husiler'in elinde tuttuğu El-Hudeyde ilinin merkezi olan El-Hudeyde liman şehridir. Norveç Mülteci Konseyi, Yemen'deki kıtlığın "devasa boyutlara" ulaşacağının düşünüldüğünü açıklamıştır. Bunlarla birlikte, kıtlık süresince günde 5 bin vakanın görüldüğü kolera salgını başlamıştır. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri öncülüğündeki koalisyonun Yemen'in altyapısını hedef alması sonucu salgın ile mücadele edilememiş ve aynı zamanda bu saldırılar salgının yayılmasını kolaylaştırmıştır. UNICEF, koalisyonun Yemen'deki su altyapısını bilinçli şekilde hedef aldığını açıklamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kanada-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Kanada-Suudi ilişkileri, Kanada ile Suudi Arabistan Krallığı arasındaki ilişkilerdir. Bu ikisi, Suudi Arabistan'ın Orta Doğu'daki en büyük ikinci ticaret ortağı olan Suudi Arabistan ile güçlü ekonomik bağları paylaşıyor, Şubat 2014'te Suudi Arabistan'ın 15 milyar dolar değerinde Kanada silahı satın almasıyla güçlenen bir ilişki. Ağustos 2018'e kadar, Kanada'da devlet burslu 16.000'den fazla Suudi öğrenci vardı.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan mutfağı</span>

Suudi Arabistan mutfağı, Suudi Arabistan'a özgü yemek pişirme tarzıdır. Birçok ortak yemeğin varlığına rağmen, Suudi Arabistan yemekleri, kültürün kendi değiştiğinden bölgeden bölgeye değişir.

2020 G20 Riyad zirvesi, Yirmiler Grubu'nun (G20) on beşinci toplantısıdır. 21-22 Kasım 2020'de Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da gerçekleşmesi planlanan zirve, COVID-19 pandemisi nedeniyle sanal ortamda gerçekleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Reşad el-Uleymi</span> Yemenli siyasetçi

Reşad Muhammed el-Uleymi d. 15 Ocak 1954), 7 Nisan 2022'den beri Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi başkanı olarak görev yapan Yemenli bir politikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan-Yunanistan ilişkileri</span>

Suudi Arabistan-Yunanistan ilişkileri, Yunanistan ve Suudi Arabistan arasındaki mevcut ve tarihi ikili ilişkiyi ifade eder. Yunanistan'ın Riyad'da bir büyükelçiliği ve Suudi Arabistan'ın Atina'da bir büyükelçiliği var. Yunanistan'ın ayrıca Cidde'de bir başkonsolosluğu bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Suudi-Sırp ilişkileri, Suudi Arabistan ve Sırbistan arasındaki ikili ilişkileri ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Rusya-Suudi Arabistan ilişkileri Rusya Federasyonu ile Suudi Arabistan Krallığı arasındaki ikili ilişkidir. İki ülke, iki petrol süper gücü olarak anılıyorlar ve dünya ham petrol üretiminin yaklaşık dörtte birini karşılıyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Ermenistan ile Suudi Arabistan arasında resmi diplomatik ilişki bulunmamaktadır. Bununla birlikte, iki ülke arasındaki ilişki, muhtemelen artan Türk etkisine karşı ortak muhalefet nedeniyle, 2010'lardan bu yana önemli ölçüde ısınmaya tanık oldu.

<span class="mw-page-title-main">Yemen diasporası</span> Yemen dışında yaşayan Yemenliler

Yemen diasporası veya yurt dışında yaşayan Yemenliler, Yemen'den göç etmiş ve şimdi başka ülkelerde ikamet eden Yemenliler ve onların soyundan gelenleri ifade eden terimdir. 2 milyonu Suudi Arabistan'da olmak üzere Yemen dışında yaklaşık olarak 7 milyon Yemenli yaşamaktadır. Birleşik Kralıkta 70.000 ila 80.000 Yemenli yaşamakta. Amerika Birleşik Devletleri'nde 200.000'den fazla Yemenli ve İtalya da yaklaşık 3.000 Yemenli yaşamakta. Ayrıca Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, Katar ve Bahreyn, Pakistan, Cibuti, Somali, Endonezya, Malezya, Brunei ve eski Sovyet ülkelerinde de Yemenliler yaşamaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.