İçeriğe atla

Yemen'de Husi Darbesi

Bu madde 2014 hükûmet darbesi ile ilgilidir. Yemen'deki iç çatışmalar için Yemen İç Savaşı maddesine bakınız.
Yemen'de Husi Darbesi
Yemen'deki Husi ayaklanması

Husiler'in elindeki başkent Sana'a
Tarih6 Eylül 2014 - 6 Şubat 2015
Bölge
Yemen
Sonuç

Husiler, Yemen'de hükûmeti ele geçirdi:

  • Sana'a, Husilerin eline geçti
  • Başbakan Muhammed Basindava istifa etti
  • General Ali Muhsin el-Ahmar, Suudi Arabistan'a kaçtı[1]
  • Hamid el-Ahmar, Türkiye'ye kaçtı[2]
  • Başbakan Halid Bahah istifa etti[3]
  • Cumhurbaşkanı Abd Rabbuh Mansur al-Hadi istifa etti[4]
  • Yemen parlamentosu geçici olarak feshedildi[5]
Taraflar
Husiler

Yemen Yemen Hükümeti

  • Yemen Silahlı Kuvvetleri
  • İslah Partisine bağlı milisler
Komutanlar ve liderler
Abdül-Malik el-Husi
Muhammed Ali el-Husi
Muhammed Abdül Selam		Yemen Abd Rabbuh Mansur al-Hadi
Yemen Muhammed Basindava
Yemen Ali Muhsin el-Ahmar
Kayıplar
100+ ölü[6] Bilinmiyor
274[7]–340[8] toplam ölü sayısı

Yemen'de Husi Darbesi, 2014 yılının Eylül ayında başlayan çatışmalar sonrasında, 2015 yılının Ocak ayında başkent Sana'a'da hükûmetin ve cumhurbaşkanının istifa etmek zorunda kalmasıyla sonuçlanan çatışmalardır.

Makale serilerinden
Yemen Krizi
Yemenli askerler
Ana konular
Arka plan

Arka plan

Arap Baharı'nın Yemen'e de sıçramasıyla beraber 1990 yılından beri ülkeyi yöneten cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih istifa etmiş ve Suudi Arabistan'a sığınmıştır.[9]

2012 yılında cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi muhalefet partileri olan Ortak Toplantı Partileri ve iktidardaki Genel Halk Kongresi Abd Rabbuh Mansur al-Hadi'nin seçimlere tek aday girmesi için fikir birliğini varmışlardır. 21 Şubat 2012'de gerçekleştirilen seçimleri al-Hadi %99.8 oy ile kazanmış ve Yemen'in ikinci cumhurbaşkanı olmuştur. Ne var ki, bu seçimleri hem ülkenin kuzeyindeki Şiiliğin Zeydi koluna mensup Husi Hareketi hem de güneydeki ayrılıkçı Sünni Güney Hareketi boykot etme çağrısı yapmışlardır. Seçimlerde tek adayın çıkması ve oyların tamamına yakınını alması ve Hadi'nin eski rejimde devlet başkan yardımcısı olması, 2011 devriminin anlamının kalmadığı yorumlarına neden olmuştur.

Yemen'de eski rejimin büyük oranda kendini koruması ve kuzey ile güneydeki ayrılıkçı faaliyetler 2014 yılının Ağustos ayında patlama noktasına gelmiş ve 18 Ağustos'ta Husiler hükûmetin petrol fiyatlarını yükseltmesi sonrası ayaklanmışlardır.[10]

Husiler'in hükûmet darbesi

Husiler, güçlü oldukları kuzeyden ülkenin merkezine doğru ilerlemeye başlamış ve 19 Eylül'de başkent Sanaa'ya saldırıya geçmişlerdir. 21 Eylül'de şehrin içlerine girmeye başlamışlar ve önemli noktaları ele geçirmişlerdir.[11] Bunun sonucunda da Başbakan Basindawa istifa etmek zorunda kalmıştır. 22 Eylül'de Sanaa'da sert çatışmalar olmuştur.[12]

13 Ekim'de Halid Bahah, Husiler ile olan anlaşma sonucu başbakan olarak atanmıştır.[13]

19 Ocak'ta Husiler, başbakanlık binasını kuşatmışlardır. Bina çevresinde çatışmalar olmuştur. Ertesi gün ise Husiler cumhurbaşkanlığı sarayını kuşatmışlardır.[11] Böylece hem başbakan hem de cumhurbaşkanı tamamen kuşatılmış ve Husiler tarafından istifa etmeleri için baskıya maruz kalmışlardır. Baskılar sonucu, 22 Ocak'ta başbakan ve cumhurbaşkanı istifa etmek zorunda kalmışlardır.[14]

Kaynakça

  1. ^ Mona al-Naggar (25 Ocak 2015). "Shifting Alliances Play Out Behind Closed Doors in Yemen". New York Times. 20 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2015. 
  2. ^ "Al-Houthis and Al-Qaeda". al-Ahram. 15 Ocak 2015. 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2015. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 
  4. ^ "Yemeni president quits, throwing nation deeper into chaos". Reuters. 22 Ocak 2015. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2015. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 
  7. ^ "Yemen: Civilian Toll of Fighting in Capital". 29 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 
  8. ^ "At least 340 killed in Yemen's week-long fighting". The Daily Star Newspaper - Lebanon. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 
  9. ^ http://www.zaman.com.tr/dunya_yemen-lideri-salih-arabistana-sigindi_1143361.html[]
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 
  11. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yemen</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Yemen, resmî adıyla Yemen Cumhuriyeti, Orta Doğu'da yer alan bir ülke. Kuzeyinde Suudi Arabistan, kuzeydoğusunda Umman ile komşudur. Batısını Eritre ve Cibuti, güneybatısını Somali çevreler. Yemen; 555.000 km2 yüz ölçümüne sahiptir ve 1.200 km uzunluğunda sahil şeridiyle Arap Yarımadası'nın güney ucunda yer almaktadır. Güneyinde Hint Okyanusu'nun uzantısı Aden Körfezi, kuzeyinde Kızıldeniz, güneybatısında ise bu ikisini ayıran Babülmendep Boğazı bulunmaktadır. Yemen'in Umman Denizi ile Kızıldeniz'de en büyükleri Haniş ve Sokotra olmak üzere 200'e yakın adası bulunmaktadır. En büyük şehri ve başkenti San'a'dır. 2022 yılı itibarıyla Yemen'in nüfusunun yaklaşık 31 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yemen; Arap Birliği, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Abdullah Salih</span> Yemenin eski cumhurbaşkanı

Ali Abdullah Salih, , Yemen Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı olarak 2012 yılında kadar görev yapmıştır. Daha önce devlet başkanı görevine 1978'den 1990 yılına kadar Yemen Arap Cumhuriyeti'nin Devlet Başkanı olarak görev yaptı. Yemen'in en uzun görevde kalan devlet başkanıdır. 2 Şubat 2011'de 2013 yılındaki seçimlerde yeniden aday olmayacağını açıkladı. Silahsız protestoculara karşı hükûmetin şiddetli yanıt vereceğini açıkladı. Partisinin milletvekilleri 23 Şubat 2011 tarihinde istifa etti. 10 Mart 2011'de Salih yasama ve yürütme yetkilerini ayırarak, yeni bir anayasa konusunda bir referandum yapacağını ilan etti.

<span class="mw-page-title-main">Abdurabbu Mansur el-Hadi</span> Yemen eski devlet başkanı

Abdurabbu Mansur el-Hadi, 27 Şubat 2012 - 7 Nisan 2022 tarihleri arası Yemen'in eski devlet başkanı. 3 Ekim 1994 yılında Yemen'in devlet başkanı Yardımcısı olmuştur. Yemen devlet başkanı Ali Abdullah Salih'in başkanlık sarayında bir saldırıda yaralanmasından sonra 2011 Yemen protestoları sırasında 4 Haziran 2011 günü Cumhurbaşkanı Vekili olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Şebve (il)</span> Yemenin ili

Şebve, Yemen'in 22 ilinden birisidir. Şebve ili ülkenin güneyinde yer alır. Yönetim merkezi Atak şehridir. İlin yüzölçümü 47,728 km2, 2011 yılı resmi nüfusu 668,000 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen Devrimi</span>

Yemen Devrimi, Arap Baharı'nın da etkisiyle 27 Ocak 2011'de başlamış ve devlet başkanı Ali Abdullah Salih'i devirmek için yapılmış halk isyanıdır. Ayaklanmada yüzbinlerce insan sokaklara dökülmüştür. Ülke genelindeki silahlı gruplar iç savaşı andırırcasına hükûmet güçleri ile çatışmaktadır. Halk Mısır Devrimi ve Tunus'ta gerçekleşen Yasemin Devrimi'nden esinlenerek yaptığı isyanda bazı adımlar ve ilerlemeler atılmıştır. Ülke genelindeki aşiretlerin oluşturduğu Yemen Aşiretleri İttifakı'na bağlı militanlar bazı kasaba ve semtleri kontrolü altına almıştır. Suudi Arabistan, Yemen Hükûmeti'ne yardım etmesi için asker göndermiştir. Ancak bu silahlı grupları güçlendirmiştir. Günümüzde ülkede kaçak askerler de dahil 20,000 ila 50,000 kişinin ve 1,000,000 insan hükûmete başkaldırmıştır. Sonuçta seçimler yapılmış dönemin devlet başkanı yardımcısı Abdurabbu Mansur el-Hadi devlet başkanı olmuştur. Sonrasında bu devrim bir iç savaşa dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Halid Baha</span>

Halid Mahfuz Baha, Yemenli diplomat ve eski petrol ve mineral bakanı ve Yemen'in eski başbakanı. Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih'in istifası ve daha fazla kan dökülmesini önlemesini isteyerek ve Mart 2011 yılından bu yana Yemen devrimini destekleyerek aktif olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Husiler</span> Yemende faaliyet gösteren İran destekli Şii silahlı örgüt

Husiler ya da resmî adıyla Ensarullah, Yemen'de faaliyet gösteren Zeydi gruptur. Grup, ismini kurucusu Hüseyin Bedreddin el-Husi'den almıştır. İlk kez 2004 yılında silahlı ayaklanma başlatmışlardır. 2004 yılından beri İran tarafından malî ve askerî destek almaktadır. 2015 yılında gerçekleştirdikleri mücadele ile San'a ve parlamentoyu ele geçirmişlerdir. Grubun sloganı, "Allah büyüktür! İsrail'e ölüm, Amerika'ya ölüm, siyonizme lanet, İslam'a zafer!"dir. Bu slogan, Husi bayraklarında yer alır. Örgütün 7.000-30.000 arası silahlı militanı, 450.000 kadar sivil destekçisi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen İç Savaşı</span>

Yemen İç Savaşı, 2015 yılının Mart ayından beri ülkedeki pek çok grup arasında devam eden çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Parti (KKTC)</span> Kuzey Kıbrısta bir siyasi parti

Demokrat Parti ya da kısaltmasıyla DP, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki muhafazakâr ve Kıbrıs Türk milliyetçisi bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-Yemen ilişkileri</span>

Türkiye-Yemen ilişkileri, Türkiye ile Yemen arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.

30 Aralık 2020'de, yeni kurulan Yemen hükûmetini taşıyan bir uçak, Aden Uluslararası Havalimanı'na indi. İniş sırasında bombalar patladı ve silahlı kişiler ateş açtı, 25 kişi öldü ve 110 kişi yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Vekiller Meclisi (Yemen)</span> Yemen yasama organının alt meclisi

Vekiller Meclisi, Yemen Parlamentosu'nun alt meclisidir. Yasama gücünü üst meclis olan Şura Konseyi ile paylaşır. Vekiller Meclisinin, tek sandalyeli seçim bölgelerinde altı yıllık bir dönem için seçilen 301 üyesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Genel Halk Kongresi (Yemen)</span> Yemende bir siyasi parti

Genel Halk Kongresi (GHK; Al-Mo'tamar Ash-Sha'abiy Al-'Aam) Yemen'de bir siyasi partidir. Partiye milliyetçi bir çizgi hakimdir ve resmi ideolojisi, Arap birliğini amaçlayan bir Arap milliyetçiliğidir. Yemen İç Savaşı sırasında, partinin kurucusu ve lideri Ali Abdullah Salih öldürülürken, GHK çatışmada farklı tarafları destekleyen üç gruba bölündü.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi</span> Yemende bir siyasi parti

Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi, Arap Sosyalist Baas Partisi'nin Yemen'deki bölgesel şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Reşad el-Uleymi</span> Yemenli siyasetçi

Reşad Muhammed el-Uleymi d. 15 Ocak 1954), 7 Nisan 2022'den beri Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi başkanı olarak görev yapan Yemenli bir politikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen cumhurbaşkanı</span> Yemen devlet başkanı

Yemen Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Yemen devlet başkanıdır. Yemen Anayasası'na göre, cumhurbaşkanı aynı zamanda Silahlı Kuvvetler Yüksek Komutanı ve Yemen Hükûmeti yürütme erkinin başıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi</span> Yemenin yürütme organı

Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi, Yemen İç Savaşı'na "kapsamlı bir siyasi çözüm" bulmak amacıyla 7 Nisan 2022 tarihinde Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan ve Yemen'in uluslararası alanda tanınan hükûmetinin yürütme organıdır. Reşad el-Uleymi başkanlığındaki konseyin sekiz üyesi bulunuyor. Cumhurbaşkanı ve cumhurbaşkanı yardımcısının tüm yetkileri bu konseye devredilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmelik el-Husi</span>

Abdülmelik Bedruldin el-Husi veya Ebu Cibril, esas olarak Zeydi Müslümanlar'dan oluşan devrimci bir hareket olan Husi hareketi'nin lideri olarak görev yapan Yemenli bir politikacı ve dini liderdir. Kardeşleri Yahya ve Abdülkerim'in yanı sıra merhum kardeşleri Hüseyin, İbrahim ve Abdülhalik de grubun liderleridir. Abdülmelik Husi, Husiler'in Yemen'in kuzeyindeki Saada'yı Husiler'in ele geçirmesiyle başlayan Yemen İç Savaşı'nın önde gelen isimlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek Siyasi Konsey</span> Husi yürütme organı

Yüksek Siyasi Konsey, Yemen'i yönetmek üzere Husi hareketi ve Genel Halk Kongresi (GHK) tarafından oluşturulan ve büyük ölçüde tanınmayan bir yürütme organıdır. 28 Temmuz 2016'da kurulan ve dokuz üyeden oluşan başkanlık konseyinin başkanlığını 19 Nisan 2018'de bir insansız hava aracı saldırısı sonucu hayatını kaybedene kadar Salih Ali es-Sammad, başkan yardımcılığını ise Kasım Labozah yürütmüştür. Konseyin yönettiği bölge, 1990 yılında Güney Yemen ile birleşen eski Kuzey Yemen'in büyük bir kısmını kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Avad bin Mübarek</span> Yemenli siyasetçi

Ahmed Avad bin Mübarek, 5 Şubat 2024 tarihinden bu yana Yemen'in başbakanı olan Yemenli bir siyasetçidir. Aynı zamanda Yemen'in dışişleri bakanı olarak görev yaptı. Daha önceleri Yemen'in Amerika Birleşik Devletleri büyükelçisi olarak görev yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.