İçeriğe atla

Yellowstone Kalderası

Yellowstone Kalderası
Harita
En yüksek noktası
Yükseklik2.805 m (Mount Sheridan'da)
Koordinatlar44°24′N, 110°42′W
Coğrafya
KonumWyoming, Amerika Birleşik Devletleri
Jeoloji
Kayaç yaşı70.000 - 2,1 milyon yıl
Dağ türüKaldera

Yellowstone Kalderası bir volkanik kaldera ve süper yanardağ (Yellowstone Millî Parkı, ABD).

Volkanizma

Tehlikeler

Yellowstone kalderasının tam ölçekli patlaması, yerel olarak milyonlarca ölüme ve küresel olarak felaketsel iklim etkilerine neden olabilir, ancak böyle bir patlamanın yakında olduğuna dair çok az belirti var.[1] Bununla birlikte, sistem henüz tam olarak anlaşılmamıştır ve Yellowstone çalışması devam etmektedir. Jeologlar magma odası basıncındaki değişikliklerin bir göstergesi olarak yılda ortalama +/- 1.5 cm olan Yellowstone Platosu'nun yükselişini ve düşüşünü yakından izliyorlar.[2][3] Yellowstone sıcak noktasının büyük patlamaları yaklaşık 700.000 yılda bir gerçekleşiyor gibi görünüyor. 630.000 yıl önceki Lava Creek Tüf patlaması son büyük patlamaydı.

Tarihçe

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "/ 3024 / pubs.usgs.gov". 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2007. 
  2. ^ John Timmer (8 Kasım 2007). "Yellowstone şarjları". arstechnica.com. 11 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2007. 
  3. ^ Smith, Robert B.; Wu-Lung Chang; Lee Siegel (8 Kasım 2007). "Yellowstone yükseliyor: Rekor oranda erimiş kaya ile şişirilen volkan". Basın açıklaması, Utah Üniversitesi Halkla İlişkiler. EurekAlert! (Amerikan Bilimi Geliştirme Derneği). 15 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2007. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deprem</span> yer kabuğunda beklenmedik anda ortaya çıkan enerji atımı

Deprem, yer sarsıntısı, seizma veya zelzele, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır. Sismik aktivite ile kastedilen, meydana geldiği alandaki depremin frekansı, türü ve büyüklüğüdür. Depremler sismograf ile ölçülür. Bu olayları inceleyen bilim dalına da sismoloji denir. Depremin büyüklüğü Moment magnitüd ölçeği ile belirlenir. Bu ölçeğe göre 3 ve altı büyüklükteki depremler genelde hissedilmezken 7 ve üstü büyüklükteki depremler yıkıcı olabilir. Sarsıntının şiddeti Mercalli şiddet ölçeği ile ölçülür. Depremin meydana geldiği noktanın derinliği de yıkım kuvveti üzerinde etkilidir, bu sebepten yeryüzüne yakın noktalarda gerçekleşen depremler daha çok hasara neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yanardağ</span> Magmanın yer içinden yüzeye çıktığı veya geçmişte çıkmış olduğu, genellikle koni biçiminde, tepesinde bir püskürme ağzı bulunan dağ

Yanardağ ya da volkanik dağ, magmanın yeryüzünden dışarı püskürerek çıktığı coğrafi yer şekilleridir. Güneş Sistemi'nde bulunan kayalık gezegen ve uydularda birçok yanardağ olmasına rağmen, bu olgu, en azından Dünya'da, genellikle tektonik plaka sınırlarında görülür. Ne var ki, sıcak nokta yanardağlarında önemli istisnalar vardır. Yanardağların araştırıldığı bilim dalına volkanoloji denir.

<span class="mw-page-title-main">1999 Gölcük depremi</span> 17 Ağustos 1999da Kocaelide meydana gelen 7.4-7.6 büyüklüğündeki deprem

1999 Gölcük Depremi, İzmit Depremi, Marmara Depremi veya 17 Ağustos 1999 depremi, 17 Ağustos 1999 sabahı, yerel saatle 03.02'de meydana gelen Kocaeli/Gölcük merkezli deprem. Aletsel büyüklüğü Mw=7,4 veya Mw=7,6 (USGS) ölçülen deprem, büyük çapta can ve mal kaybına neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tunguska Olayı</span>

Tunguska olayı, 30 Haziran 1908 günü sabah saat yaklaşık 7:45 sularında Sibirya'nın orta kesimlerindeki Podkamennaya Tunguska Irmağı yakınlarında oluşan büyük gök patlamasının adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Süpernova</span> Büyük Yıldızların Ölümü

Süpernova, enerjisi biten büyük yıldızların şiddetle patlaması durumuna verilen addır. Bir süpernovanın parlaklığı Güneş'in parlaklığının yüz milyon katına varabilir.

<span class="mw-page-title-main">Cerro Hudson</span>

Cerro Hudson, Şili'de 1.905 metre yüksekliğinde strato tipi faal bir volkandır. Aisén Bölgesi'nde Chile Chico şehrinin 100 km kuzeybatısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Magnetar</span> bir yıldız çeşidi

Magnetar, ışıma enerjisini sahip olduğu muazzam manyetik alanından sağlayan bir çeşit nötron yıldızıdır. Bu tip atarcalar çok yüksek enerjili x-ışını ve gama ışını yayınımı yapmaktadırlar. Magnetarlar “tekrarlayan yumuşak gama ışın kaynakları”-SGR-(soft gamma repeaters) ve “Anormal x-ışını atarcaları”-AXP- olmak üzere iki grupta sınıflandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkçe Vikipedi</span> Vikipedinin Türkçe sürümü

Türkçe Vikipedi, Vikipedi'nin 5 Aralık 2002'de başlatılan Türkçe sürümüdür. Madde sayısına göre 25. en büyük Vikipedi sürümüdür. 23 Ekim 2024 günü saat 05.32 itibarıyla (UTC) 623.206 maddeye ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2007 Zasyadko kömür madeni faciası</span> Vikihaber maddesi

2007 Zasyadko maden faciası, 18 Kasım 2007 tarihinde Ukrayna'nın doğusundaki Donetsk bölgesinin Zasyadko yöresinde meydana gelen bir madencilik kazasıdır. Kaza metan gazının patlaması sonucu meydane gelmiş olup; patlamanın olduğu yer seviyesinin 1000 metreden daha fazla altındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Süper yanardağ</span>

Süper yanardağlar bilinen en büyük volkanlar olup normal yanardağların hilâfına magma haznesinin büyüklüğünden dolayı patlamalardan sonra bir volkan konisi yerine yerde dev boyutlarda kalderalar (göçükler) oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'ya yakın cisim</span>

Dünya'ya Yakın Cisimler, yörüngeleri günberi noktasında Dünya'ya 1,3 Astronomik Birim (AB) mesafeden daha yakın olup Dünya'nın çok yakınına gelen gök cisimleridirler. Bunlar birkaç bin Dünya'ya Yakın Asteroit (DYA), Dünya'ya Yakın Kuyruklu yıldız (DYK), bir miktar Güneş etrâfında dolanan uzay aracı ve uzayda Dünya'yla çarpışmadan tâkip edilebilecek büyüklükte meteoritlerden oluşurlar. Makbul olan görüşe göre DYC'lerin geçmişte Dünya'yla çarpışmalarının gezegenimizin jeolojik ve biyolojik târihinde kayda değer rolü olduğu merkezindedir. Dünya'mıza getireceği tehlikelerin farkına varılmasıyla 1980'lerden beri gittikçe artan ilgiyle bu cisimler izlenmişler, gelebilecek tehlikeleri aktif olarak azaltmak için çözümler aranmaya başlamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Volkanik kış</span>

Volkanik kış, olarak alt atmosfer tabakasının bir yanardağ patlaması sonucu soğuması fenomeni. Kül ve kükürtlü gazlardan oluşan aerosollar ve sülfürik asit, büyük patlamayla stratosfere kadar fırlayarak sis gibi bütün Dünya'yı kaplar. Güneş ışınları böylece kısmen yutulur, kısmen de uzaya yansır. Stratosferde bu durum bir ısınmaya yol açar. Yerdeyse ortalamada Dünya iklimi soğur, bölgesel ve mevsimlere bağlı olarak aynı zamanda ısınmalar da olur. Volkanik kışa benzer bir etki, (varsayılan) bir atom savaşıyla ortaya çıkan nükleer kıştır.

<span class="mw-page-title-main">Süpernova kalıntısı</span> patlamadan arta kalanlar

Süpernova kalıntısı (SNR) süpernova yıldızının dev patlamasıyla oluşmuş bir yapıdır. Süpernova kalıntısı, genişleyen bir şok dalgasıyla sınırlanır ve patlama sonucu ortaya çıkan, genişleyen malzemeden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi</span> 11 Mart 2011de Japonyada gerçekleşen deprem ve tsunami

2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi, 11 Mart 2011 tarihinde, merkez üssü Japonya'nın Tōhoku bölgesindeki Oshika Yarımadası'nın 72 km doğusunda, Pasifik Okyanusu'nda 9,1 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem. Yaklaşık 6 dakika süren deprem bazı bölgelerde 40.5 metreye kadar ulaşan tsunamiye neden oldu. Tsunami dalgaları saatte 500 km hızla 6.372 km uzaklıktaki Amerika Birleşik Devletleri'nin Hawaii adalarını vurdu. Yerin 29 km derinliğinde olan deprem, yerel saatte 14.46'da gerçekleşti. Japonya hükûmeti, felaketi resmi olarak Büyük Doğu Japonya depremi olarak adlandırdı.

<span class="mw-page-title-main">TNT eşdeğeri</span>

TNT eşdeğeri, patlamalarda salınan enerjinin miktarının ölçülmesinde kullanılan bir birimdir. TNT tonu 4,184 gigajoulelük enerji birimine eşittir ki bu değer de yaklaşık olarak bir ton ağırlığında TNT patlamasına eşittir. TNT megatonu ise 4,184 petajoulelük enerji birimine eşittir. Bununla birlikte TNT, atomik olmayan geleneksel patlayıcıların en etkilisi değildir. Örneğin dinamit, %60 daha fazla enerji yoğunluğu barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Volkan kemeri</span>

Volkan kemeri. Stratovolkan, aynı zamanda kompozit volkan olarak da bilinir, uzun boylu konik volkan birçok lav, tefra, pamis ve volkanik kül katmanları tarafından sertleşerek inşa edilmiştir. Kalkan volkanların aksine strato volkanlar ve dik profilleri ve periyodik patlamalı püskürmeler ile karakterize edilirler. Bazı çökmüş kraterler ile kalderalarda bu şekilde adlandırılır. Genellikle stratovolkanlar yüksek viskoziteden dolayı uzağa yayılmadan önce soğur ve katılaşırlar. Bu lav oluşturan magma daha az bir miktarda viskoz mafic magma ile yüksek-orta derecede silika içermektedir. Geniş felsik, lav akıntıları nadirdir,15 km (9,3 mi) kadardır. Stratovolkanlar erüptif malzemelerin sıralı dökülmeleri itibaren inşa edilen kendi kompozit yapısı nedeniyle bazen “kompozit volkan” da denir. Onlar daha az yaygın olan kalkan volkanların aksine volkan tipleri arasında en yaygın olanlardandır. İki önemli Stratovolkan olan Krakatoa en iyi bilineni ve Vezüv 1883'teki patlama Pompei ve Herculaneum kasabalarnı önemli oranda tahrip etti. Aynı zamanda bu patlama binlerce kişinin ölümüne sebep olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Novarupta</span>

Novarupta, ABD'nin Alaska eyaletinin güneybatısında ve Alaska Yarımadası üzerinde bulunan bir aktif yanardağdır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'ya yakın süpernova</span>

Dünya'ya yakın süpernova, Dünya'ya yakın bir yıldızın patlaması ile oluşan süpernovalardır. Biyosferde fark edilebilir etkiler yaratır.

<span class="mw-page-title-main">Plinius tipi patlama</span>

Plinius patlaması veya Vezüv patlaması, MS 79'da antik Roma şehirleri Herculaneum ve Pompeii'yi yok eden Vezüv Yanardağı'nın patlaması benzerlikleriyle işaretlenmiş volkanik patlamadır. Patlama, amcası Yaşlı Pliny'nin ölümünden sonra Genç Pliny tarafından yazılan bir mektupta anlatıldı.

Old Faithful, Amerika Birleşik Devletleri, Wyoming'deki Yellowstone Ulusal Parkı'ndaki bir gayzerdir. 1870 yılında Washburn-Langford-Doane Seferi sırasında seçildi ve parkta adı geçen ilk gayzer oldu. Oldukça öngörülebilir bir jeotermal özelliktir ve 2000'den beri her 44 dakikada bir ila iki saatte bir patlamıştır.