İçeriğe atla

Yelken kanat

Bir yelken kanat

Yelken kanat ya da diğer adıyla Delta kanat bir hava sporudur. Bu spor, diğer hava sporlarından yamaç paraşütü ve planörcülüğün bir karışımıdır. Daha çok alüminyum ya da kompozitten yapılmış bir iskeletinin bir kumaş ile kaplanmasıyla yapılmış bir kanattan ve onun altına pilotun binmesi için asılı biçimde bağlanmış bir tutunma düzeneğinden oluşur. Kanat şekli delta (Yunan harfi Δ)biçiminde olduğu için çoğu zaman yelken kanat yerine delta kanat olarak anılır.

Yelken kanat, süzülme prensibi ile çalışan bir serbest uçuş hava taşıtıdır. Ağırlığı 15 ile 35 kg, hızı 25 ile 140 km/sa. arasında değişir. Dünya mesafe rekoru 761 km ile Dustin Martin ve Jonny Durand'e ait'dir. (3 Temmuz 2012 Zapata, Teksas)

Yelken kanat ile biraz yüksekçe bir tepeden koşarak kalkış yapıp saatlerce havada kalınabilir. Araç planörler gibi motorsuz uçmasına rağmen yerden yükselen sıcak hava akımlarını ve tepeye çarparak yükselen hava akımlarını yakalayarak binlerce metre yükselebilir.[1] Böylece bulut tabanına ulaşıp buluttan buluta atlayarak uzun mesafeler uçabilir. Rüzgârlı bir günde rüzgarı karşılayan bir yamaçta uzun süre havada kalabilir.

Yamaç paraşütü ile yelken kanat arasındaki farklar

Tamalpais Dağından havalanmış bir yelken kanat

Yelken kanadı yamaç paraşütünden ayıran özellikler şunlardır:

  • Yamaç paraşütünün iskeleti yoktur. Havadaki türbülanstan etkilenir. Yelken kanatın sert bir iskeleti vardır ve ciddi türbülanslara dayanıklıdır. 6 G'lik manevralar yapabilir ki bu 600 kiloluk yük demektir. []
  • Aynı yükseklikten yan yana kalkış yapan yamaç paraşütü ve yelkenkanat süzüldüklerinde yelkenkanat yamaç paraşütünün iki katı mesafeyi iki kat hızlı alır. Mesela 100 metre yükseklikteki bir tepeden yamaç paraşütü ile en fazla 700-800 metre ileri gidilebilirken yelkenkanatla 1.600 (bazı modellerde 2.000) metre ileri gitmek mümkündür.
  • Yamaç paraşütü azami 50 km/sa civarında hızlanabilirken yelkenkanat ile 140 km/sa hıza ulaşmak mümkündür.[]
  • Bir yamaç paraşütünü sırt çantası gibi alıp taşımak mümkündür. Yelken kanat ise en az 4-5 metre uzunluğunda bir paket halinde taşınır ve bir yamaç paraşütü kadar daha ekipman gerektirir.
  • Yamaç paraşütü yavaş uçabildiği için küçük ve dar alanlara iniş yapabilir. Yelken kanat daha hızlı olduğu için dar alanlara iniş yapması zordur. Hızlandığında yere paralel 70-80 metre gitmesi mümkündür.
  • Yamaç paraşütü yine yavaş uçabildiği için küçük sıcak hava akımlarını (termik veya termal de denir) kullanarak yükselebilir, yelken kanat ise küçük hava akımlarının içinde kalmak için dar dönüşler yapamaz.
  • Yamaç paraşütünu uçuşa hazırlamak ve uçuş sonrasında toplamak yaklaşık 10 dakika sürer. Yelken kanatı kurmak 15 ila 30 dakika, toplamak ise 10 ila 20 dk alır.
  • Yamaç paraşütü, yelken kanata göre daha ucuz temin edilebilir ve eğitimi daha kolaydır.[2]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ [1] Ankara'da yelkenkanat uçuş görüntüsü
  2. ^ "Skyfly". 1 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uçak</span> Motorlu hava taşıtı

Uçak veya tayyare; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, uçma özellikli motorlu bir hava gemisi ve hava taşıtıdır. Pistonlu ya da jet motorlu, sabit kanatlı ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Planör</span> Bir tür süzülen uçak

Planör, üzerinde hiçbir güç kaynağı olmadan uçabilen sabit kanatlı hava taşıtı. Bazı planörlerin motorlu modelleri de vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ölüdeniz, Fethiye</span> Muğlanın Fethiye ilçesine bağlı bir mahalle

Ölüdeniz, Muğla ilinin Fethiye ilçesine bağlı bir mahalledir. Ölüdeniz kumsalı %82 oyla 2006 yılında dünyanın en güzel kumsalı seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık</span>

Havacılık, insanlar tarafından üretilmiş hava taşıtlarıyla uçmak ya da uçmak için gerekli olan makinelerin tasarımıyla veya bakımlarıyla uğraşmak demektir. Daha genel bir anlamda, havacılık terimi, hava taşıtı ile ilgili olan tüm eylemleri, endüstrileri, kurumları kapsamaktadır. Ticari havacılık, sivil havacılık, genel havacılık, askerî havacılık, deniz havacılığı, kara havacılığı, ultralight havacılık, sanal havacılık gibi türleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-33</span> Sovyet yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

Suhoy Su-33 Rus firması olan Sukhoi tarafından 1982'de uçak gemileri için üretilmiş bir donanma savaş uçağıdır. Su-27 'Flanker' 'dan türetilmiş bir uçaktır ve Su-27K olarak da bilinir. Su-27'den başlıca farkı, Su-33'ün uçak gemileri tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış olmasıdır. Su-27'nin aksine Su-33 havada yakıt ikmali yapabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737</span> Yolcu Uçağı

Boeing 737 kısa ve orta mesafe menzilli, tek koridorlu, dar gövdeli ve düşük fiyatlı, jet motorlu havayolu uçağıdır. Boeing'in diğer modelleri 707 ve 727'den türetilerek tasarlanmış olan Boeing 737'nin toplam dokuz versiyonu üretilmiştir. Boeing 737 Max üretiminin başlamasından sonra Boeing 737NG olarak adlandırılan -600,700,800 ve 900 versiyonunun üretimi 18 Aralık 2019 tarihinde son 737NG'nin KLM Havayollarına teslim edilmesiyle sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Genel havacılık</span>

Genel havacılık, askeri olmayan ve belli bir tarifeli hava taşımacılığı hariç her türlü uçuşu kapsar ve yelken kanat ile yapılan bir uçuştan Boeing 747 ile yapılan tarifesiz bir kargo taşımacılığına kadar olan çok geniş bir alanı kapsar. Gelecekte uçuşların büyük çoğunluğunun bu şekilde olması beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yamaç paraşütü</span> serbest paraşütlerle yamaçlardan koşarak kalkmaya olanak sağlayan bir ekstrem spor türü

Yamaç paraşütü, hava sporlarıyla ilgilenen birkaç kişi tarafından 1980'li yılların başlarında bulunan, aerofoil yapıya sahip olan paraşütlerle yamaçlardan koşarak kalkmaya olanak sağlayan bir ekstrem spor türüdür. Sivil havacılık mevzuatlarına göre çok hafif hava aracı (ÇHHA) sınıfına girer.

<span class="mw-page-title-main">Alpha Jet</span>

Alpha Jet, Fransız Dassault ve Breguet ile Alman Dornier firmalarının müşterek ürettiği iki kişilik hafif taarruz ve jet eğitim uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">İnönü Eğitim Merkezi</span>

İnönü Eğitim Merkezi, Türk Hava Kurumunun Türkkuşu Genel Müdürlüğü'ne bağlı Eskişehir'in 36 km batısındaki İnönü ilçesinde bulunan eğitim tesisleri.

<span class="mw-page-title-main">Paraşütle atlama</span> uçaktan paraşütle Dünyaya atlama aksiyon sporu

Paraşütle atlama, yeterli bir yükseklikten atlanılması sonucu paraşüt adı verilen kumaşın güvenli bir hızda yere inmek amacıyla açılması olarak gerçekleşen eğlence sporudur.

<span class="mw-page-title-main">Kayakla atlama</span>

Kayakla atlama, dik bir rampadan aşağı kaymayı, havalanmayı, mümkün olduğunca yükseğe atlamayı ve ardından düşmeden yumuşak bir biçimde en uzak noktaya inmeyi içeren gösterişli bir spordur.

<span class="mw-page-title-main">Kuyruk türbülansı</span>

Kuyruk türbülansı veya dümensuyu türbülansı, uçağın kanatlarının üstü ve altı arasındaki basınç farkı nedeniyle uçağın arkasında oluşan girdaptan kaynaklanan türbülans. İngilizce wake sözcüğü "bir hava veya deniz taşıtının geçtikten sonra havada veya suda bıraktığı iz" anlamına gelir. Bu nedenle kuyruk türbülansı bazen dümensuyu türbülansı olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Uçma</span> hareket süreci

Uçma; bir canlının veya hava aracının yeryüzüne temas etmeden, atmosferde ya da uzayda mesafe katetmesi. Uçan bir varlığın havadaki veya uzaydaki yolculuğuna uçuş denir. Uçucu canlılar genellikle kanat çırparak veya kanat titreşimleri ile uçarken; hava araçları herhangi bir güç kaynağı ile, uçucu yüzeylerde oluşan basınç farklarıyla, havanın ısıtılması ile veya havadan hafif gazlardan yararlanarak uçarlar.

<span class="mw-page-title-main">Asgarî emniyet irtifâsı</span>

Asgarî emniyet irtifası (MSA), bir hava taşıtının iniş ve kalkış haricinde alçalabileceği minimum irtifa. MSA kısaltması İngilizce minimum safe altitude kavramının akronimidir.

<span class="mw-page-title-main">Cayrokopter</span>

Cayrokopter veya otojir, döner kanatlı ve pervaneli bir hava taşıtı. İleri hareket için bir pervanesi ve dikey hareket (taşıma) için motorsuz ve serbest dönen bir rotoru bulunur. Helikopterin atalarından olan cayrokopterler II. Dünya Savaşı'ndan sonra yerini ağırlıklı olarak daha verimli olan helikopterlere bırakmış olsa da hâlen eğlence, keşif ve helikopter eğitimi gibi amaçlarla yaygın olarak kullanılır. Cayroplanör ise motoru olmayan bir cayrokopterdir ve süzülmeden önce başka bir hava aracı ile çekilmesi gerekir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Turna</span> uçak ve füzelerini hedef olarak simule eden insansız hava aracı

TUSAŞ Turna, 1995 yılında tasarımına başlanan ve 2001'de Türk Hava Kuvvetleri ve Türk Kara Kuvvetleri kullanımına giren, atışlı eğitim görevlerinde düşman uçak ve füzelerini hedef olarak simüle eden bir insansız hava aracıdır. Turna, Rapier ve Stinger karadan havaya füzelerin yanı sıra 7,62 mm'den 76 mm kalibreye kadar namlulu silah sistemleriyle eğitim için kullanılabilmektedir. == Geliştirme süreci ==Millî Savunma Bakanlığı'na bağlı Araştırma ve Geliştirme Dairesi, Ağustos 1995 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından hedef takip ve top atış tatbikatlarında kullanılmak üzere bir İHA geliştirilmesi için TUSAŞ ile sözleşme imzalamıştır.Turna/S olarak adlandırılan ilk versiyon Eylül 1996'da ortaya çıkmaz, prototipin testleri ise 1997 yılında tamamlanmıştır. Kara Kuvvetleri ve Deniz Kuvvetleri'nin İHA ile yaptığı testler ise 1998 yılında sona ermiştir.2001 ve 2003 yılları arasında, Turna/S'nin yeni sürümleri Turna-101A, Turna-111B ve Turna-201C kod adlarıyla geliştirilmiştir. Bu İHA'lar yalpa sönümleyen aviyonikler ve yeni aerodinamik özellikler içerdiği gibi, gelişmiş kararlılık ve daha fazla güvenilirliğe sahip olmuştur.Fırkateynler ve deniz koşullarındaki kötü hava şartlarından edinilen bilgiler ışığında Turna İHA daha da geliştirilmiş ve Turna/G ortaya çıkmıştır.== Özellikleri ==Yüksek manevra kabiliyeti, yüksek hızı, kolay kullanımı, düşük görev riski, modülerliği ve maliyet etkinliği ile operasyonel ortamlarda etkinliğini kanıtlamış ve kullanımına devam edilmektedir. Ana özellikler:* 90 dakika havada kalma süresi* Azami 93 m/sn hız (180kts)* 12.000+ ft servis tavanı* 70 kg azami kalkış ağırlığı* 50+ km menzilli veri linki* Fırlatıcı ile kalkış, paraşüt ile karaya veya denize iniş* Donanma gemi platformlarından kalkış ve kontrol* İleri kompozit teknolojileri ile üretilmiş yapı* MIL-STD-810F ve MIL-STD-461 askeri standartlara uyumlu* NATO NSN standartlarında kodlanmış* Kalkış ve iniş dahil, Yer Kontrol İstasyonu (YKİ) ile tam otonom uçuş ve seyrüsefer* 255 görev noktasına kadar önceden programlı görev noktası tanımlama, uçuş anında değiştirebilme* Eve Dönüş ve Acil İniş Modları ile önceden belirlenmiş eve dönüş noktasına gelerek otomatik iniş* EMI/EMC korumalı Konteyner/Mobil araç/Portatif Yer Kontrol İstasyonu ile görev planlama ve kontrol* Gerçek zamanlı kriptolu sayısal uçuş verisi telemetreleri kaydetme ve sonradan oynatabilme* Sayısal harita otomatik tanımaFaydalı yükler:* Çekili yük ile; SKS, Manş ve Isı kaynağı.* Uçak üzerinde; Pasif Radar İz Arttırıcı, Isı Kaynağı ve İz dumanı== Versiyonları ==* Turna/S, standart versiyonu* Turna/G, gelişmiş versiyonu== Kaynakça ==

<span class="mw-page-title-main">Hava sporları</span> havada gerçekleştirilen sporların genel adı

Hava sporları; havada gerçekleştirilen sporların genel adı. Grup halinde veya bireysel olarak yapılmaktadır. Rüzgar sporları, balonculuk, hava yarışı, aerobasi, aeromodellik, yamaç paraşütü, insan gücüyle çalışan hava araçları, serbest düşüş, yelken kanat, yamaç paraşütü, motorlu yamaç paraşütü, ultralight, paraşütle atlama, paramotor, paratrike, parahawking, uçurtma sörfü, su uçuşu sporları, planörcülük gibi birçok çeşidi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Bayraktar Kalkan</span>

Bayraktar DİHA, Baykar Savunma tarafından geliştirilen ve ilk kez 2019 yılında duyurulan dikey iniş kalkışlı insansız hava aracı sistemidir. 2023 yılında hizmete girmesi planlanan TCG Anadolu isimli amfibi hücum gemisinde de kullanılması beklenen Bayraktar DİHA, tam otonom uçuş özellerine de sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Paramotor</span>

Paramotor, motorlu bir yamaç paraşütünün ("PPG") koşum takımı ve itici kısmının genel adıdır. İki temel tip paramotor vardır: ayakla fırlatma ve tekerlek fırlatma.