Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.
Gemi önadı genellikle kısaltma şeklinde, bir takım kelimelerin askeri ya da sivil gemilerin isminin önünde kullanılmasıdır.
Kalyon, İngilizler tarafından 16. yüzyılda geliştirilen rüzgarla giden, üç direkli, yelkenli, büyük savaş gemisi.
Kadırga, daha çok Akdeniz'de kullanılan çektiri (çektirme) tipi bir savaş gemisi. İlk olarak 8. yüzyılda Akdeniz'de deniz savaşlarında kullanılmaya başlandı. 17. yüzyıla kadar gelişme göstermiştir. Antik çağlardan beri kullanılırdı. Asıl hareket mekanizması kürektir ve yelken buna yardımcı olması için tasarlanmıştır.
Yavuz, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesinde önemli rol oynayan savaş gemisidir.
SMS Breslau veya sonraki adıyla Midilli, Alman İmparatorluğu donanması için inşa edilen Magdeburg sınıfı hafif kruvazördür. Yapımına 1910'da başlandı ve 16 Mayıs 1911'de denize indirildi. Göreve alınmasından sonra savaş kruvazörü Goeben ile birlikte, Balkan Savaşları'nın patlak vermesi nedeniyle Akdeniz Tümeni'nde görevlendirildi. Breslau ve Goeben, İstanbul'a ulaşmak için Akdeniz'deki İngiliz savaş gemilerinden kaçtıktan sonra Ağustos 1914'te Osmanlı İmparatorluğu tarafından satın alındı ve gemilerin adları Midilli ve Yavuz Sultan Selim olarak değiştirildi. İki gemi, ağırlıklı olarak Karadeniz'de, Rusların Karadeniz Filosu'na karşı hizmet etti ve diğer Osmanlı gemileri ile birlikte Ekim 1914'te Rus limanlarına baskınlar düzenledi. Bu baskınlar, Rusya'nın Osmanlı'ya savaş ilan etmesine ve Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'na İttifak Devletlerinin yanında katılmasına yol açtı.
Ön dretnot, 1890'lı yıllar ile 1905 arasındaki bütün savaş gemilerinin dahil edildiği gemi tipidir. 1870'lerde ve 1880'lerdeki savaş gemileri ise zırhlı olarak adlandırılırdı. Ön dretnot, çelikten yapılır ve dayanıklı bir zırh ile kaplanırdı. Ana bataryaları ağır toplardan oluşurdu, geminin sancak ve iskele kısımları ise orta çaplı toplarla ve makineli tüfeklerle donatılırdı. Makine sistemi ise sıvı yakıtla çalışan buhar türbinlerine dayalıydı. 1905 yılında dretnot'lar çıkmıştır ve ön dretnot ise kullanımdan zamanla kalkmıştır. Osmanlı Devleti'nin Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis savaş gemileri de ön dretnot idi. Tsushima Muharebesi'nde birçok Rus ön dretnot savaş gemisi batırılmış, böylece ön dretnot devri bitmiş ve dretnot devri başlamıştır.
Hafif kruvazör, küçük veya orta boy savaş gemisidir. Güverte ve kemer kısımlarında daha gelişmiş zırha sahip olanlar Hafif zırhlı kruvazör olarak anılmaktadır. İlk olarak buharla çalışan kruvazör Kraliyet Donanması'na ait 1878 yılında yapılan HMS Mercury idi. Modern kruvazörler hızları 30 knota kadar çıkabilen Muhrip olarak bilinen gemilerdir.
Muharebe kruvazörü, 20. yüzyılın ilk yarısında yapılmış büyük savaş gemisi sınıfı. İlk olarak 1900 ila 1910 yılları arasında, zırhlı kruvazörün yerine geçmesi için yapılmıştır. Evrimi zırhlı savaş gemilerine (dretnot) daha çok benzemektedir. Maliyetleri ve büyüklükleri bir savaş gemisi ile hemen hemen aynıdır. Yüksek kalibreli silah donanımları nedeniyle, hızları diğer kruvazörlere nispeten daha düşüktür.
Zırhlı kruvazör, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarındaki, uzun menzilli ve bağımsız bir savaş gemisi tipidir. Savaş gemileri dışındaki bütün gemileri yok edebilecek ve çarpıştığı çoğu savaş gemisine ise büyük zarar verebilecek niteliktedir.
Buharlı gemi, hareket enerjisini su buharı gücünden alan deniz taşıtıdır. Özellikle askerî amaçlarla kullanılan daha küçük buharlı gemilere ise istimbot denir.
Hampton Roads Muharebesi veya Ironclads (Zırhlılar) Muharebesi, Amerikan İç Savaşı sırasında 8-9 Mart 1862 tarihlerinde gerçekleşmiş deniz muharebesidir. Muharebe, Konfederasyon'a bağlı Virginia'nın en büyük şehirleri Norfolk ve Richmond'daki uluslararası ticareti engelleyen Birlik ablukasını kırmak amacıyla yapıldı.
Kara gemi ifadesiyle ; büyük boyutlardaki, Batı tarzı yelkenli gemiler kastedilmektedir. Kelime olarak da Edo Dönemi öncesinden başlayıp modern dönem Japonya’sında da kullanılmıştır. Fakat günümüzde oldukça dar bir anlamda kullanılmaktadır. Edo Dönemi’nin sonunda gelen gemileri; özellikle 8 Temmuz 1853’te Uraga Körfezi’ne ulaşan Amerika Birleşik Devletleri’nin Matthew Calbraith Perry öncülüğündeki birliklerin Amerikan Donanması Doğu Hindistan filosunu belirtmektedir. Günümüzde, dış güçlerin Japonya’ya yönelik baskılarının artması ve yabancı yatırımların yoğunluk kazanması gibi durumlar “modern zamanın kara gemileri” olarak adlandırılmaktadır.
Brik, iki adet kare şeklinde direk pilonu olan bir yelkenli gemidir. Yelken Çağı boyunca, brikler hızlı ve iyi manevra kabiliyetine sahiplerdi ve hem savaş gemisi hem de ticaret gemisi olarak kullanılıyordu. Özellikle 18. ve 19. yüzyılın başlarında popüler olup buharlı gemilerin ortaya çıkmasıyla birlikte kullanım dışı kaldılar.
Demir zırhlı savaş gemisi, 19. yüzyılın ikinci yarısının başlarında kullanılan buhar motorlu dövme demir veya çelikten yapılmış zırh plakalarıyla korunan savaş gemisi türü. Zırhlı korvet ve zırhlı fırkateyn olarak da adlandırılır.
T geçişi veya T kapatma 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında deniz harbinde kullanılan bir taktik manevra. Savaş gemisi hattının düşmana göre doğru konumlanarak, aynı anda tüm silahlarını aynı hedeflere doğrultmaya, buna karşılık düşmanın sadece ön silahları tarafından ateş altına alınmaya uygun bir pozisyon almasını amaçlar.
HMHS Britannic, White Star Line'ın Olympic sınıfı buharlı gemilerinin üçüncü ve sonuncusu ve Britannic adını taşıyan ikinci White Star gemisiydi. RMS Olympic ve RMS Titanic'in en küçük kardeşiydi ve transatlantik yolcu gemisi olarak hizmete girmesi planlanmıştı. Kasım 1916'da Ege Denizi'ndeki Yunan adası Kea yakınlarında batana kadar 1915'ten itibaren hastane gemisi olarak işletildi. O dönemde dünyanın en büyük hastane gemisiydi.
Gemi kedisi Antik Çağ'dan günümüze kadar çok sayıda askeri, ticaret ve keşif gemilerinin içinde mürettebatla beraber yer almıştır. Kedilerin gemideki en önemli görevi gemideki kemirgenlere karşı kullanılmasıydı. Günümüzde başta elektrik kabloları olmak üzere ahşap aksam, halat ve gıda stoklarına zarar veren kemirgenlere karşı gemi bünyesinde kedi bulundurulur ve avlanması sağlanırdı. Kemirgenlere karşı doğal olarak saldıran ve her türlü koşula kolay uyum sağlayabilen kedilerin ayrıca denizcilerin psikolojisine olumlu etkileri olmuştur.
Cutty Sark Birleşik Krallık yelkenlisidir. 1869 yılında İskoçya'nın Dumbarton kentinde Jock Willi Shipping Line firması için yapılmıştır. Buharlı gemiler ortaya çıkıncaya kadar uzun mesafe ticaret gemisi olarak görev yapan yelkenlilerin en gelişmişi ve en hızlısıydı.
Endüstri Çağı ya da Sanayi Devri, 1760 civarında Büyük Britanya'da ve daha sonra diğer ülkelerde başlayan ekonomik ve sosyal örgütlenmedeki değişiklikleri kapsayan, esas olarak el aletlerinin yerini dokuma tezgahı ve buhar makinesi gibi güçle çalışan makinelerin alması ve sanayinin büyük işletmelerde yoğunlaşmasıyla karakterize edilen bir tarihi dönemdir.
