İçeriğe atla

Yelizavetpol Guberniyası

Елизаветпольская губерния
Yelizavetpol Guberniyası
Rusya İmparatorluğu Guberniyası
1868–1917

Arma of Yelizavetpol Guberniyası

Arma

MerkezYelizavetpol
Tarih
 - Kuruluş 1868
 - Kaldırılış 1917
Yüzölçümü
 - 1897 44.136 km2 (17.041 sq mi)
Nüfus
 - 1897 878.415 
     Yoğunluk19,9 /km2  (51,5 /sq mi)

Yelizavetpol Guberniyası (Azerice: Yelizavetpol quberniyası) (Rusça: Елизаветпольская губерния), bir Rus İmparatorluğu guberniyası. Merkezi Yelizavetpol'dür (1805–1918 yılları arası Gence'nin resmî adı).

Tarihi

Yelizavetpol Guberniyası, 1868 yılında Bakü Guberniyası ve Tiflis Guberniyası topraklarının bir kısmı üzerinde kurulmuştur. Guberniya'nın toprakları eski Gence Hanlığı, Şeki Hanlığı ve Karabağ Hanlığı topraklarını içine almıştır.

1905 yılından itibaren bölgedeki etnik Ermeniler, bölgenin dağlık bölgelerini (özellikle Dağlık Karabağ) bölme girişimlerinde bulunmuşlardır. Bu mıntıkadaki nüfusun % 70'ini Ermeniler oluşturmuştur. Her ne kadar bu plan Rus genel valisi tarafından sonunda kabul edilse de asla gerçekleşmemiştir.[1]

1918 yılında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla Yelizavetpol Guberniyası'nın adı Gence Guberniyası olarak değiştirilmiştir. Guberniya yönetimi 1920'li yılların başında kaldırılmıştır.

Bugün, eski Yelizavetpol Guberniyası'nın toprakları Azerbaycan'ın batısında ve Ermenistan'ın komşu bölgelerini kapsamaktadır.

Nüfus

Yelizavetpol Guberniyası'nın 1872 - 1915 yılları arasındaki nüfus gelişimi

Tarih1872-1874[2]1883-1884[2]1886[3]1894[2]18971915[2]
Nüfus593.800621.300728,943856.700878,4151.243.50

İdari bölümler

Guberniya 8 uyezdden oluşmaktadır:

No Uyezd Merkez
1 Yelizavetpol (Елизаветпольский уезд) Yelizavetpol
2 Areş (Арешский уезд) Ağdaş
3 Nuha (Нухинский уезд) Şeki
4 Qazax (Казахский уезд) Qazax
5 Cevanşir (Джеванширский уезд) Terter
6 Kariagino (Карягинский уезд) Kariagino
7 Zangezur (Зангезурский уезд) Goris
8 Şuşa (Шушинский уезд) Şuşa

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Hovanissian, "Republic of Armenia", cilt 1 sf. 81.
  2. ^ a b c d 1872 ile 1915 arasında Kafkasya'da nüfus gelişimi 20 Nisan 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça). Geocities.
  3. ^ Елизаветпольская губерния-Yelizavetpol Guberniyası 11 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça). Brockhaus ve Efron Ansiklopedik Sözlüğü.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ</span> Güney Kafkasyada bölge

Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya'da, Küçük Kafkas Sıradağları'nda Azerbaycan'a ait ancak uzun yıllar Ermeni işgali altında kalmış tarihi bölge. 2020 yılında Dağlık Karabağın bir bölümü 2. Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan tarafından geri alınırken kalan kısmı Rus barış güçleri denetiminde Ermeni kontrolünde bırakan 10 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile Ermenistan hükûmeti yenilgiyi resmen kabul etmiştir. Günümüzde Anti Terör Operasyonu sonrası Ermeni kontrolünde kalan kısımlar da Azerbaycan kontrolüne geçmesiyle bölgenin tamamı Azerbaycan hakimiyeti altındadır. 2. Dağlık Karabağ Savaşı sonrası, 90'lı yılların başında bölgeden zorla göç ettirilen Azerbaycanlıların dönüşü peyderpey sağlanırken aynı savaş ve 2023 yılındaki Anti Terör Operasyonu sonrası bölgede yaşayan Ermenilerin neredeyse hepsi Ermenistan'a göç etmiştir.

Borçalı, Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesinde yer alan tarihsel bir yerin adıdır.

Karadeniz Guberniyası, Rusya'nın Doğu Karadeniz kıyısında, 1896-1920 yılları arasında bulunan bir il (guberniya). Merkezi kuzeybatıdaki Novorossiysk (Adıgece:Ts'emez/Ц1эмэз) limanı idi.Karadeniz kıyısı boyunca uzanan il, güneydoğusunda Kutaisi iline bağlı Sohum okrugu (ilçe), diğer yerlerde ise Kuban oblastı ile çevriliydi.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan tarihi</span>

Ermenistan tarihi, günümüzdeki Ermenistan Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kalan bölgelerin tarih öncesi zamanlardan günümüze kadar süregelen tarihidir. Antik Ermenistan tarihsel olarak Ermeni krallığı olarak biliniyordu. İmparatorluk Büyük Dikran hükümdarlığı altında zirveye ulaştı. Ermenistan, MS 300 yılında dünyada Hıristiyanlığı kabul eden ilk ülke oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kars Oblastı</span>

Kars Oblastı 1878 yılında Kars Sancağı'nın yerine kurulan Rus İmparatorluğu oblastı. Merkezi Kars il merkezidir. Kars, bugün Türkiye'ye bağlı bir ildir.

<span class="mw-page-title-main">Kurlandiya Guberniyası</span>

Kurlandiya Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, üç Baltık guberniyasından biri olup günümüz Letonya'nın güneyini kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Jelgava idi.

<span class="mw-page-title-main">Grodno Guberniyası</span>

Grodno Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Grodno Oblastı ve çevresini kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Grodno idi.

<span class="mw-page-title-main">Tambov Guberniyası</span>

Tambov Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Tambov Oblastı ve çevresini kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Tambov idi.

<span class="mw-page-title-main">Tobolsk Guberniyası</span>

Tobolsk Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Omsk ve Tümen oblastlarını kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Tobolsk idi.

<span class="mw-page-title-main">Tomsk Guberniyası</span>

Tomsk Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Tomsk Oblastı'nın bir kısmını kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Tomsk idi.

<span class="mw-page-title-main">Nijni Novgorod Guberniyası</span>

Nijni Novgorod Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Nijni Novgorod Oblastı ve çevresini kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Nijni Novgorod idi.

<span class="mw-page-title-main">Novgorod Guberniyası</span>

Novgorod Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Novgorod Oblastı ve çevresini kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Novgorod idi.

<span class="mw-page-title-main">Orenburg Guberniyası</span> Rus İmparatorluğunun guberniyalarından birisi

Orenburg Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Orenburg Oblastı ve çevresini kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Orenburg idi.

<span class="mw-page-title-main">Sankt-Peterburg Guberniyası</span>

Sankt Petersburg Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Leningrad Oblastı ve çevresini kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Sankt Petersburg idi.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Guberniyası</span>

Bakü Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Azerbaycan'ın doğusunu kapsamaktaydı. Guberniya merkezi Bakü idi.

<span class="mw-page-title-main">Erivan Guberniyası</span>

Erivan Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Ermenistan ile Azerbaycan'ın Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Türkiye'nin Iğdır ilini kapsamaktaydı. Guberniya merkezi Erivan idi.

Gürcistan-İmeretya Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Gürcistan ile Azerbaycan ve Ermenistan'ın bir kısmını kapsamaktaydı. Guberniya merkezi Tiflis idi.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Guberniyası</span>

Gürcistan Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Gürcistan ile Azerbaycan ve Ermenistan'ın bir kısmını kapsamaktaydı. Guberniya merkezi Tiflis idi.

Azerbaycan'daki Ermeniler, Azerbaycan devletinde ve onun selefi Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde çok sayıda yaşamış Ermenilerdir. İstatistiklere göre, 1988'de Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın patlak vermesinden önce Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde yaklaşık 500.000 Ermeni yaşıyordu. Ermenistan-Azerbaycan çatışmasının bir sonucu olan Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'na giden olaylarda Ermenistan Azerileri gibi Ermeni-Azerbaycanlıların çoğu da cumhuriyetten kaçmak zorunda kaldı. Sumgayıt, Gence ve Bakü'de Ermeni nüfusuna yönelik vahşetlerin yaşandığı bildirildi. Bugün Azerbaycan'daki Ermenilerin büyük çoğunluğu, 1991 yılında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti adı altında tek taraflı bağımsızlık eylemini ilan eden dağlık Karabağ bölgesi tarafından kontrol edilen topraklarda yaşamaktadır. Ermenistan dahil herhangi bir ülke tarafından tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zengezur Uyezdi</span>

Zangezur Uyezdi Yelizavetpol Guberniyası'nın idari bölümlerinden (uyezd) biri. Rusya İmparatorluğu tarafından 1868 yılında yaratılmış ve uyezd'in Sovyet yönetimi tarafından ortadan kaldırıldığı 1921 yılına kadar idari merkezi Goris şehri olmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.