İçeriğe atla

Yehu

Antik İsrail

Jehu (İbranice: יְהוּא, Yehu, "Tanrı O'dur") Nimşi'nin torunu, Jehoşafat'ın oğlu ve İsrail'in kralıydı.[1] William F. Albright'a göre MÖ 842 - MÖ 815, E. R. Thiele'ye göre MÖ 841 - MÖ 814 tarihleri arası hükümdarlık yaptı.[2] Jehu ile ilgili bilgilerin kaynağı olarak Tanah kullanılır.[3]

Kara Dikilitaş'ta Jehu (veya elçisi) Shalmaneser III'ün önünde diz çökerken.

Krallığa geçişi

Jehu'dan önceki kral Jeroham, Aramlılarla yaptığı Ramot-Gilat Savaşı'nda ağır yaralanınca Jezreel'de dinlenmeye çekildi. Yanında Yehuda Kralı olan yeğeni Ahaziah vardı.[4] Aralarında Jehu'nun da bulunduğu Jeroham'ın komutanları bir aradayken, peygamber Elişa'nın uşağı Jehu'nun kral olarak meshedildiğini bildirdi.[5] Bunu duyan diğer komutanlar, coşkuyla Jehu'nun krallığını kutladı.[6]

Jezreel'de Jehoram ve Jezebel'in ölümü

Bir grup seçkin askerle Jezreel'e giden Jehu, Jehoram'ı kendi elleriyle, okunu Jehoram'ın kalbine saplayarak öldürdü.[7] Yehuda kralı ise Beyt-Haggan'da Jehu'nun askerleri tarafından öldürüldü. Jehu şehre direnişsiz girdi. Jehoram'ın annesi Jezebel sarayın penceresinden atılarak öldürüldü ve cesedi köpekler tarafından parçalandı.[8]

Jezreel'in başına geçen Jehu başkent Samarya'ya gönderdiği mektupta kraliyete ait prenslerin kafalarının kesilmelerini istedi. Bina karşılık olarak 70 tane kelle Jehu'ya gönderildi. Kısa bir süre sonra Ahaziah'ın ailesinden 42 kişiyi daha katletti.[9]

Jehu'nun kanlı darbesi ve "Altın Buzağı" kültüne karşı olan hoşgörüsü dışında, Tanah'ta Jehu'nun krallığıyla ilgili başka bilgi bulunmaz. Aram Kralı Hazael, Şeria nehri ötesi, Gilat toprakları, Gad, Reuben ve Menaşe topraklarını fethederek, İsrail Krallığının topraklarını küçülttü.[10]

Hazael'in istilası, Kara Dikilitaştaki Jehu'nun III. Şalmanezer'in önünde neden diz çöktüğünü açıklar.[11]

III. Şalmanezer'in (MÖ 859 - MÖ 824) Kurkh Monolit'inde Kral Ahab'ın adı geçer.

Kaynakça

  1. ^ Jehu’s father was not the roughly contemporaneous King Jehoshaphat of Judah, whose own father was King Asa of Judah. “Generally Jehu is described as the son only of Nimshi, possibly because Nimshi was more prominent or to avoid confusing him with the King of Judah (R’Wolf)”. Scherman, Nosson, ed., “I-II Kings”, The Prophets, 297, 2006. See (2 Kings 9:2)
  2. ^ Edwin Thiele, The Mysterious Numbers of the Hebrew Kings, (1st ed.; New York: Macmillan, 1951; 2d ed.; Grand Rapids: Eerdmans, 1965; 3rd ed.; Grand Rapids: Zondervan/Kregel, 1983). ISBN 0-8254-3825-X, 9780825438257
  3. ^ "2 Krallar 9-10". 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2010. 
  4. ^ "2 Krallar 8:28". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2010. 
  5. ^ "2 Krallar 9:5,6". 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2010. 
  6. ^ "2 Krallar 11-14". 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2010. 
  7. ^ "2 Krallar 9:24". 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2010. 
  8. ^ "2 Krallar 35-37". 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2010. 
  9. ^ "2 Krallar 10:12-14". 17 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2010. 
  10. ^ "2 Krallar 10:32". 17 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2010. 
  11. ^ Kara Dikilitaş'ta Jehu için "Omri oğlu" der. "Omri oğlu", Omri hanedanlığını simgelerken bu terim Aramlılar tarafından Kuzey İsrail Krallığı için kullanılırdı.
Yehu
Jehoşafat Hanedanlığı
Dönemin Yehuda Kralı: Ahaziah, Athaliah, Joaş
Resmî unvanlar
Önce gelen
Jehoram
İsrail Kralı
MÖ 841 - MÖ 814
Sonra gelen
Jehoahaz

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahaz</span> Yehuda Krallığının 13. kralı.

Ahaz Jotham'ın oğlu ve Yehuda'nın kralıydı. Matta İncilinde İsa'nın aile ağacında adı geçen krallardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ahav</span>

Ahab veya Ahav Omri'nin oğlu ve İsrail'in Kralıydı. William F. Albright'a göre MÖ 869 - MÖ 850 yıllarında, E. R. Thiele'ye göre ise MÖ 874 - MÖ 853 yılları arasında hükümdarlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nadav</span>

Nadav (İbranice:נָדָב) Jeroboam I'ın oğlu ve İkinci İsrail Krallığı'nın ikinci kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Baaşa</span>

Baaşa (İbranice:בַּעְשָׁא), Başa, "Baal duyar") İkinci İsrail Krallığı'nın üçüncü kralıydı. İssakarlı Ahiya'nın oğluydu. Baaşa'nın hikâyesi 1 Krallar9 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. kitabında anlatılır.

<span class="mw-page-title-main">Zimri</span>

Zimri veya Zambri İkinci İsrail Krallığı'nın yedi gün süreyle krallığını yaptı. William F. Albright'a göre hükumdarlığı MÖ 876'ye denk gelirken bu E. R. Thiele'ye göre MÖ 885'dir. Hikâyesi Tevrat'ın 1 Krallar kitabında anlatılır.

<span class="mw-page-title-main">Omri</span>

Omri "Tanrı hayatımdır") İkinci İsrail Krallığının kralı ve Ahab'ın babasıydı. William F. Albright'a göre hükümdarlığı MÖ 876 - MÖ 869 arası sürerken bu E. R. Thiele'ye göre MÖ 888 - MÖ 880 arasıdır. Zimri, Elah'ı öldürüp kendini kral ederken Omri Elah'ın ordusunda komutandı. Omriyi kendilerine kral seçen birlikler Tirzah'a yürüyüp Zimri'yi sarayında kıstırdı ve Zimri öldü.

<span class="mw-page-title-main">Ahaziya (İsrail)</span>

Ahaziah, Ochozias veya Ahaziya Ahab ve Jezebel'in oğlu ve İsrail'in sekizinci kralıydı. William F. Albright'a göre iktidarı MÖ 850 - MÖ 849 yılları, E. R. Thiele'ye göre ise MÖ 853 - MÖ 852 yılları arasında varolmuştur. Krallar Kitabında babası Ahab'ın yolundan gittiği için eleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yoram (İsrail)</span>

Jehoram İsrail Kralıydı. Ahab'la Jezebel'in kral olan iki oğlundan biriydi. Tanah'ta anlatıldığına göre İsrail Kralı Jeroham'ın beşinci yılında aynı isimle (Jeroham) başka bir kral Yehuda Krallığı'nın başına geçti. Yehuda Kralı Jeroham başa geçtiğinde, babası Jehoşafat hâlâ kraldı; iki kral ülkeyi birlikte yönettiler. İki farklı kral Jeroham Tanah'ın bazı kısımlarında birlikte anıldığından bu akıl karıştırmaktadır.. Yoram, William F. Albright'a göre MÖ 849 - MÖ 842 arası, E. R. Thiele'ye göre ise MÖ 852 - MÖ 841 arası hükümdarlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yehoahaz (İsrail)</span> Kral (M.Ö. 815 - M.Ö. 801)

Jehoahaz Jehu'nun oğlu ve İsrail Kralıydı. William F. Albright'a göre M.Ö. 815 - M.Ö. 801, E. R. Thiele'ye göre M.Ö. 814 - M.Ö. 798 yılları arası hükümdarlık yaptı. M.Ö. 7. yy'ın sonlarına ait üzerinde "Kral oğlu, Jehoahaz'ın [malı]" yazan bir mühür bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yoaş (İsrail)</span> İsrail kralı.

Joaş, Jehoahaz'ın oğlu ve İsrail'in kralıydı. Tahta geçtiği zaman İsrail Krallığı, Hazael önderliğindeki Aramlıların saldırılarına maruz kalıyordu. William F. Albright'a göre M.Ö. 801 - M.Ö. 786, E. R. Thiele'ye göre ise M.Ö. 798 - M.Ö. 782 yılları arasında krallık yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Zekeriya (İsrail)</span>

Zekeriya, II. Yarovam'ın oğlu ve İsrail'in kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Şallum (İsrail)</span>

Şallum, Yaveş'in oğlu ve İsrail Kralıydı. "Yaveş oğlu Şallum Zekeriya'ya bir düzen kurdu; halkın önünde saldırıp onu öldürdü, yerine kendisi kral oldu.". Samarya'daki iktidarı sadece bir ay sürdü. Menahem ayaklanıp onu öldürdü ve yerine kral olarak geçti.

<span class="mw-page-title-main">Pekahya</span>

Pekahiah veya Pekahya Menahem'in oğlu, Gadi Hanedanlığı'nın ikinci ve son ve Samarya başkentli İsrail'in on yedinci kralıydı. Pekahya, Yehuda Kralı Azariah'ın ellinci yılında başa geçti ve iki yıl krallık yaptı. William F. Albright'a göre MÖ 738 - MÖ 737 arası, E. R. Thiele'ye göre ise MÖ 742 - MÖ 740 yılları arası hükümdarlık yaptı. Pekahya, Yarovam'ın İsrail'i sürüklediği günahlardan ayrılmadı. İki yıllık iktidarı sonunda, komutanlarından biri olan Remalya'nın oğlu Pekah kendisine düzen kurdu. Argov ve Arye'nin iş birliğiyle yanına Gilatlı elli adam alarak Pekahya'yı Samarya'daki kral sarayının kalesinde öldürdü, yerine kendisi kral oldu.

<span class="mw-page-title-main">Pekah</span>

Pekah Remalya'nın oğlu ve İsrail'in kralıydı. Ordusunda komutan olduğu Pekahiah'ı öldürüp yerine kral olarak geçti.

<span class="mw-page-title-main">Yehoşafat</span>

Yehoşafat Asa'nın oğlu ve Yehuda Krallığı'nın dördüncü kralıydı. Oğullarından biri, kendinden sonra tahta geçen Jehoram'dı. Annesi Azubah'ydı Tanah'a göre Tanrı'nın tüm ulusları yargılayacağı yer olan Jehosafat Vadisi adını bu hükümdardan aldığına inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Yehoram (Yehuda)</span>

Jehoram Jehoşafat'ın oğlu ve Yehuda Krallığı'nın kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ahazya (Yehuda)</span> Yehuda Krallığının 7. kralı.

Ahaziah Yehuda Kralıydı. Babası Jehoram annesi de Ahab'ın kızı Athaliah idi. Tanah'ta adı Jehoahaz olarak da geçer. Ahab Hanedanlığı yıllarına göre 42 yaşında tahta geçti fakat gerçek yaşı 22 idi. Çoğu dinbilimciler 2 Tarihler kitabında geçen 42 yaşın bir yazım hatası olduğu, doğrusunun 2 Krallar kitabında yazıldığı gibi 22 olduğunu savunur. Bazı Yunan ve Suriye metinlerinde 2 Tarihler'deki yaşın 22 olarak düzeltildiği gözükür. William F. Albright'a göre M.Ö. 842'de, E. R. Thiele'ye göre ise M.Ö. 841/840 yılında krallık yaptı. Annesi Athaliah'ın etkisiyle "Yahveh"cileri kızdıran ibadet şekillerini ülkeye soktu.

<span class="mw-page-title-main">Atalya</span> Yehuda Krallığının 8. hükümdarı, kraliçe.

Athaliah Jehoram'ın eşi, Ahaziah'ın annesi ve Yehuda Krallığı'nı altı yıl süreyle tek başına yöneten kraliçeydi. William F. Albright'a göre MÖ 842 - MÖ 837 yıllarında, Edwin R. Thiele'ye göre ise MÖ 842/841 ile MÖ 836/835 yılları arasında hükümdarlık yaptı. Athaliah genelde İsrail Kralı Ahab ile Kraliçe Jezebel'in kızı olduğu farzedilir. Jehoram ile olan evliliği iki krallık arasındaki anlaşmanın bir ürünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Yoaş (Yehuda)</span> Yehuda Krallığının 9. kralı.

Joaş (İbranice: יוֹאָשׁ veya יהואש, "Tanrı vergisi"; Yunanca: Ιωας; Latince: Joas), Ahaziah'ın soyundan hayatta olan tek kişiydi ve Yehuda'nın kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Yotam</span> Yehuda Krallığının 12. kralı.

Jotham veya Yotam Uzziah ile Jeruşa'nın oğlu ve Yehuda Kralıydı.