İçeriğe atla

Yehoyakin

Yehoyakin
"Promptuarii Iconum Insigniorum"
Yehuda Kralı
Hüküm süresiMÖ 9 Aralık 598 - MÖ 15/16 Mart 597
Önce gelenYehoyakim
Sonra gelenSıdkiya
DoğumMÖ 615 veya MÖ 605
Kudüs
HanedanDavud Hanedanlığı
BabasıYehoyakim
AnnesiNehuşta[1]

Yehoyakin (Yekoniya veyâ Koniya) (İbranice: יְכָנְיָה "Tanrı (halkını) güçlendirecek", Yunanca: Ιεχονιας; Latince: Joachin), Babil kralı MÖ 6. yüzyılda kendisini tahtından edip sürgüne gönderene kadar Yehuda Krallığı'nın kralıydı. Yehoyakin hakkındaki bilgilerin çoğu Eski Ahit'ten gelmektedir. Irak'ta yapılan kazılar sonucu bulunan Yehoyakin'in İstihkak Tabletleri'yle Yehoyikan'ın varlığı su üstüne çıkarıldı. Bu tabletler Babil'in İştar Kapısı'nın yakınlarında bulunmuş olup tarihi yaklaşık MÖ 592'ye dayandırılır. Çivi yazısıyla yazılan tablette Yehoyakin'in ("Ya-'-ú-kinu") ve beş oğlunun Babil'deki yemek harçlığıyla ilgili bilgi mevcuttur.[2] Babil kayıtlarıyla İbrani dini kayıtlar kıyaslandığında Yehoyakin'in sürgündeki süresi doğru bir şekilde hesaplanabilmektedir. Bir ölçüde, Kudüs'ün düşüşü MÖ 597'ye dayandırılabilir.

Yazıtlarda Yehoyakin

Hükümdarlığı

Yehoyakin'in hükümdarlığı MÖ 9 Aralık 598'den 15/16 Mart 597'ye kadar, yani üç ay on gün sürdü.[3][4] Yehuda kralı Yehoyakim,[5] çevre topraklardan gelip Kudüs'ü işgal edenler tarafından[6] Aralık 598'de öldürülünce yerine oğlu Yehoyakin geçti. Yehoyakim, MÖ 601'den sonra ayaklandığı için büyük olasılıkla bu istilanın arkasında Babil kralı bulunmaktaydı. Yehoyakin iktidarının üçüncü ay ve onuncu gününde II. Nebukadnezar, Kudüs'ü bir bahar günü kuşattı. Amacı, üst sınıf Yehuda esirlerini Babil toplumu içinde asimile etmekti. MÖ 15/16 Mart 597'de,[7] Yehoyakin, tüm ailesi ve üç bin elit Yahudi Babil'e sürgüne gönderildi.

Yaş uyuşmazlığı

Farklı kaynaklar kıyaslandığında Yehoyakin'in hangi yaşta tahta geçtiği konusunda uyuşmazlık söz konusudur. Tarihler Kitabı'nda on sekiz yaşında tahta geçtiği belirtilirken[8] Yunanca ve Süryanice versiyonlarda sekiz yaşında tahta geçtiği açıklanmaktadır. Bazı görüşe göre, sekiz yaşında babası Yehoyakim ile birlikte ortak krallık yapmış ve on sekiz yaşında tek başına kral olmuştur.[9]

Sürgün

Antik İsrail
Sistine Şapeli'nde Yehoyakin, Şealtiel ve Yoşiya aylaması.

Yehoyakin tahtından edildiği zaman yerine II. Nebukadnezar tarafından Yehoyakin'in amcası Sıdkiya Yehuda Krallığı'nın başına getirildi. Fakat, sürgündeki Yahudiler meşru krallarının Yehoyakin olduğunu düşünmeye devam etmekteydi. Yehoyakin sürgündekilerin ilk lideri (eksilark) kabul edilir. Hezekiel Kitabı'nın yazarı dahi Yehoyakin'in hükümdarlık dönemine sürgündeki zamanını da eklemektedir. Yazar, kendisinin Yehoyakin zamanında yaşamış Hezekiel olduğunu belirtip Sıdkiya'dan hiç bahsetmemektedir.

Serbest bırakılışı

Krallar Kitabı'na göre, Babillilerin başına Evil-Merodak geçtiği zaman Yehoyakin "sürgündeki otuz yedinci yılında" serbest bırakıldı.[10] Bu yıl hesabında yılbaşı İbrani takvimine göre sonbahara denk gelen 1 Tişri'dir.

Babil kayıtları Evil-Merodak'ın tahta geçişini MÖ Ekim 562 olarak gösterir.[11] Babil'de ise kraliyet yılı bahara denk gelen 1 Nisan'da başlar yani Evil-Merodak'ın tahta geçişi MÖ 1 Nisan 562'dir. Krallar Kitabı'nda "on ikinci ayının yirmi yedinci günü" Yehoyakin'in serbest bırakıldığını belirtir fakat bunun İbrani takvimine göre mi yoksa Babil takvmine göre mi olduğu açık değildir. Eğer Babil takvimi dikkate alınırsa serbest bırakılış tarihi MÖ 561 baharına denk gelmektedir bu sebeple sürgüne gönderiliş yılı MÖ 598/597'dir.

Soy ağacı

Yehoyakin, Yehoyakim ile Kudüslü Elnatan'ın kızı Nehuşta'ın oğluydu.[12][13] En az yedi çocuğu vardı: Şealtiel, Malkiram, Pedaya, Şenassar, Yekamya, Hoşama, Nedavya.[14]

Lanet

Yeremya Kitabı'nda Yeremya'nın Yehoyakin'in lanet ettiği ve bir daha onun soyundan gelenlerin İsrail tahtına oturamayacağı belirtilir:[15]

RAB diyor ki, "Bu adamı çocuksuz, Ömrünce başarısız biri olarak yazın. Çünkü soyundan gelen hiç kimse başarılı olmayacak, Soyundan gelen hiç kimse Davut'un tahtında oturamayacak, Yahuda'da bir daha krallık etmeyecek."[16]

Ayrıca bakınız

Yehoyakin
Davud Hanedanlığı
Resmî unvanlar
Önce gelen
Yehoyakim		Yehuda Kralı
MÖ 9 Aralık 598 - MÖ 16 Mart 597 		Sonra gelen
Sıdkiya

Kaynakça

  1. ^ "2 Krallar 24:8". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 
  2. ^ James B. Pritchard, ed., Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament (Princeton, NJ: Princeton University Press, 1969) 308.
  3. ^ Anchor Bible Dictionary New York: Doubleday 1997, 1992. "It is now known that the end of Jehoiachin's reign occurred on the 2d day of the month of Adar in the 7th year of Nebuchadrezzar (BM 21946 verso, line 12; see Wiseman 1956: 73; TCS 5, 102). This date corresponds to either March 15 or March 16 (the Babylonian day extended from sunset to sunset, and thus overlaps 2 days of our calendar) 597 b.c.e.
  4. ^ "Jehoiachin". Eerdmans Dictionary of the Bible, 2000. (ISBN 9053565035, 9789053565032), pg. 678
  5. ^ "2 Krallar 24:6". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 
  6. ^ "2 Krallar 24:2". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 
  7. ^ Edwin Thiele, The Mysterious Numbers of the Hebrew Kings, (1st ed.; New York: Macmillan, 1951; 2d ed.; Grand Rapids: Eerdmans, 1965; 3rd ed.; Grand Rapids: Zondervan/Kregel, 1983). (ISBN 082543825X, 9780825438257), 217.
  8. ^ "2 Tarihler 36:9". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 
  9. ^ 2 Paralipomenon 36:9
  10. ^ "2 Krallar 25:27". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 
  11. ^ Richard Parker and Waldo Dubberstein, Babylonian Chronology 626 B.C. – A.D. 75 (Providence RI: Brown University Press, 1956) 12.
  12. ^ "1 Tarihler 3:16". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 
  13. ^ "2 Krallar 24:6-8". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 
  14. ^ "1 Tarihler 3:17-18". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 
  15. ^ "Yeremya 22:28-30". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 
  16. ^ "Yeremya 22:30". 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2011. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ilk kısmı

Eski Ahit veya Eski Antlaşma, Kutsal Kitap'ın İbranice kaleme alınmış olan ilk kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. Yahudilerin Tanah ve Müslümanların Tevrat ve Zebur olarak kabul ettikleri kitapları içinde barındırır. Kutsal Kitap'ın birinci yüzyılda Grekçe kaleme alınan yazılarına "Yeni Ahit" adı verildi. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Toplam 39 bölümden oluşur. Eski Ahit; Tevrat, Tarihsel Kitaplar, Şiirsel Kitaplar, Peygamberlik Kitapları olarak 4 temel bölüme ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Tanah</span> Yahudiliğin ana kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Tanah/Tanak, Yahudiliğin ana mukaddes metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonudur. Hristiyanlar tarafından İbranice Mukaddes Kitap ya da Eski Ahit denir. Metinlerin neredeyse tamamı Kutsal İbranice ile yazılmış olup, ufak bir bölümü de Kutsal Aramiceyle yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yehuda Krallığı</span>

Yehuda Krallığı, Yakup'un 12 oğlundan biri olan Yehuda'nın, Güney Levant'ta kurduğu Yehuda kabilesinin gelişip monarşi sistemine dönüşmesi ile oluşmuş bir Demir Çağı krallığı. Birinci dönemde, Tevrat'a göre İsrail Krallığı'nın kralı Şaul'un ölümüyle Yehuda topraklarında bir krallık oluştu ve bu krallığın başında Yehuda kabilesinin lideri Davud geçti. Yedi yıl Yehuda'nın krallığını yaptıktan sonra İsrail Krallığını tekrar bir araya getirdi ve başkenti Kudüs yaptı. İkinci dönem ise Yehuda Krallığı dendiğinde akla ilk gelen dönemdir. MÖ 930'da Birleşik İsrail Krallığı ikiye bölündü. Davud'un torunu Rehoboam'ı kendilerine kral olarak seçmek istemeyen kuzeydeki on kabile kendi (ikinci) İsrail Krallığını oluşturdu ve güneydeki iki kabilenin krallığını yapan Rehoboam Yehuda Krallığı'nın lideri oldu. Bazen bölünmeden sonraki İsrail Krallığı'na Kuzey Krallığı Yehuda Krallığı'na da Güney Krallığı denir. Yehuda'nın varlığı MÖ 587 yılında II. Nebukadnezar önderliğindeki Babil İmparatorluğu'nun Kudüs Kuşatması ile son bulmuştur. Babillilerin bölgeyi fethiyle birinci Tapınak yıkıldı ve Yahudiler bölgeden sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Babil Sürgünü</span> Yahudi tarihinde eski Yahuda Krallığından bir dizi insanın Babilde esir olduğu dönem

Yahudi tarihinde Babil Sürgünü veya Babil Esareti, MÖ altıncı yüzyılda Antik Yehuda Krallığı'nın Yeni Babil İmparatorluğu tarafından Kudüs'ün düşmesinin ardından Yahudilerin esir düşüp topluca Babil'e sürüldüğü bir esaret dönemidir. Sürgün dönemi, MÖ 538'de Babil'in Persler tarafından alınması ile resmen sona ermiştir. Pers Kralı Büyük Kiros, Yahudilerin yeniden Kenan'a geri dönmelerine izin vermekle beraber, Yahudilerin yıkık mabedini bizzat inşa ettirmiştir. Bu yardımından ötürü Büyük Kiros, günümüzde hâlen Yahudiler tarafından övgü ve minnetle bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Krallığı (kuzey)</span>

İsrail Krallığı Birinci İsrail Krallığı'nın MÖ 930'da yıkılmasından sonra kurulmuş iki devletten biridir. MÖ 930'da kurulan krallığın varlığı MÖ 720'de Asur İmparatorluğu'nun işgaliyle son buldu. En önemli şehirleri Şehem, Tirzah ve Samiriye idi.

<span class="mw-page-title-main">Yehuda kabilesi</span>

Yehuda kabilesi, gelecekte Yehuda Krallığı'na dönüşecek olan Yakup'un oğlu Yehuda tarafından kurulan bir İsrailoğlu kabilesi. Yakup'un oğulları tarafından kurulan toplam On İki İsrail Kabilesi'nden biri olan Yehuda kabilesi, ismini kurucusu Yehuda'dan alır.

<span class="mw-page-title-main">Benyamin kabilesi</span> Torada adı geçen On İki İsrail Kabilesinden birisi

Benyamin kabilesi Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yehoahaz (Yehuda)</span>

Yehoahaz Yoşiyahu'nun oğlu ve ardılı, Yehuda Krallığının 3 ay süreyle kralı; Annesi Livnalı Yeremya'nın kızı Hamutal'dı. MÖ 633/632'de doğduğunda ismi Şallum'du. Kardeşi Yehoyakim'den iki yaş genç olmasına rağmen 23 yaşında Yehoahaz ismiyle tahta geçti. Firavun II. Neko tarafından tahttan indirilene kadar 3 ay süreyle krallık yaptı ve en sonunda Mısır'a esarete gönderildi.

<span class="mw-page-title-main">Asara BaTevet</span>

Asara BeTevet, İbrani takviminin Tevet ayının onuncu günüdür; Yahudiliğin küçük fakat önemli bir orucudur. Yahudiliğin diğer oruçlarından farklı olarak gün doğumundan gün batımına kadar tutulan kısa bir oruçtur. Hanuka bayramıyla bir ilgisi olmamasına rağmen bu bayramdan bir hafta sonrasına denk gelir.

<span class="mw-page-title-main">Amon (Yehuda)</span> Yehuda kralı

Amon, Tora'ya göre babası Menaşe'den sonra tahta geçen Yehuda Kralıdır. Annesi, Yodfat'lı Haruz'un kızı Meşullemet'tir. Karısı, Bozkat'lı Adaya'nın kızı Yedida'dır.

<span class="mw-page-title-main">Yehoiakim</span> Yehuda kralı

Yehoyakim veya Jehoiakim, MÖ 635 – 597 yılları arasındaki Yehuda kralıdır. Yoşiyahu'nun Rumah'lı Pedaya'nın kızı Zevuda'dan olan ikinci oğludur. Doğumdaki ismi Eliakimdi.

<span class="mw-page-title-main">Yoşiyahu</span>

Yoşiyahu büyük reformlar yapan Yehuda kralıydı. Tarihçiler tarafından, kendi zamanına denk gelen Deotronomik reformlar döneminde dini yazıtlar yazdırdığı veya bulduğuna inanılır.

Tesniyeci kaynak ya da kısaca D, Belgesel hipotez (BH)'e göre Tora'yı oluşturan dört kaynaktan biridir. Bu kaynak, Tora'da Tesniye kitabıyla sınırlıdır fakat benzer tema ve dil Tanah'ın Yeşu, Hakimler, Samuel ve Krallar kitaplarında da kullanılmaktadır. Bu adı geçen kitaplar dizisi din bilimadamlarınca Tesniyesel tarih olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Sıdkiya</span>

Sıdkiya Babil Krallığı tarafından yıkılmadan önce Yehuda Krallığı'nın son kralıydı. Kudüs Kuşatması'nın ardından II. Nebukadnezar tarafından üç ay on gün hükümdarlık yapan yeğeni Yekoniya yerine başa geçirildi.

<span class="mw-page-title-main">Yeremya Kitabı</span> İbrani Kutsal Kitabının (Eski Ahit) bir parçası olan Büyük Peygamberlerin ikinci bölümü

Yeremya Kitabı, Eski Ahit'te Son Peygamberler kısmının ikinci kitabı olup, Yeşaya kitabından sonra ve Hezekiel ile On İki Küçük Peygamber kitaplarından önce gelir. Görümleri aktarıldığı için kitap adını, MÖ 7. yüzyılın sonları ve MÖ 6. yüzyılın başlarında Kudüs'te, Yehuda Krallığı Babillilere yenik düştüğü zamanki kral Yoşiya zamanında yaşamış peygamber Yeremya'dan alır. Kitap, karmaşık ve şiirsel olarak İbranice yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hezekiel Kitabı</span> İbrani Kutsal Kitabının (Eski Ahit) bir parçası olan Büyük Peygamberlerin dördüncü bölümü

Hezekiel kitabı, Tanah'taki Son Peygamberlerin üçüncü kitabı olup Yeşaya ile Yeremya kitaplarından sonra ve On iki küçük peygamber kitaplarından önce gelir. Bu sıralama Hristiyanlık'taki Eski Ahit'ten biraz farklıdır. İsmini, görümlerinin kaydedildiği, MÖ 6. yüzyılda yaşamış rahip ve peygamber Hezekiel'den alır.

Sefanya kitabı 'nın, giriş cümlesine istinaden, yazarı "Yahuda Kralı Amon oğlu Yoşiya zamanında Hizkiya oğlu Amarya oğlu Gedalya oğlu Kuşi oğlu Sefanya" olarak kabul edilir. Sefanya hakkında elde edilen tüm bilgiler bu metinden gelir. Kitabın giriş cümlesi, diğer kitapların giriş cümlelerine kıyasla daha uzun olup içinde iki özellik barındırır. Sefanya'nın babası Kuşi'nin anlamı "Etiyopyalı"dır. Toplumda, Tanrı'nın İbrahim ile yaptığı anlaşma gereği soyağacının önemi vardır ve bu nedenle yazar, peygamberin atalarının ismini verip Etiyoplı'dan ziyade İbrani olduğunu ispatlama gereği duymuş olabilir. Hatta peygamberin soyu bir zamanlar Yehuda kralı olan Hezekiya'ya kadar dayanır. Sefanya kitabının yazarı Kûşluları veya Etiyopyalıları kınamaktan çekinmemektedir. 2:12'de özlüce ve tartışmaya kapalı bir şekilde mesaj gönderir: "Ey Kûşlular, Siz de benim kılıcımla öleceksiniz". Sefanya'nın Kral Hezekiya olan aile bağı, 3:1-7'de kraliyet şehrine yaptığı şiddetli eleştiriyi meşrulaştırmaktadır.

Ağıtlar kitabı peygamber Yeremya tarafından şiirsel bir kitap olarak yazılan Tanah'ın Ketuvim kitabında bir metindir. MÖ 6. yüzyılda Kudüs ve Tapınağın yıkılmasına karşı tutulan yasla ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Kuşatması (MÖ 587)</span> II. Nebukadnezar, MÖ 587 veya 586 yazında Kudüsü kuşattı ve bu kuşatma şehrin ve tapınağının yıkılmasıyla sonuçlandı.

Kudüs Kuşatması, Yeni Babil İmparatorluğu Kralı II. Nebukadnezar'ın, Yehuda Krallığı'nın başkenti olan Kudüs'ü kuşatmasıyla gerçekleşen Yehuda isyanlarının son çatışmasıdır. Kudüs, 30 aylık bir kuşatmanın ardından düşmüş ve ardından Babilliler şehri ve Süleyman Mabedi'ni sistematik bir şekilde yok etmişlerdir. Yahuda Krallığı dağılmış ve sakinlerinin çoğu Babil'e sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Kuşatması (MÖ 597)</span> MÖ 597 çatışması

Kudüs Kuşatması, Yeni Babil İmparatorluğu Kralı II. Nebukadnezar'ın, o zamanlar Yehuda Krallığı'nın başkenti olan Kudüs'ü kuşattığı askeri bir seferdir. Şehir teslim olmuş ve kralı Yehoyakin Babil'e sürgün edilerek yerine Babil tarafından atanan amcası Zedekiah getirilmiştir. Kuşatma hem İbranice İncil'de hem de Babil Nebukadnezar Kroniği'nde yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.