Yediciler
| Makale serilerinden |
 |
el-İsmâʿîliyyetû'l-hâlise / el-İsmâʿîliyyetû'l-vâkıfa;[1]:90 ya da Yediciler (Arapça: سبعية) İsmâilîyye Şiîliğinin bir koludur. İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek'in Yedinci ve sonuncu imâm olduğuna inanmalarından ötürü "Yediciler" olarak ün salmışlardır. En meşhur ve fa'al olan kollarını Karmatîler'in oluşturduğu "Yediciler", İsmâ'il bin Câ'fer'in oğlu olan Muhammed bin İsmâ'il el-Maktum'un bir gün adalet dağıtmak üzere dünyaya Mehdi olarak geri döneceğine de inanmaktadırlar. Bazen, İsmailîliğin Mustâlîlik ve Nizarîlik kolları da yediden fazla imâma sahip olmalarına rağmen "Yediciler" olarak adlandırılmaktadırlar.
“Mûbârek’îyye” fırkası ve Yediciler
Abbâsîler devrinde (M. 750 – M. 1258) çeşitli Şîʿa fırkaları tarafından yönetime karşı gizli bir muhalefet hareketi tertip edilmekteydi. Bu muhalefet gruplarının arasında Ön-İsmâ‘îlî topluluklarının destekçilerinin en tanınmışlarından olan “Mûbârek’îyye” adı verilen topluluk ta yer almaktaydı. İsmâ‘îlî düşünce sistemine göre, İmâm Câʿfer es-Sadık (M. 702 – 765) ikinci oğlu olan İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek’i (M. 721 – 755) İmâmet’e veliaht olarak tayin etmişti. Bununla beraber, İsmâ‘îl babasından evvel öldü. Bazıları onun gizlendiğini iddia ettiyseler de, Ön-İsmâ‘îlî fırkaları onun ölümünü kabul ettiler ve İsmâ‘îl’in en büyük oğlu olan Muhammad bin İsmâ‘îl’i (M. 746 – 809) imâmları olarak tanıdılar. Muhammad bin İsmâ‘îl, mensuplarının çoğu Küfe’de oturan “Mûbârek’îyye Fırkası” ile olan alâkasını tüm yaşamı boyunca sürdürdü. Daha sonraları İsmâ‘îl bin Câ’fer el-Mûbarek’in Yedinci ve sonuncu imâm olduğuna inananlar “Yediciler” veya “Yedici İsmâ‘îlîler” olarak tanımlandılar.
“Mûbârek’îyye” fırkasının ikiye bölünmesi
M. 809 yılında Muhammad bin İsmâ‘îl’in vefatı üzerine “Mûbârek’îyye Fırkası” da ikiye ayrıldı. En önemli ve fa’al kolunu Karmatîler’in oluşturduğu “Yediciler,” İsmâ‘îl bin Câfer el-Mûbarek’in oğlu olan Muhammad bin İsmâ‘îl’in gizlenen Mehdi olduğuna ve bir gün adâlet dağıtmak üzere tekrar ortaya çıkacağına inandılar. Muhammad bin İsmâ‘îl’in öldüğünü kabûl eden ve daha sonraki yıllarda “Fâtımî İsmâ‘îlîleri” olarak ortaya çıkan küçük fırka ise günümüzde mevcut olan çağdaş İsmâ‘îlî mezheplerinin oluşumuna öncülük ettiler. Böylece, gizlendikleri yerleri ve isimleri bilinmeyen imâmların yönetimi altına giren İsmâilîyye mezhebi, kendi i'tikatlarını “Dâ’îler – Dâvetçiler” aracılığıyla ana karargâhları olan Suriye’den etrafa yaymağa başladılar. Bu hâdise, daha sonraları Mustâlîlik kolunun yayılmasında etkin bir araç hâline dönüşecek olan “Dâvah” hareketinin ruhânî başlangıcına işaret etmekteydi.
Yediciler'in imâm silsilesi
| İslâm Peygamberi Muhammed Mustafa |
| 1. İmâm Ali el-Mûrtezâ (Birinci Ali) |
| 2. İmâm Hasan el-Mûctebâ (İkinci Ali) |
| 3. İmâm Hüseyin bin Ali (Üçüncü Ali) |
| 4. İmâm Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn (Dördüncü Ali) |
| 5. İmâm Muhammed el-Bakır (Beşinci Ali) |
| 6. İmâm Câ'fer-i Sâdık (Altıncı Ali) |
| 7. İmâm İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek (Yedinci Ali) |
İmâmların numaralandırılması (İsnâaşerîyye) ile aynıdır, fakat İmâmet son imâm olarak kabul edilen 7. İmâm İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek (Yedinci Ali) ile nihâyete erdirilmektedir.
İsmâilî soy ağacı
| 2. İmâm Hüseyin | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. İmâm Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4. İmâm Muhammed el-Bakır | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| İmamet | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 5. İmâm Câ'fer-i Sâdık | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 6. İmâm İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek | Musa el-Kâzım | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 8. İmâm ʿAhmed el-Vâfî (ʿAbadullâh‘bin’Muhammed) | 7. İmâm Muhammed bin İsmâ‘îl eş-Şâkir | Ali er-Rızâ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 9. İmâm Takî Muhammed (ʿAhmed bin ʿAbadullâh) | İsmaililik/Yedicilik (Bâtınîlik İsmaililik) | Muhammed el-Cevâd | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 10. İmâm Razî/Zekî ʿAbd Allâh (Hüseyin bin ʿAhmed) | Kufeli Hamdan Karmat | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 11. İmâm Ebû Muhammed ‘Ubayd Allâh el-Medhî | Ebû’Saʿid‘Hasan bin Behrâm Jennâbî | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sâbiîlik | Fâtımî Devleti | Karmatîlik (Yediciler/elʿBakl’îyye) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Üniter Çağrı | 16. Dâ’î-Â’zam Târik’ûl-Hâkim bi-EmrʿAllâh | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hamza | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| El-Mu'tenâ | 18. Dâ’î-Â’zam Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstensir | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hikmet Risaleleri | 19. İmâm Ebû’l-Kâsım ʿAhmed el-Mustâ‘lî | 19. Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ | Nâsır-ı Hüsrev | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dürzîlik | Mustalilik | Nizarîlik | Türkistan Aleviliği | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hafızilik | Tâyyîb’îyye | Alamut Kalesi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Süleymanî Buhra | Davudî Buhra | Haşhaşiler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hebtiahs Buhra | Etbe-î Melek Buhra | Sünnî Buhra | İleri Davudî Buhra | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Alavî Buhra | Câferî Buhra | Patanî Buhra | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
- ^ Defteri, Ferhad (2007). Cambridge Üniversitesi (Ed.). The Isma'ilis: Their History and Doctrines. Cambridge Üniversitesi Yayınları. s. 90. ISBN 978-0-521-42974-0. 29 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2017.
