İçeriğe atla

Yeşim İmparator

Yeşim İmparator

Yeşim İmparator (Çince玉皇; pinyin: Yù Huáng ya da 玉帝 Yù Dì), Daocu mitolojide Cennet, Cehennem ve insan dünyası dahil olmak üzere var olan tüm alemlerin hükümdarı olarak kabul edilen bir karakterdir. Çin geleneksel halk dini panteonunda en önemli tanrılardan biridir.

Yeşim İmparator pek çok farklı isimle anılır. Halk tarafından kullanılan ismi Göksel Büyükbaba (天公, Tiān Gōng)'dır.

Cennet ve Cehennem Kayıtları (洞冥寶記) ve Ölümsüz Şeftali Ziyafeti (蟠桃宴記) adlı kitaplara göre, Yeşim İmparator selefi tarafından düzenlenen bir sınavla bir grup ilah arasından seçilmiştir.

Çin mitolojisine göre hangi hayvanın adının Çin takviminde hangi sıraya koyulacağını göklerde yaşayan Yeşim İmparator Yu-Di hayvanlar arasında bir yarışma yaparak belirlemiştir.[1][2]

Voyager 2 uzay aracı tarafından Satürn'ün uydusu Rhea'da keşfedilen bir krater de Çin mitolojisine atıfla Yeşim İmparator adını almıştır.

Kaynakça

  1. ^ The Chinese Zodiac, The Race to Finish 17 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim tarihi: 05/10/2020)
  2. ^ The Great Race for the 12 Creatures of the Zodiac, Glenda Joe, September 28, 2010 (İngilizce)

Ayrıca bakınız

  • 12 hayvanlı takvim
  • Tian
  • Şangdi
  • Yuanching Tapınağı, Tayvan
  • Fengshan Tiangong Tapınağı, Tayvan
  • Yeşim İmparator Pagodası, Vietnam
  • Yuk Wong Kung Tin, Hong Kong
  • Thni Kong Tnua, Malezya
  • Çin halk dini

Yeşim İmparatorun Diğer Asya Kültürlerindeki Benzerleri

  • Amenominakanushi, Japon karşılığı
  • Haneullim, Kore karşılığı
  • Indra, Hindu karşılığı
  • Śakra, Zen Budizmi karşılığı
  • Tengri, Türk-Moğol karşılığı
  • Thagyamin, Yeşim İmparator'un muadili olan Śakra'nın Burma Budisti temsili
  • Yuanshi Tianzun, Taocu muadili
  • Ong Trời, Vietnam karşılığı

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pekin</span> Çinin başkenti

Pekin veya Beijing (Çince: 北京; pinyin: Běijīng; Putonghua telaffuzu:

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Guan Yu</span>

Guan Yu (160 – 219) yaklaşık iki bin yıl önce Çin'de yaşamış bir generaldir. Aynı zamanda Çin tarihinde önemli bir kahraman; Çin dinlerinde bir kutsal figürdür.

<span class="mw-page-title-main">12 hayvanlı takvim</span> Asyada ve Çinde yaygın olarak kullanılmış bir takvim

12 Hayvanlı Takvim, Asya'da, özellikle Çinliler ve Türk halkları tarafından yaygın olarak kullanılmış bir takvim. Ayrıca Japonlar, Koreliler, Vietnamlılar, Moğollar ve Mançular da değişik hallerini kullanmışlardır.

Çin mitolojisi, Çin halk ve kültürünün biriktirdiği mitolojik ve efsanevi söylence, inanç ve tarih anlayışın bütününü tanımlar. Oxford'un Asya Mitolojisi Sözlüğü Çin mitolojisini tanımlarken şu ifadeye yer verir:

Çin mitolojisi, ..., tarih, efsane ve mitin bir karışımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cehennem banknotu</span>

Cehennem banknotu, özel antik Çin kâğıtlarından yapılan ve çeşitli bölgesel dinlerde ciddi bir önem arzeden bir tür sembolik kâğıt para. Ahirette kullanılmak üzere atalara sunulur. Para, genellikle Batı Çin'in geleneksel banknotlarına benzer.

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Amaterasu</span> Şinto inancında Güneş tanrıçası

Amaterasu (天照), Amaterasu-Ōmikami (天照大神/天照大御神) veya Ōhirume-no-Muchi-no-Kami (大日孁貴神),, önemli Shintō kamisi. Japon imparatorluk ailesi bu güneş tanrıçasının soyundan geldiğini öne sürer. Amaterasu, babası Izanagi'nin sol gözünden doğmuştur. Mitolojide, erkek kardeşi Susanoo'ya kızıp bir mağaraya saklandığı ve dünyayı karanlığa boğduğu anlatılır. Japonya'nın en önemli Shintō tapınağı olan Ise Jingu'da bu tanrıçaya ibadet edilir.

<span class="mw-page-title-main">Narlıkuyu</span>

Narlıkuyu, Mersin ilinde turistik bir koy ve bu koy çevresinde 1990'lı yıllarda kurulan belediyedir. Orta çağ'daki adı Porto Calamie şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de din</span> Çin içerisindeki birçok din

Çin, dünyanın en eski ve sürekli öğreti ve felsefi geleneklerinin beşiği olmuştur. Çin'de batıdaki anlamıyla bire bir örtüşen bir din anlayışı hiç olmamıştır. Milattan önce 6. yüzyıldan itibaren görülmeye başlayan düşünce okulları kendi içinde özgün olarak sürekli gelişmiştir. Bu yüzden Çin'de inanç sistemleri olarak Çin kültürünü tarihi boyunca şekillendiren Konfüçyüsçülük, Taoizm ve çok sonradan gelen Budizm düşünce okulları sıralanır. Bu iç içe geçmiş düşünce okulları kendi aralarında kökten farklı bir evren anlayışı taşımazlar ancak klasik anlamıyla batıda ortaya çıkan Musevilik, Hristiyanlık ve Müslümanlık dinlerinden kökten ayrıdırlar. Bu düşünce okulları öncesinde de Çin'in hem toplayıcı ve avcı şamanik toplumlarında hem de yerleşik tarım toplumları döneminde kainatın doğuşuyla ilgili anlatılan masal ve efsanelerde evrenin; klasik dinlerde olduğu gibi bir yaratıcı tarafından yaratılmasından çok her şeye hamile olan ve hiçbir şeyin henüz bir biçimi olmadığı karanlık bulamaç bir şeyden doğduğu inançları yer bulmaktadır. Bu bulamaç, karanlık hiçbir nesnenin henüz şekil almadığı ama her şeye hamile olunan bu hale masallarda Hundun, düşünce okullarında Dao denmektedir. Dao'dan Gök ve Yer yani somut ve soyut olan her şey doğar, yin ve yang değişim ilkeleriyle her şey biçim alır ve dönüşür. Günümüzde Kuantum Kuramı'nın kozmogoni görüşleri Çin'de ortaya çıkan bu evren anlayışına daha yakın durmaktadır. Gök uzayı, yer ise yıldızlar, gezegenler gibi yoğun her şeyi temsil etmektedir. Dao düşünce okulunda Gök ve Yerin ham doğası yani kendiliğindenlik hali olan Zìrán (自然)'a uyması çabasız çabayı uygulaması en uygun yönetim olarak anlatılırken, Konfüçyüsçü okullara göre ise Gök ve Yer ilişkisi hiyerarşik ele alınır, erdem ve görevlere önem verilir, dolayısıyla devletin yönetimi ve halk ile ilişkisi buna uymalıdır anlayışı hakim olmuştur. Çin imparatorları, özellikle Konfüçyüs okuluna göre Gök gibi olmalıydılar ve bu yüzden "Göğün Vekaleti"ni (Tianming) talep edip Çin efsanevi ve geleneksel pratiklerine katılırlardı. Yaygın inanç sistemi bu şekilde kendini gösterirken sonraki yüz yıllarda Batıda ortaya çıkan dinler Çin'de yayılmak istemiş olsa da halk arasında bu inanç sistemleri çok rağbet görmemiştir. Ancak günümüzde sayıları fazla olmasa da Çin'de Hristiyanlık ve müslümanlık da yaşamaktadır. 1949 Mao Zedong devriminden beri Çin, bir ateist ve Marksist kurum olan Çin Komünist Partisi tarafından yönetilmektedir. Bu dönemde bilimsel bir zemini olmayan hiçbir görüşe izin verilmedi. Dini hareketler ve kurumlar önce hükûmet kontrolü altına alındı, sonra Kültür Devrimi (1966-1976) sırasında baskıya uğradı. Devrimin yumuşama döneminde geleneksel öğretiler ve sonradan gelen dini örgütlere haklar verilmeye başlanmıştır. Hükûmet henüz beş tane öğreti ve dini resmen tanımaktadır: Budizm, Taoizm, İslam, Protestanlık ve Katoliklik. 21. yüzyılın başında kurumsal idarelerde Konfüçyüsçülük ve Çin halk gelenekleri giderek daha fazla tanınma kazanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Öküz (burç)</span> burç

Öküz, Çin takvim sisteminin bir parçasını oluşturan Çin burçlarında görülen 12 yıllık tekrarlanan hayvan döngüsünün ikincisidir. Öküzler, güvenilir ve istikrarlı olarak kabul edilirler ve görevlerine yaklaşımlarında mükemmel düzenleyiciler veya sistematiklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kaplan (burç)</span>

Kaplan, Çin takvim sisteminin bir parçasını oluşturan Çin burçlarında görülen 12 yıllık tekrarlanan hayvan döngüsünün üçüncüsüdür. Kaplan yılında doğanlar güçlü, ani, tarzına sadık, açık ve baş döndürücü olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tavşan (burç)</span>

Tavşan, Çin takvim sisteminin bir parçasını oluşturan Çin burçlarında görülen 12 yıllık tekrarlanan hayvan döngüsünün dördüncüsüdür. Tavşan yılında doğanlar sessiz, içe dönük düşünürler, tembel insanlar ve iyi arkadaşlar olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ejderha (burç)</span>

Ejderha, Çin takvim sisteminin bir parçasını oluşturan Çin burçlarında görülen 12 yıllık tekrarlanan hayvan döngüsünün beşincisidir. Ejderha yılında doğanlar idealistler, mükemmeliyetçiler, esnek olmayan ve bilinçli kişiler olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Yılan (burç)</span>

Yılan, Çin takvim sisteminin bir parçasını oluşturan Çin burçlarında görülen 12 yıllık tekrarlanan hayvan döngüsünün altıncısıdır. Yılan yılında doğanlar büyüleyici, çok zeki, bilge, güzel ve sahiplenici kişiler olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">At (burç)</span> burç

At, Çin takvim sisteminin bir parçasını oluşturan Çin burçlarında görülen 12 yıllık tekrarlanan hayvan döngüsünün yedincisidir.

<span class="mw-page-title-main">Keçi (burç)</span>

Keçi, Çin takvim sisteminin bir parçasını oluşturan Çin burçlarında görülen 12 yıllık tekrarlanan hayvan döngüsünün sekizincisidir. Keçi yılında doğanlar sakin, kibar, samimi, iyi kalpli, utangaç, sanatsal ve karamsar kişiler olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Maymun (burç)</span>

Maymun, Çin takvim sisteminin bir parçasını oluşturan Çin burçlarında görülen 12 yıllık tekrarlanan hayvan döngüsünün dokuzuncusudur. Maymunlar canlı, bilinçsiz ve meraklı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Horoz (burç)</span>

Horoz, Çin takvim sisteminin bir parçasını oluşturan Çin burçlarında görülen 12 yıllık tekrarlanan hayvan döngüsünün onuncusudur. Horoz yılında doğanlar görünüşte uçucu ve sosyal kişiler olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Köpek (burç)</span>

Köpek, Çin takvim sisteminin bir parçasını oluşturan Çin burçlarında görülen 12 yıllık tekrarlanan hayvan döngüsünün on birincisidir. Köpek yılında doğanlar inanç sistemine göre sadık, dürüst, özverili, telaşlı, bağımsız ve vicdanlı kişiler olarak kabul edilir.