İçeriğe atla

Yeşil maymun

Yeşil maymun
Korunma durumu

Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1]
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Primates
Alt takım:Haplorhini
İnfra takım:Simiiformes
Familya:Cercopithecidae
Oymak:Cercopithecini
Cins:Chlorocebus
Tür: C. sabaeus
İkili adlandırma
Chlorocebus sabaeus
(Linneus, 1758)
Dağılımı[1]

Yeşil maymun (Chlorocebus sabaeus),[2] altın yeşili kürklü, solgun elleri ve ayakları olan bir köpeksi maymun türü.[3] Kuyruğun ucu, uylukların ve yanak bıyıklarının arkası gibi altın sarısıdır.[3] Diğer Chlorocebus türleri gibi alnında ayırt edici bir kürk çizgisi yoktur ve erkeklerde soluk mavi bir skrotum vardır.[3] Bazı yetkililer bunu ve Chlorocebus cinsinin tüm üyelerini, tek bir yaygın tür, Chlorocebus aethiops olarak kabul eder.

Morfoloji

Yeşil maymun, erkeklerin tipik olarak dişilerden biraz daha büyük olduğu, cinsel olarak dimorfik bir türdür. Vahşi yetişkin erkeklerin ağırlığı 3,9 ila 8,0 kg (8,6 ila 17,6 lb) ve 420 ila 600 mm (1,38 ila 1,97 ft) arasında uzunluğa sahiptir. Dişiler genellikle 3,4 ila 5,3 kg (7,5 ila 11,7 libre) arasında ağırlığa ve 300 ila 495 mm arasında uzunluğa sahuptir.[3]

Habitat ve dağıtım

Yeşil maymun, çok kuru Sahel ormanlarından yağmur ormanlarının kenarlarına kadar çok çeşitli ormanlık habitatlarda bulunabilir. Yengeç gibi deniz kıyısındaki yiyeceklerle beslendiği bilinen kıyı bölgelerinde de yaygın olarak görülür.[2] Ayrıca meyveler ve omurgasızlar da dahil olmak üzere çok çeşitli diğer yiyecekleri alır.[2]

Yeşil maymun, Senegal ve Gambiya'dan Volta Nehri'ne kadar Batı Afrika'da bulunur. Kuzeybatı Afrika'daki Yeşil Burun adalarına (yalnızca Santiago ve Brava adaları) 16. yüzyılın ikinci yarısı kadar erken bir tarihte getirildi[4] ve Batı Hint adalarından Saint Kitts, Nevis, Saint Martin ve Barbados, adalarına[5] Batı Afrika'dan gelen köle gemileri tarafından 17. yüzyılın sonlarında getirildi.[3] Florida, Broward County'de 20. yüzyıl hayvanat bahçesi kaçaklarından türeyen küçük bir koloni var.[6]

Davranış

Chlorocebus cinsinin diğer üyeleri gibi, yeşil maymun da oldukça sosyaldir ve genellikle gruplar halinde görülür. Genellikle 7 ila 80 kişilik gruplar halinde yaşarlar. Bu gruplar içinde, bakım davranışları ve cinsiyet ilişkileriyle kanıtlanan belirgin bir sosyal hiyerarşi vardır.

Yeşil maymunların hem sözlü hem de sözlü olmayan iletişim kurduğu bilinmektedir. Yırtıcılar grubundaki diğerlerini uyarmak için kullandıkları farklı çağrıları vardır ve hatta belirli avcılar için özel çağrıları vardır. Parlak renkli cinsel organların gösterilmesi gibi beden dili de tehlikeyi iletmek için kullanılır, ancak aynı zamanda hakimiyet kurmanın bir yolu olarak da kullanılabilir. Yeşil maymunların duygusal durumlarını ifade etmek için yüz ifadelerini kullanabileceği de belgelenmiştir.[7]

Üreme

Yeşil maymunlar, alfa erkeklerin etrafında dönen çokeşli bir toplumda yaşarlar. Alfa erkekleri, gruptaki diğer erkek ve dişiler arasındaki sosyal etkileşimler ve çiftleşme üzerinde kontrole sahiptir.

Bu maymunlar mevsimlik yetiştiricilerdir ve yağışların en yoğun olduğu Nisan-Haziran aylarında (Ekim ve Kasım aylarında Thies'in Kuzey Batısındaki Nyes bölgesinde) ürerler. Meyvelerin en bol olduğu mevsim bu yağışlı mevsimlerdir, bu nedenle yeşil maymunların üremelerini kaynakların en bol olduğu bu zamanlara planladıkları tahmin edilmektedir. Yılda bir kez ürerler, erkekler beş yılda, dişiler iki yılda cinsel olgunluğa ulaşır. Bebek ölüm oranlarının oldukça yüksek olmasına, kabaca %57 olmasına rağmen, yeşil maymunların yavrularına yoğun bir şekilde yatırım yaptıkları ve annelerin yavrularına bir yıl kadar baktığı ve onları yetişkin olarak dışarı çıkmalarına izin verdiği bilinmektedir.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ a b Scientifiques), Inza Koné (Centre Suisse de Recherches; University), Sery Gonedelé Bi (Felix Houphouet Boigny; College), Edward D. Wiafe (Presbyterian University; Osei, David; Wallis (PSG), Janette; Galat-Luong, Anh; Galat, Gérard; Primatenzentrum, Dietmar Zinner (Deutsches; Gottingen) (13 Ocak 2020). "IUCN Red List of Threatened Species: Chlorocebus sabaeus". IUCN Red List of Threatened Species. doi:10.2305/iucn.uk.2008.rlts.t136265a4267012.en. 28 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  2. ^ a b c The Kingdon Guide to African Mammals. Londra: Academic Press Limited. 1997. ISBN 0-12-408355-2. 
  3. ^ a b c d e "Primate Factsheets: Vervet (Chlorocebus) Taxonomy, Morphology, & Ecology". 2006. 12 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2007. 
  4. ^ Hazevoet1 (2011). "On the history of the green monkey Chlorocebus sabaeus (L., 1766) in the Cape Verde Islands, with notes on other introduced mammals" (PDF). Zoologia Caboverdiana. 2 (1): 12-24. ISSN 2074-5737. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  5. ^ Groves, C. P. (2005). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (eds.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference 24 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (3rd ed.). Baltimore: Johns Hopkins University Press. pp. 158–159. ISBN 0-801-88221-4. OCLC 62265494.
  6. ^ "Monkeys Living Near Florida Airport Connected to 1948 Zoo Escape". Gizmodo. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021. 
  7. ^ Matthew Keller,, "Animal Diversity Web", 3/26/12

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gözlüklü ayı</span>

Gözlüklü ayı, And ayısı olarak da bilinir, Güney Amerika'nın And Dağlarında yaşayan bir ayı türü. Adını, gözlerini çevreleyen beyaz halkalardan almıştır. Arctodus ile birlikte Tremarctinae alt familyasında sınıflandırılır.

<i>Su aygırı</i> su hayvanı

Su aygırı veya Hipopotam, çift toynaklılar (Artiodacyla) takımının su aygırıgiller (Hippopotamidae) familyasından, geviş getirmeyen, iri gövdeli otçul bir memeli. Bu familyanın diğer mevcut türü ormanda yaşayan cüce suaygırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kara sırtlı çakal</span>

Kara sırtlı çakal, Afrika'nın savanalarında yaşayan, köpekgiller familyasından bir tür ve burada en sık rastlanan çakaldır. Gümüş sırtlı çakal olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik beyaz yanlı yunusu</span>

Atlantik beyaz yanlı yunusu Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir ve Kuzey Atlas Okyanusu'nun ılık ve serin sularında bulunur. Belirgin bir renge sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Pampa geyiği</span>

Pampa geyiği geyikgiller (Cervidae) familyasından bir geyik türüdür. Güney Amerika'da Arjantin, Bolivya, Brezilya, Uruguay ve Paraguay'da bulunur. Pampa geyiği özellikle Pampa ve Cerrado olmak üzere açık alanlarda yaşar. Erişkin hâlde kahverengi renktedir. Erişkin erkeklerin iki-üç dallı dar boynuzları ve bölgelerini belirlemek için kullandıkları toynaklarının üzerinde koku bezleri vardır. Yavrular ise beneklidir.

<span class="mw-page-title-main">Yeleli denizaslanı</span>

Yeleli denizaslanı ya da Güney Amerika denizaslanı, denizaslanıgiller (Otariidae) familyasının monotipik Otaria cinsinde sınıflandırılan, Güney Amerika'ya özgü bir türü.

<i>Crocodylus niloticus</i>

Crocodylus niloticus, timsahgiller (Crocodylidae) familyasından sürüngen türüdür. Afrika'daki 3 timsah türünün en büyüğüdür. Ayrıca tuzlu su timsahının ardından dünyanın ikinci en büyük timsahıdır. Uzunluğu ortalama 5 m'dir. Hatta 6,1 m uzunluğu erişebilen bir timsah kaydedilmiştir. Yetişkin bir erkeğin ağırlığı 500 kg civarındadır. Fakat 900 kg ağırlığa ulaşabilen devler de vardır. Dişiler erkeklerden yaklaşık % 30 oranında daha küçüktür. Bazı yerliler 7 metre uzunluğunda ve ağırlığı 1 tonu geçen timsahların olduğunu söylemektedir. Nil timsahlarının ağızlarını bir bantla bile kapalı tutabilirsiniz. Çünkü ağzını açmasına yarayan kaslar çok zayıftır. Fakat ağzını çok hızlı kapatır ve size çok güçlü bir ısırık verebilir. 5 cm'lik dişleri cm²'ye binlerce kg'lık basınç uygulayabilir. Nil timsahları soğukkanlı hayvanlardır. Gündüz güneş altında enerji depolarlar. Fakat eninde sonunda suya girmelidirler çünkü vücutları sürekli ısınarak onları ölüme sürükleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Dünya maymunları</span> mevcut tüm (insan hariç) Amerikalı primatlar

Yeni Dünya maymunları veya yassı burunlu maymunlar (Platyrrhini), bir maymun grubudur. Bu grup Amerika kıtasında yaşayan insan hariç tüm primatları kapsar. Eski Dünya maymunları ve cadı makigiller ile birlikte kuru burunlu maymunlar grubunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Kapuçingiller</span> primat familyası

Kapuçingiller (Cebidae), Yeni Dünya maymunlarına (Platyrrhini) dahil bir primat familyası. Bu familyanın sınıflandırılması çok kez değiştirilmiştir. Bu madde'de kullanılan şekli 14 türü içeren iki cinsi kapsamaktadır: Cebus ve Saimiri.

<span class="mw-page-title-main">Köpeksi maymunlar</span> primat familyası

Köpeksi maymunlar veya uzun kuyruklu maymungiller (Cercopithecidae), Eski Dünya maymunları grubundan bir maymun familyasıdır. Kuyruklu Eski Dünya maymunlarının (Cercopithecoidea) tek yaşayan familyası ve 135 türü ile en kalabalık maymun familyasıdır. Üyeleri Afrika ve Asya'da yaşamaktadır. En tanınmış cinsleri uzun kuyruklu maymun, babun, şebek, mandril, langur ve uzun burunlu maymunlardır.

<span class="mw-page-title-main">Batı ova gorili</span> goril alt türü

Batı ova gorili, Batı gorilinin bir alttürüdür.

<i>Crossarchus alexandri</i>

Crossarchus alexandri, Herpestidae familyasının Orta Afrika yağmur ormanlarına özgü Crossarchus cinsine bağlı bir türdür.

<span class="mw-page-title-main">Zeytuni babun</span> primat türü

Zeytuni babun, Köpeksi maymunlar (Cercopithecidae) ailesinden bir maymun türüdür. Tür, tüm babunların en yaygın çeşididir, dağılımı Afrika'daki 25 ülkede Mali'den, Etiyopya'ya ve Tanzanya'ya kadar uzanır. Sahra'nın bazı dağlık bölgelerinde yalıtılmış topluluklar da mevcuttur. Savanlarda, bozkırlarda ve ormanlarda yaşar. Yaygın adı, uzaktan yeşil-gri bir ton olan kürk renginden türemiştir. Türdeki sesli ve sesli olmayan çeşitli iletişimler, karmaşık bir toplumsal yapıyı kolaylaştırır.

<span class="mw-page-title-main">Borneo orangutanı</span> Borneoya özgü bir orangutan türü

Borneo orangutanı, Borneo adasına özgü bir orangutan türüdür. Sumatra orangutanı ve Tapanuli orangutanı ile birlikte, Asya'ya özgü tek büyük insansı maymun cinsi olan Pongo'ya aittir. Diğer büyük insansı maymunlar gibi, orangutanlar da son derece zekidir, vahşi doğada alet kullanımı ve farklı kültürel kalıplar sergiler. Orangutanlar, DNA'larının yaklaşık %97'sini insanlarla paylaşırlar.

<span class="mw-page-title-main">Cercopithecinae</span> primat alt familyası

Cercopithecinae, babunlar, makaklar ve vervet maymunları dahil olmak üzere yaklaşık 71 türden oluşan, bir Köpeksi maymun alt familyasıdır. Çoğu cercopithecine maymunu türü, Sahra altı Afrika ile sınırlıdır, ancak makaklar Asya'nın uzak doğu bölgelerinden kuzey Afrika'ya ve Cebelitarık'a kadar uzanır.

<i>Genon</i> Afrikalı maymun

Genonlar (Cercopithecus), bir köpeksi maymun cinsidir. Bu cinsin tüm üyelerinin ortak adlarında "genon" kelimesi bulunmaz; ayrıca, bilimsel sınıflandırmadaki değişiklikler nedeniyle, diğer cinslerdeki bazı maymunların "genon" kelimesini içeren ortak adları olabilir. Bununla birlikte, bu cinsin maymunları için genon teriminin kullanımı yaygın olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Senegal çalı bebeği</span> Afrikalı primat

Senegal çalı bebeği, Galagogiller familyasından, küçük, gececil bir primattır.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz yüzlü kapuçin</span> Yeni Dünya maymunu

Beyaz yüzlü kapuçin, beyaz omuzlu kapuçin, kapuçingiller (Cebidae) familyasından orta büyüklükte bir Yeni Dünya maymunudur. Panama'nın doğu uç kısmına ve Güney Amerika'nın batı Kolombiya ve kuzeybatı Ekvador'daki kuzey-batı ucu kısmına özgüdür.

<i>Nasalis larvatus</i> Borneo adasına özgü köpeksi maymun türü

Hortumlu maymun veya uzun burunlu maymun, Cercopithecidae familyasından uzun bir buruna sahip maymun türü. Malaylar onlar için Hollandalı anlamına gelen "blanda" kelimesini kullanırlar. Ortalama 7-8 santimetre uzunluğunda bir buruna sahiplerdir. Burnun ucu, erkekte çenenin altına kadar sarkar.

<span class="mw-page-title-main">Lucanus cervus</span>

Lucanus cervus veya Avrupa geyik böceği, geyik böceğinin Batı Avrupa'da en çok bilinen türlerinden biridir. L. cervus, IUCN Kırmızı Listesi tarafından Tehdit Altında olarak listelenmiştir.