Yazı tura (şans oyunu)

Yazı tura, havaya atılan bir madeni paranın, düştüğünde üstte veya diğer yüzünde kalacak tarafını tahmin etmeye dayalı şans oyunu. Oyun, adını madeni paraların yüzlerine verilen isimlerden alır. Madeni paraların, üzerinde ünlü bir şahsın büstü olan tarafına tura, çoğunlukla yazı ve sembollerle bezeli olan diğer tarafına ise yazı denir.

İki kişi arasında oynanan oyunda genellikle bir taraf parayı havaya atar, diğer taraf da tahminde bulunur. Atan kişi, işaret parmağı ve başparmak arasında sıkıştırdığı paraya başparmağı ile ivme ve dönü kazandırır. Atıcı, hızla dönerek havaya yükselen paranın ya yere düşmesine izin verir ya da diğer elinin tersi ile havada yakalar. Tahminci kişi para havada iken tahminde bulunur. Para havadayken tahminde bulunulmasının nedeni hile yapmayı önlemektir. Para kontrol edildiğinde tahmin edilen yüz gelirse tahmin eden taraf, diğer yüzü gelirse parayı atan taraf oyunu kazanır. Eğer havada yakalamak yerine paranın yere düşmesine izin verilirse, atıcının hile yapma olasılığı oldukça azalır.

Paranın havada yakalandığı klasik yazı tura oyununda yalnız iki olasılık vardır, para ya yazı ya tura gelir.
Yazının ya da turanın art arda birkaç defa gelmesi doğal karşılanır ancak yazı tura atılmaya devam edilirse, yazıların ya da turaların oranı gitgide %50'ye yaklaşır.^[1]

Paranın havada yakalanmadığı yazı tura oyununda yere düşen paranın dik gelmesi ihtimali çok düşüktür. Bu nedenle yazı ve tura oranları uzun vadede yine %50'ye çok yakın olacaktır.

Yazı tura oyununda yapılabilecek hilelerden biri iki yüzü de yazı ya da tura olan bir madeni para kullanmaktır. Bu hilenin işe yaraması için atıcının tahmini de yapması veya tahminciyi yönlendirmesi gerekir. Alternatif olarak, hileli paranın sahibi, karşı tarafın hileli para ile yazı tura atmasını (atıcı olmasını) sağlayabilir. Bu yöntem için özel üretilmiş bir madeni para gerekir.

Bir diğer hile yöntemi paranın atış hızını ve dönüş adedini ayarlayarak istenilen yüzün gelmesini sağlamaktır. Bu yöntem için uzun süre pratik yapmak gerekir ve tahmin para havada iken yapıldıysa işe yaramaz.

Çok yaygın olan ve el çabukluğu gerektiren bir hile yöntemi de parayı yakaladıktan sonra istenilen yüzü çevirmektir. Bu yöntem paranın yere atıldığı yazı tura oyununda uygulanamaz.

Yazı tura oyunu, sadece madeni bir para gerektirdiği için oynanması oldukça kolay ve dünyanın hemen her yerinde yaygın olan bir oyundur. Çoğunlukla sıra belirlemek için kullanılan yazı tura oyunu, kumar olarak da oynanabilir. Bu nedenle daha kapsamlı kumar oyunlarına erişimin kısıtlı olduğu ortamlarda yaygındır.

Herhangi bir işi yapmak ya da sıra ile oynanan grup oyunlarında oyuncu sırasını belirlemek için yazı tura kullanılabilir. Üç kişilik bir gruptaki şahıslar A, B ve C olsun. A-B, A-C ve B-C yazı tura atarlar. Eğer herkes bir kez kazandıysa yazı tura yenilenir. Herhangi bir oyuncu iki kez kazandıysa birinci, bir kez kazandıysa ikinci, hiç kazanmadıysa üçüncü olur.

4 kişilik bir grupta şahıslar ikişer kişilik gruplar halinde eşleşirler ve yazı tura atarlar. Yazı turayı kazanan iki kişi kendi arasında, kaybeden iki kişi kendi arasında yeniden oynar. Kazananların kazananı birinci, kazananların kaybedeni ikinci; kaybedenlerin kazananı üçüncü, kaybedenlerin kaybedeni dördüncü olur. Benzer yöntemler daha farklı sayıdaki gruplara da uygulanabilir.

3 kişi arasında oynanan bu oyunda herkes yazı tura atar. 2 kişi aynı yüzü, 1 kişi farklı yüzü getirdiyse farklı olan kaybeder. Herkes aynı yüzü bulduysa tekrar oynanır.