| Yaypan | |
|---|---|
  Yaypan | |
| Ülke |  Özbekistan |
| İl | Fergana ili |
| İlçe | Özbekistan İlçesi |
| Nüfus (1989) | |
| • Toplam | 22.115[1] |
| Zaman dilimi | UTC+05.00 |
Yaypan Özbekistan Cumhuriyeti'nin Fergana ili'nin Özbekistan İlçesi'nde bulunan şehirdir. Özbekistan İlçesinin merkezi'dir.
Özbekçe veya Özbek Türkçesi, Özbekistan'ın resmî dilidir. Türk dillerinin içerisinde sınıflanan Karluk grubuna bağlı bir dil ve tarihî Çağataycanın çağdaş devamı olan Türk yazı dillerinden biridir.
Özbekler, Batı Türkistan'da Harezm'den Fergana'ya kadar uzanan bölgede yaşayan ve Orta Asya'daki en kalabalık Türk halkıdır. Özbeklerle ilgili tarihî kaynaklarda "Türk" ve "Sart" şeklinde adlandırıldıkları da görülmektedir.
Özbekistan, resmî adıyla Özbekistan Cumhuriyeti, Orta Asya'da bir ülkedir. Yedi bağımsız Türk devletinden biridir. Kuzeyde Kazakistan, kuzeydoğuda Kırgızistan, güneydoğuda Tacikistan, güneyde Afganistan ve güneybatıda Türkmenistan ile komşudur. Lihtenştayn ile birlikte sadece denize kıyısı olmayan ülkelere sınırı bulunan iki ülkeden biridir. Seküler ve üniter bir cumhuriyet olan Özbekistan 12 il ve bir özerk cumhuriyete (Karakalpakistan) ayrılmıştır. Başkenti Taşkent'tir. Ülke tarihî önemi ve stratejik konumu nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Halkın %85'i Özbekçe konuşur. Rusça, yönetimde ve ülkenin farklı etnik grupları arasında ortak dil olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Tacik ve Kazak azınlıklar bulunur. Ülkede İslam en yaygın dindir, bunu %5 ile Rus Ortodoksluğu takip eder. Müslümanların çoğu Hanefilik mezhebindendir.
Taşkent, Özbekistan'ın başkenti ve büyük şehridir. Bu şehir, Özbekistan'ın kuzeydoğu kesiminde yer almaktır ve şehrin yüzölçümü 334,8 km2 'dir. 2021 yılı sayımlarına göre şehrin nüfusu 2.694.400'dir. 2018 yılı verilerine göre Taşkent'in GSYİH'sı $2,74 milyar olup, onu Özbekistan'ın en büyük GSYİH'ye sahip şehri yapmaktadır.
Karakalpakya veya Karakalpakistan, resmî adıyla Karakalpakistan Cumhuriyeti, Özbekistan’a bağlı özerk bir cumhuriyettir. Özbekistan’ın batı kesiminde yer alır. Başkenti Nukus'tur. Karakalpakya, tarihsel Harezm topraklarını kapsar. Yüzölçümü 165.000 km²dir. Karakalpakistan'ın nüfusu yaklaşık 1.800.000'dir. Bu nüfusun 500.000'i Karakalpak, 400.000'i Özbek, 300.000'i Kazak 100.000'i de değişik unsurlardır.
Özbekistan bayrağı, Özbekistan'ın resmî devlet bayrağıdır.
Özbekistan millî futbol takımı, Özbekistan'ı uluslararası arenada temsil eden futbol takımıdır. Özbekler SSCB'den ayrıldıktan sonra ilk millî futbol karşılaşmalarını 17 Haziran 1992 günü Tacikistan'la oynadılar. Özbekistan millî takımı diğer Orta Asya millî takımlarından daha başarılıdır. Özbekistan millî takımının danışmanlığını bu ülkenin Bunyodkor takımını 2008-2009 sezonunda çalıştırmış olan Zico yapmıştır. Takım hiçbir zaman Dünya Kupası'na katılamamıştır.
Asya Futbol Konfederasyonu'nun 2004 Asya Kupası finalleri Çin'de 17 Temmuz ve 7 Ağustos günleri arasında düzenlendi. Pekin'deki final karşılaşmasında Çin'nin yenen Japonya şampiyon oldu.
Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, diğer ismiyle Özbekistan SSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biriydi. Cumhuriyet, 1924 yılında kuruldu. 1991 yılında Özbekistan Cumhuriyeti adıyla bağımsızlığını ilan ederek Sovyetler Birliği'nden ayrıldı.
2007 AFC Asya Kupası, 14. Asya Kupası olarak 7 - 29 Temmuz 2007 tarihleri arasında düzenlenmiştir. Organizasyon tarihinde ilk kez birden fazla ülkede oynanan final maçlarına Endonezya, Malezya, Vietnam ve Tayland ev sahipliği yapmıştır.
Özbekistan 12 il (viloyat), 1 özerk cumhuriyet ve 1 bağımsız şehirden (Taşkent) oluşur.
2011 AFC Asya Kupası finalleri, 7-29 Ocak 2011 tarihlerinde Katar'da yapıldı. Onbeşinci kez yapılan turnuvada Katar daha önce 1988 AFC Asya Kupası'na da ev sahipliği yapmıştı. İkinci kez ev sahipliği yaptığı bu turnuvada Japonya, Avustralya karşısında 1-0 galip gelerek kupayı kazandı ve Brezilya'da yapılacak olan 2013 FIFA Konfederasyonlar Kupası'nda Asya temsilcisi olarak mücadele etmeye hak kazandı.
Özbekistan pasaportu, Özbekistan vatandaşlarına yurt içinde kullanımı ve uluslararası seyahatler için verilir. 16 yaşındaki bir kişiye sıradan normal bir pasaport verilir. 45 yaş itibarıyla pasaportun süresi sınırsızdır. Pasaport, özel notlar ve vize sayfaları ile 32 sayfa içerir. Pasaportta Özbekçe, Rusça ve İngilizce dilleri yer alır. İkili ve çok taraflı anlaşmalara göre Özbek pasaportu sahibi, komşusu Tacikistan dışında Bağımsız Devletler Topluluğu içinde seyahatinde herhangi bir vize gereksinimi olmadan 90 gün kadar kalmak hakkına sahiptir. Ancak, vatandaşın Özbekistan'dan çıkması için yerel polise özel seyahat izni başvurusunda bulunması gerekir. İzin iki yıl için geçerlidir ve sadece ülkeyi terk eden vatandaş pasaportunun geçerlilik tarihine kadar yurt dışında kalabilirler. Özbekistan vatandaşları sadece Azerbaycan, Ermenistan, Kazakistan, Belarus, Kırgızistan, Moldova, Rusya ve Gürcistan'a seyahatlerinde çıkış vizesiz almadan seyahat edebilmektedirler.
Özbekistan Futbol Federasyonu, Özbekistan Futbol Federasyonu Özbekistan'da futbolun en üst yönetim birimidir. 1946 yılında kurulan federasyon, 1994 yılında FIFA'ya üye olmuştur.
Vizeden muaf ülkelerden birinden gelinmediği sürece Özbekistan ziyaretçileri Özbekistan dış temsilciliklerinden vize almak zorundadır.
Özbekistan Merkez Bankası, Özbekistan'ın merkez bankasıdır. Merkezi Taşkent'tedİr. 1991 yılında kuruldu.
Özbekistan başbakanı, Asya ülkesi Özbekistan'ın bağımsızlığını kazandığı 1991 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır.
Özbekistan'da COVID-19 pandemisi COVID-19 pandemisinin 15 Mart 2020'de ilk vakası onaylandığında Özbekistan'a yayıldığı doğrulandı. Dava Fransa'dan dönen bir Özbek vatandaşı. Özbekistan Sağlık Bakanlığı mağdurla temas halinde olan kişilerin karantinaya alınma planlarını içeren bir listesine sahiptir. Davanın açıklanmasının ardından, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev Kazakistan'da olağanüstü hâl ilan etti ve derhal Özbekistan sınırını kapattı. İlk koronavirüs vakasından iki gün önce Özbekistan, Fransa, İspanya ve İngiltere'ye uçuşları askıya aldı. 22 Mart 2020'de Özbekistan, Taşkent'teki şirketlere uzaktan çalışma yapmalarını ve koruyucu maskeleri zorunlu hale getirmelerini emretti. 27 Mart 2020'de, 72 yaşında bir kadın olan ülkede ilk ölüm bildirildi.
Türkiye-Özbekistan ilişkileri, Türkiye ile Özbekistan arasındaki dış ilişkilerdir. Özbekistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını takiben Türkiye, özellikle Özbekistan'da ekonomik projeler ve sosyal, kültürel ve diplomatik girişimler yürütme konusunda aktif olmuştur. 16 Aralık 1991'de Türkiye Özbekistan'ı tanıyan ilk ülke oldu ve Taşkent'te büyükelçilik açan ilk ülke oldu.