Yayla Üzüm Çeşidi ( Vitis vinifera L. )

Bolu/Göynük’ den 1974 yılında Tekirdağ Asma Arazi Gen Bankasına getirilmiştir (Yayla, 2008).^[1] Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü tarafından 2018 yılında Milli Çeşit Tescil Listesine kaydettirilmiştir.

Çeşidin salkımları silindirik olup, ortalama ağırlık 175-85 gr' dır. Tane ortalama ağırlığı 2-3 gr, kabuğu orta kalınlıkta ve ortalama 2 çekirdeklidir. Taneler eliptik şekillidir. Çeşit 1.60 salkım/göz verimliliğine sahiptir. Orta-yüksek verimlidir. Yetiştiriciliğinde kısa budama tercih edilmelidir. Orta verimli olan çeşit Tekirdağ koşullarında Eylül sonunda olgunlaşır. Yayla çeşidinin fizyolojik dişi çiçek yapısına sahip olması nedeniyle tozlayıcı olarak Merlot veya Cabernet-Sauvignon çeşitleriyle birlikte yetiştirilmesi önerilmektedir (Alço ve ark., 2020).^[2]

Monosepaj olarak düşünüldüğünde 2 kg / asmadan fazla yüklenmemelidir (Alço ve ark., 2020; Carbonneau ve ark., 2021).^[2]^[3]

Yayla çeşidi belirgin bir şekilde düşük ışık şiddeti, yüksek nem ve serin iklim şartları altında olumlu fizyolojik tepkiler vermektedir (Candar ve ark., 2020).^[4]

Hesaplanmış olgunluk indisleri ve biyoklimatik göstergelere göre Türkiye bağcılık bölgelerinden Kuzey kesimlere daha iyi adapte olabileceği öngörülmektedir, bağ hastalıkları bakımından 2900.00 °C.mm’nin üzerinde hesaplanan Branas Hidrotermik Göstergesi değerlerinin riskli olabileceği belirtilmektedir (Candar ve ark., 2019).^[5]

Yayla çeşidi, hafif ve meyveli kırmızı şaraplar üretmeye uygundur. Kiraz, gül odunu ve karamelin hakim olduğu kırmızı meyvelerin ince aromalarına sahip, az asitli, düşük tanenli, yakut kırmızısı şaraplar üretir (Alço ve ark., 2020; Carbonneau ve ark., 2021).^[2]^[3] Rose şarap üretimine de uygundur.

Kaynakça

^ Yayla, F. 2008. Milli Koleksiyon Bağındaki Üzüm Çeşitlerinin Şaraplık Özelliklerinin Araştırılması. Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Tekirdağ
^ ^a ^b ^c Alço, T., Candar, S., Uysal, T., Uysal Seçkin, G., Gülcü, M., Bahar, E. (2020). The Effect of Different Trellis Styles on Grape and Wine Quality of Local Wine Grapes Selected from the National Collection Vineyard (in Turkish with English abstract). TAGEM Final Report.
^ ^a ^b Carbonneau, A., Bahar, E., Candar, S., & Alço, T. (2021). Le potentiel oenologique de cépages turcs. Group of international Experts of vitivinicultural Systems for CoOperation. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.19399.21921
^ Candar, S., Alço, T., Ekiz, M., Korkutal, İ., & Bahar, E. (2020). The effect of pruning type and abiotic factors on physiological activities in some local wine grapes selected from National Collection Vineyard (in Turkish with English abstract). Journal of Agricultural Faculty of Ege University, 57(2), 173-184. https://doi.org/10.20289/zfdergi.602806
^ Candar, S., Alço, T., Uysal, T., Ekiz, M., & Yayla, F. (2019). Determination of bioclimatic demands and maturity indicators in wine grape varieties of Karamenüş and Yayla (Vitis vinifera L.) (in Turkish with English abstract). International Journal of Agricultural and Wildlife Sciences, 5(2), 231-239. https://doi.org/10.24180/ijaws.597206

İlgili Araştırma Makaleleri

Üzüm, yaprak döken odunsu asmaların vitis cinsinden çiçekli bitki meyvesinin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bağ (tarım)</span>

Bağ, sofralık üzüm, kuru üzüm,alkolsüz üzüm suyu ve şarapçılık için üzerinde salkımlar halinde üzüm toplanan üzüm bitkisi asmanın yetiştirildiği yerdir. Bağ üretimi, bilimi, uygulaması ve çalışmasına bağcılık denir. Üzüm bağları, şarabın kendisine pay çıkarılabilecek bağın özel coğrafi ve jeolojik özelliklerine atıfta bulunan ve Türkçeye "yer duygusu" gibi tercüme edilebilecek Fransızca terroir kelimesiyle nitelenir.

Şarap veya mey, fermente meyvelerden yapılan alkollü bir içecektir. Maya, meyvelerdeki şekeri tüketir ve onu etanol ve karbondioksite dönüştürerek ısı açığa çıkarır. Şarap erik, kiraz, nar, yaban mersini, frenk üzümü ve mürver gibi çeşitli meyvelerden yapılabilse de çoğunlukla üzümden yapılır ve "şarap" terimi genellikle bir niteleyici olmadan kullanıldığında üzüm şarabını ifade eder. Şarap, çoğunlukla %9 ila %15 arası alkol ihtiva etmektedir. Başka meyvelerden de üretilebilen şaraplar o meyvenin adı ile anılmaktadır.

Misket üzüm familyası, yüzyıllardır dünyada şarap üretimi, kuru üzüm ve sofralık üzüm olarak tüketilen Vitis vinifera türüne ait 200'den fazla üzüm çeşidini içerir. Renkleri, Muscat Ottonel gibi beyazdan, Moscato Giallo gibi sarıya, Moscato rosa del Trentino gibi pembeye ve siyaha yakın olan Hamburg Misketi 'ne kadar değişir. Misket üzümleri ve şarapları neredeyse her zaman belirgin tatlı çiçek aromalıdır. Misket üzüm çeşidinin çokluğu ve sayısı belki de en eski evcilleştirilmiş üzüm çeşidi olduğunu akla getirir. Vitis vinifera üzüm çeşidindeki çoğu familyanın Misket çeşidinden geldiğine dair teoriler vardır.

Arnavut şarabı, eşsiz tatlılık ve yerli çeşitleri ile karakterize edilir. Arnavutluk 2009 yılında yaklaşık 17.500 ton şarap üretmiştir. Komünizm döneminde üretim alanı, 20.000 hektara genişletilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Merlot</span> Merlot bir şarap çeşidi yapmada veya yemede kullanılan bir üzümdür.

Merlot hem tek çeşit (sepaj), hem de harmanlanmış (kupaj) üzümlerle şarap yapımında kullanılan lacivert renkli şaraplık bir üzüm çeşididir. Merlot ismi Fransızcada karatavuk anlamına gelen merle kelimesine küçültme eki eklenmesiyle oluşturulmuş olup muhtemelen üzümün rengi dolayısıyla bu ismi almıştır.

Yaygın üzüm asması olan Vitis vinifera Akdeniz bölgesi, Orta Avrupa ve güneybatı Asya'da Fas ve Portekiz'den kuzey Almanya'ya ve doğudan kuzey İran'a kadar uzanan bir Vitis türüdür. Şu anda 5.000 ile 10.000 arasında Vitis vinifera üzüm çeşidi vardır ancak sadece birkaçının şarap ve sofralık üzüm üretimi için ticari önemi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Gamay</span>

Gamay kırmızı şarap yapmak için kullanılan mor renkli bir üzüm çeşididir özellikle Beaujolais'de ve Tours çevresinde Loire Vadisi'nde yetiştirilir. Tam adı Gamay Noir à Jus Blanc'dır. 15. yüzyıldan beri adı geçen çok eski bir kültür bitkisidir. Bol üretim sağladığı için sık sık ekilmiştir, bununla birlikte asidik topraklara ekildiğinde üzümün doğal olarak yüksek asitliğini yumuşatmaya yardımcı olan üstün şaraplar yapar.

Sultaniye "beyaz", oval çekirdeksiz üzüm çeşididir aynı zamanda sultanina, Thompson çekirdeksiz, Lady de Coverly (İngiltere) ve oval meyveli Kishmish ) olarak adlandırılır. Bu çeşit İzmir çevresinde yoğun olarak yetiştirildiği için Türkiye'de İzmir üzümü olarak da bilinir. Daha sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olan 'dan kaynaklandığı varsayılmaktadır. Bazı ülkelerde özellikle İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde ondan veya iri çekirdeksiz üzümlerden yapılan kuru üzümlere verilen addır; bu tür çekirdeksiz kuru üzümlere genellikle sadece sultan veya sultaniye denir. Bunlar tipik olarak Zante kuş üzümü'nden daha büyüktür ve Thompson çeşidi birçok çekirdekli kuru üzümden daha küçüktür. ABD ve Kanada'da "kuru üzüm" adı tüm kuru üzümlere denir bu nedenle Avustralya, Yeni Zelanda ve Birleşik Krallık'ta "sultana kepeği" olarak bilinen kahvaltılık gevrekler Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da kuru üzüm kepeği olarak adlandırılır.

Bu üzüm çeşitleri listesi şarap ve sofralık üzüm olarak taze veya kurutulmuş yenen kültür üzümlerini kapsar.

Zinfandel ya da Primitivo, şarap yapımında kullanılan kırmızı bir üzüm çeşididir. Vitis vinifera türü içerisinde yer alan Zinfandel'in, DNA analizleri neticesinde genetik olarak Hırvat üzümleri Crljenak kaštelanski ve Tribidrag ile Puglia, İtalya'da yetiştirilen Primitivo ile eşdeğer olduğu belirlenmiştir. Avrupa Birliği, Ocak 1999'da Zinfandel'i Primitivo'nun eş anlamlısı olarak tanımlarken ticari anlaşmazlıklar nedeniyle bu süreç Amerika Birleşik Devletleri'nde daha ağır işlemektedir.

Pinot noir, Vitis vinifera türünün kırmızı şaraplık bir üzüm çeşididir. Pinot noir kelimesi, Fransızca çam ve siyah sözcüklerinden türemiştir. Adı, çam kozalağı şeklinde olan küçük ve sık taneli salkımlarından esinlenilmiştir.

Malbec (telaffuzu [mal.bɛk]) kırmızı şarap yapımında kullanılan mor bir üzüm çeşididir. Üzümleri mürekkep gibi koyu renge ve sağlam tanenlere sahip olma eğilimindedir ve kırmızı Bordo şarabı karışımında izin verilen altı üzümden biri olarak bilinir. Fransa'da, Malbec bağları halen başlıca Güney Batı Fransa'da Cahors'dadır ancak üzüm dünya çapında yetiştirilir. Bir Arjantin üzüm çeşidi olarak giderek daha fazla kutlanmaktadır.

Tempranillo, İspanya 'da tam gövdeli kırmızı şaraplar yapmak için yaygın olarak yetiştirilen siyah bir üzüm çeşididir. İsmi İspanyol temprano'sunun ("erken") küçültülmüş hali olup çoğu İspanyol kırmızı üzümünden birkaç hafta önce olgunlaştığı gerçeğine atıfta bulunmaktadır. Tempranillo Fenike yerleşim yerlerinden beri İber Yarımadası'nda yetiştirilir. Rioja'da kullanılan ana üzümdür ve genellikle İspanya'nın asil üzümü olarak anılır. Üzüm dünyanın şarap bölgelerine ekilir.

<span class="mw-page-title-main">Syrah</span>

Syrah, koyu kabuklu üzüm çeşidi olup başlıca kırmızı şarap üretmek için tüm dünyada yetiştirildi. 1999'da Syrah'ın güneydoğu Fransa'dan, Dureza ve Mondeuse Blanche'den iki meçhul üzümün yavrusu olduğu bulundu. Syrah, Syrah'ın 1880'den kalma Peloursin ile bir melezi olan Petite Sirah ile karıştırılmamalıdır.

Carignan, daha çok Fransa ve Batı Akdeniz'de bulunan, dünya çapında yaygın olarak ekilen İspanya kökenli kırmızı bir üzüm çeşididir. Vitis vinifera türü içerisinde yer almaktadır. Fransa, Kaliforniya'nın Orta Vadisinde, genellikle ucuz sofra şarabı üretiminde kullanılan önemli bir üzüm çeşidi olarak görülmüş olsa da, son yıllarda, özellikle Güney Fransa ve Katalonya'da birçok şarap üreticisinin, kalite şarap üretmek için de kullanıdığı bir üzüm çeşidi haline gelmiştir.

Sangiovese, adını Latince sanguis Jovis, "Jüpiter'in kanı" 'ndan alan kırmızı bir İtalyan şarabı üzüm çeşidi'dir. Romagna'dan Lazio'ya ,Campania ve Sicilya'ya kadar Orta İtalya'nın çoğunun üzümü olmasına rağmen, İtalya dışında en çok Brunello di Montalcino ve Rosso di Montalcino'nun tek bileşeni ve Chianti, Carmignano, Vino Nobile di Montepulciano ve Morellino di Scansano, karışımlarının ana bileşeni olarak ünlü olmasının yanında aynı zamanda Sangiovese di Romagna ve Tignanello şarapları gibi modern "Süper Toskana" kupaj (İngilizce:varietal) şarapları yapmak için de kullanılabilir.

Bağcılık'ta verim, bağ'ın birim yüzeyi başına üretilen üzüm veya şarap miktarının bir ölçüsüdür ve bu nedenle bir tür ürün verimi’dir. Bağ alanı başına üzüm kütlesi veya bağ alanı başına şarap hacmi olmak üzere iki farklı verim ölçüsü yaygın olarak kullanılır.

Avustralya şarap endüstrisi, yılda üretilen 1.2 ila 1.3 milyar litrenin yaklaşık 800 milyonunun denizaşırı pazarlara ihraç edilmesiyle, dünyanın en büyük şarap ihracatçılarından biridir. Şarap endüstrisi, üretim, istihdam, ihracat ve turizm yoluyla Avustralya ekonomisine önemli bir katkıda bulunur.

Mourvèdre, Mataro veya Monastrell olarak da bilinir. Fransa'nın Rhône ve Provence bölgeleri, İspanya'nın Valensiya ve Jumilla, Bullas ve Yecla denominaciones de origen (DOs) dahil olmak üzere dünya çapında birçok bölgede yetiştirilen kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Balear Adaları, Kaliforniya ve Washington ile Avustralya'nın Güney Avustralya ve Yeni Güney Galler'in bölgeleri ve ayrıca Güney Afrika. Mourvèdre, kırmızı şarap çeşitlerinin yanı sıra "GSM" karışımlarında da öne çıkan bir bileşendir. Çeşitten aynı zamanda roze ve porto tarzı fortifiye şaraplar yapılmaktadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.