İçeriğe atla

Yaylı çalgı

Keman bir yaylı çalgı çeşididir.

Yaylı çalgılar, yayın tel üstünde kaydırılarak titreşim yoluyla ses oluşturulmasını sağlayan çalgı topluluğudur. Yaylı çalgılar orkestrada kendine özgü yere sahiptir. Orkestrada 1. ve 2. kemanlar, viyolalar, çellolar ve kontrabaslar yaylılar olarak adlandırılır. Bütün klasik müzik bestecileri yaylıları kullanmıştır. Ayrıca, bazı eserlerde iki adet çello bulunabilir.

Klasik müziğin önde gelen çalgılarından olan yaylılar 17. yüzyıldan bu yana kullanılmaktadır. Bunlara sürtmeli çalgılar da denir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Béla Bartók</span> Macar besteci, piyanist ve Doğu Avrupa halk müziği derleyicisi (1881-1945)

Béla Viktor János Bartók Macar besteci, piyanist ve Doğu Avrupa halk müziği derleyicisi.

<span class="mw-page-title-main">Necil Kazım Akses</span>

Necil Kazım Akses, Türk besteci.

<span class="mw-page-title-main">Nevit Kodallı</span>

Mehmet Nevid Kodallı, Türk besteci, eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Müzisyen</span> müzik yazan veya yorumlayan sanatçı

Müzisyen, çalgı çalabilen veya müzikal yetenek sergileyen sanatçıdır. Müzik besteleyen, icra eden veya orkestra yöneten kişiler müzisyen olarak kabul edilir. Çalgı çalabilen müzisyenlere çalgıcı da denir. Müzisyenler tek başlarına (solo) çalışabilecekleri gibi grup veya orkestra üyesi de olabilirler.

Türk Beşleri özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş döneminde eserleriyle kendilerinden söz ettirmiş aşağıdaki beş Klasik Batı Müziği bestecisini bir arada tarif etmek için kullanılan uluslararası bir deyimdir. Türk müziği için çok önemlidirler. Bu kişiler:

<span class="mw-page-title-main">Bando</span>

Bando, bir tür müzik topluluğudur. Parklarda ya da geçit törenlerinde çalan bir bando insanların hoş zaman geçirmesini sağlar. Orkestra ve bando sözcükleri, müzisyenler topluluğunu çağrıştırır. Bandolar da kimi zaman orkestra niteliği gösterebilir ve en az yaylı orkestralar kadar nitelikli ve geniş repertuvara sahip konserler verebilirler. Geçmişten bu yana süre gelen bir düşünce olan "Bandolar sadece eğlence amaçlıdır." düşüncesi son derece yanlıştır. Günümüz bandoları özellikle askerî bandolar son derece geniş repertuvara sahip, yurt dışında da faaliyet gösteren bir orkestra niteliğindedir. Bir orkestradaki yaylı çalgıların sesleri açık havada yeterince duyulmadığı için bandolar üflemeli ve vurmalı çalgılar kullanırlar. Bandoların yürüyüş bandosu ve konser bandosu olmak üzere iki çeşidi vardır.

Yalçın Tura,, Türk besteci.

<span class="mw-page-title-main">Viyolonsel</span> yaylı ailesinden dört telli ve tenor sesli bir çalgıdır

Viyolonsel ya da çello yaylı çalgıların bir türüdür. Viyolonsel, yaylı ailesinden dört telli ve tenor sesli bir çalgıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kontrbas</span>

Kontrbas, keman ailesinden, yaylılar grubunun en kalın sesli çalgısıdır. 4 telli ve 5 telli olmak üzere iki türü bulunur. 5 telli olan kontrbasa senfonik orkestra eserlerinin icrasında sık olarak ihtiyaç duyulmaktadır. Kontrbasın, özel bir tür çelikten yapılmış dört teli vardır. Bunun yanında yalnız bağırsak ya da bağırsak üzerine çelik sargı veya başka yapay malzemeler kullanılarak hazırlanmış teller de bulunabilmektedir. Yay kullanılarak ya da parmaklar yardımıyla çalınır. Diğer yaylı çalgılardan farklı olarak iki çeşit yay modeli bulunmaktadır. Bunlar Alman ve Fransız olarak adlandırılmaktadır. Alman modelde yay yan taraftan kavranarak tutulurken, Fransız modelde yay yukarıdan tutulur. Ayrıca senfonik orkestraların, caz, pop ve rock müzik topluluklarının ana çalgılarından biridir. Kontrbas, özellikle caz müziğin vazgeçilmez çalgısı olmuştur. Kontrbas Violone adı verilen bir Rönesans çalgısından türemiştir. 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar bir değişim süreci geçirmiştir. 18. yüzyılın ikinci yarısında bugünkü biçimini almıştır. Çok büyütülmüş bir keman görünümündedir. Boyu 1,80 metre, eni 60 cm olan kontrbas bu boyutları nedeniyle ayakta ya da yüksek bir tabureye oturularak çalınır. Bu enstruman için eser yazmış olan bestecilerin başında; K.D.von Dittesdorf, G.B.Vanhal, J.M.Sperger, V.Pichl, A.F.Hoffmeister, G.Bottesini, D.Dragonetti, A.Misek, S.Koussevitzky gelmektedir.

Orkestra, dört ana enstrüman grubundan çeşitli elemanların birlikte müzik yaptığı, büyüklüğü esere göre değişebilen çalgılar topluluğudur. Sözcük, Antik Yunan tiyatrosunda koraya ayrılan yer anlamına gelen Grekçe ὀρχήστρα sözünden türemiştir. Orkestra elemanları 18. ve 19. yüzyıl boyunca yapılan çeşitli eklemelerle hızlı bir büyüme göstermiştir. 20. yüzyılda ise orkestralarda kompozisyon açısından ciddi bir değişiklik yaşanmamıştır. Elli ya da daha az müzisyenden oluşan görece küçük orkestralar oda orkestrası olarak adlandırılabilir. Tam kadro bir orkestra ise yaklaşık 100 kişiden oluşur ve senfoni orkestrası ya da filarmoni orkestrası olarak anılabilir. Bu iki adlandırma arasında orkestranın özelliğini aktaran kesin bir ayrım bulunmamaktadır. Ancak farklı adlandırmalar aynı şehirde yerleşik iki orkestrayı ayırmak için kullanılabilir. Orkestralar, bazı eserlerde bir soliste eşlik ederken, koro ile birlikte de kullanılabilir. Her enstrüman grubunun farklı teknik özellikleri, tınısı ve önemi vardır. Besteci ifade etmek istediği konuyu ya da duyguları bu enstrümanların ses tınılarına veya çalınma tekniklerine göre kendine en yakın şekilde, belirli bir teknik bilgi ve mantık içerisinde kullanır.

Hasan Ferit Alnar, Türk bestecidir. Türk Beşleri arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Antonio Salieri</span> İtalyan besteci (1750-1825)

Antonio Salieri, İtalyan klasik müzik bestecisi, orkestra şefi ve müzik öğretmeni. Venedik Cumhuriyeti'ne bağlı Verona'da doğdu, yetişkin hayatını ve kariyerini Habsburg Hanedanı'nın himayesinde geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Samuel Barber</span> Amerikalı besteci (1910 – 1981)

Samuel Barber, Amerikalı besteci.

Klasik Batı Müziği, kökeni Antik Yunan müzik kültürüne dayandırılan, daha sonra Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşüyle başlayan Orta Çağ ve Gotik dönemde çok sesliliğin gelişimiyle beraber daha da biçimlenmiş, kilise ve saray baskısı altında Rönesans'ın erken yüzyılında vokal polifoni çerçevesi içinde gelişmiş, Yüksek Rönesans ile beraber çalgı müziğinin de yükselişiyle içeriği bugünün klasik müzik olarak adlandırılan biçimleri ve teknikleriyle gelişimini sürdürmüş bir kurumsal müziğin, kilise baskısına direnen halk müziğinin dans ve şarkı biçimleriyle karşılıklı etkileşimi sonucu gelişimini sürdürmüş olan, uluslararası olarak kabul görmüş müzik türüdür. En önemli özelliği, çok sesli ya da çok ezgili (polifonik) ve çok ritmli (poliritmik) olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Turgay Erdener</span> Türk besteci

Turgay Erdener, Türk besteci, akademisyendir.

Reinhold Glière'in sanatsal zengin ve çeşitli olmuştur: 5 opera, 6 bale, 3 senfoni, yaylı çalgılar için 4 konçerto, orkestral eserler, oda orkestrası parçaları, enstrümantal parçalar, çocuklar için piano ve vokal çalışmalar, tiyatro ve film için müzik yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Firengiz Alizade</span>

Firengiz Aliağa kızı Alizade, Azerbaycanlı seçkin besteci, UNESCO Barış Sanatçısı, Azerbaycan Cumhuriyeti Halk Sanatçısı (2000), profesör, modern Azerbaycan müzik kültürünün dünyadaki en ünlü isimlerinden biridir. Eserleri, Azerbaycan dışındaki en büyük konser ve tiyatrolarda ve uluslararası festivallerde ünlü sanatçılar tarafından seslendirilmektedir. Müziği binlerce yabancı dinleyici tarafından büyük bir sempatiyle karşılandı ve uluslararası arenada ün kazandı. Azerbaycan SSC Onurlu Sanat İşçisi (1990), ANAS'ın muhabir üyesi (2017), profesör (1999), Azerbaycan Cumhuriyeti Halk Sanatçısı (2000), Bakü Uluslararası Çokkültürlülük Merkezi Mütevelli Heyeti Üyesi, Azerbaycan Besteciler Birliği Başkanı gibi unvanlara sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Pit orkestra</span>

Pit orkestra, operalarda, balelerde, müzikallerde ve müzik içeren diğer gösterilerde sanatçılara eşlik eden bir tür orkestra türüdür. Bu terim, bir piyanodan daha fazlası kullanıldığında sessiz filmlere eşlik eden orkestralar için de kullanılmıştır. Opera ve bale performanslarında, çukur orkestrası tipik olarak bir senfoni orkestrasına benzer boyuttadır, ancak parçaya bağlı olarak daha küçük yaylı ve bakır çalgı grupları içerebilir. Bu tür orkestraların boyutları yaklaşık 30 kişiden 90-100 müzisyene kadar değişebilir. Bununla birlikte, finansal, mekân ve hacim kaygıları nedeniyle, 2000'lerde müzikal tiyatro çukur orkestrası önemli ölçüde daha küçüktür.

<span class="mw-page-title-main">Arkady Luxemburg</span> Arkady Luxemburg besteci

Arkady Luxemburg Moldovalı-Amerikalı bestecilerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Yasushi Akutagawa</span> Japon besteci ve orkestra şefi (1925 – 1989)

Yasushi Akutagawa, Japon besteci ve aynı zamanda bir orkestra şefiydi. Kendisi Tabata’da doğup büyümüştür. Babası Japon hikâyelerinin babası olarak da anılan Ryūnosuke Akutagawa idi.