İçeriğe atla

Yavuz Özkan

Aynı adlı futbolcu için Yavuz Özkan (futbolcu) sayfasına bakınız.
Yavuz Özkan
Doğum21 Temmuz 1942(1942-07-21)
Yozgat, Türkiye
Ölüm21 Mayıs 2019 (76 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeriZincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
MilliyetTürk
MeslekSenarist, yapımcı, yönetmen
Etkin yıllar1974-2010
ÖdüllerTüm Liste

Yavuz Özkan, (d. 21 Temmuz 1942, Yozgat - ö. 21 Mayıs 2019, İstanbul) Türk sinema yönetmeni, senarist ve yapımcı.[1] Yavuz Özkan, Türkiye'de "auteur sineması"nın en önemli temsilcilerinden biridir.[2]

Sinema hayatı

Yavuz Özkan, 1962 - 1965 arasında Kütahya'daki bir madende işçi olarak çalıştıktan sonra 1966'da dergi yayıncılığına başladı. Bu dönemde hikâye yazmaya başlayan Özkan, Kocaeli Tiyatrosu'nun kurucuları arasında yer aldı.[3]

Özkan, 1970’li yıllarda kısa filmler çekerek ve film senaryoları yazarak sinemaya adım attı. 1978 ve 1979’da Türkiye işçi sınıfının mücadelesini Maden ve Demiryol başlıklı filmleriyle beyaz perdeye taşıdı. Başrollerinde Cüneyt Arkın, Tarık Akan ve Hale Soygazi'nin yer aldığı Maden, 1978 Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde en iyi film ödülünü aldı.

1980’de Paris’e giden usta sanatçı, burada da bir Fransız kanalı için, Sevgiliye Mektuplar ve Son Savaşçı başlıklı iki televizyon filmi yazdı ve yönetti. Philippe Nuil'in yönettiği Suyun Altındaki Ağaç başlıklı filmde de oyuncu olarak kamera karşısına geçti.

1987'de Türkiye'ye dönen Yavuz Özkan, 1991 yılında iki arkadaşıyla birlikte Türkiye Sinema ve Audiovisuel Kültür Vakfı'nı kurdu. Vefatına kadar buradaki disiplin kurulu üyeliğine devam etti.[4]

1995'te Z-1 Film Atölyesi'ni kuran Yavuz Özkan, sinemacılar, akademisyenler, felsefeciler, edebiyatçılar ve iletişimcilerden oluşan 33 kişilik bir kadroyla parasız sinema eğitimi vermeye başladı.[5]

Özkan, yaşamı boyunca aralarında Filim Bitti, Yengeç Sepeti, Bir Kadının Anatomisi ve Hayal Kurma Oyunları gibi filmlerin da bulunduğu toplam 44 sinema filmi yönetti. Son filmi 2010'da senaryosunu da yazdığı İstanbul'da Aşk oldu.

Yavuz Özkan, 21 Mayıs 2019 tarihinde tedavi gördüğü hastanede organ yetmezliğine bağlı olarak öldü.[6] Kabri Zincirlikuyu Mezarlığı’ndadır.[7]

Sansürle mücadelesi

Yavuz Özkan’ın sansürle mücadelesi 1977 yılında başladı. O yıl hükûmet tarafından kurulan sansür kurulunun getirdiği yasaklara karşı Ankara’ya kadar yürüyerek yasakları protesto etme önerisini dile getirdi.[8] 5 Kasım 1977 tarihinde İstanbul’da başlayıp, 7 Kasım tarihinde Ankara’da sona ermesi planlanan yürüyüşün düzenleme komitesi Cüneyt Arkın, Tarık Akan, Hakan Balamir ve Semra Özdamar’dan oluşuyordu. Yaklaşık 400 sinemacının katılımıyla başlayan yürüyüş Ankara'da Tandoğan Meydanı’nda bir mitingle son buldu.[9]

1978 yılında Maden filminin sansürlenmek istemesi üzerine Antalya Altın Portakal Film Festivali'nden çekilmeye karar verdi. Tartışmalar sonrası film festivalde sansürsüz gösterildi ve en iyi film ödülünü aldı.[10]

1979 yılında, sansür kurulu tarafından yasaklanan Maden için, Emek Sineması’nda filmin sansürsüz kopyasıyla bir gösterim gerçekleştiren Özkan, para ve hapis cezasına çarptırıldı. Yönetmen, bunun üzerine Danıştay’a başvurarak yürütmeyi durdurma kararı aldırdı ve filmini sansürsüz olarak gösterime sokmayı başardı.

1979’da gerçekleşen 16. Altın Portakal Film Festivali ise Antalya Belediyesi tarafından iptal edildi. İptalin sebebi, sansür kurulunun, festivale katılan Demiryol filmi ile birlikte, Ömer Kavur’un Yusuf ile Kenan ve Yavuz Pağda’nın Yolcular başlıklı filmlerini yasaklamasıydı.[11] 1979 festivalinin ödülleri, 32 yıl sonra 2011 Antalya Altın Portakal Film Festivali kapsamında Altın Portakal'ın Geç Gelen Ödülleri başlığı altında sahiplerine teslim edildi. Demiryol ve Yusuf ile Kenan en iyi film ödülüne layık görüldü ve ödülü paylaştı.[12][13]

Hayatı boyunca sansürle mücadele eden Özkan’ın, 2015 yılında düzenlenen 34. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde Bakur filminin yasaklanması üzerine başlatılan protesto kampanyasında da imzası vardı.[14][15]

Filmografisi[16]

Yönetmen olarak

Senarist olarak

Yapımcı olarak

Oyuncu olarak

  • 1971: Kara Gün
  • 1972: Aşka Susayanlar: Seks ve Cinayet
  • 1972: Bir Garip Adam
  • 1972: Cehennemin Beş Delisi
  • 1974: 2x2=5
  • 1977: Yıkılmayan Adam
  • 1985: L'arbre sous la mer
  • 1988: Umut Yarına Kaldı

Ödülleri

Kaynakça

  1. ^ "Yavuz Özkan -". 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  2. ^ Özgüç, Agâh (2003). Türk film yönetmenleri sözlüğü. Genişletilmiş yeni basım, 2. basım. Taksim, İstanbul: Agora Kitaplığı. ISBN 978-975-8829-04-0. 
  3. ^ Scognamillo, Giovanni (2003). Türk sinema tarihi. 2. genişletilmiş baskı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. ISBN 978-975-7942-85-6. 
  4. ^ Teksoy, Rekin (2007). Rekin Teksoy'un Türk sineması. 1. baskı. Beyoğlu, İstanbul: Oğlak Yayıncılık. ISBN 978-975-329-570-3. 
  5. ^ "Yavuz Özkansız bir yıl". Habertürk. 21 Mayıs 2020. 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Usta yönetmen Yavuz Özkan hayatını kaybetti". Hürriyet. 22 Mayıs 2019. 22 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2019. 
  7. ^ Timeturk (22 Mayıs 2019). "Yönetmen ve senarist Yavuz Özkan vefat etti". 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Sansüre karşı yollara düşen sinemacılar". Sendika63. 28 Haziran 2019. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "'Bir var olma mücadelesiydi'". Yeni Yaşam Gazetesi. 5 Kasım 2019. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Yavuz Özkan'ın ardından, Maden ve Demiryol". Evrensel. 9 Haziran 2019. 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "12 Eylül'e 'Portakal' darbesi". Hürriyet. 14 Eylül 2011. 19 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ Zeynep Oral (26 Temmuz 2018). "Sansür". Cumhuriyet. 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "Kavga, sansür, şatafat ve sinema". Milliyet. 5 Ekim 2013. 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "34. İSTANBUL FİLM FESTİVALİ'NDE YAŞANANLAR". Medya Günleri. 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ NTV (13 Nisan 2015). "34. İstanbul Film Festivali'nden 22 film çekildi, kapanış töreni de iptal". 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "Yavuz Özkan". IMDb. 22 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Zuhal Olcay, Türk oyuncu ve şarkıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Kavur</span> Türk film yönetmeni (1944-2005)

Ömer Celâl Kavur, Türk film yönetmeni, yapımcısı ve senaristtir.

<span class="mw-page-title-main">Yavuz Turgul</span> Türk senarist, yönetmen ve gazeteci

Yavuz Turgul, Türk sinema filmi yönetmeni, senarist ve gazetecidir.

<span class="mw-page-title-main">Atıf Yılmaz</span> Türk yönetmen, yapımcı ve senarist (1926–2006)

Atıf Yılmaz Batıbeki Türk film yönetmeni, yapımcı ve senarist ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Antalya Altın Portakal Film Festivali</span> Antalyada gerçekleşen geleneksel film festivali

Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1964 yılından bu yana Türkiye'nin Antalya ilinde düzenlenen film festivalidir. Direktörlüğünü Ahmet Boyacıoğlu'nun gerçekleştirdiği festival, Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Antalya Kültür Sanat Vakfı tarafından her yılın sonbahar mevsiminde Antalya genelindeki çeşitli mekanlarda gerçekleştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Zeki Ökten</span> Türk yönetmen (1941–2009)

Zeki Ökten, Türk yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Altın Portakal Film Festivali ödülleri</span> Vikimedya liste maddesi

Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde ödül alanların listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Güler Ökten</span> Türk oyuncu

Güler Ökten veya tam adıyla Servet Güler Kıpçak Ökten, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur.

Orhan Oğuz, Türk sinemacı.

<i>Yengeç Sepeti</i>

Yengeç Sepeti, yönetmenliğini Yavuz Özkan'ın üstlendiği, 1994 yapımı Türk filmi.

1979 Antalya Altın Portakal Film Festivali Altın Portakal Film Festivalleri'nin onaltıncısı olan bu festival Sansür Kurulunun yarışmaya katılan üç filmin Sansür Kurulunca bazı bölümlerinin kesilmesi üzerine tüm yapımcılar şenlikten çekilme kararı aldılar ve yalnızca kısa metrajlı film yarışması yapıldı. Festival, Antalya Belediyesince iptal edilip, ertesi seneye ertelendi. Festivalde sadece Kısa Metrajlı Film alanında ödül verildi.

<span class="mw-page-title-main">46. Altın Portakal Film Festivali</span>

46. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali, 10 Ekim ve 17 Ekim 2009 tarihleri arasında Antalya'da düzenlenen film festivalidir. 2005 öncesi kazananlara verilen Venüs heykeli ödülü bu festivalde yeniden verildi.

<i>Amansız Yol</i>

Amansız Yol, başrolünde Kadir İnanır'ın rol aldığı 1985 yapımı Ömer Kavur filmi. İstanbul’dan Mardin’e yapılan bir tır yolculuğu etrafında gelişen bir yol filmidir. Yönetmen, Wim Wenders’in çalışmalarından etkilenerek filmi çektiğini ifade etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">48. Altın Portakal Film Festivali</span> Festival

48. Altın Portakal Film Festivali, 8-14 Ekim 2011 tarihleri arasında gerçekleşen Uluslararası Antalya Film Festivali'nin 48'incisiydi. Festival, Antalya Kültür Sanat Vakfı tarafından düzenlendi.

<i>Bir Sonbahar Hikayesi</i>

Bir Sonbahar Hikâyesi, Yavuz Özkan tarafından yazılıp yönetilmiş, 1994 yılı yapımı sinema filmi. 13. Uluslararası İstanbul Film Festivalinde Yılın En İyi Türk Filmi ödülüne layık görülmüştür.

<i>Demiryol</i> Türk sinema filmi

Demiryol, Yavuz Özkan'ın yönetmenliğini yaptığı 1979 tarihli sinema filmi.

<span class="mw-page-title-main">Ertunç Şenkay</span> Türk görüntü yönetmeni

Ertunç Şenkay, Altın Portakal En İyi Görüntü Yönetmeni Ödülü'nü 1990'da, 1991'de, 1995'te, 1998'de ve 2001'de 5 kere kazanan Türk görüntü yönetmeni. Şenkay, 27 Ocak 2022'de doğum yeri İstanbul'da 75 yaşında öldü. Cenazesi Feriköy Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Ali Utku, Türk görüntü yönetmenidir.

<i>Bir Kadının Anatomisi</i>

Bir Kadının Anatomisi, yönetmenliğini ve senaristliğini Yavuz Özkan'ın yaptığı, başrollerinde Hülya Avşar, Mehmet Aslantuğ, Uğur Polat, Oktay Kaynarca ve Taner Birsel'in yer aldığı 1995 yapımı sinema filmi.

<i>Yolcular</i>

Yolcular, yönetmenliğini ve senaristliğini Yavuz Pağda'nın yaptığı, başrollerinde Halil Ergün ve Meral Orhonsay'ın olduğu 1979 yapımı sinema filmi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.