İçeriğe atla

Yassıhöyük (Acıpayam)

Arkeolojik Höyük
Adı:Yassıhöyük
il:Denizli
İlçe:Acıpayam
Köy:Yassıhöyük
Türü:Höyük
Tahribat:Tarım, yapılaşma, diğer[1]
Tescil durumu:Tescilli[1]
Tescil No ve derece:1311 / 1
Tescil tarihi:09.05.1990
Araştırma yöntemi:Kazı

Yassıhöyük, Denizli İl merkezinin güneydoğusunda, Acıpayam İlçe'sinin 8 km. kuzeyinde, günümüzde belde olan Yassıhöyük Köyü'nün hemen kuzeyinde yer alan bir höyüktür. Höyüğü oluşturan iki tepeden büyük olanı 350 x 200 metre boyutlarında, 14 metre yükseklikte, diğer ise 190 x 150 metre boyutlarında ve 5 metre yüksekliktedir. Kültür toprağı ova tabanından en az 4 metre daha derine uzanmaktadır.[2] Denizli İli, Acıpayam ilçesinin Yassıhöyük Köyü yakınlarındaki aynı adla bilinen höyük, arkeoloji yazınında Yassıhöyük 1 olarak geçmektedir.[3]

Kazılar

Höyük ilk olarak J. Mellaart tarafından saptanmış ve yerleşmeyi Erken Tunç Çağı II ve III olarak tarihlendirmiştir. Höyükte süregelen tahribat nedeniyle kurtarma kazıları yapılması gerekmiştir.[2] 1997 yılında Denizli Müzesi'nin idari, Refik Duru'nun bilimsel başkanlığında Gülsüm Umurtak ve üç arkeoloji öğrencisinin oluşturduğu ekipçe bir dönemlik kazı yapılmıştır.[4] Kazılar sadece höyükteki tabakalaşmayı ortaya çıkarmayı amaçlamıştır.[5]

Tabakalanma

Yüzey toplamaları ve kazı çalışmaları sonucunda yerleşmenin MÖ III. binyıl başlarından MÖ I. binyıl ortalarına kadar iskan edildiği anlaşılmıştır. Erken Tunç Çağı yerleşmesinin dört yapı katı olduğu belirlenmiştir.[2]

Buluntular

Bu yapı katlarının en üst kısmında, çok iri taşlar kullanılarak yapılmış[5] savunma duvarına benzer bir duvar açığa çıkarılmıştır. Bu yapı katlarının ağırlıklı çanak çömleği, siyaha yakın gri maldır. Bazı çanak çömlekler soluk beyaz çizgi bezeme göstermektedir. Diğer küçük buluntular içinde mermerden yuvarlak başlı, dirsek çıkıntısı belirtilmemiş olan disk biçimli iki yassı idol kazı başkanı tarafından Erken Tunç Çağı III. Evre'ye tarihlenmektedir.[2] Bu idollerin benzerlerine Elmalı Semahöyük'te ve Sandıklı Kusura Höyük'te de rastlanmaktadır.[6] Bununla birlikte tüm yapı katları Erken Tunç Çağı II. Evre'ye tarihlenmiştir. Ele geçen çanak çömlek örnekleri Beycesultan XVII - XIII yapı katlarında bulunanlarla benzerlik göstermektedir. Yerleşme İç Anadolu Bölgesi'nin özelliklerinden çok Batı Anadolu ve Kiklad özellikleri göstermektedir.[2] Açmalardan birinde çok sayıda Frig ve Arkaik Dönem boyalı çanak çömleği ele geçmiştir.[5]

Höyüğün tümünü kaplayan geniş bir yangın tabakası ortaya çıkarılmıştır. Bu yangın tabakasının bir uygarlık evresinin sonunu, diğerinin başlangıcını gösterdiği ifade edilmektedir[6] Ancak bu durumu aydınlatacak başkaca bir ayrıntıdan söz edilmemektedir.

Kazılarda ele geçen çanak çömleğin çok kaliteli nitelikte olduğu belirtilmektedir. Buradan hareketle, yerleşmedeki oldukça yüksek düzeyde bir yaşamın olduğu sonucuna varılmakta ve bu durumun tüm Acıpayam Ovası için geçerli olduğu ifade edilmektedir. Burdur Kuruçay Höyüğü ve Antalya Bademağacı Höyüğü çanak çömleğinin, bazı şekilsel benzerliklere karşın daha ilkel ve kaba olduğu vurgulanmaktadır.[7]

Kazı başkanı Refik Duru, höyükteki kültür toprağının 17-18 metre derinliğe kadar indiğini, kazılarda inilen en derin noktanın ise 10 metre olduğunu yazmaktadır. Kazılmayan 7-8 metrelik kültür toprağının, Erken Tunç Çağı I. Evre'den daha eski dönemlere, örneğin Kalkolitik Çağ'a, hatta Neolitik Çağ'a ait olabileceği muhtemel görünmektedir. Bununla birlikte bu dönemlere ait herhangi bir buluntu ele geçmemiştir. Bu durumda, yerleşmede söz konusu dönemlerin ya hiç yaşanmadığı ya da çok zayıf olduğu düşünülmektedir.[7]

Tahribat durumu

Höyükte köylülerce toprak alınması ile bir tahribat oluşmuştur. Bunun ardından oluşan kesit, iklimsel ve fiziksel nedeniyle yıldan yıla dilim dilim çökmüştür. Kazı yapıldığı sırada kesitlerden en büyüğü 15 metre yüksekliğe ve 80 metre genişliğe ulaşmış durumdaydı.[4] Höyüğün genelinde tahrip olan kısımlar 80 x 50 ve 60 x 40 metre gibi çok büyük alanlardır.[2] Diğer yandan, höyüğü oluşturan tepelerden birinin yarısında, diğerinin ise tümünde yoğun biçimde bağcılık yapılmaktadır.[5]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2012. 
  2. ^ a b c d e f "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2012. 
  3. ^ "TAY – Yassıhöyük 1". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2012. 
  4. ^ a b 20. Kazı Sonuçları Toplantısı (1998), Sh.: 131
  5. ^ a b c d 20. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 132
  6. ^ a b 20. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 133
  7. ^ a b 20. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 134

İlgili Araştırma Makaleleri

İkiztepe Höyüğü, Samsun ili Bafra ilçesinin 7 km. kuzeybatısında yer alan bir höyük'tür. Günümüzde Kızılırmak'ın denize döküldüğü yerin hemen batısında yer alan höyük adını, uzaktan bakıldığında iki tepe olarak görülmesinden almaktadır. Fakat gerçekte dört tepedir. Bu tepeler kazı başkanları tarafından romen rakamlarıyla tanımlanmıştır. Güneydeki en büyük tepe, günümüzde ovadan 29 metre yükseklikte olup Tepe I olarak adlandırılır. Tepe II, bunun kuzeyindedir ve 22,5 metre yüksekliktedir. En kuzeydeki Tepe III, 12,3 metredir. Tepe II'nin batısına düşen Tepe IV ise 16 metredir. Bugün denizden 7 km. içeride olan İkiztepe Höyüğü MÖ 5-3 binlerde denize oldukça yakın konumdaydı.

Köşkerbaba Höyük, Malatya İl merkezinin 31 km. kuzeydoğusunda, Karakaya Baraj Gölü suları altında kalmış olan bir höyüktür. Öncesinde Fırat kıyısından 100 metre içerdeydi. Höyük adını hemen yakınındaki bir yatırdan almaktadır. Höyüğün en üst tabakası eski yıllarda köprü inşaatı sırasında büyük ölçüde tahribata uğramıştır.

Horum Höyük, Gaziantep'in Nizip İlçesi'nin 15 km. kuzeyinde Fırat'ın batı kıyısında yer alan bir höyüktür.

Şemsiyetepe Höyüğü, Elazığ il merkezinin batısında, Bilaluşağı Köyü'nün hemen güneyinde yer alan bir höyüktür. Höyüğün büyük bir bölümü günümüzde Karakaya Baraj Gölü kıyısında kalmıştır. Höyük, 70 x 90 metre ölçülerinde, 5-6 metre yükseklikte dairesel ve küçük bir tepedir. Esasen höyük orta boy bir yerleşme sayılırdı, fakat Fırat günümüze kadar yerleşmenin kuzey ve kuzeybatı kesimini yemiştir.

Mezraa - Teleilat Höyüğü, Şanlıurfa il merkezinin kuzeybatısında, Birecik ilçesinin 5 km güneyinde, Mezraa Köyü'nün hemen batısında ve kısmen altına yayılmış olan bir höyüktür. Yayıldığı alan 7 hektar olan höyük 450 x 160 metre boyutlarında olup 4 metre yüksekliktedir.

Çine Tepecik Höyük, Aydın İl merkezinin güneyinde, Çine İlçesinin 5 km. batısında, Karakollar Köyü'nün 3 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Çine Çayı'nın 1 km. doğusunda bulunan höyük 120 x 40 metre boyutlarında olup 9 metre yüksekliktedir.

<span class="mw-page-title-main">Demircihöyük</span>

Demircihöyük, Bilecik il merkezinin yaklaşık olarak 25 km. batısında, Çukurhisar ilçesinin kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Eskişehir Ovası'nın batı kenarındaki höyük 80 metre çapında, 5 metre yüksekliktedir. Yerleşim gördüğü dönemlerde genişlik ve yüksekliğinin çok daha fazla olduğu yapılan sondajlardan anlaşılmaktadır. Buluntular Eskişehir Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

İmikuşağı Höyüğü, Elazığ İli, Baskil İlçesi, İmikuşağı Köyü'nün kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Fırat'ın doğu kıyısındadır. Tohma Çayı'nın Fırat'a döküldüğü bölgenin karşısındadır. Nehir yatağından 38 metre yüksekteki höyük 200 x 150 metre boyutlarındadır. Ovadan yüksekliği ise 20 metredir.

Tille Höyük, Adıyaman ilinin Kâhta ilçesinin 30 km. doğusunda, Fırat'ın batı tarafında yer alan bir höyüktür. Höyüğün doğu, batı ve güney yamaçlarında eski adı Tille, günümüzde adı Geldibuldu olan küçük bir köy yerleşimi vardır. Fırat'a katılan bir derenin dar vadisindeki yerleşme doğu terasıyla birlikte 200 x 140 metre, 26 metre yüksekliktedir ve üstünde bir düzlük vardır.

Zank Höyük, Nevşehir İl merkezinin kuzeydoğusunda, Avanos İlçesi'nin Sarılar kasabasının yaklaşık 4 km. kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Tepe yaklaşık 300 metre çapında ve 30 metre yüksekliktedir. Höyüğün 20 dönüm kadar bir alana yayılmış olduğu tahmin edilmektedir.

Kaman Kalehöyük, Kırşehir İl merkezinin kuzeybatısında, Kaman İlçesi'nin 3 km. doğu-kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Tepe yaklaşık 280 metre çapında olup 16 metre yüksekliktedir.

Kusura Höyük, Afyon İl merkezinin 55 km. güneybatısında, Sandıklı İlçesi'nin 12 km. güneyinde, Kusura Köyü'nün hemen batısında yer alan bir höyüktür. Tepe 400 metre çapında, 14 metre yüksekliğindedir.

Karaoğlan Höyüğü, Ankara İl merkezinin 25 km. güneyinde, Mogan Gölü'nün güneydoğu ucunda yer alan bir höyüktür. Bulunduğu bölge Ankara bölgesinden güneydoğu ve güneybatı yönlerine uzanan ana ticaret yollarının kavşağı durumundaydı. Tepe, 260 x 180 metre boyutlarında ve 18-20 metre yüksekliğindedir. Höyük Ankara – Konya kara yolu üzerindedir.

Yassıhöyük, Kırşehir İl merkezinin 25 km. kuzeyinde, Karahıdır Köyü'nün güneyinde yer alan bir höyüktür. Tepe, 635x500 metre boyutlarında ve 12-13 metre yüksekliğindedir. Kırşehir'in Kaman İlçesi sınırları içinde olan Kaman Kalehöyük'ün 30 km. kadar doğusuna düşmektedir.

Hirbemerdon Tepe, Diyarbakır İli Bismil İlçesi'nin kabaca 40 km. doğusunda, Yukarı Dicle Vadisi ile Raman Dağı arasında, Batman Çayı ile Dicle Nehri'nin birleştiği bölgede, Dicle'nin batı kıyısında yer alan bir höyüktür. Yerleşme, 4 hektarlık yüksek bir höyük, kuzeybatı tarafta 3,5 hektarlık bir alana yayılmış bir dış şehir ve 3 hektara yayılmış bir aşağı şehirden oluşmaktadır.

Gavurtepe Höyük, Manisa İl merkezinin güneydoğusunda, Alaşehir İlçesi'nin güneybatısında, Gediz Ovası'nda Sarıkız Çayı'nın batı yakasında yer alan bir höyüktür. Yamaçları oldukça dik ve sarp bir tepedir. Bulunduğu yer olarak, hem batı kesimindeki yerleşimlerle, hem de Hitit topraklarının batı yerleşimleriyle ulaşım sağlayabilecek konumda görünmektedir. Öte yandan Gediz Vadisi üzerinden Balıkesir ve Denizli ulaşımları üzerindedir.

Maydos Kilisetepe Höyüğü, Çanakkale İli sınırları içinde, Gelibolu Yarımadası'nın Çanakkale Boğazı'na bakan tarafında, Eceabat İlçesi içinde yer alan bir höyüktür. Maydos Kale olarak da bilinmektedir. Tepe üzerinde Çanakkale Savaşı sırasında tahrip olan bir Orta Çağ kalesinin kalıntıları vardır. Tepe, 200 x 180 metre boyutlarında ve 33 metre yüksekliktedir. Günümüzde denizden yaklaşık olarak 200 metre ilçeride bulunmaktadır.

Yassıhöyük 2, Denizli il merkezinin güneydoğusunda, Acıpayam İlçesi'nin 8 km. kuzeyinde, Yassıhöyük Beldesi'nin hemen kuzey kenarında yer alan bir höyüktür. Acıpayam Ovası'nın batı kesiminde yer alan höyük iki tepeden oluşmaktadır. Doğudaki tepe daha büyüktür ve ova tabanından 14 metre yükseklikte olup 350 x 200 metre boyutlarındadır. Batıdaki tepe daha küçük ve basıktır. Boyutları 190 x 150 metre olup yüksekliği 5 metredir.

Etiyokuşu Höyüğü, Ankara il merkezinin yaklaşık 5 km. kuzey – kuzeydoğusunda, günümüzde tümüyle yapıların altında kalmış bir höyüktür. Etiyokuşu ismi, muhtemelen kazı ekibi tarafından verilmiş bir isimdir. Tepe, 86 x 22,5 metre boyutlarında, 1,5 metre yükseklikte ve yerleşme alanının 6,5 dönüm olduğu bildirilmiştir. Kazı öncesinde Çubuk Barajı asfaltıyla ikiye bölünmüş durumdaydı ve kum çekilmesiyle kısmen tahrip edilmiş bulunuyordu.

Karayavşan Höyüğü, Ankara il merkezinin güneybatısında, Polatlı İlçesi'nin 20 km. doğusunda, Karayavşan Köyü'nün hemen yanında yer alan bir höyüktür. Polatlı – Haymana kara yolunun hemen kuzeyindedir. Tepe, 13 metre yükseklikte orta boy bir höyüktür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.