İçeriğe atla

Yardımcı veteriner sağlık çalışanları

Birleşik devletler ordusundan bir veteriner sağlık teknikeri, bir ordu köpeğine yapılan operasyona yardım ederken.
Amerika Birleşik Devletlerinde, Veteriner sağlık Teknisyen ve Teknikerlerinin logosu.

Yardımcı veteriner sağlık çalışanları, veteriner sağlık sistemindeki hayvan sağlığı prosedürleri çerçevesindeki otonom işleri yaparak veteriner hekimlere yardımcı olan personeldir.

Uygulamalar ülkelere göre değişmekle birlikte, basit cerrahi müdahaleler ve enjeksiyon gibi bazı uygulamalarda özerk olarak çalışmalarına izin verilen bazı ülkeler mevcuttur.

İsimlendirme

Veteriner hemşireleri

Genellikle Anglo-Sakson ülkelerde kullanılan bu unvana beşeri hemşireleri temsil eden dernekler ve kuruluşlar karşı çıkmaktadırlar.

Veteriner sağlık hemşireliği ve teknikerliği

Ana madde: Veteriner sağlık teknikeri

Anglofon (İngilizce konuşan, İngiliz kültürünü benimsemiş) ülkelerin çoğunda, Yardımcı veteriner sağlık çalışanları, veteriner hemşireleri (veterinary nurse) olarak bilinir, buna istisna olarak Kuzey Amerika ve Kanada'da Veteriner sağlık teknikeri ya da Hayvan sağlığı teknikeri (Veterinary technician, animal health technician) olarak bilinir.

Amerikan Hemşireler Derneği, hemşirelik unvanının kullanılmasına karşı çıkmaktadır. Bazı ülkelerdeki Veteriner sağlık teknikerleri ise kendilerine de hemşirelik unvanı verilmesini istemektedirler, buna gerekçe olarak; radyoloji, eczane ve laboratuvar çalışmaları uygulamalarının da yapılmaya başlamasıyla, uygulamaların hemşirelerdeki uygulamalar ile aynı olduğunu öne sürmektedirler.

Veteriner sağlık teknisyeni (Türkiye)

Ana madde: Veteriner sağlık teknisyenliği (Türkiye)

Veteriner sağlık teknisyenliği, Türkiye'de ortaokul 4. sınıf bitiminde Türkiye genelinde yapılan sınav ile öğrenci kabul eden Tarım Meslek Liselerine bağlı Veteriner Sağlık alanında 4 yıllık temel veteriner tıp eğitimini almış, hayvan sağlığı alanında teşhis ve tedavide Veteriner Hekime yardım eden, hayvan ıslahı alanında çalışmalar yapan kişileri yetiştiren bölümdür. Bu eğitimi alanlara Veteriner sağlık teknikeri adı verilir. Klinik hizmetlerinde Veteriner Hekime yardımcı olan, koruyucu hekimlik uygulamalarını yerine getiren, kendi alanında yetiştiriciyi hayvan sağlığı konusunda bilgilendiren ve gerekli uygulamaları yerine getiren, yapmış olduğu çalışmalarla ilgili kayıt tutan Mesleki kanun tüzük yönetmelik talimat mesleki literatür ve gelişmeleri takip eden ve mesleki yazışmaları yapma bilgi ve becerisine sahip personeldir.

Tarihi

Veteriner hekimliğinin ilk zamanlarından beri, uygulamalarda Veteriner hekimlere yardım eden insanlar olmuştur. İlk yardımcı veteriner sağlık personeli 1908 yılında "Köpek Hemşireleri Enstitüsü" tarafından eğitilmişlerdir[1] ve "Veteriner Hekimliği Öğrencileri" dergisinde duyurulmuşlardır. Kurucusuna göre bu eğitimin amacı; Veteriner hekimlerin işlerinde onlara yardım, köpek sahiplerinin önemli bir ihtiyacını karşılamak ve genç kadınlara istihdam sağlamaktır.[2]

1913'te Ruislip Köpek Sanatoryum kuruldu ve  1920'de hasta köpekler için hemşireler istihdam etmeye başladı.1930'ların ortalarında, Kraliyet Veteriner Fakültesi Veteriner sağlık hemşirelerini benimsedi ve 1938'de bir baş hemşire atadı ama resmen tanıması 1957 yılına kadar sürdü ancak insan hemşirelerinin itirazı sonrasında geri adım attı.

1951 yılında ilk Yardımcı veteriner sağlık çalışanı rolü Amerikan Hava  Kuvvetleri'nde  oluşturuldu, takip eden süreçte New York Devlet Üniversitesi (SUNY) Tarım ve Teknik Fakültesi 1961 yılında sivil programa aldı. 1965 yılında Veteriner hekim Walter Collins, teknikerlerin eğitimi için federal fon aldı. Takip eden yedi yıl içinde birkaç kılavuz oluşturdu ve bu çalışmalarından dolayı Amerika Birleşik Devletleri'nde "veteriner teknikerliğinin babası" olarak kabul edildi.[3]

1984'te Birleşik Krallık'ta Veteriner sağlık hemşireleri yeniden düzenlenerek Yardımcı veteriner sağlık çalışanları formuna geçirildi.[]

Rol ve sorumlulukları

Uygulama kapsamları yetki alanlarına ve yeterlilik düzeylerine göre değişir. Bazı yerlerde birden fazla Yardımcı veteriner sağlık çalışanı sınıfı vardır. Örneğin Türkiye'de, Veteriner sağlık teknikeri ve teknisyeni; Birleşik Krallık'ta Veteriner sağlık hemşireleri ve asistanları gibi . İş rolleri de birden fazla olabilir, örneğin: Veteriner cerrahi teknisyeni, Veteriner acil ve yoğun bakım teknisyeni, Veteriner anestezi teknikeri.[4]

Daha yüksek derecelerdeki sınıflar, bazı uygulamaları doğrudan Veteriner hekim gözetimi olmadan da yapabilirler.

Hastanın gözlemlenmesi, ateş ölçmek, elektrokardiyografi uygulaması, solunum kontrolü gibi uygulamaların yanı sıra temizlik ve dikiş uygulamaları ile yara sağaltımı; kateterizasyon, kulak bakımı, kan alma, cilt kazıntısı alma, mikrobiyoloji, idrar ve kan tahlili yapma gibi laboratuvar işlerini de yapabilmektedirler.

Eğitimlerinin kapsamına bağlı olarak, tanı ve tarama ekipmanları da denilen ve bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme cihazları ve gama kameralar gibi çok karmaşık cihazlar da dahil olmak üzere elektrokardiyografik, ultrasonografik ve radyografik cihazlar kullanabilirler. Veteriner Hastanelerinde, Yardımcı veteriner sağlık çalışanları tam kan sayımı, diferansiyel sayımları ve kanın morfolojik muayenelerini gerçekleştirebilirler.

Veteriner hastanelerinde iletişim ve danışmanlık görevleri yaparak Veteriner hekim ve hasta sahipleri arasında bir köprü vazifesi kurabilirler.

Eğitim ve yeterlilik

Yardımcı veteriner sağlık çalışanlarının işleri, aldıkları eğitime, veteriner mediko-yasal çerçeveye ve ikili ilişkilerindeki becerilerine göre değişiklik gösterebilir. Birçok yerde Veteriner hekim kendisine yardım etmesi için, hiçbir eğitim almamış personel çalıştırabilmektedirler.

Yüksek sınıflardakileri ise bazı işlerde özerk olarak çalışabilmektedirler ancak bunun için bazı kuruluşlara kayıt olmaları gerekebilir.

Yardımcı veteriner sağlık çalışanı uygulamalarının en gelişmiş olduğu ülkelerde bu alanda yükseköğrenim görmek zorunludur. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da Veteriner sağlık teknikerleri, Amerikan Veteriner Hekimleri Birliği ve Kanada Veteriner Hekimleri Birliği tarafından tanınan bir kurumda bir ön lisans kazanmaları gerekir ve lisans diploması almak isteyenler yoğun bir çalışma dönemine girerler.[5][6]

ABD'nin birçok bölgesinde Ulusal Veteriner Sağlık Teknikeri Sınavı'nı geçmek ve düzenleyici kuruluşa üye olmak gerekir.[7]

Özel belgelendirme

Bir Tekniker veya Teknisyen, becerilerini ve yetki alanlarını genişletmek için çeşitli kurlara gidebilir ve belgeler alabilir. Türkiye'de suni tohumlama kursu gibi kurslara gidebilirler, Çeşitli ülkelerde ise Acil ve yoğun bakım, anesteziyoloji, diş hekimliği, küçük hayvan dahiliye, kardiyoloji, onkoloji, nöroloji, zoolojik tıp, at hemşireliği, cerrahi, hayvan davranışları, hayvan besleme, patoloji gibi dallarda kurslar alabilirler. Bu kurslara gitseler bile, ülkelerin yasalarına göre uygulamalarında bir Veteriner hekim gözetimi gerekebilir. Veteriner tıp bilimi yaygınlaştıkça Yardımcı veteriner sağlık çalışanlarının eğitiminin ve sorumluluk alanlarının daha da çeşitlenip artacağı ön görülmektedir.

Küresel birlik

Mesleki dayanışma girişimleri 1993 yılında "Uluslararası Veteriner Hemşireler ve Teknisyenleri Derneği oluşturulması ile sonuçlandı. Şu anda üyeleri arasında Avustralya, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Gana, Hong Kong, İrlanda, Japonya, Malta, Nepal, Yeni Zelanda, Norveç, Güney Afrika, İspanya, İsveç, İsviçre, Tayland, Türkiye, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri vardır.[8] 2007 yılında "Veteriner Hemşire Eğitimi Akreditasyon Kurulu" Avrupa Birliği genelinde veteriner teknoloji eğitimini standardize etmek amacıyla kuruldu.[9]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Turner, Trevor; Turner, Jean.
  2. ^ "The Wylie Centenary Flyer" 2 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF).
  3. ^ McCurnin, Dennis M.; Bassert, Joanna M. (2006).
  4. ^ "Introduction to Veterinary Technician Salary" 18 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  5. ^ "AVMA Policy on Veterinary Technology" 27 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  6. ^ "Technologist vs Technician?" 7 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
  7. ^ "VTNE" 17 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  8. ^ "IVNTA History" 17 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  9. ^ "Home" 24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Veteriner sağlık teknisyeni, Veteriner tıp alanında çalışmalar yapan yardımcı veteriner sağlık personeli.

<span class="mw-page-title-main">Veteriner sağlık teknikeri</span> Meslek

Veteriner sağlık teknikeri, bir veteriner hekime çalışmalarında yardımcılık yapan kişi. Temel bilgi teknolojileri, tıbbi biyoloji ve genetik, suni tohumlama, hayvan fizyolojisi, genel mikrobiyoloji ve immünoloji, hayvancılık bilgisi, çevre sağlığı, hayvansal ürünler teknolojisi, genel hayvan hastalıkları, laboratuvar teknikleri gibi konularda eğitim alırlar. Hayvan hastanelerinde, veteriner klinik ve polikliniklerinde, gıda iş yerlerinde, besi çiftliklerinde hayvan sağlığı ile ilgili görevlerde çalışabilecekleri gibi, özel hayvan sağlığı kabinlerini açarak hayvan sağlığına yönelik serbest hizmet verebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Aile hekimliği</span> tıbbi uzmanlık dalı

Aile hekimliği, bir tıp disiplinidir. Diğer tıp branşları gibi kendine özgü bir eğitimi, uygulaması ve araştırma konuları bulunan, dahili tıp bilimleri içinde değerlendirilebilinen klinik bir branştır. Çocuk, genç ve yaşlı tüm bireylere hem koruyucu hem de tedavi edici sağlık hizmetleri sunan bir tıp uzmanlık dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Veteriner tıp</span> Hayvan hastalıkları ile ilgilenen tıp dalı

Veteriner tıp; hayvan hastalıkları, bozuklukları ve yaralanmalarının önlenmesi, teşhisi ve tedavisi uygulamalarının yanı sıra hayvan besleme, genetik ıslah, hijyen ve gıda güvenliği, salgın hastalıkların önlenmesi, insan ve çevre sağlığı konularıyla ilgilenen bir tıp alanıdır. Veteriner tıbbı, evcil ve vahşi tüm hayvan türlerini kapsayacak kadar geniştir. Veteriner tıp uygulamaları hayvan sağlığının yanı sıra doğrudan ve dolaylı olarak insan sağlığına da etki etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Diş hekimliği</span> ağız ve diş sağlığı alanında çalışmalar yapan tıp dalı

Diş hekimliği ağız boşluğunun dentisyonu ve oral mukozasının yanı sıra başta maksillofasiyal bölge olmak üzere çevresindeki ve ilişkili dokuların ve yapıların hastalıklarını, rahatsızlıklarını ve bozukluklarını çalışan, teşhis eden, önleyen ve tedavi eden tıp dalıdır. Halk arasında sadece dişlerle ilişkilendirilmesine rağmen diş hekimliğinin alanı dişlerle sınırlı olmayıp temporomandibular eklem ve diğer destekleyici kas, lenf, sinir, damar ve anatomik yapılar da dahil olmak üzere kraniyofasiyal kompleksin diğer elemanlarını da barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Hemşirelik</span> Sağlık hizmetleri mesleği

Hemşirelik; birey, aile ve toplumun sağlığını koruma ve geliştirmeye odaklanan, ideal sağlık düzeyine ve yaşam kalitesine ulaştırmayı hedefleyen bir sağlık profesyoneli'dir.

Sağlık Memuru (Halk Sağlığı Teknisyenliği veya Toplum Sağlığı Teknisyenliği), sağlık kurum ve kuruluşlarında halk sağlığı alanında çalışması planlanmış olan Türkiye'de çeşitli dönemlerde lise ve/veya lisans eğitimi alarak çalışan personeldir.

<span class="mw-page-title-main">Veteriner hekim</span> hayvan hastalıklarını tedavi eden uzman, doktor

Veteriner hekim ya da eski adıyla baytar, veteriner tıp uygulamalarını uzmanlıkla yapan ve insan harici hayvanların üremelerinin engellenmesi veya arttırılmasına, beslenmelerine, hastalıklarına, rahatsızlıklarına ve yaralanmalarına uzmanlıkla müdahale eden, koruyucu hekimlik uygulamalarıyla hastalıkları ve bozuklukları daha oluşmadan önleyen, hayvan hastalıklarının ve parazitlerin kontrol altına alınması için araştırmalar ve uygulamalar yapan, yaptığı çalışmalarla insan sağlığına da hizmet eden bir tıp mensubu. Veteriner fakültesinden mezun olarak ve ülkelere göre değişen şartları yerine getirerek unvan alırlar.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi</span>

Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi, tüm idari ve akademik birimleriyle Ankara Üniversitesi'nin Dışkapı Yerleşkesi'nde eğitim öğretim veren veteriner fakültesidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk üniversitesi olan Ankara Üniversitesi'nin kurucu fakültelerindendir. 1933 yılında İstanbul'dan Ankara'ya taşınıp Yüksek Ziraat Enstitüsü'nün bir parçası haline gelmiş bulunan Yüksek Veteriner Okulu'nun 1948 yılında Ankara Üniversitesi'ne katılması ile kuruldu. Ülkedeki ikinci Veteriner Fakültesinin 1970 yılında Elazığ'da kuruluşuna dek Türkiye'de veteriner hekim yetiştiren tek yüksek öğretim kurumu olarak kalmış; kendisinden sonra kurulan diğer veteriner fakültelerinin çoğunun kuruluşuna ve eğitim-öğretim faaliyetlerine destek sağlamıştır. Fakültenin bünyesinde bir Hayvan Hastanesi, Acil Kliniği, yem bitkileri üretimi ve sığır, koyun-keçi, domuz, at ve tavuk yetiştiriciliği yapılan bir eğitim araştırma uygulama çiftliği, iki müze bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Veteriner hekimlik eğitimi</span> Veteriner Fakültesi

Veteriner hekimlik eğitimi, veteriner hekim olmak için alınan yüksek öğrenimdir. Veteriner hekim olmak için bu eğitimi başarı ile tamamlamış olmak zorunludur.

Fransanın Lyon şehrinde 1761 yılında, dünyanın ilk veteriner okulunun kuruluşunun 250. yıldönümü olması nedeniyle 2011 yılı "Dünya Veteriner Hekimler Yılı" seçildi. İlk fakültenin kurulmasını takiben Fransız Veteriner hekim Claude Bourgelat'ın da desteğiyle 1764 yılında Paris yakınlarında Alfort veteriner okulu kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Veteriner hekim andı</span>

Veter hekim andı, Veteriner hekimlerin mesleğe başlamadan önce içtikleri and. Bağlayıcı olmaktan çok simgesel ve deontolojik bir özellik taşır.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Veteriner Hekimleri Birliği</span> Meslek kuruluşu

Amerikan Veteriner Hekimler Birliği (AVMA), 1863 yılında kuruldu, 86,500 'den fazla özel ve kurumsal Amerikalı Veteriner hekimi temsil eden bir kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Veteriner Hekimleri Birliği</span>

Dünya Veteriner Hekimler Birliği (WVA), Veteriner hekimlik mesleğini dünya çapında temsil eden küresel bir meslek kuruluşu. Bu birlik, ulusal düzeydeki veteriner hekimleri birlikleri için ve veteriner tıbbın farklı alanlarında çalışan veteriner hekimler için bir çatı kuruluştur. Türk Veteriner Hekimleri Birliğide bu birliğin bir üyesidir.

Uzman veteriner hekim: veteriner tıp alanlarından birinde uzman unvanını almış veteriner hekim.

Veteriner Hekimler Kraliyet Koleji (RCVS), Birleşik Krallık'ta veteriner hekimliğin düzenleyici kuruluşudur. 1844 yılında Kraliyet Tüzüğü ile kurulmuştur, yasal görevleri 1966 yılında Veteriner Hekimler Hareketi tarafından ortaya konmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Devletler Ordusu Veteriner Teşkilatı</span>

Birleşik Devletler Ordusu Veteriner Teşkilatı Amerika Birleşik Devletleri Ordu Sağlık Teşkilatına (AMEDD) bağlı subay veteriner hekimlerden ve HPSP veteriner hekimliği öğrencilerinden oluşan bir kurmay subay sınıfı. 3 Haziran 1916'da kongre kararı ile kurulmuştur. General Washington'un nalbantlar ile at alayı'nı kurdurttuğu 1776'dan sonra veteriner hekim uzmanlığı gereksinimi gitgide artmıştır. Görev kapsamları hijyen, gıda teftişi ve hayvan sağlık uzmanlığını kapsayacak şekilde geliştirilmiştir.

Sovyetler Birliği'nde veteriner tıp, Sovyetler Birliği'ndeki veteriner tıp çalışmalarıdır.

Bir sağlık profesyoneli, sağlık çalışanı, sağlık uygulayıcısı veya sağlık hizmeti sağlayıcısı insanlara ailelere veya topluluklara sistematik bir şekilde önleyici, iyileştirici, tanıtım veya rahabilite edici sağlık hizmeti sağlayan kişilerdir.

Veteriner Halk Sağlığı, tek sağlık yaklaşımını önemli ölçüde destekleyen ve koruyucu hekimliğin veteriner hekimlerin uzmanlık bilgileri, becerileri ve sorumluluk alanlarına giren konularında, veteriner hekimlerin inisiyatiflerini, aldıkları aksiyonları, bu konuyla ilgili diğer uzmanlık alanlarıyla gerçekleştirilen koordineli çalışmaları ve bununla bağlantılı tüm konuları kapsayan bilim. Veteriner Halk Sağlığı konuları, hayvan sağlığını, çevre sağlığını, gıda sağlığını ve güvenliğini de içeren sağlığa bir bütün olarak yaklaşan katılımcı ve geniş bir perspektif barındırır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.