İçeriğe atla

Yaratılışçılığın tarihi

Adem'in yaratılışı.

Yaratılışçılık tarihinin temel dayanak noktası, doğal evrenin bir başlangıcının olması ve doğaüstü bir şekilde var olmaya başlamasıdır.[1][2] Genel anlamıyla yaratılışçılık terimi, bir sürü görüşü ve yorumu içinde barındırır. 19. yüzyılın sonlarına kadar çok kullanılan bir terim değildi. Yazılı tarih boyunca, birçok kişi evreni yaratılmış bir varlık olarak gördü. Dünyanın birçok yerinde antik tarihi açıklamalar, evrenin ve dünyanın yaratılışına atışta bulunur ya da bunu ima eder. Yaratılışçılığın belli tarihi yorumları değişik ölçülerde ampirik, spiritüel ve/veya felsefi incelemeler yapmış olsalar da, bunların hepsi evrenin yaratılmış olduğu görüşüne dayanıyordu. Tekvin'deki yaratılış anlatısı evrenin nasıl var olduğuna ilişkin Hristiyan ve Yahudi epistemik anlayışın temel çerçevesini oluşturdu. Buna göre evren, tanrı Yahweh'in ilahi müdahalesiyle var olmaya başlamıştır. Tarihsel olarak, bu anlatının hakiki (mecazi olmayan) yorumu, mecazi, alegorik yorumuna kıyasla daha egemen olmuştur.[3]

18. yüzyıldan bu yana, Batı medeniyetinde birçok görüş, İbrahimî dinler ve Tekvin'i jeoloji, biyoloji ve diğer fen bilimleriyle uzlaştırmaya çalıştı.[4][5] O zamanlar, yaratılışçılık kelimesi, ruhun yaratılışı doktrini manasında kullanılmaktaydı. Philip Gosse gibi türlerin diğer şeylerden ayrı olarak yaratıldığını düşünenler, yaratılışçılık savunucuları olarak anılıyordu.

20.yüzyılda yaratılışçılık kelimesi, 1920'lerin evrim karşıtı hareketi ve Genç dünya yaratılışçılığı ile ilişkilendirilmeye başlandı.Fakat bu kullanıma Yaşlı Dünya Yaratılışçıları ve teistik evrimciler karşı çıktı.Bu gruplar yaratılışı farklı şekillerde algılıyorlardı, mesela Dünya'nın yaşını ve biyolojik evrimi bilimsel olarak kabul ediyorlardı.[6]

The Genesis Flood (1961) 1954'ten sonra yayınlanan en başarılı genç dünyacı eser oldu. 1960'ların ortalarından ABD'de yaratılışçılar devlet okullarında fen derslerinde Tufan jeolojisini kullanarak bilimsel yaratılışçılığı teşvik ettiler.[7] 1975'te Daniel v. Waters davasından sonra, ABD'nin Kuruluş Hükmü'ne ve Amerikan Anayasası'nın 1. Ek Maddesi'ne aykırı olduğuna yargı tarafından karar verildi. Ders içeriği bariz İncil referanslarından arındırıldı ve yaratılışçılık bilimi olarak yeniden adlandırıldı. 1987'deki Edwards v. Aguillard davasında mahkeme,yaratılışçılık biliminin de anayasayı ihlal ettiğine karar verdi.Yaratılışa dair tüm referanslar, yaratılışçıların yeni bir bilimsel teori olarak sunduğu akıllı tasarımı ifade edecek şekilde değiştirildi. 2005'te Kitzmiller Dover davasında akıllı tasarımın bilim olmadığı ve devlet okullarında din eğitimine ilişkin anayasal sınırları ihlal ettiğine karar verildi.[8] Eylül 2012'de Bill Nye, yaratılışçı görüşlerin ABD'de bilim eğitimini ve inovasyonları tehdit ettiğini söyleyerek endişesini dile getirdi.[9][10][11]

Notlar

  1. ^ Montgomery 2012, ss. 4-9
  2. ^ Numbers1992
  3. ^ Forster & Marston 2001.
  4. ^ "The evolution of creationism". GSA Today. 22 (11). Geological Society of America. Kasım 2012. ss. 4-9. doi:10.1130/GSATG158A.1. 6 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2018. 
  5. ^ Numbers, Ronald L. "The 'Ordinary' View of Creation". Seattle, WA: Counterbalance Foundation. 12 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2010. 
  6. ^ Haarsma 2010, p. 168, "Some Christians, often called 'Young Earth creationists,' reject evolution in order to maintain a semi-literal interpretation of certain biblical passages. Other Christians, called 'progressive creationists,' accept the scientific evidence for some evolution over a long history of the earth, but also insist that God must have performed some miracles during that history to create new life-forms. The theory of Intelligent Design, as it is promoted in North America is a form of progressive creation. Still other Christians, called 'theistic evolutionists' or 'evolutionary creationists,' assert that the scientific theory of evolution and the religious beliefs of Christianity can both be true."
  7. ^ Numbers, Ronald L. "Creationism". Microsoft Encarta Online Encyclopedia 2009. Redmond, WA: Microsoft Corporation. 22 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2014. 
  8. ^ Flank, Lenny (24 Nisan 2006). "Creationism/ID: A Short Legal History". 23 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2014. 
  9. ^ Luvan, Dylan (24 Eylül 2012). "Bill Nye Warns: Creation Views Threaten US Science". Associated Press. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2014. 
  10. ^ Fowler, Jonathan; Rodd, Elizabeth (23 Ağustos 2012). "Bill Nye: Creationism Is Not Appropriate For Children". New York: Big Think. 18 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2012. 
  11. ^ Deiviscio, Jeffrey (3 Kasım 2014). "A Fight for the Young Creationist Mind - In 'Undeniable,' Bill Nye Speaks Evolution Directly to Creationists". New York Times. 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Âdem</span> dinî inanışlara göre dünya üzerindeki ilk insan

Âdem, İbrahimî dinlere göre Tanrı tarafından yaratılan ilk insandır. Bunun yanı sıra Âdem, tüm insanlığın ve onların yaratıcılarıyla olan ilişkilerinin bir sembolü olarak da görülebilir. Âdem ayrıca erkek, kadın ve cinsellik rollerinin dini ahlakını temel almak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Darwinizm</span> doğal seçilim yoluyla gerçekleşen biyolojik evrim kuramı

Darwinizm veya Darwincilik, İngiliz doğa tarihçisi Charles Darwin'in canlıların doğal seçilim yoluyla geliştiğini savunan evrim kuramı. Darwinizm, tüm organizma ve türlerin varoluş sürecini, bireyin birbiriyle rekabeti, yaşamda kalma ve üreme yeteneklerini artıran küçük, kalıtsal varyasyonlarla tetiklenen "doğal seçilim" ile oluştuğu konusunda yoğunlaşmıştır. Darwinizm, türlerin var oluşunu ve yaşamın kaynağını, çeşitli şekilde anlatan diğer açıklamalar gibi, çeşitli varsayım ve ön kabullerden oluşan bir teoridir. 1859 yılında Darwin'in Türlerin Kökeni kitabının yayınlanmasından sonra, kendisinden önceki kuramlar üzerinde genel bilimsel kabul görmüştür. Ayrıca yaratılışçılar tarafından bilimsel bir yaklaşımdan ziyade bir ideolojiymişçesine kullanıldığı iddiası vardır.

Akıllı tasarım, evrenin ve içerisindeki canlıların doğal seçilim gibi modern bilimin kabul ettiği süreçlerle oluşabileceğini, fakat bu süreçlerin zeki ve bilinçli bir varlık tarafından tasarlandığını iddia eden bir görüş. Akıllı tasarım iddiası, bilim çevreleri tarafından yeni yaratılışçılık olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bilim Araştırma Vakfı</span>

Bilim Araştırma Vakfı (BAV), Adnan Oktar'ın fahrî başkanlığını yaptığı, çalışmaları genellikle evrim kuramına karşı yaratılış görüşünü savunmak üzerine olan, bu konuda konferans ve paneller düzenleyen bir vakıf. 1990 yılında kurulmuştur. Vakıf halini almadan önce Bilim Araştırma Grubu adıyla faaliyet göstermiştir. Kendi amacını "dünya çapında barış, huzur ve sevgi ortamı oluşturmak" olarak ilan eden BAV, basında zaman zaman "gizli ve ketum bir islami tarikat" veya "kayda değer servetini gizleyen ve özenerek koruyan kült benzeri bir organizasyon" olarak tanımlanır. Bu vakfın evrim teorisine karşı hızlı yaratılışçılığı savunduğu bilinmektedir. Avrupa Parlamentosu Konseyi raporuna göre, BAV'nin ABD'deki American Institute for Creation Research (ICR) ile sıkı bağları olduğu gözlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yaratılışçılık</span> varlığın, doğaüstü bir güç tarafından yoktan meydana getirildiği inancı

Yaratılışçılık evren, Dünya, yaşam ve insanlar gibi unsurların ilahi yaratımın doğaüstü eylemlerinden kaynaklandığına dair dini inançtır. Yaratılışçılık doğal fenomenlerin kökeni ve gelişimini tanımlayan evrim gibi bilimsel açıklamaları kabul veya reddetme konusunda farklılık gösteren bir dizi dini görüşü içerir.

<i>Yaratılış Atlası</i>

Yaratılış Atlası, Bilim Araştırma Vakfı fahri başkanı Adnan Oktar tarafından Harun Yahya mahlasıyla hazırlanan, fosil örneklerinden yola çıkarak yaratılışı anlatan bir kitap. İlk üç cildi tamamlanıp piyasaya sürülmüş olan kitabın toplamda yedi cilt ve 5600 sayfadan oluşması planlanmaktadır.

Teistik evrim veya Tanrı güdümlü evrim olarak da bilinen teistik evrim, Tanrı hakkındaki dini öğretileri biyolojik evrim hakkındaki modern bilimsel anlayışla uyumlu gören görüşleri içeren genel bir terimdir. Teistik evrim kendi başına bilimsel bir teori değil, genel evrim biliminin -özel yaratılışçı görüşlerin aksine- dini inançlarla ilişkisine dair bir dizi görüşü ifade ediyor. Teist evrimciler, Dünya'nın yaşı, evrenin yaşı, Big Bang, Güneş Sistemi'nin kökeni, yaşamın kökeni ve evrim konularında bilimsel görüş birliğini kabul ederler.

<span class="mw-page-title-main">Genç Dünya yaratılışçılığı</span>

Genç Dünya yaratılışçılığı; Cennet'in (Ahiret'in), Dünya'nın ve Dünya'daki yaşamın yaklaşık 6.000-10.000 sene evvel Tanrı tarafından bir anda yaratıldığına inanan dinî görüş. Tevrat'ın Tekvin/Yaratılış (Genesis) kısmındaki anlatımları, Dünya'nın 24 saatten oluşan altı günde yaratıldığı görüşünü doğru kabul ederek bu hesaplama yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yaşlı Dünya yaratılışçılığı</span> Yaratılışçılığın türü

Yaşlı Dünya yaratılışçılığı günümüzde yaygın bilimsel kanıtlar ile daha çok örtüşen, dini kitaplardaki yaratılış anlatımını -Genç Dünya yaratılışçılığına oranla- daha mecazi olarak değerlendiren dini görüş. Ancak üzerinde Bilimsel Konsensüs olan Evrim teorisi reddedilmektedir. Böylece Teistik evrim görüşünden ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Zevulun</span> Yakupun oğlu (Yaratılış 46:14-15)

Zebulun Tekvin ve Sayılar kitabına göre Yakup'un onuncu Lea'nın altıncı oğlu ve Zebulun kabilesinin kurucusudur. Bazı dinbilimcilerce Zebulun sembolik bir kişiliktir. Bu tezi savunanlara göre Lea ve Rahel'den gelenler orijinal İsrailoğullarını ve hizmetçilerden gelenler ise İsrailoğullarına sonradan katılan halkları belirtmektedir. Zebulun, Lea'dan geldiği için orijinal İsrailoğullarındandır.

Ulusal Bilim Eğitimi Merkezi, Amerika Bilim Geliştirme Derneğine bağlı Oakland, California bulunan kâr amacı gütmeyen organizasyonudur. Bu ABD'de anti-yaratılışçı organizasyonların önde gelenlerindendir. Örgüt, evrimsel biyoloji öğrenimini savunmakta ve Amerika'da devlet okullarındaki bilim sınıflarında dinin öğrenimine karşı çıkmaktadır. Bu da Steve Projesi ile koordine edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans takvimi</span>

Bizans takvimi, "'Konstantinopolis'in Yaratılış Dönemi'" ya da "'Dünya Dönemi'" olarak da bilinir takvimi Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından 691'dan 1728'e kadar Rum Ortodoks Patrikhanesi olarak kullanıldı. Ayrıca bu takvim 988 ile 1453 yılları arasında Doğu Roma İmparatorluğu'nun ve aynı zamanda 988 ile 1700 yılları arasında Rusya'nın resmî takvimi olmuştur.

Poe yasası; yazarın, amacını net olarak belli eden bir işaret kullanmadan, aşırı uçtaki görüşlerin parodisi yaptığı durumlarda, okuyucunun "parodi mi gerçek mi?" ayrımını yapmasının olanaksız olduğunu ve parodinin gerçeklikle karıştırılabileceğini belirten bir İnternet kültürü terimidir.

<span class="mw-page-title-main">Taner Edis</span> Türk fizikçi ve şüpheci

Taner Edis, Türk-Amerikan fizikçi ve şüpheci. Truman Eyalet Üniversitesi'nde fizik profesörüdür. Lisans derecesini Boğaziçi Üniversitesi'nden fizik ve bilgisayar mühendisliği bölümlerinden, fizik alanında yüksek lisans ve doktora derecelerini Johns Hopkins Üniversitesi'nden aldı. Edis, yaratılışçılık, din ve bilim üzerine birçok kitabın yazarıdır. Şüpheci Soruşturma Komitesi için Bilimsel ve Teknik Danışmandır.

<span class="mw-page-title-main">Âdem ve Havva</span> İbrahimi yaratılış mitinde ilk erkek ve kadın

Adem ve Havva, İbrahimi dinlerin yaratılış efsanesine göre ilk erkek ve kadındır. İnsanlığın özünde tek bir aile olduğu ve herkesin tek bir çift orijinal atadan geldiği inancının merkezinde yer alırlar. Ayrıca, Yahudilik veya İslam'da tutulmasa da Hristiyanlıkta önemli inançlar olan insanın düşüşü ve orijinal günah doktrinlerinin temelini oluştururlar.

Bilim Senfonisi (ing. Symphony of Science); YouTube'da yayınlanan bir dizi videodur. Her videonun farklı bir teması vardır. Elektronik müzik bestecisi John D. Boswell tarafından hazırlanmıştır. Çoğunlukla ana konu felsefe, astrofizik veya fizik ile ilgilidir. Videolar, çeşitli belgesellerden alınan bir dizi alıntıdan oluşmaktadır. Bu belgesellerde bahsi geçen araştırmacılar ya da kişiler çeşitli konuların uzmanıdır. Konular genellikle fizik ve diğer pozitif bilimlerle ilgilidir. Yapımcı, belgeselden alıntıları bir dj mikserine koyarak şiirsel bir yapı oluşturdu. Ardından klavyenin sesiyle sesi bütünleştiren bir teknik kullandı. Bu teknik, araştırmacıların kendilerinin şarkı söylediği izlenimini vermektedir. Bu oluşturulmuş parçalar ile her videoyu ayrı ayrı oluşturmayı başardı. Video dizisi çeşitli kişiliklere odaklanıyor. Bunlar bilim dünyasından Michio Kaku, Carl Sagan ve sanat dünyasından bazı isimlerdir. Sanat dünyasından, bütün bir videonun adandığı Charlie Chaplin örneği dikkate alınabilir.

Maciej Marian Giertych Polonyalı bir dendrolog ve Polonya Aileleri Birliği'nin (LPR) sosyal muhafazakar politikacısı. Devletin ekonomiye müdahalesinden yanadır. Sejm üyesiydi ve Polonya Avrupa Parlamentosu üyesiydi. 2005 Polonya cumhurbaşkanlığı seçimlerinde adaydı, ancak düşük oy sonuçları nedeniyle yarıştan çekildi. Önemli bir yaratılışçıdır ve bir bilim adamı, bir genetikçi olarak evrim teorisine dini gerekçelerden bağımsız olarak karşı çıktığını belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Philip Stuart Kitcher</span>

Philip Stuart Kitcher, Columbia Üniversitesi'nde John Dewey Fahri Felsefe Profesörü olan bir İngiliz filozoftur. Bilim felsefesi, biyoloji felsefesi, matematik felsefesi, edebiyat felsefesi ve daha yakın zamanda pragmatizm alanlarında uzmanlaşmıştır.

Michael Ruse, biyoloji felsefesinde uzmanlaşmış ve bilim ile din arasındaki ilişki, yaratılış-evrim tartışması ve bilimdeki sınır belirleme sorunu üzerinde çalışmış İngiltere doğumlu Kanadalı bir bilim filozofudur. Ruse Florida Eyalet Üniversitesi'nde ders vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Evrimcilik</span>

Evrimcilik, evrim teorisini belirtmek için kullanılan bir terimdir. Evrim çalışmaları ilerledikçe tam anlamı da zaman ile birlikte değişti. 19. yüzyılda, organizmaların ilerici kalıtsal değişim yoluyla kendilerini bilinçli olarak geliştirdikleri inancını tanımlamak için kullanıldı. Teleolojik inanç, kültürel evrimi ve sosyokültürel evrimi de kapsayacak şekilde devam etti. 1970'lerde "Neo-Evrimcilik" terimi, "insanoğlunun, kendi kontrolü dışındaki faktörler tarafından değişime zorlanmadığı sürece alışılagelmiş bir yaşam tarzını korumaya çalıştığı" fikrini tanımlamak için kullanıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.