İçeriğe atla

Yaralı Adam

Hans von Gersdorff'un Feldtbuch der Wundartzney'inden Yaralı Adam (Strasburg, 1519).
Fasiculo de Medicina'dan Yaralı Adam (Venedik, 1495).

Yaralı Adam, ilk olarak on dördüncü ve on beşinci yüzyılların Avrupa tıbbi el yazmalarında ortaya çıkan cerrahi bir diyagramdır.[1] Çizim okuyucuya, ilgili tedavileri bulabilecekleri çeşitli yaralanmalar ve hastalıklar konusunda rehberlik etmek için açıklamalı bir tablo işlevi gördü. Resim ilk olarak 1491'de basılmış bir kitapta, muhtemelen Avrupa'nın ilk basılmış tıbbi içeriğine sahip olan Venedik Fasciculus medicinae'ye dahil edildiğinde ortaya çıktı. Daha sonra, on yedinci yüzyıla kadar basılı kitaplarda geniş çapta dolaştı.[2] Yaralı Adam o zamandan beri popüler kültürde tanınan bir figür haline geldi.

Açıklama

Yaralı Adam, bir kişinin savaş, kaza veya hastalık yoluyla alabileceği çeşitli yaralanmaları gösterir. Birden fazla silahtan kaynaklanan kesikler ve morluklar, kızarıklıklar ve püstüller, dikenli çizikler ve zehirli hayvanların ısırıkları bunların arasındadır. Resim ayrıca şeffaf görünümlü karındaki çeşitli organların bazı şematik anatomik ana hatlarını da içermektedir.[3]

The Wound Man from a manuscript made in Germany probably around 1420 (London, Wellcome Library MS 49)
Muhtemelen 1420 civarında Almanya'da yapılmış bir el yazmasından Yaralı Adam (Londra, Wellcome Library MS 49)

Daha önceki el yazması versiyonlarında resim, bir şifacının ekteki incelemede belirli bir yararlı prosedürü nerede bulabileceğini gösteren sayılar ve ifadelerle çevrilidir. Örneğin, şu anda Londra'daki Wellcome Kütüphanesi'nde (MS 49) bulunan bir Alman Yaralı Adam'da 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ' Wo eine spynne gesticht, 20' ("Bir örümcek ısırdığında, 20"] olarak etiketlenmiştir. Uygun bir tedavi için kitabın 20. paragrafına bakılmasına işaret etmektedir. Benzer şekilde, figürün sol tarafını delen ve midesine giren büyük mızrak boyunca, ' So der gross viscus wund wirt, 14' ("Kalın bağırsak yaralanırsa, 14") bilgisii yazılıdır. Karşılık gelen tedavi numarası 14'e dönerek okuyucu şunları bulur:

14. Madde: "groze darm" kalın bağırsak veya "magen" mide veya "gederme" bağırsaklar yaralanırsa, onu şu şekilde iyileştirebilirsiniz: ince bir iplikle birlikte dikin ve üzerine "rot puluer" kırmızı toz serpin. Aynı toz tüm yaralar için iyidir ve en iyisi bu şekilde yapılabilir. Kırmızı toz 1 doz hematit, 1 doz hindistan cevizi ve beyaz buhur, 3 doz Arap zamkı, 1 doz sanguinem draconis [ejderhanın kanı, Dracaena cinnabari ağacından elde edilen özsuyu] ve mumie'den (muhtemelen mezarlıklarda yetişen belirli bir bitki) 9 parça swartz win [siyah şarap] alın. Hepsini bir araya getirin, toz haline getirin ve gerektiği gibi saklayın.

Ancak bu yaralanmalarına rağmen, Yaralı Adam hala meydan okurcasına canlı olarak tasvir edilmiştir.[4] Bu, figürün tehdit edici olarak tasarlanmadığını, bunun yerine eşlik ettiği metinlerde mevcut olan tedavileri ve tıbbi tedavileri açıkladığını ve değerini verdiğini göstermektedir.[5]

Popüler kültür

Yaralı Adam popüler kültürde referans alınmaya devam ediyor:

Yaralı adamın 300 yılı aşkın bir süredir cerrahi metinlerde sürekli olarak yer alması, bu görüntünün okuyucuyu cerrahinin korkunç ama ciddi alanına anında getirme kapasitesini göstermektedir. Ama aynı zamanda yaralanan adamın kendisine rastlayan herhangi bir okuyucunun dikkatini çekebilme yeteneğide vardır. NBC TV dizisi "Hannibal" deki son yeniden ortaya çıkmasının gösterdiği gibi, yarattığı etki bugün izleyiciler için hala geçerlidir.

1980 Yılında Thomas Harris'in Red Dragon adlı romanında, Will Graham'ın Hannibal Lecter'ın bu diyagram ile seri katil olduğu gerçeğine uyarıldığı, çünkü Lecter'ın altıncı kurbanını bu şekilde öldürdüğü belirtiliyor. Diyagrama bir başka gönderme, Hannibal'in devam romanındaki Clarice Starling karakteri tarafından yapılmıştır. Yaralı Adam ayrıca 2013'te NBC'nin Hannibal TV dizisinin 1. sezon 6. bölümünde ve yine aynı şovun 2. sezonu, 7. bölümünde görsel olarak ve adıyla anılır.

Kraliyet Acil Tıp Koleji Yaralı Adam'ı görsel olarak kullanmaktadır.

Von Gersdorff'un 1519 tarihli incelemesindeki Yaralı Adam, Stone Franks tarafından yayınlanan The Practical'in kapağı olarak kullanıldı.

Von Gersdorff'un 1519 tarihli incelemesindeki Yaralı Adam, rol yapma oyunu "Mörk Borg" için silah listesi olarak kullanılıyor.

Konuyla ilgili yayınlar

Kaynakça

  1. ^ Hartnell (29 Haziran 2017). "Wording the Wound Man". British Art Studies (İngilizce) (6). doi:10.17658/issn.2058-5462/issue-06/jhartnell. ISSN 2058-5462. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2022. 
  2. ^ "Wound man Part 2: afterlives". Wellcome Library Blog (İngilizce). 18 Ağustos 2016. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2016. 
  3. ^ "The "Wound Man" in Two Recent Acquisitions". Circulating Now. 22 Temmuz 2014. 14 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016. 
  4. ^ Medieval Bodies. Londra: Wellcome Collection / Profile Books. 2018. ss. 175-179. ISBN 9781781256794. 
  5. ^ "Wound man Part 1: origins". Wellcome Library Blog (İngilizce). 12 Ağustos 2016. 10 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tıp</span> hastalıkların teşhisi, tedavisi ve önlenmesi için çalışma alanı

Tıp, bir hastaya bakma, teşhis, prognoz, önleme, tedavi, yaralanma veya hastalıklarının palyasyonunu yönetme ve sağlığını geliştirme bilimi ve uygulamasıdır. Tıp, hastalıkların önlenmesi ve tedavisi yoluyla sağlığı korumak ve iyileştirmek için geliştirilen çeşitli sağlık uygulamalarını kapsar. Çağdaş tıp, yaralanma ve hastalıkları teşhis etmek, tedavi etmek ve önlemek için biyomedikal bilimleri, biyomedikal araştırmaları, genetiği ve tıbbi teknolojiyi, tipik olarak farmasötikler veya cerrahi yoluyla, ancak aynı zamanda psikoterapi, harici ateller ve traksiyon, tıbbi cihazlar, biyolojikler ve iyonlaştırıcı radyasyon gibi çeşitli tedaviler yoluyla uygular.

Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB dikkat, dürtüsellik ve öz düzenlemeyle ilgili sorunlarla kendini gösterir ; Bazen şiddetli fiziksel huzursuzluk da ortaya çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">Örümcek Adam</span> Marvel Comics süper kahramanı

Örümcek Adam, Marvel Comics tarafından yayınlanan Amerikan çizgi romanlarında görünen bir süper kahramandır. Yazar-editör Stan Lee ve sanatçı Steve Ditko tarafından yaratıldı, ilk olarak Silver Age of Comic Books'ta antoloji çizgi romanı Amazing Fantasy #15'te göründü. O zamandan beri filmlerde, televizyon şovlarında, video oyunlarında ve oyunlarda yer aldı. Örümcek Adam, May Teyze ve Ben Amca tarafından New York'ta ebeveynlerinden sonra büyütülen yetim Peter Parker'ın takma adıdır. Richard ve Mary Parker bir uçak kazasında öldüler. Lee ve Ditko, karakterin ergenlik ve finansal sorunlarla mücadelesini ele aldı ve ona Flash Thompson, J. Jonah Jameson ve Harry Osborn gibi birçok destekleyici karakter verdi; romantik ilgi alanları Gwen Stacy, Mary Jane Watson, Kara Kedi; Doktor Octopus, Green Goblin ve Venom gibi düşmanlar. Onun başlangıç hikâyesinde, radyoaktif bir örümceğin ısırmasından örümcekle ilgili güçler ve yetenekler alır; bunlar arasında yüzeylere tutunma, insanüstü güç ve çeviklik ve "örümcek hissi" ile tehlikeyi tespit etme sayılabilir. Ayrıca, kendi tasarımı olan yapay örümcek ağlarını çeken, bileğe takılan "ağ atıcı" cihazlar da yapıyor.

Alternatif tıp, biyolojik akla yakınlık, test edilebilirlik, tekrarlanabilirlik veya klinik deneylerden elde edilen kanıtlara sahip olmamasına rağmen tıbbın iyileştirici etkilerini elde etmeyi amaçlayan uygulamalara verilen isimdir. Alternatif terapiler tıp biliminin ve bilimsel yöntemin dışındadır ve tanıklık, anekdot, din, gelenek, hurafe, doğaüstü enerjiler, sözde bilim, propaganda, dolandırıcılık veya diğer bilim dışı kaynaklar gibi akıl yürütmedeki hatalara dayanır. Sıklıkla kullanılan terimler New Age tıbbı, sözde tıp, holistik tıp, alışılmışın dışında tıp, marjinal tıp ve şarlatanlıktan az farkla geleneksel olmayan tıptır.

<span class="mw-page-title-main">Magnezyum</span> atom numarası 12 olan kimyasal element

Magnezyum (Mg), gümüş beyazlığında bir metaldir ve genellikle alaşım maddesi olarak, yani başka metallerle karıştırılarak kullanılır. Kimyasal simgesi Mg, atom numarası 12; atom ağırlığı 24,312 olan bu element en hafif metallerden biridir ve bu özelliğiyle önem kazanmıştır. Toz halindeki magnezyum kolayca tutuşur ve parlak bir alevle yanar. Bu özelliği nedeniyle, elektrikli fotoğraf makinesi flaşları çıkmadan önce, magnezyum yakılarak flaşlı fotoğraflar çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fizyoterapist</span> sağlık profesyoneli

Fizyoterapist, fizyoterapi ve rehabilitasyon alanında lisans eğitimi veren fakülte veya yüksek okullardan mezun sağlık profesyonelidir. Uzman hekim tarafından tanısı koyulmuş hastaların bulgularını değerlendirerek bireye özgü tedavi programı planlar ve uygular. Bazı konularda hekim tarafından yönledirilme olmaksızın çalışabilir, tedavi uygulayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Fistül</span> epitelleşmiş iki yüzey, genellikle organlar arasındaki anormal bağlantı

Anatomide fistül, kan damarları, bağırsaklar veya diğer içi boş organlar gibi iki içi boş alan arasındaki anormal bir bağlantıdır. Fistül tipleri bulundukları yere göre tanımlanabilir. Anal fistüller, anal kanal ile perianal cilt arasında bağlantı kurar. Anovajinal veya rektovajinal fistüller anüs veya rektum ile vajina arasında bir delik oluştuğunda meydana gelir. Kolovajinal fistüller kolon ve vajina arasında meydana gelir. İdrar yolu fistülleri idrar yolundaki anormal açıklıklar veya idrar yolu ile başka bir organ arasındaki anormal bağlantılardır; örneğin vezikouterine fistülde mesane ile rahim arasında, vezikovajinal fistülde mesane ile vajina arasında ve üretrovajinal fistülde üretra ile vajina arasında. Bağırsağın iki kısmı arasında meydana geldiğinde enteroenteral fistül, ince bağırsak ile cilt arasında enterokutanöz fistül ve kolon ile cilt arasında kolokutanöz fistül olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Yanık</span> genellikle aşırı sıcaktan kaynaklanan et veya deri yaralanması

Yanık, ısı, elektrik, kimyasal madde, sürtünme ya da radyasyon nedeniyle et veya deri üzerinde meydana gelen bir yaralanma çeşididir. Yalnızca derinin üst katmanını etkileyen yanıklar yüzeysel veya birinci derece yanık olarak tanımlanmaktadır. Yanık bazı alt katmanlara da geçtiğinde, kısmi kalınlıkta yanık ya da ikinci derece yanık olarak nitelendirilir. Tam kalınlıkta veya üçüncü derece yanıklarda, yara derinin tüm katmanlarına geçmiş olur. Dördüncü derece yanıkta ise yara ilaveten kas veya kemik gibi daha derin dokuları da etkiler.

<span class="mw-page-title-main">Ekstazi</span> Ekstazi adıyla da bilinen psikoaktif uyuşturucu

3,4-metilenedioksi-N-metilamfetamin (MDMA) veya bilinen adlarıyla ekstazi, XTC, X, bir tür psikoaktif madde. Kimyasal formülü C11H15NO2 şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Sabuncuoğlu Şerefeddin</span> Türk hekim ve cerrah

Sabuncuoğlu Şerefeddin Osmanlı döneminde tıp alanında önemli eserler vermiş Türk hekim ve cerrah. İlk Türkçe cerrahi eserin sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Uygulama yolu</span> bir ilaç, sıvı, zehir veya başka bir maddenin vücuda alınma yolu

Farmakoloji ve toksikolojide uygulama yolu, bir ilacın, sıvının, zehrin veya başka bir maddenin vücuda alınma yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Hidrosefali</span> beyin ventriküllerinde ve boşluklarında normalin üzerinde BOS birikmesi

Hidrosefali, "beyinde su toplanması" olarak da bilinen, beyin ventriküllerinde ve boşluklarında normalin üzerinde BOS birikmesi durumudur. Bu durum kafatasının içindeki kafa boşluğunda basıncın artmasına ve kafanın artan ölçüde büyümesine, kasılmalara ve zihinsel engelli olma sonuçlarına yol açabilir. Bu terim hidro (su) ve sefali (kafa) terimlerinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Veteriner hekim</span> hayvan hastalıklarını tedavi eden uzman, doktor

Veteriner hekim ya da eski adıyla baytar, veteriner tıp uygulamalarını uzmanlıkla yapan ve insan harici hayvanların üremelerinin engellenmesi veya arttırılmasına, beslenmelerine, hastalıklarına, rahatsızlıklarına ve yaralanmalarına uzmanlıkla müdahale eden, koruyucu hekimlik uygulamalarıyla hastalıkları ve bozuklukları daha oluşmadan önleyen, hayvan hastalıklarının ve parazitlerin kontrol altına alınması için araştırmalar ve uygulamalar yapan, yaptığı çalışmalarla insan sağlığına da hizmet eden bir tıp mensubu. Veteriner fakültesinden mezun olarak ve ülkelere göre değişen şartları yerine getirerek unvan alırlar.

<span class="mw-page-title-main">Beta blokör</span> kardiyak aritmileri yönetmek ve ilk kalp krizinden sonra kalbi ikinci bir kalp krizinden korumak için kullanılan ilaç sınıfı

Beta blokörler, aynı zamanda β-blokerler olarak da yazılır, çoğunlukla anormal kalp ritimlerini (aritmi) tedavi etmek ve ilk kalp krizinden sonra kalbi ikinci kalp krizinden korumak için kullanılan bir ilaç sınıfıdır. Ayrıca, yüksek tansiyon tedavisinde yaygın olarak kullanılır ancak artık çoğu hastanın ilk tedavisi için ilk tercih değildirler.

<span class="mw-page-title-main">Crush sendromu</span> tıbbi durum

Crush sendromu, iskelet kasında ezilme yaralanmasından sonra büyük şok ve böbrek yetmezliği ile karakterize tıbbi bir durumdur. Ezilme yaralanması, vücudun etkilenen bölgelerinde kas şişmesine ve/veya nörolojik rahatsızlıklara neden olan kolların, bacakların veya vücudun diğer kısımlarının sıkışması iken, crush sendromu sistemik belirtilerle birlikte lokalize ezilme yaralanmasıdır. Vakalar genellikle deprem gibi felaketlerde, devrilen duvarların altında kalan kişilerde görülür.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Pirogov</span>

Nikolay İvanoviç Pirogov önemli bir Rus bilim adamı, medikal doktor, Pedagog, alenen tanınmış kişi ve Rus Bilimler Akademisi'nin daimi üyesiydi (1847). O cerrahi alanının kurucusu olarak kabul edilir ve Avrupa'nın eteri anestezi için kullanan ilk cerrahlarından biriydi. O bir alan işleminde anestezi kullanan ilk cerrah oldu (1847), çeşitli cerrahi operasyonları icat etti ve sıva kullanarak kendi kırık kemikleri tedavi etme tekniğini geliştirdi. O en çok tanınan Rus doktorlardan birisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Radyoaktif kirlilik</span>

Radyoaktif kirlenme veya radyoaktif kontaminasyon, radyoaktif maddelerin yüzeylerde; katı, sıvı veya gaz içinde kasıtsız ve istemeden bulunması durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de sağlık hizmetleri</span>

Türkiye'de sağlık hizmetleri kamu ve özel sağlık hizmetlerinin bir karışımından oluşmaktadır. Türkiye, Genel Sağlık Sigortası sistemi kapsamında evrensel sağlık hizmetlerine sahiptir. Bu sistem kapsamında, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) kayıtlı tüm sakinler, SGK ile sözleşmeli hastanelerde ücretsiz tıbbi tedavi alabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hans von Gersdorff</span> Alman cerrah (1455-1529)

Hans von Gersdorff veya Schyl-Hans, 1517'de Feldbuch der Wundarzney adlı eserini yayınlayan bir cerrahtı. Kitapta Hans Wechtlin'e atfedilen bazı gravürler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Künt travma</span>

Künt travma veya perforan (delici) olmayan travma; bir fiziksel travma sonrası ortaya çıkan durumdur. Bir nesne cildi deldiğinde ve vücudun bir dokusuna girerek açık bir yara ve çürük oluşturduğunda ortaya çıkan delici travmadan (penetran) farklı bir durumdur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.