İçeriğe atla

Yarım-opera

Yarım-opera (İngilizce: masque) 17. yüzyıl İnglitere'sinde popüler olan barok müzik janrında bir dramatik lirik müziksel eğlenti ve opera tipidir.

İngiliz İç Savaşı döneminde 1642'den 1660'a kadar Londra'da bulunan tiyatrolar Cromwell hükûmeti tarafından kapatılmıştı. 1660'ta kraliyetin Restorasyon'u döneminde yeniden açılan Londra tiyatroları görsel sanatlara olan halkın taleplerini karşılamak için yeni müziksel tiyatro janrları yaratmalarına yol açtı. "Masque" (sonradan "yarım-opera") adı verilen tiyatro etkinliklerinde konuşma yanında şarkı söyleyen ve bale dansı yapan aktör ve aktrisler ve bir fantastik maskeli balo havasını taşıyan konuları işleyen tiyatro etkinlikleri ile halkın tiyatroya ilgileri çekilmeye çalışıldı. Bu "masque"larda gittikçe daha karmaşık sahne makineleri de kullanılmaya başlanıldı.

İlk önce bu "yarım-opera/masque"ların konusu ünlü 16. İngiliz tiyatro yazarı "Shakespeare"'den uyarılmakta idi. Bu şekil "yarım-opera/masque"ların ilk popülerlik döneminde en başarılı örnekler Matthew Locke adlı bestecinin müziği ile birlikte empresaryo Thomas Locke tarafından yapımlanan eserler oldu. Empresaryo Locke'in ölümünden sonra "semi-opera/masque"ları ikinci defa yine popüler oldu ve bu dönemde "semi-opera masque" hazırlıyıcılar başında Henry Purcell gelmekte idi. Henry Purcell'in Kral Arthur, Peri Kraliçesi, Diocletian, Hindistan Kraliçesi gibi eserleri müziksiz tiyatro eseri ile bir müziksel opera arasında "melez" bir janrdadır.

Bu "yarım-opera" janrının doğuşu ve gelişmesine baş neden İngiliz tiyatro idarecilerinin tiyatro seyircisinin realizme önem verdiklerini ve sırf müzik ihtiva eden eserleri takip etmede tatmin olmayacaklarını düşünmeleri idi. Fakat İtalya'dan gelen ve sırf müzik ihtiva eden yeni opera janrındaki görsel sanat eserlerinin İngiliz seyircisini çok çekmesi dolayısıyla, yarım-opera janrı önemini kaybetmeye başladı. İngiliz "semi-opera/masque" janrının popülerliğini kaybetmesinin diğer bir nedeni ise İngiltere'de tiyatro eserlerinin sahnelenmesi için "yapılabilirlik raporu" sağlayan "Lord Chamberlain" devlet dairesinin müziksiz dram eserleri ve yeni İtalyan opera eserlerini incelemek için değişik ve ayrı kriterler uygulayan yapılabilirlik incelemelerine başlayıp uygulaması olmuştur.

Ayrıca bakınız

Notlar

Dış bağlantılar

  • Warrack, John and West, Ewan (1992), The Oxford Dictionary of Opera, 782 pages, ISBN 0-19-869164-5 (İngilizce)
  • Owen, Susan J. (ed) (2006) A Companion to Restoration Drama Blackwell, Todd S. Gilman'ın hazırladığı bölüm (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Henry Purcell</span> İngiliz besteci

Henry Purcell, erken barok döneminin İngiliz bestecisidir.

Libretto, opera, operet, oratoryo, bale, müzikal, mask gibi müziksel sahne eserlerinin metinlerine verilen ad. Hristiyan dinî ayinlerinde sesle şarkı şeklinde söylenen dua, ilahi, kantata vb. için yazılan metinlere de libretto denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Operet</span>

Operet, olayları gülünç ve toplumsal, siyasal yergi öğeleri içererek anlatan müzikal sahne oyunudur.

<i>Francesco Cavalli</i>

Francesco Cavalli, İtalyan erken barok dönemi bestecisi. Asıl adı Pier Francesco Caletti-Bruni olup kendisine mali destek sağlayan Venedikli soylu olan Cavalli ismi ile bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jacopo Peri</span>

Jacopo Peri bir İtalyan besteci ve şarkıcı. İlk opera eserini hazırlayan bestecidir. Hayatında, çok gür, kızıla kaçan sarı saçlı olduğu için "il zazzerino" lakabıyla da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Baptiste Lully</span>

Jean-Baptiste Lully, İtalyan asıllı besteci, kemancı ve balettir.

<span class="mw-page-title-main">Alessandro Scarlatti</span> İtalyan besteci

Alessandro Scarlatti, özellikle opera eserleri ve oda kantataları ile ünlü olan İtalyan Barok dönem klasik batı müziği bestecisidir. Napoli ekolu opera janrının bulucusu olduğu kabul edilir. Oğulları Domenico Scarlatti ve Pietro Filippo Scarlatti de tanınmış klasik batı müziği bestecileridir.

<span class="mw-page-title-main">Niccolo Piccinni</span>

Niccolo Piccinni senfoniler, oda müziği eserleri, operalar ve kilise müziği besteleri hazırlamış bir İtalyan bestecidir. Günümüzün klasik batı müziği severleri tarafından pek tanınmayan bir besteci olmakla beraber kendi yaşamı sırasında, özellikle hazırladığı Napoli-tipi opera buffa janrı eserleri dolayısıyla, Avrupa opera seyircisinin çok beğendiği opera bestecilerinin başında gelmekteydi. Piccinni'in zamanla unutulmasının bir nedeni yaşam ve bestecilik döneminin, ünleri günümüze yetişmiş olan Pergolesi gibi büyük besteci ile bir nesil sonrasının büyük bestecileri olan Domenico Cimarosa ile Mozart arasına düşmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Johann Christoph Pepusch</span> Alman besteci (1667-1752)

Johann Christoph Pepusch. Alman asıllı, ama hayatının boyunca İngiltere'de yaşayıp çalışmış olan bir bestecidir. İngiltere'deyken John Christopher Pepusch ve Dr Pepusch olarak da anılmaktaydı. Pepusch İngiltere'de çok başarı kazanan John Gay tarafından metni hazırlanan Beggars' Opera adlı müziklsel oyunun müziğini bestelemekle çok ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">François-Adrien Boieldieu</span> Fransız besteci (1775 – 1834)

François-Adrien Boieldieu, özellikle opera eserleri hazırlayıcısı olarak tanınan, bir Fransız besteci ve müzik öğretmeni.

<span class="mw-page-title-main">Singspiel</span> opera türü

Singspiel, bir tür Almanca müzikli dram olarak geliştirilmiş ve günümüzde bir opera janrı olarak kabul edilmiştir. Nitelik olarak içeriği müziksel ensambl şarkıları, tek "aryalar", "ikili", "üçlü" vb şarkılar, "ballad"lar arasında konuşma dialogları bulundurur. "Singspiel" janrından geliştirilen operet janrı da bu öğeleri içermektedir. Bazı opera otoritelerine göre "singspiel" janrı ile diğer "opera janrları" arasındaki ana fark operalarda "resitatif"lerin bazen önemli olarak yer almaları ve dramatik zirvelere yetişmek için "singspiel"lerde müziğin özel bir önemi olmamasına karşılık operalarda müziğin ana rol oynamasıdır.

Opera janrları listesi değişik ülkelerde kullanılan alternatif opera janr isimlerinin hepsini içeren çok kapsamlı sözlük karakterli bir listedir.

<span class="mw-page-title-main">Amilcare Ponchielli</span>

Amilcare Ponchielli, İtalyan müzisyen, opera bestecisi ve eğitimci. Özellikle hazırladığı La Giaconda adlı opera ve içinde bulunan Saatlerin Dansı zamanımızda hala popüler olan klasik batı müziği eserleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Manuel Penella Moreno</span> İspanyalı Müzik Bestecisi ve Orkestra Şefi

Manuel Penella Möreno bir İspanyalı opera, operet, zarzuela müzik bestecisi, orgcu ve orkestra şefi.

<span class="mw-page-title-main">Dido ve Aeneas</span>

Dido and Aeneas İngiliz Barok stilinde muzik bestecisi Henry Purcell tarafından Nahum Tate'un İngilizce liberetto ile hazırlanan bir prolog ve 3 perdeden oluşan bir opera eseridir. Eserin ilk temsili 1688 yazından sonra Londra'da Chelsea'de bulunan bir özel kız okulu olan "Josias Priest Yatılı Kız Okulu"'nda temsil edilmiş ve ilk halka açık temsili bir mask olarak kraliyet sarayında yapılmıştır. Bu opera librettosunun konusu Antik Romalı şair yazar Vergilius'in klasik Truva'li kahramanı olan Aeneas eserinin IV. Kitap'ından uyarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fairy-Queen</span>

'Fairy Queen ) İngiliz Barok stilinde müzik bestecisi Henry Purcell tarafından yazarı bilinmeyen, ünlü İngiliz tiyatro eseri yazarı ʽWilliam Shakespeareʼ'in Bir Yaz Gecesi Rüyası " eserinden uyarlanmış İngilizce liberetto ile hazırlanan 5 perdeden oluşan bir "mask" veya "yarım-opera" janrında bir opera eseridir.

<span class="mw-page-title-main">Semele (opera)</span>

Semele George Frideric Handel tarafından, liberettosu İngilizce olarak hazırlanmış ve prömiyeri 10 Şubat 1744'te Londra Covent Garden Tiyatrosu'nda sahnelenmiş 3 perdeden oluşan bir 'müziksel dram' veya opera ve oratoryo.

<span class="mw-page-title-main">Dilenci Operası</span>

Dilenci Operası, müziği Johann Christopher Pepusch tarafından, liberettosu John Gay tarafından İngilizce olarak hazırlanmış 1 prolog ve 3 perdelik bir "ballad opera" janrında bir müziksel eser. Prömiyer temsili 29 Ocak 1728'de Londra'da Lincolns'İnn Field 'de bulunan "Royal Tiyatro Salonu" yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Köy Falcısı</span>

Köy Falcısı bestesi ve librettosu Jean-Jacques Rousseau tarafından Fransizca olarak hazırlanmış bir perdeden oluşan, intermezzo buffo janrında bir kısa opera eseri.

<span class="mw-page-title-main">Tiyatro Direktörü</span>

Tiyatro Direktörü, , bestesi Wolfgang Amadeus Mozart tarafından, Almanca olan librettosu bir Avusturyalı tiyatro direktörü olan "Gottlieb Stephanie" tarafından hazırlanmış, uvertür ve 1 perdeden oluşan bir singspiel janrında komik opera eseri.