İçeriğe atla

Yapboz

Yapboz

Yapboz, parçalardan oluşan resim veya fotoğrafın birleştirilmeye çalışıldığı bir tür oyuncaktır. Zorluklarına, parça sayılarına ve büyüklüklerine göre pek çok yapboz türü bulunur. Yapboz parçalarının genel bir şekli yoktur.

Yapboz üreten birçok marka mevcuttur. Farklı markaların ürünleri az da olsa değişiklik gösterebilir. Parça kesim kalitesi, renklerin canlılığı, bir parçanın başka hiçbir yere oturmaması gibi farklılıklar markadan markaya değişebilir. Zorluk derecesi parça sayısına ve renklere bağlıdır. Örneğin, farklı birçok renkten oluşan bir yapbozu tamamlamak siyah beyaz bir yapbozdan çok daha kolaydır. Zorluk derecesi ve bitirme zamanı parça sayısı arttıkça artmaktadır. 50, 100, 150, 200, 500, 1000, 1500, 2000, 3000 parçalık yapbozlar piyasada sıkça bulunur. Bunların dışında 5.000, 10.000, 20.000 ve 24.000 parça yapbozlar da mevcuttur. Bir yapbozu yapmanın en kolay yolu öncelikle çerçevesini oluşturmaktır. İlk yapılması gereken, parçaların içinden bir kenarı düz olan parçaları ayırıp birleştirerek çerçeveyi ortaya çıkarmaktır. Çerçeve tamamlandığında, yapboz bittiğinde ne kadar büyük olacağı da ortaya çıkmış olacaktır. Daha sonraki yöntem, birbiriyle yaklaşık aynı olan renkleri bir araya toplamaktır. Bunun için farklı çanaklar kullanılabilir. Tüm parçaların ön yüzleri çevirerek masaya yatırıldıktan sonra renkleri ayırmak daha kolaydır. En zor kısım ise (varsa) tek renk olan kısımları birleştirmektir. Renkler aynı olduğundan ayırmak mümkün olmayacağından tek tek parçaların denenmesi gerekir. Bunun içinse yöntem parçaları 10x10 (10x8, 10x11 vs. de olabilir) kare oluşturacak şekilde dizip parçaları tek tek sıra ile denemektir. 10'lu sıralar halinde dizili olduklarından kaç parça kaldığını kolayca saymak mümkündür.

18. yüzyılda yapbozlar, düz, dikdörtgen bir tahta parçası üzerine bir resmin boyanması ve ardından küçük parçalar halinde kesilmesiyle oluşturulmuştur. “Dekupaj testeresi” adı, resimleri parçalara ayırmak için kullanılan ve dekupaj testeresi, fretsaw veya kaydırma testeresi olarak tanımlanan aletlerden gelmektedir. Jason Hinds'in yardımıyla, Londralı bir haritacı ve gravürcü olan John Spilsbury, 1760 civarında yapbozları ticarileştiren kişi olarak anılır. Spilsbury'nin tasarımında dünya haritaları kullanılmış ve coğrafi bir öğretim aracı olarak öğrenciler tarafından yeniden birleştirilebilmeleri için uluslar tek tek kesilmiştir.[1] O zamandan beri bu yapbozlar esas olarak birbirine kenetlenen karton parçalardan yapılmakta ve çeşitli görüntü ve tasarımlar içermektedir.

Tarihçe

John Spilsbury'nin 1760 civarında kakmacılık testeresi kullanarak ilk yapbozu ürettiğine inanılmaktadır.[1]

Diseksiyon olarak bilinen ilk yapbozlar, haritaların sert ağaç levhalar üzerine monte edilmesi ve ulusal sınırlar boyunca kesilmesiyle üretildi ve coğrafya öğretmek için yararlı bir yapboz oluşturdu.[1] Kraliyet mürebbiyesi Lady Charlotte Finch, Kral George III ve Kraliçe Charlotte'un çocuklarına öğretmek için bu tür “parçalanmış haritalar” kullandı.[2][3] Karton yapbozlar 1800'lerin sonlarında ortaya çıktı, ancak üreticiler karton yapbozların düşük kaliteli olarak algılanacağını düşündükleri ve ahşap yapbozlardaki kar marjları daha yüksek olduğu için ahşap yapbozların yerini almakta yavaş kaldılar.[1] ‘Yapboz’ terimi 1906'ya kadar uzanmaktadır.[4]

Yapbozlar, ucuz, uzun ömürlü ve geri dönüştürülebilir bir eğlence biçimi sağladıkları için Büyük Buhran sırasında popülerlik kazandı.[1][5] Yapbozlar bu dönemde daha karmaşık ve yetişkinlere hitap edecek şekilde gelişti.[1] Ayrıca ürün tanıtımlarında hediye edildi ve reklamlarda kullanıldı, müşteriler tanıtılan ürünün bir resmini tamamladı.[1][5]

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ahşap yapbozların satışları, ücretlerin artması nedeniyle düşerken, üretim süreçlerindeki gelişmeler karton yapbozları daha cazip hale getirdi.

Yapbozlara olan talep, COVID-19 salgınının evde kalma süreci sırasında sipariş adetleri Büyük Buhran'dakine benzer bir artış gösterdi.[6][7]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g McAdam, Daniel. "History of Jigsaw Puzzles". American Jigsaw Puzzle Society. 19 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2014. 
  2. ^ Historic Royal Palaces press release "Jigsaw cabinet" 13 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ https://collections.vam.ac.uk/item/O1243701/puzzle-cabinet-unknown/ 17 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. V&A collection; Museum number:B.1:1 & 2–2011; puzzle cabinet
  4. ^ Lerno, Tina (6 Aralık 2021). "A Puzzling History of Jigsaw Puzzles". Los Angeles Public Library. 31 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2023. 
  5. ^ a b Williams, Anne, D. "Jigsaw Puzzles – A Brief History". www.mgcpuzzles.com. 29 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2014. 
  6. ^ Miller, Hannah (5 Nisan 2020). "Demand for jigsaw puzzles is surging as coronavirus keeps millions of Americans indoors". CNBC. 15 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  7. ^ Doubek, James (13 Nisan 2020). "With People Stuck at Home, Jigsaw Puzzle Sales Soar". NPR. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Jigsaw puzzle ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arkeoloji</span> Geçmişin, insanlık tarihinin maddi kültür yoluyla incelenmesi

Arkeoloji, arkeolojik yöntemlerle ortaya çıkarılmış kültürleri, sosyoloji, coğrafya, tarih, etnoloji, antropoloji, nümizmatik, filoloji, gibi birçok bilim dalından yararlanarak araştıran ve inceleyen bilim dalıdır. Türkçeye yanlış bir şekilde "kazıbilim" olarak çevrilmiş olsa da kazı, arkeolojik araştırma yöntemlerinden sadece bir tanesidir. Arkeoloji asıl olarak insanlığın kültürel geçmişini, kültürlerin değişimini ve birbirleriyle ilişkilerini inceler.

<span class="mw-page-title-main">Eski Taş Çağı</span> çağlar

Kaba Taş Devri, Yontma Taş Devri veya bilimsel adıyla Paleolitik Çağ olarak tanımlanan Eski Taş Çağı günümüzden yaklaşık 2 milyon yıl önce başlamış ve 12.000 yıl önce son bulmuştur. Ancak verilen bu tarihlerin dünya geneli içinde geçerli olduğunu ve yerel olarak değişmeye açık bulunduğunu da belirtmek gerekir. İnsanlık tarihinin %99'u gibi çok büyük bir bölümünü kapsayan bu çağ, aynı zamanda ilk insan atalarının ortaya çıkışı ve ilk aletlerin üretimi yoluyla insanın kavrama yeteneği ve temsil etmesiyle de söz konusu tarihin gelişimi içinde çok önemli bir yer tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Geri dönüşüm</span> Kullanılmayan atıkları tekrar kullandırabilen yöntem

Geri dönüşüm terim olarak, kullanım dışı kalan geri dönüştürülebilir atık malzemelerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile ham madde olarak tekrar imalat süreçlerine kazandırılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Elmas</span> mücevher olarak kullanılan, saydam, değerli taş

Elmas, bilinen en sert maddelerden biridir ve değerli bir taştır. Karbon elementinin bir modifikasyonu grafit, diğeri ise elmastır.

<span class="mw-page-title-main">Altın</span> Au sembolü ile gösterilen ve atom numarası 79 olan element

Altın, Au sembolü ile gösterilen ve atom numarası 79 olan element. Saf halinde parlak, hafif kırmızıya çalan sarı renkli, yumuşak, sünek ve dövülgen bir metaldir. Altının parlak sarı rengi, asitlere karşı dayanıklılığı, doğada serbest halde bulunabilmesi ve kolay işlenebilmesi gibi özellikleri, insanların İlk çağlardan beri ilgisini çekmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hac (İslam)</span>

Hac, Müslümanlar için kutsal olan Mekke çevresinde Kâbe ve diğer kutsal yerlerin ziyaret edilmesi ve ilgili dinî gerekliliklerin yerine getirildiği ibadettir.

<span class="mw-page-title-main">Alüminyum</span> sembolü Al, atom numarası 13 olan element

Alüminyum, atom numarası 13 ve simgesi Al olan kimyasal element. Gümüş renkte, sünek bir metaldir. Doğada genellikle boksit cevheri halinde bulunur ve oksidasyona karşı üstün direnci ile tanınır. Bu direncin temelinde pasivasyon özelliği yatar.

<span class="mw-page-title-main">Rubik Küpü</span> mekanik bulmaca

Rubik Küpü, Zekâ Küpü ya da Sabır Küpü; 1974 yılında Macar heykeltıraş ve mimar Ernő Rubik tarafından icat edilen mekanik bulmacadır. Hareketli yüzeylerden oluşan ve çoğunlukla plastikten yapılmış bir küp olan Rubik Küpü, başlıca dört şekilde piyasaya sürülmüştür: 2×2×2'lik Mini Rubik Küpü, 3×3×3'lük standart küp, 4×4×4'lük Rubik'in İntikamı ve 5×5×5'lik Profesörün Küpü. 6×6×6 ve 7×7×7'lik küpler de hâlihazırda üretilmektedir. Standart olan ve 6 yüzeye sahip bir rubik küp, toplam 27 parçadan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Matbaacılık</span>

Matbaacılık ya da basımcılık, metin ve görüntülerin genellikle kâğıt gibi yüzeyler üzerine basılarak çoğaltılma işidir.

<span class="mw-page-title-main">Opel</span> fransız-italyan otomotiv firması

Opel Automobile GmbH veya kısaca Opel, Alman otomobil üreticisidir. Opel 1929'dan 2017'ye kadar, Amerikan otomobil üreticisi General Motors'a aitti. General Motors'dan ayrılan Opel, 2017'de Group PSA bünyesine geçti. 16 Ocak 2021'de Groupe PSA ve Fiat Chrysler Automobiles'ın birleşimi ile meydana gelen Stellantis otomotiv şirketine katıldı. Opel araçları Birleşik Krallık'ta Vauxhall markası altında satılmaktadır. Bazı Opel araçları, Avustralya'da Holden markası altında, Kuzey Amerika ve Çin'de ise Buick markası altında üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Toprak</span>

Toprak, bitki örtüsünün beslendiği kaynakların ana deposudur. 1 cm toprak ortalama olarak 1000 yılda oluşur. Toprak üzerindeki ölü bitkileri yakmak toprağa çok büyük zararlar verir ve toprağı verimsizleştirir. Toprak üzerindeki ölü bitkiler ve kuru yapraklar fosilleşerek bir gübre görevi görür ve toprağın zenginleşip nem tutarak verimliliğini artırır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Londra Yangını</span> Londra Yangını

Büyük Londra Yangını, 2 Eylül 1666 Pazar günü Londra'nın orta kesimlerinde başlayarak 5 Eylül Çarşamba gününe kadar kenti etkisi altına alan, kentin tarihindeki en büyük yangın felaketidir.

<span class="mw-page-title-main">Transfer baskı</span>

Transfer baskı, kağıt üzerine monokrom baskının yapıldığı kazınmış bakır veya çelik plaka kullanılarak çanak çömlek veya diğer malzemeleri süsleme yöntemidir. Daha sonra parçanın üzerine bastırılarak desen aktarılır.

Zebra Bulmacası, çok kişi tarafından bilinen ünlü bir mantıksal bulmacadır.

Şeki Han Sarayı

Şeki Han Sarayı, Azerbaycan'ın Şeki şehrinde bulunan eski bir han sarayıdır. Şu anda müze olarak faaliyet göstermektedir. Yukarı Baş Devlet Tarihi-Mimari Koruma Alanı topraklarında bulunan saray, dünya çapında öneme sahip tarihi ve mimari bir anıttır. 18. yüzyılda inşa edilen saray binası, şehrin kuzeydoğu kesiminde, kale duvarlarıyla çevrili alanda yer almaktadır

<i>Agar.io</i> 2015 yapımı internet oyunu

Agar.io, çevrimiçi çok oyunculu bir strateji ve aksiyon oyunudur. Brezilyalı oyun geliştiricisi Matheus Valadares tarafından geliştirilen oyun, 28 Nisan 2015'te ağ tarayıcıları, 8 Temmuz 2015'te ise Miniclip tarafından iOS ve Android platformları için yayımlandı. Oyunda oyuncular, bir petri kabını temsil eden bir haritada bir veya daha fazla dairesel hücreyi kontrol ederler. Oyundaki amaç, oyuncunun kontrol ettiği hücreden daha küçük olan agar ile hücreleri yiyerek ve kendi hücrelerini yiyebilecek daha büyük hücrelerden kaçınarak, mümkün olduğunca fazla kütle kazanmaktır. Her oyuncu bir hücre ile başlar, ancak oyuncular yeterli bir kütleye ulaştığında oyuncuların bir hücreyi bölerek birden fazla hücreyi kontrol etmelerine izin verilebilir. Oyunun ismi, bakterileri kültürleme için kullanılan agar maddesinden gelmektedir.

Ovi Nokia İnternet servislerinin bir markasıydı. Ovi hizmetleri bir mobil cihazdan, bilgisayardan veya web üzerinden kullanılabilir. Nokia beş temel hizmet alanına odaklandı: Oyunlar, Haritalar, Medya, Mesajlaşma ve Müzik. Nokia'nın Ovi hizmeti ile amacı, operatörleri, Yahoo'nun Flickr fotoğraf sitesi gibi üçüncü taraf hizmetleri ve üçüncü parti geliştiricileri de içerecekti. Ovi Maps Player API'si ile Nokia üçüncü tarafların Nokia'nın Ovi hizmetlerinden faydalanmasını sağlayan bir platform haline getirmeye başladı.

Emek ispatı , denial-of-service saldırıları ve bir ağ üzerinde bulunan spam mesajlar ile servislerin kötüye kullanımını, istemciden bir miktar iş yapmasını isteyerek önleme amaçlı ekonomik bir ölçüdür. Bu kavram, Cynthia Dwork ve Moni Naor tarafından 1993 tarihli bir dergi makalesiyle ilk kez ortaya konmuştur. "Emek İspatı" terimi ya da POW ilk kez Markus Jakobsson ve Ari Juels tarafından 1999 tarihli bir yayında literatüre kazandırılarak resmîleştirilmiştir. Emek ispatı sisteminin bir para birimine değer kazandırmak amacıyla kullanıldığı ilk örneklerden biri Solomon Adalarında kullanılan shell moneydir.

<span class="mw-page-title-main">TUMO Yaratıcı Teknolojiler Merkezi</span>

TUMO Yaratıcı Teknolojiler Merkezi teknoloji ve tasarım konusunda uzmanlaşmış 12-18 yaş arası gençler için ücretsiz bir eğitim merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Kelime bulma oyunu</span> karışık harf tablosunda istenen kelimelerin bulunmaya çalıştığı bir oyun türüdür

Kelime arama, kelime avı gibi isimlerle de bilinen kelime bulma oyunu genellikle kare veya dikdörtgen şekle sahip bir ızgaraya yerleştirilen belirli bazı kelimelerin harflerinden oluşur. Bu bulmacanın amacı kutu içine yerleştirilen gizli kelimeleri bulmak ve işaretlemektir. Kelimeler yatay, dikey veya çapraz olarak yerleştirilmiş olabilir. Çoğunlukla gizlenmiş kelimelerin listesi oyuncuya sağlanır ancak daha zorlu bulmacalarda kelimelerin hangileri olduğunu bulma işi de oyuncuya bırakılabilir. Kelime oyunlarının birçoğu, tüm gizli kelimelerin birbiriyle ilişkili olmasını sağlayan bir temaya sahiptir. Bu tür bulmacalar pek çok ülkede epey popülerdir ve gazetelerin eklerinde yer bulabildiği gibi tamamen onlara adanmış bulmaca dergileri de vardır. Bazı öğretmenler kelime aramayı, genç beyinlerin yeni kelimeleri yoğun bir biçimde bulmaca içinde arayarak öğrenmeleri için eğitim aracı olarak kullanmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.